ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ Έρευνα που έγινε από το ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ (ΙΤΕΠ) για το ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ Δεκέμβριος 2009 Για την εκπόνηση της έρευνας συνεργάστηκαν: Βασίλης Αθ. Πατσουράτης, Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γενικός Διευθυντής ΙΤΕΠ Ιωάννης Γερ. Χαλικιάς, Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΤΕΠ Σοφία Γ. Πανούση, Οικονομολόγος, Ερευνήτρια ΙΤΕΠ
Έρευνα για τον Βαθμό Ικανοποίησης των Τουριστών που επισκέπτονται την Κορινθία 1. Εισαγωγή Το Επιμελητήριο Κορινθίας, αναγνωρίζοντας τη σημασία του τουρισμού στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, ανέθεσε στο Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) την εκπόνηση μελέτης, όπου θα καταγράφεται η γενικότερη τουριστική υποδομή του νομού Κορινθίας και θα εκτιμηθεί ο βαθμός ικανοποίησης των τουριστών που επισκέπτονται το νομό. Στόχος της μελέτης αυτής, συνεπώς, είναι η καταγραφή με συστηματικό τρόπο όλων των πληροφοριών που αφορούν αφενός στις τουριστικές ανωδομές και υποδομές (καταλύματα, μαρίνες, χιονοδρομικά κέντρα κλπ.) και αφετέρου στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και, γενικά, στο προφίλ των τουριστών που επισκέπτονται το νομό Κορινθίας. Η γνώση των στοιχείων αυτών θα αποτελέσει ουσιαστικό εργαλείο για τη χάραξη ορθολογικής τουριστικής στρατηγικής στο νομό, γεγονός που θα αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμο τόσο στην Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση όσο και σε φορείς, όπως η Νομαρχιακή Επιτροπή Τουριστικής Προβολής, τα Επιμελητήρια και οι Ενώσεις Ξενοδόχων, καθώς και σε κάθε ενδιαφερόμενο επενδυτή στην περιοχή. 2. Τάσεις στον Τουρισμό Το οικονομικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί υπό την επίδραση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης έχει επηρεάσει και τον διεθνή τουρισμό, αν και σχετικά ηπιότερα από άλλους κλάδους, όπως εκείνους των κατασκευών, της αυτοκινητοβιομηχανίας και της αγοράς ακινήτων και αυτό διότι οι διακοπές δεν θεωρούνται πλέον είδος πολυτελείας από μεγάλη μερίδα ανθρώπων, αλλά συγκαταλέγονται στις βασικές τους ανάγκες. Παρόλα αυτά, η τουριστική ζήτηση το 2008, όταν άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης κρίσης, μειώθηκε αισθητά, με τις διεθνείς τουριστικές αφίξεις να αυξάνονται μόνο κατά 2%, έναντι του 6,1% που ήταν ο ρυθμός ανάπτυξης κατά το 2007. Η περιορισμένη αυτή αύξηση ήταν αποτέλεσμα δύο αντίρροπων τάσεων κατά τη διάρκεια του έτους: κατά το πρώτο εξάμηνο του 2008 η ανάπτυξη κυμάνθηκε στο +5%, μειωμένη κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες από τον μέσο όρο των προηγούμενων χρόνων, κυρίως λόγω της μείωσης των αεροπορικών ταξιδιών και της αύξησης των τιμών των καυσίμων και των κομίστρων, ενώ κατά το δεύτερο εξάμηνο παρουσίασε κατακόρυφη πτώση στο -1%, αντανακλώντας, με κάποια χρονική υστέρηση, τα σημάδια της διεθνούς οικονομικής ύφεσης. Η συνεχιζόμενη επιδείνωση και κορύφωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 2009 είχε ακόμα σοβαρότερες επιπτώσεις στην παγκόσμια τουριστική ζήτηση. Κατά το πρώτο 8μηνο του 2009 οι διεθνείς αφίξεις μειώθηκαν κατά 7%, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, ο οποίος προβλέπει μείωση της τάξης του 4-6% για ολόκληρο το 2009. Ακόμα πιο έντονη, όπως είναι φυσικό, είναι η επίδραση της οικονομικής κρίσης στις συναλλαγματικές εισπράξεις, οι οποίες μειώθηκαν κατά 9% το πρώτο 6μηνο του 2009 ενώ εκτιμάται ότι για ολόκληρο το έτος η μείωση θα είναι 7%. Σελίδα 2
Σε αυτό το κλίμα, τουρίστες και επιχειρήσεις διαμορφώνουν νέες συμπεριφορές. Οι μεν πρώτοι μειώνουν την απόσταση και τη διάρκεια παραμονής τους στον προορισμό και επιλέγουν χώρες με ευνοϊκή συναλλαγματική ισοτιμία που προσφέρουν καλή σχέση ποιότητας τιμής. Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα τα προβλήματα της μειωμένης ζήτησης και της δυσκολίας στη χρηματοδότηση και σε αυτό το πλαίσιο αναγκάζονται να αναθεωρήσουν πρακτικές και αντιλήψεις του παρελθόντος και να επανεξετάσουν τη σύνθεση και το μέγεθος των δαπανών τους. Στην Ελλάδα η πτωτική τάση των διεθνών αφίξεων έχει αρχίσει να εμφανίζεται ήδη από το 2008. Οι αφίξεις στα σύνορα από το εξωτερικό σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΣΥΕ 1 μειώθηκαν κατά -1,4% το 2008 σε σχέση με το 2007. Για το 2009, δεν υπάρχουν στοιχεία για τις συνολικές αφίξεις από το εξωτερικό. Από συλλογή και επεξεργασία στοιχείων για τις αεροπορικές αφίξεις που έχει κάνει το ΙΤΕΠ, προκύπτει ότι στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας παρατηρείται μείωση της τάξης του -7,8% για την περίοδο Ιανουαρίου- Νοεμβρίου 2009 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2008. Η μείωση αυτή ίσως μετριαστεί λίγο αν ληφθούν υπόψη και οι αφίξεις με τα άλλα μέσα, και κυρίως οι οδικές από τα βόρεια σύνορα της χώρας. 3. Γενικές Πληροφορίες Νομού Κορινθίας Ο νομός Κορινθίας, με πρωτεύουσα την Κόρινθο, έχει έκταση 2.290 τετ. χλμ. και πραγματικό πληθυσμό, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2001, 154.624 κατοίκους. Αποτελείται από 15 δήμους, με μεγαλύτερο, πληθυσμιακά, δήμο τον Δήμο Κορινθίων (36.555 κατ.). Συμμετέχει με ποσοστό 1,4% στον πραγματικό πληθυσμό της χώρας (απογραφή 2001), ενώ συμβάλει με το ίδιο ποσοστό (1,4%) στο ΑΕΠ της χώρας (στοιχεία 2006). Το κατά κεφαλή ΑΕΠ του νομού είναι 20.569, υψηλότερο κατά 7,5% του μέσου όρου της χώρας (στοιχεία 2006). Οι ιδιωτικές τουριστικές επενδύσεις ενταγμένες στο Γ ΚΠΣ ανέρχονται στις 15.881 χιλ. στις 31/12/08. Η μικρή απόσταση που χωρίζει το νομό Κορινθίας από την Αθήνα, καθώς και η επέκταση του προαστιακού σιδηρόδρομου μέχρι το Κιάτο, διευκολύνουν πολύ την επικοινωνία των κατοίκων, αλλά και των επισκεπτών του νομού, με την πρωτεύουσα. Η πλούσια μορφολογία του εδάφους του, ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας, η μεγάλη ακτογραμμή και η κομβική του θέση τον καθιστούν ιδιαίτερα προνομιακό τόπο για την ανάπτυξη του τουρισμού. Υπάρχουν ευκαιρίες για ανάπτυξη ιαματικού και συνεδριακού τουρισμού, αγροτουρισμού και οικοτουρισμού, τουρισμού άθλησης (θαλάσσιος, καταδυτικός, ορεινός), πολιτιστικού, θρησκευτικού και περιηγητικού τουρισμού. Αναγκαία χαρακτηριστικά του τουριστικού προϊόντος της περιοχής πρέπει να είναι η εξειδίκευση και η ποιότητα. 1 Τα στοιχεία για τις αφίξεις των αλλοδαπών τουριστών προέρχονται από την Έρευνα Συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος και βασίζονται στην έννοια του κατοίκου και όχι της εθνικότητας, όπως γινόταν μέχρι πρόσφατα. Έτσι, δεν περιλαμβάνονται πλέον στους τουρίστες οι οικονομικοί μετανάστες στη χώρα μας. Σελίδα 3
4. Τουριστική Υποδομή 4.1. Τουριστικές Επιχειρήσεις Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΣΥΕ (2005), στο νομό Κορινθίας δραστηριοποιούνται 1.386 τουριστικές επιχειρήσεις, ο κύκλος εργασιών των οποίων ανήλθε σε 111,5 εκατ.. Οι επιχειρήσεις αυτές είναι ξενοδοχεία, κάμπινγκ, λοιπά τουριστικά καταλύματα, εστιατόρια, μπαρ, καντίνες και catering (Πίνακας 1). Στην ανάλυση που ακολουθεί, η μελέτη εστιάζει στην εξέταση του ξενοδοχειακού δυναμικού του νομού, γιατί γι αυτά μόνο υπάρχουν διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία (αριθμός ξενοδοχείων, αφίξεις, διανυκτερεύσεις κλπ.). Για το άλλο σημαντικό κομμάτι του καταλυματικού δυναμικού του νομού που είναι τα ενοικιαζόμενα δωμάτια αλλά και τα κάμπινγκ (παρά τον μικρό τους αριθμό), δυστυχώς, δεν υπάρχουν επαρκή και αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, ώστε να χρησιμοποιηθούν και να οδηγήσουν στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων. Είδος Επιχείρησης Πίνακας 1 Αριθμός Τουριστικών Επιχειρήσεων & Κύκλος Εργασιών 2003-2005 Επιχειρήσεις 2003 2004 2005 Κύκλος Επιχειρήσεις Κύκλος Επιχει- Κύκλος Εργασιών Εργασιών ρήσεις Εργασιών Ξενοδοχεία 90 12.139.604,00 93 15.447.616,00 95 14.001.848,49 Εγκαταστάσεις κατασκήνωσης (κάμπινγκ) και άλλες επιχειρήσεις παροχής καταλύματος για μικρή 28 3.328.100,00 36 3.457.436,00 31 3.985.636,87 χρονική διάρκεια Εστιατόρια 585 43.631.263,00 591 50.706.873,21 627 57.016.512,57 Μπαρ 508 25.042.517,00 515 25.225.544,62 523 29.964.082,81 Καντίνες και τροφοδοσία με τρόφιμα (κέτερινγκ) 115 4.925.678,00 109 4.617.759,03 110 6.482.522,67 Σύνολο 1.326 89.067.162,00 1.344 99.455.228,86 1.386 111.450.603,41 Πηγή: ΕΣΥΕ. 4.2. Ξενοδοχειακό Δυναμικό α. Χωροταξική Κατανομή Ο νομός Κορινθίας κατέχει το 15% περίπου των ξενοδοχειακών καταλυμάτων της Πελοποννήσου και μόλις το 1,2% των ξενοδοχειακών καταλυμάτων της χώρας (ΞΕΕ, Νοέμβριος 2009, Πίνακας 2). Το ξενοδοχειακό δυναμικό (μετρούμενο σε μονάδες) του νομού Κορινθίας σημείωσε μικρή μόνο αύξηση κατά την τελευταία 10ετία σύμφωνα με τα Σελίδα 4
στοιχεία του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (περίπου 6,5% 2000-2009) (Πίνακας 3). Συγκεκριμένα από το 2000 προστέθηκαν μόνο 7 νέες μονάδες στην περιοχή. Σε όρους δε κλινών η αύξηση είναι ακόμα πιο μικρή (περίπου 4%, ή σε απόλυτα μεγέθη 336 κλίνες) (Διάγραμμα 1). Αντίθετα, στην ευρύτερη Περιφέρεια της Πελοποννήσου είναι αισθητή η αναβάθμιση του ξενοδοχειακού δυναμικού, αφού η Πελοπόννησος βρίσκεται σήμερα στη δεύτερη θέση ως προς το μέσο μέγεθος ξενοδοχείων 5*****, μετά τα Δωδεκάνησα, ξεπερνώντας την Κρήτη. Το ποσοστό, όμως, των ξενοδοχείων 5***** στο νομό Κορινθίας είναι περίπου το ίδιο με το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο της χώρας (2,6% για την Κορινθία, 2,8% για το σύνολο της χώρας), ενώ το ποσοστό αυτό για την Πελοπόννησο είναι 1,5%. Σε όρους ξενοδοχειακών κλινών τα ποσοστά αυτά είναι εντελώς διαφορετικά. Οι ξενοδοχειακές κλίνες των πέντε αστέρων αποτελούν το 15,7% των συνολικών κλινών της Κορινθίας, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για την Πελοπόννησο και το σύνολο της χώρας είναι περίπου 12,0%. Σελίδα 5
Δήμοι Ν. Κορινθίας Πίνακας 2 Κατανομή Ξενοδοχειακού Δυναμικού Νομού Κορινθίας ανά Δήμο Γενικό Μέσο 5***** 4**** 3*** 2** 1* Άθροισμα Μέγεθος Μον. Κλιν. Μον. Κλιν. Μον. Κλιν. Μον. Κλιν. Μον. Κλιν. Μον. Κλιν. (σε Κλίνες) Δήμος Κορινθίων 4 250 1 33 5 283 57 Δήμος Αγ. Θεοδώρων 3 1.109 3 1.109 370 Δήμος Άσσου-Λεχαίου 1 177 2 73 3 250 83 Δήμος Βέλου 1 88 2 112 3 200 67 Δήμος Βόχας 1 205 1 205 205 Δήμος Ευρωστίνης 1 12 3 65 4 77 19 Δήμος Λουτρακίου- Περαχώρας 2 1.153 8 1.046 12 1.030 28 1.434 4 89 54 4.752 88 Δήμος Νεμέας 1 16 1 16 16 Δήμος Ξυλοκάστρου 1 120 7 341 9 572 3 92 20 1.125 56 Δήμος Σαρωνικού 1 50 2 72 3 122 41 Δήμος Συκιωνίων 2 76 2 98 4 174 44 Δήμος Σολυγείας 1 72 1 20 1 26 3 118 39 Δήμος Στυμφαλίας 2 56 2 29 1 20 5 105 21 Δήμος Φενεού 1 32 3 56 1 6 1 20 6 114 19 ΣΥΝΟΛΟ ΝΟΜΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 3 1.358 11 1.270 34 3.015 55 2.711 12 296 115 8.650 75 ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 12 5.785 97 9.510 207 14.143 370 17.698 101 2.579 787 49.715 63 ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 267 87.349 1.153 185.220 2.159 171.213 4.389 227.143 1.586 55.621 9.554 726.546 76 Πηγή: Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας, Νοέμβριος 2009. Σελίδα 6
Πίνακας 3 Διαχρονική Εξέλιξη Ξενοδοχειακού Δυναμικού Νομός Κορινθίας Έτος 5***** 4**** 3*** 2** 1* Γενικό άθροισμα Μ Δ Κ Μ Δ Κ Μ Δ Κ Μ Δ Κ Μ Δ Κ Μ Δ Κ 2000 1 362 803 13 1.008 1.895 23 1.190 2.308 54 1.538 2.851 17 239 457 108 4.337 8.314 2001 1 347 712 13 1.008 1.895 21 1.086 2.112 55 1.496 2.773 15 208 407 105 4.145 7.899 2002 2 621 1.187 13 1.008 1.895 24 1.201 2.340 54 1.442 2.664 13 167 339 106 4.439 8.425 2003 2 621 1.187 12 727 1.359 24 1.201 2.340 54 1.442 2.664 13 167 339 105 4.158 7.889 2004 3 725 1.355 12 727 1.359 24 1.444 2.810 55 1.480 2.739 14 176 357 108 4.552 8.620 2005 3 720 1.358 12 727 1.359 24 1.444 2.810 55 1.463 2.709 14 176 357 108 4.530 8.593 2006 3 720 1.358 11 696 1.309 25 1.401 2.741 55 1.467 2.702 14 176 357 108 4.460 8.467 2007 3 720 1.358 11 672 1.270 29 1.480 2.882 55 1.471 2.697 14 176 357 112 4.519 8.564 2008 3 720 1.358 11 672 1.270 32 1.528 2.977 55 1.474 2.711 13 162 331 114 4.556 8.647 2009 3 720 1.358 11 672 1.270 34 1.548 3.015 55 1.474 2.711 12 143 296 115 4.557 8.650 Πηγή: Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας, Διάγραμμα 1 Διαχρονική Εξέλιξη Ξενοδοχειακού Δυναμικού Νομός Κορινθίας Μονάδες 116 114 112 110 108 106 104 108 8.425 8.314 7.889 7.899 106 105 105 8.620 8.593 8.467 108 108 108 8.647 114 8.564 112 115 8.800 8.650 8.600 8.400 8.200 8.000 7.800 Κλίνες 102 7.600 100 7.400 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Σελίδα 7
Μεγάλη συγκέντρωση καταλυμάτων παρατηρείται, όπως είναι φυσικό, στο Δήμο Λουτρακίου-Περαχώρας της τάξης του 55% και ακολουθεί ο Δήμος Ξυλοκάστρου με 13% των ξενοδοχειακών καταλυμάτων (Διάγραμμα 2). Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Δήμος των Αγίων Θεοδώρων με μόνο 3 ξενοδοχεία έχει σχεδόν την ίδια δυναμικότητα σε κλίνες με το Δήμο Λουτρακίου-Περαχώρας, γεγονός που δείχνει ότι το μέσο μέγεθος των ξενοδοχείων της περιοχής είναι μεγάλο (370 κλίνες). Διάγραμμα 2 Ποσοστιαία Συγκέντρωση Ξενοδοχειακού Δυναμικού ανά Δήμο Νομός Κορινθίας (Νοέμβριος 2009) Δήμος Συκιωνίων Δήμος Βέλου 2,0% 2,3% Δήμος Βόχας Δήμος Άσσου- 2,4% Λεχαίου 2,9% Δήμος Κορινθίων 3,3% Δήμος Αγίων Θεοδώρων 12,8% Δήμος Ξυλοκάστρου 13,0% Λοιποί Δήμοι Ν. Κορινθίας 6,4% Δήμος Λουτρακίου- Περαχώρας 54,9% β. Κατανομή με βάση το Μέγεθος Το μέσο μέγεθος των ξενοδοχειακών καταλυμάτων είναι 75 κλίνες, όσο περίπου και ο μέσος όρος για το σύνολο της χώρας (76 κλίνες) και αρκετά μεγαλύτερος από τον μέσο όρο της Πελοποννήσου που είναι 63 κλίνες (Βλ. Πίνακας 2). Παρόλο που το μέσο μέγεθος των ξενοδοχείων του νομού είναι 75 κλίνες, αν αφαιρέσουμε 4 μεγάλα ξενοδοχεία (3 ξενοδοχεία 3*** στους Αγίους Θεοδώρους και 1 ξενοδοχείο 5***** στο Βραχάτι), το μέσο μέγεθος πέφτει στις 66 κλίνες. Το μέσο μέγεθος των ξενοδοχείων του Δήμου Λουτρακίου-Περαχώρας είναι 88 κλίνες, ενώ της Κορίνθου είναι 57 κλίνες, και μάλιστα χαμηλής κατηγορίας. Στο Ξυλόκαστρο το μέσο μέγεθος είναι 56 κλίνες, ενώ στους δήμους με τις ορεινές περιοχές το μέσο μέγεθος πέφτει κάτω από τις 20 κλίνες. Σελίδα 8
γ. Κατανομή με βάση την Κατηγορία Η πλειονότητα των ξενοδοχείων του νομού είναι 3*** και 2**, με το αθροιστικό τους ποσοστό να ανέρχεται σε 78% περίπου ( Διάγραμμα 3). Τα αντίστοιχα ποσοστά για την Πελοπόννησο και το σύνολο της χώρας είναι 73% και 69% περίπου. Το 46% της δυναμικότητας των ξενοδοχείων του Δήμου Λουτρακίου-Περαχώρας είναι 5 και 4 αστέρων και συγκεντρώνει το 85% της δυναμικότητας των ξενοδοχείων 5 αστέρων του νομού. Διάγραμμα 3 Ποσοστιαία Κατανομή Καταλυμάτων Ν. Κορινθίας ανά Κατηγορία (Νοέμβριος 2009) 1* 10,4% 5***** 2,6% 4**** 9,6% 2** 47,8% 3*** 29,6% Ο Δήμος Ξυλοκάστρου, που είναι ο δεύτερος δήμος σε συγκέντρωση ξενοδοχείων δεν έχει κανένα ξενοδοχείο 5 αστέρων και μόνο ένα 4 αστέρων. Τέλος, ο δήμος Κορινθίων, που είναι ο πρώτος πληθυσμιακά δήμος του νομού, έχει μόνο 5 ξενοδοχεία χαμηλών κατηγοριών (τα 4 ξενοδοχεία είναι 2 αστέρων και το άλλο 1 αστέρα). δ. Λοιπά Χαρακτηριστικά του Ξενοδοχειακού Δυναμικού Από τα 115 ξενοδοχεία του νομού τα 62 (το 54,0%) έχουν συνεχή 12μηνη λειτουργία, ενώ τα υπόλοιπα λειτουργούν σε εποχική βάση. Όσον αφορά τη νομική τους μορφή, το 48,7% των ξενοδοχείων (56 ξενοδοχεία) είναι ατομικές επιχειρήσεις, το 34,8% (40 ξενοδοχεία) είναι ανώνυμες εταιρείες και εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, το 15,7% είναι ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες, ενώ υπάρχει και μια Κοινοπραξία, στην οποία ανήκει το Καζίνο του Λουτρακίου. Στις ορεινές περιοχές του νομού υπάρχουν 19 ξενοδοχειακές μονάδες συνολικής δυναμικότητας 463 κλινών (μέσο μέγεθος 24 κλίνες), οι 18 από τις οποίες είναι συνεχούς Σελίδα 9
λειτουργίας. Το 47,0% των μονάδων αυτών είναι 3*** και σε ποσοστό 65,0% η νομική τους μορφή είναι η ατομική επιχείρηση. Είναι θετικό το γεγονός ότι το 54,0% περίπου των ξενοδοχείων του νομού έχουν ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, που σημαίνει ότι είναι εύκολη η ηλεκτρονική πρόσβαση στα ξενοδοχεία εκ μέρους των αλλοδαπών αλλά και των ημεδαπών τουριστών. Υπηρεσίες πρόσβασης των πελατών στο διαδίκτυο προσφέρει μόνο το 29,6% των ξενοδοχείων. Συνεδριακό κέντρο διαθέτουν μόνο 4 ξενοδοχεία (συνολικής δυναμικότητας 1.353 κλινών), ενώ αίθουσα συνεδρίων διαθέτουν 25 ξενοδοχεία (συνολικής δυναμικότητας 3.598 κλινών). Όσον αφορά τις υπηρεσίες υγείας και ευεξίας προσφέρονται μόνο από τα 4-5 μεγάλα ξενοδοχεία του νομού. Το 42,6% των ξενοδοχείων διαθέτει εστιατόριο και το 58,2% διαθέτει μπαρ. Γκαράζ διαθέτουν μόνο 5 ξενοδοχεία, ενώ χώρο στάθμευσης διαθέτουν 77 ξενοδοχεία (67,0%). 4.3. Ειδικές Τουριστικές Υποδομές Ο νομός Κορινθίας διαθέτει αρκετές εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής, όπως λιμάνια, μαρίνες, συνεδριακά κέντρα, χιονοδρομικό κέντρο, αθλητικές εγκαταστάσεις κλπ. Στην Κόρινθο υπάρχει το κύριο λιμάνι του νομού, ενώ μικρότερο λιμάνι (και τουριστικό αγκυροβόλιο) υπάρχει και στο Κιάτο. Λόγω της μεγάλης ακτογραμμής του, ο νομός διαθέτει τουριστικούς λιμένες-αγκυροβόλια στο Λουτράκι, στο Βραχάτι, στο Ξυλόκαστρο, οι οποίες έχουν μάλιστα βραβευτεί και με τις γαλάζιες σημαίες της ΕΕ. Στο Λουτράκι ολοκληρώθηκε πρόσφατα και ήδη λειτουργεί το νέο υπερσύγχρονο υδροθεραπευτήριο υψηλών προδιαγραφών, καθώς επίσης και το Αλεξάνδρειο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο, ένας υπερσύγχρονος πολυχώρος με άρτια τεχνολογική υποδομή, που μπορεί να φιλοξενήσει επαγγελματικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις υψηλών απαιτήσεων, όπως συνέδρια, σεμινάρια, ημερίδες, εκθέσεις κλπ. Διαθέτει αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, αμφιθέατρο 400 ατόμων, άνετο φουαγιέ, βεστιάριο, εστιατόριο, υπηρεσίες μετάφρασης & διερμηνείας, ιδιωτική βεράντα με εκπληκτική θέα, ευρύχωρο πάρκινγκ. Ακόμα, στο Λουτράκι επαναλειτουργεί από το 1995 το Club Hotel Casino Loutraki, το μεγαλύτερο σε μέγεθος καζίνο της Ευρώπης. Στη Ζήρεια, μόλις 10 χλμ. από τα Τρίκαλα Κορινθίας λειτουργεί το ομώνυμο αθλητικό χιονοδρομικό κέντρο που διαθέτει πίστες για αρχάριους και προχωρημένους, παιχνίδια με έλκηθρα, αυτοκινητάκια χιονιού (snowmobile), μεγάλη ποικιλία διαδρομών για σκι αντοχής και τέλος πλήρως οργανωμένο σαλέ για την ξεκούραση των επισκεπτών. Επίσης, στην ίδια περιοχή, στο Ρέθι Κορινθίας, λειτουργεί από το Σεπτέμβριο του 2006 κέντρο ελεύθερης ιππασίας και ορεινών δραστηριοτήτων. Διαθέτει ήρεμα και φιλικά άλογα για βόλτα στις γύρω ρεματιές και τις χιονισμένες πλαγιές της Ζήρειας, πόνυ για την εξοικείωση των παιδιών με το ευγενές ολυμπιακό άθλημα της ιππασίας, καθώς και εγκαταστάσεις και ειδικό εξοπλισμό για τοξοβολία. Σελίδα 10
5. Τουριστική Κίνηση 5.1. Διανυκτερεύσεις σε Ξενοδοχειακά Καταλύματα Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχειακά καταλύματα στο νομό Κορινθίας παρουσιάζουν μια αυξητική τάση κατά την εξαετία 2003-2008, με εξαίρεση το 2006, οπότε σημειώθηκε σημαντική μείωση της τάξης του 11,0% περίπου. Επίσης, το 2008 σημειώθηκε κάμψη των διανυκτερεύσεων κατά -3,2%, ποσοστό χαμηλότερο από το αντίστοιχο της Πελοποννήσου (-5,3%) (Πίνακας 4, Διάγραμμα 4). Πίνακας 4 Τουριστική Κίνηση σε Ξενοδοχειακά Καταλύματα Νομός Κορινθίας Αφίξεις Διανυκτερεύσεις Έτος Ημεδαποί Αλλοδαποδαποί Διαν/σεων τητα Αλλο- Δ % Πληρό- Σύνολο Ημεδαποί Σύνολο 2003 137.737 68.955 206.692 329.778 258.744 588.522 34,5% 2004 158.603 60.638 219.241 339.951 273.756 613.707 4,3 32,1% 2005 165.865 77.862 243.727 375.536 406.230 781.766 27,4 39,6% 2006 167.455 78.447 245.902 383.735 311.546 695.281-11,1 37,2% 2007 197.912 92.898 290.810 457.081 331.285 788.366 13,4 37,1% 2008 211.581 76.071 287.652 484.469 278.836 763.305-3,2 38,4% Πελοπόννησος 2003 559.506 251.239 810.745 1.201.056 846.313 2.047.369 38,2% 2004 613.834 215.942 829.776 1.264.130 784.660 2.048.790 0,1 34,5% 2005 598.446 303.069 901.515 1.257.888 1.033.282 2.291.170 11,8 39,9% 2006 607.407 282.195 889.602 1.281.184 776.744 2.057.928-10,2 37,5% 2007 687.727 301.860 989.587 1.520.832 938.603 2.459.435 19,5 37,8% 2008 700.375 245.836 946.211 1.581.531 748.142 2.329.673-5,3 36,5% Σύνολο Χώρας 2003 5.649.512 6.574.470 12.223.982 13.716.146 39.759.557 53.475.703 60,7% 2004 5.567.107 6.313.228 11.880.335 13.280.010 38.309.783 51.589.793-3,5 55,6% 2005 5.932.911 7.142.860 13.075.771 13.942.458 40.074.798 54.017.256 4,7 58,6% 2006 6.127.573 7.547.667 13.675.240 14.248.961 42.458.767 56.707.728 5,0 59,8% 2007 6.949.608 8.745.901 15.695.509 16.675.264 47.410.260 64.085.524 13,0 57,0% 2008 6.967.623 8.657.775 15.625.398 16.840.111 47.233.616 64.073.727 0,02 56,7% Πηγή: ΕΣΥΕ. Η μέση πληρότητα των ξενοδοχείων του νομού για την περίοδο 2003-2008 κυμαίνεται από 32% έως 38%, όπως και η αντίστοιχη πληρότητα των ξενοδοχείων της Πελοποννήσου (34-40%), αλλά αρκετά χαμηλότερη από τη μέση πληρότητα των ξενοδοχείων όλης της χώρας που κυμαίνεται από 56-61%. (Στους Πίνακες 4 7 παρουσιάζεται αναλυτικά η εξέλιξη της τουριστικής κίνησης στα ξενοδοχεία του νομού Κορινθίας). Σελίδα 11
Διάγραμμα 4 Διαχρονική Εξέλιξη Διανυκτερεύσεων στα Ξενοδοχεία του Νομού Κορινθίας και της Πελοποννήσου 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Σύνολο διαν/σεων Ν. Κορινθίας Σύνολο Διανυκτερεύσεων Πελοπονήσου Από τις διανυκτερεύσεις τουριστών που πραγματοποιήθηκαν στα ξενοδοχεία του νομού το 2008, το 63% αφορά διανυκτερεύσεις ημεδαπών και μόνο το 37% αφορά διανυκτερεύσεις αλλοδαπών τουριστών (Διάγραμμα 5). Διάγραμμα 5 Ποσοστιαία Κατανομή Ημεδαπών και Αλλοδαπών Τουριστών στα Ξενοδοχεία του Νομού Κορινθίας 2008 Αλλοδαποί 36,5% Ημεδαποί 63,5% Σελίδα 12
Αντίστοιχη αναλογία καταγράφεται και στις διανυκτερεύσεις τουριστών στα ξενοδοχεία της Πελοποννήσου (68% ημεδαποί, 32% αλλοδαποί), σε αντίθεση με την κατανομή των διανυκτερεύσεων μεταξύ αλλοδαπών και ημεδαπών τουριστών στα ξενοδοχεία της χώρας που είναι 26% και 74%, αντίστοιχα. Από τη συγκριτική εξέταση των στοιχείων του Πίνακα 4, προκύπτει ότι το τουριστικό μερίδιο του νομού Κορινθίας στο σύνολο του τουρισμού της χώρας είναι πολύ μικρό και κυμαίνεται για μεν το εσωτερικό τουρισμό γύρω στο 3% για δε τον αλλοδαπό τουρισμό γύρω στο 1%. Για τα έτη 2005 2008 τα μερίδια αυτά απεικονίζονται στον Πίνακας 5. Πίνακας 5 Μερίδια του Τουρισμού του νομού Κορινθίας στον Τουρισμό της Πελοποννήσου και της Ελλάδας (Διανυκτερεύσεις στα Ξενοδοχειακά Καταλύματα) 2005 2006 2007 2008 Μερίδια (%) Ημεδαποί Αλλοδαποί Σύνολο Ημεδαποί Αλλοδαποί Σύνολο Ημεδαποί Αλλοδαποί Σύνολο Ημεδαποί Αλλοδαποί Σύνολο στον τουρισμό της Πελοποννήσου 29,9 39,3 34,1 30,0 40,1 33,8 30,1 35,3 32,1 30,6 37,3 32,8 στον τουρισμό της χώρας 2,7 1,0 1,4 2,7 0,7 1,2 2,7 0,7 1,2 2,9 0,6 1,2 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων Πίνακα 4. Αναλυτικά στοιχεία για τις διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχειακά καταλύματα ανά δήμο υπάρχουν διαθέσιμα από την ΕΣΥΕ μόνο μέχρι το 2007 (Πίνακας 6). Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι το τουριστικό μοντέλο του νομού Κορινθίας ακολουθεί κατά κύριο λόγο το καλοκαιρινό πρότυπο, με το Δήμο Λουτρακίου-Περαχώρας να συγκεντρώνει πάνω από το 77% του συνολικού τουρισμού του νομού. Το ποσοστό είναι ακόμα μεγαλύτερο (82% περίπου) για τους αλλοδαπούς τουρίστες (Διάγραμμα 6). Σελίδα 13
Διάγραμμα 6 Ποσοστιαία Κατανομή Διανυκτερεύσεων Τουριστών ανά Δήμο Ν. Κορινθίας 2007 Δήμος Κορινθίων 5,4% 1,5% 2,3% 2,6% 77,2% Δήμος Αγίων Θεοδώρων Δήμος Άσσου- Λεχαίου Δήμος Βέλου Δήμος Βόχας 2,9% 2,9% 5,1% Δήμος Λουτρακίου- Περαχώρας Δήμος Ξυλοκάστρου Λοιποί Δήμοι Ν. Κορινθίας Παρά το γεγονός ότι ο Δήμος των Αγίων Θεοδώρων διαθέτει την ίδια περίπου δυναμικότητα σε κλίνες με το Δήμο Λουτρακίου-Περαχώρας, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τις διανυκτερεύσεις. Συγκεντρώνει το 2,6% των συνολικών διανυκτερεύσεων (στοιχεία ΕΣΥΕ 2007) και το 3,0% των διανυκτερεύσεων αλλοδαπών τουριστών. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το Δήμο Ξυλοκάστρου είναι 5,1% και 2,1%. Ο Δήμος Κορινθίων συγκεντρώνει κυρίως ημεδαπό τουρισμό σε ποσοστό σχεδόν τριπλάσιο από τον αλλοδαπό (Πίνακας 7). Σελίδα 14
Πίνακας 6 Διανυκτερεύσεις Τουριστών στα Ξενοδοχειακά Καταλύματα των Δήμων του Ν. Κορινθίας 2007 2006 2007 2006 Μερίδια Ημ.& Αλλ. Στο Δήμο Μερίδια Ημ.& Αλλ. Στο Δήμο Αλλοδαποδαποδαποδαποί Αλλο- Αλλο- Αλλο- Δήμοι Ημεδαποί Σύνολο Ημεδαποί Σύνολο Ημεδαποί Σύνολο Ημεδαποί Σύνολο Δήμος Κορινθίων 4.232 18.932 23.164 5.619 23.637 29.256 18,3 81,7 100,0 19,2 80,8 100,0 Δήμος Αγίων Θεοδώρων 10.060 10.571 20.631 4.792 6.820 11.612 48,8 51,2 100,0 41,3 58,7 100,0 Δήμος Άσσου-Λεχαίου 10.858 7.623 18.481 12.249 5.203 17.452 58,8 41,2 100,0 70,2 29,8 100,0 Δήμος Βέλου 9.503 2.265 11.768 2.008 1.814 3.822 80,8 19,2 100,0 52,5 47,5 100,0 Δήμος Βόχας 16.057 26.861 42.918 12.314 28.224 40.538 37,4 62,6 100,0 30,4 69,6 100,0 Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας 270.277 337.762 608.039 262.962 267.286 530.248 44,5 55,5 100,0 49,6 50,4 100,0 Δήμος Νεμέας 283 631 914 194 515 709 31,0 69,0 100,0 27,4 72,6 100,0 Δήμος Ξυλοκάστρου 6.814 33.719 40.533 8.984 35.570 44.554 16,8 83,2 100,0 20,2 79,8 100,0 Δήμος Σαρωνικού 1.961 473 2.434 1.412 4.594 6.006 80,6 19,4 100,0 23,5 76,5 100,0 Δήμος Συκιωνίων 1.146 11.971 13.117 808 5.034 5.842 8,7 91,3 100,0 13,8 86,2 100,0 Δήμος Σολυγείας 58 334 392 96 178 274 14,8 85,2 100,0 35,0 65,0 100,0 Δήμος Στυμφαλίας 0 2.017 2.017 0 2.426 2.426 0,0 100,0 100,0 0,0 100,0 100,0 Δήμος Φενεού 36 3.922 3.958 108 2.434 2.542 0,9 99,1 100,0 4,2 95,8 100,0 ΝΟΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 331.285 457.081 788.366 311.546 383.735 695.281 42,0 58,0 100,0 44,8 55,2 100,0 Πίνακας 7.- Μερίδια ΔιανυκτερεύσεωνΤουριστών κάθε Δήμου στο Σύνολο του ΝομούΚορινθίας 2007 2006 Δήμοι Αλλοδαποί Ημεδαποί Σύνολο Αλλοδαποί Ημεδαποί Σύνολο Δήμος Κορινθίων 1,3 4,1 2,9 1,8 6,2 4,2 Δήμος Αγίων Θεοδώρων 3,0 2,3 2,6 1,5 1,8 1,7 Δήμος Άσσου-Λεχαίου 3,3 1,7 2,3 3,9 1,4 2,5 Δήμος Βέλου 2,9 0,5 1,5 0,6 0,5 0,5 Δήμος Βόχας 4,8 5,9 5,4 4,0 7,4 5,8 Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας 81,6 73,9 77,1 84,4 69,7 76,3 Δήμος Νεμέας 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Δήμος Ξυλοκάστρου 2,1 7,4 5,1 2,9 9,3 6,4 Δήμος Σαρωνικού 0,6 0,1 0,3 0,5 1,2 0,9 Δήμος Συκιωνίων 0,3 2,6 1,7 0,3 1,3 0,8 Δήμος Σολυγείας 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 Δήμος Στυμφαλίας 0,0 0,4 0,3 0,0 0,6 0,3 Δήμος Φενεού 0,0 0,9 0,5 0,0 0,6 0,4 ΝΟΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Σελίδα 15
6. Αξιοποίηση του Ξενοδοχειακού Δυναμικού Μετά την παρουσίαση της ξενοδοχειακής προσφοράς και της τουριστικής κίνησης του νομού Κορινθίας επιχειρείται ο υπολογισμός του υπερβάλλοντος παραγωγικού δυναμικού του Νομού. Ειδικότερα, υπολογίστηκαν τα ποσοστά των ξενοδοχειακών κλινών που λειτουργούν καθ όλη τη διάρκεια του έτους και εκείνων που λειτουργούν εποχικά, με βάση τα στοιχεία που διαθέτει το Ξ.Ε.Ε. και υπολογίστηκε, εν συνεχεία, η μέση διάρκεια λειτουργίας των κλινών κάθε νομού και κάθε περιφέρειας, ως σταθμισμένος μέσος. Στην στήλη 1 του Πίνακας 8 παρουσιάζονται οι διαθέσιμες κλίνες του νομού και στη στήλη 2 η μέση διάρκεια λειτουργίας των καταλυμάτων. Η στήλη 3 αναφέρεται στις εφικτές διανυκτερεύσεις και είναι το γινόμενο των δύο προηγούμενων στηλών, ενώ τέλος, η στήλη 4 αναφέρεται στις πραγματοποιηθείσες διανυκτερεύσεις, με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για το 2008. Η σύγκριση των στηλών 3 και 4 φανερώνει τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ του εφικτού αριθμού διανυκτερεύσεων και του πραγματοποιηθέντος αριθμού διανυκτερεύσεων. Η στήλη 5 είναι αποκαλυπτική του μεγέθους του υπερβάλλοντος δυναμικού του νομού. Η φέρουσα ικανότητα των κλινών επιτρέπει την πραγματοποίηση 2.415.048 διανυκτερεύσεων, ενώ οι πραγματοποιηθείσες το 2008 ανέρχονται σε 763.305. Με άλλα λόγια υπάρχει μια πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότητα που ανέρχεται σε 216,4%. Πίνακας 8 Υπερβάλλον Παραγωγικό Δυναμικό Νομού Κορινθίας Υφιστάμενες Κλίνες 8.564 (1) Ημέρες Λειτουργίας* 282 (2) Εφικτές Διανυκτερεύσεις 2.415.048 (3)=(1)*(2) Πραγματοποιηθείσες Διανυκτερεύσεις 763.305 (4) Υπερβάλλον Δυναμικό 216,39% (5) *Σταθμισμένος Μέσος Πηγή: ΕΣΥΕ, ΞΕΕ. Το παραπάνω μέγεθος, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου 3299/04 προστέθηκαν (ή προστίθενται) στο υπάρχον δυναμικό 1.235 νέες κλίνες, καθιστά σαφές ότι οι επενδύσεις δεν πρέπει να κινούνται προς την κατεύθυνση της αύξησης του αριθμού των κλινών, αλλά προς την κατεύθυνση της ποιοτικής αναβάθμισης της υφιστάμενης τουριστικής προσφοράς, τον εκσυγχρονισμό των καταλυμάτων κάθε μορφής και των άλλων τουριστικών επιχειρήσεων και τη διαφοροποίηση της τουριστικής προσφοράς, μέσω της ανάπτυξης εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής και ανάδειξης των παραδοσιακών κτιρίων, με την απόδοσή τους σε τουριστικές χρήσεις. Ειδικότερα για τον Αναπτυξιακό Νόμο 3299/04, στον Νομό Κορινθίας από τον Μάιο του 2005 ως και τον Οκτώβριο του 2009 έχουν υπαχθεί 11 τουριστικές επενδύσεις, με συνολικό Σελίδα 16
προϋπολογισμό 35,5 δις. Το 29,9% της συνολικής επιχορήγησης αφορά εγκατάσταση κάποιας ειδικής τουριστικής υποδομής, το 39,5% εκσυγχρονισμό ξενοδοχείων και το υπόλοιπο 30,6% ίδρυση ξενοδοχείου (17,6% για ίδρυση ξενοδοχείου 3* και 82,4% για ίδρυση ξενοδοχείων 4*). Στον Πίνακας 9 παρουσιάζονται 3 δείκτες, οι οποίοι δείχνουν την αξιοποίηση του ξενοδοχειακού δυναμικού κάθε δήμου. Είναι: ο πρώτος δείκτης (διανυκτερεύσεις/κλίνες) δείχνει το βαθμό αξιοποίησης της δυναμικότητας των καταλυμάτων μιας περιοχής. Φανερώνει δηλαδή την ύπαρξη ή μη πλεονάζουσας δυναμικότητας. ο δεύτερος δείκτης είναι ο δείκτης ξενοδοχειακής πυκνότητας ή έντασης (κλίνες/km 2 ). Μετράει την πυκνότητα προσφοράς των καταλυμάτων σε μια περιοχή, προκειμένου να συγκριθεί αυτή με άλλους τουριστικούς προορισμούς. Χρησιμοποιείται για να εξηγήσει τους απόλυτους δείκτες της τουριστικής προσφοράς (αριθμός κλινών κλπ.), λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά της περιοχής (έκταση, πληθυσμός κλπ.). Επιπλέον δείχνει την ικανότητα υποδοχής τουριστών μιας περιοχής σε σχέση με μια άλλη. ο τρίτος δείκτης (αφίξεις/πληθυσμός) δείχνει την τουριστική πίεση που ασκείται σε έναν τουριστικό προορισμό. Από τους δείκτες αυτούς μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα, αλλά πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί κατά την ανάγνωση των στοιχείων του σχετικού πίνακα. Έτσι, από τα στοιχεία του πίνακα προκύπτει ότι τα ξενοδοχεία του Δήμου Βόχας έχουν την καλύτερη αξιοποίηση της δυναμικότητάς τους, όμως δεν πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι αναφερόμαστε μόνο σε ένα ξενοδοχείο. Ο Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας έχει την καλύτερη αξιοποίηση της δυναμικότητάς του με 128 διανυκτερεύσεις ανά κλίνη. Αντίθετα, ο Δήμος των Αγίων Θεοδώρων, που έχει περίπου ίδια δυναμικότητα με το Λουτράκι, έχει πολύ χαμηλή αξιοποίηση των κλινών που διαθέτει (18,6 διανυκτερεύσεις/κλίνη), όπως χαμηλή είναι και η αξιοποίηση των κλινών στο Δήμο Ξυλοκάστρου (36 διανυκτερεύσεις/κλίνη). Καλύτερη επίδοση παρουσιάζει ο Δήμος Κορινθίων με 82 διανυκτερεύσεις/κλίνη. Όπως είναι φυσικό, τη μεγαλύτερη δυνατότητα υποδοχής τουριστών παρουσιάζει ο Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας, σύμφωνα με το δείκτη της ξενοδοχειακής πυκνότητας (24,1) και ακολουθείται από το Δήμο των Αγίων Θεοδώρων (11,3). Τέλος, με βάση τον τρίτο δείκτη και πάλι ο Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας δέχεται τη μεγαλύτερη τουριστική πίεση (13 τουρίστες ανά κάτοικο). Η τουριστική πίεση που δέχεται ο Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας φαίνεται καλύτερα από τον αριθμό των τουριστών που επισκέπτονται την περιοχή ανά 1.000 κατοίκους που είναι 1.319 τουρίστες (Πίνακας 9, στήλη 9). Σελίδα 17
Πληθυσμός (Απογραφή 2001) Πίνακας 9 Τουριστική Δραστηριότητα επιμέρους Δήμων Νομού Κορινθίας Γεωγραφική Έκταση (τετρ. χλμ.) Κλίνες Αφίξεις σε Ξενοδοχ. Καταλ. 2007 Διανυκτερεύσεις σε Ξενοδοχ. Καταλ. 2007 Δείκτης Αξιοποίησης Δείκτης Ξενοδ. Πυκνότητας Δείκτης Τουρ. Πίεσης Τουρίστες ανά 1.000 κάτοικοι Δήμοι* (1) (2) (3) (4) (5) (6)=(5):(3) (7)=(3):(2) (8)=(4):(1) (9) Δήμος Κορινθίων 36.555 102,2 283 15.650 23.164 81,9 2,8 0,4 43 Δήμος Αγίων Θεοδώρων 5.960 98,0 1.109 8.946 20.631 18,6 11,3 1,5 150 Δήμος Άσσου-Λεχαίου 9.850 25,5 250 7.979 18.481 73,9 9,8 0,8 81 Δήμος Βέλου 8.211 77,0 200 7.411 11.768 58,8 2,6 0,9 90 Δήμος Βόχας 10.112 87,9 205 17.109 42.918 209,4 2,3 1,7 169 Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας 16.520 196,9 4.752 217.914 608.039 128,0 24,1 13,2 1.319 Δήμος Νεμέας 7.774 192,5 16 365 914 57,1 0,1 0,0 5 Δήμος Ξυλοκάστρου 15.273 310,3 1.125 19.146 40.533 36,0 3,6 1,3 125 Δήμος Σαρωνικού 5.297 136,6 122 1.120 2.434 20,0 0,9 0,2 21 Δήμος Συκιωνίων 19.455 171,3 174 5.773 13.117 75,4 1,0 0,3 30 Δήμος Σολυγείας 3.047 179,5 118 253 392 3,3 0,7 0,1 8 Δήμος Στυμφαλίας 2.852 205,1 105 1.325 2.017 19,2 0,5 0,5 46 Δήμος Φενεού 2.359 226,2 114 1.869 3.958 34,7 0,5 0,8 79 * Δεν περιλαμβάνονται οι δήμοι Ευρωστίνης και Τενέας γιατί δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την τουριστική κίνηση στα ξενοδοχεία της περιοχής. Πηγή: ΕΣΥΕ, ΞΕΕ. Επεξεργασία ΙΤΕΠ. Σελίδα 18
7. Οικονομικά Αποτελέσματα των Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων του νομού Κορινθίας Στην ενότητα αυτή επιχειρείται ανάλυση των πιο πρόσφατων διαθέσιμων χρηματοοικονομικών καταστάσεων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον νομό Κορινθίας. Η χρηματοοικονομική ανάλυση προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες αναφορικά με την πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και οδηγεί σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα σχετικά με τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Συνεπώς η ανάλυση αποτελεί μια αρχική προσέγγιση των ενδεχόμενων επιπτώσεων της κρίσης στα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων, συνολική εικόνα των οποίων θα έχουμε με τις δημοσιεύσεις των καταστάσεων αυτών για το έτος 2009, στις αρχές του επόμενου έτους. Η χρηματοοικονομική ανάλυση βασίζεται στα στοιχεία των δημοσιευμένων λογιστικών καταστάσεων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων για τα έτη 2006-2008. Οι πηγές της ανάλυσης είναι το αρχείο των λογιστικών καταστάσεων από τη βάση δεδομένων της ICAP. Συγκεκριμένα, αναλύονται στοιχεία δημοσιευμένων καταστάσεων από 35 επιχειρήσεις για το έτος 2006, από 38 επιχειρήσεις για το έτος 2007 και από 28 επιχειρήσεις για το έτος 2008. Η ανάλυση γίνεται με βάση τις ενοποιημένες λογιστικές καταστάσεις όλων των επιχειρήσεων του δείγματος 2. Περιλαμβάνει την παρουσίαση και σύγκριση των βασικών μεγεθών των λογιστικών καταστάσεων των επιχειρήσεων, των βασικών χρηματοοικονομικών αριθμοδεικτών των επιχειρήσεων για την τριετία 2006-2008 και καταλήγει με τα σχετικά συμπεράσματα. 7.1. Πορεία Βασικών Μεγεθών Λογιστικών Καταστάσεων Εφαλτήριο της χρηματοοικονομικής ανάλυσης αποτελεί η πορεία του συνόλου του ενεργητικού των επιχειρήσεων και του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων, κατά τα τελευταία τρία έτη. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο διαφορετικός αριθμός των επιχειρήσεων από έτος σε έτος επηρεάζει τα αποτελέσματα. Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα αυτό υπολογίζεται το σύνολο ενεργητικού και ο κύκλος εργασιών ανά επιχείρηση για κάθε έτος και παρουσιάζονται τα αντίστοιχα αποτελέσματα. Το Διάγραμμα 7 παρουσιάζει την πορεία του συνόλου του ενεργητικού των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον νομό Κορινθίας καθώς και τους ετήσιους ρυθμούς αύξησης. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης, διακρίνεται μια συνεχής αύξηση του συνόλου του ενεργητικού των επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, παρατηρείται αύξηση του συνόλου του ενεργητικού ανά επιχείρηση, από 1,51 εκατ. σε 1,69 εκατ. με ρυθμό ανάπτυξης 12% για την περίοδο 2006/2007, ο οποίος ωστόσο μειώνεται στο 6,28% για την περίοδο 2007/2008 (από 1,69 εκατ. σε 1,80 εκατ). 2 Στο παράρτημα παρουσιάζονται οι ενοποιημένες λογιστικές καταστάσεις του δείγματος για την περίοδο 2006-2008. Σελίδα 19
Διάγραμμα 7 Πορεία Συνόλου Ενεργητικού (μεγέθη ανά επιχείρηση) Απόλυτες αξίες 1.850.000 1.800.000 1.750.000 1.700.000 1.650.000 1.600.000 1.550.000 1.500.000 1.450.000 1.400.000 1.350.000 1 2 3 Σύνολο ενεργητικού Ετήσιος ρυθμός αύξησης 21,0% 15,0% 9,0% 3,0% Ρυθμός αύξησης συνόλου ενεργητικού -3,0% 06/07 07/08-9,0% Η πορεία του κύκλου εργασιών και οι αντίστοιχοι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης παρουσιάζονται στο Διάγραμμα 8. Όπως φαίνεται από το διάγραμμα, η πορεία του κύκλου εργασιών διαφέρει ως προς τους ετήσιους ρυθμούς αύξησης, καθώς για την περίοδο 2006/2007 παρατηρείται αύξηση του κύκλου εργασιών ανά επιχείρηση κατά 5,6% (από 343,4 χιλ. σε 362,5 χιλ.), ο οποίος αυξάνεται για την περίοδο 2007/2008 στο 29,4% (από 362,5 χιλ. σε 469,0 χιλ.). Σελίδα 20