ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 25/10/2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α 1.Να συμπληρώσετε τη χρονολογίαα που λείπει: α/αα Στήλη Α: Ιστορικό γεγονός Στήλη Β: Χρονολογία 1 Ενσωμάτωση Επτανήσων 1864 2 Λαύριο, οι πρώτες εξεγέρσεις καθαρά εργατικέςς 1896 3 4 5 6 7 8 Ξεσπά ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος Αναγκαστικό δάνειο Η επανάληψη του πειράματος Μεσοπόλεμος Ίδρυση Τράπεζας της Ελλάδος Αυτή τη δεκαετίαα όλο και περισσότερα κράτηη απέκτησαν δικτατορικά ή φασιστικά καθεστώτα α Τέλος βαλκανικών πολέμων 1914 1922 1926 1919-1939 1927 1930 1913 9 10 Η ΟΥΛΕΝ κατασκευάζει φράγμα στοο 1925 Μαραθώνα Εκδηλώνονται στην Ελλάδα οι συνέπειες τηςς 1932 οικονομικής κρίσης Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 1 από 6
2. Να γράψετε, στο κενό αριστερά, το γράµµα του δεδοµένου της στήλης Β που αντιστοιχεί στο δεδοµένο της στήλης Α. Α. Β. 1. ΟΕ α εταιρεία που ανέλαβε την εγκατάσταση µονάδων παραγωγής ηλεκτρισµού στην Αθήνα 2. Τανζιµάτ β. µέθοδος διακανονισµού µε βάση διακρατικές συµφωνίες κοστολόγησης των προς ανταλλαγή προϊόντων 3. Φεντερασιόν γ. πολυεθνική εργατική οργάνωση 4. Πάουερ δ. επιτροπή στελεχωµένη από εκπροσώπους έξι δυνάµεων για την υποχρεωτική διαχείριση εσόδων και εξόδων του ελληνικού κράτους 5. Κλήριγκ ε. µεταρρύθµιση που έδινε διευρυµένα δικαιώµατα στους χριστιανούς Μονάδες 5 1 δ 2 ε 3 γ 4 α 5 β ΘΕΜΑ Β 1. Ποιες συνέπειες είχε για την οικονοµική ζωή της Ελλάδας ο ιδιόµορφος εξωτερικός δανεισµός από ευρωπαϊκές χώρες για την αντιµετώπιση των αναγκών του Α Παγκοσµίου Πολέµου; (συνοπτική απάντηση) Σχ. Βιβλίο σελ.50 2. Στο Σύνταγμα του 1844 κατοχυρώνονταν: Α) Η ψήφος στις γυναίκες Β) το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι Γ) Η προστασία της ιδιοκτησίας ) Η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων Μονάδες 2 Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 2 από 6
ΤΟ Γ 3. Θεµελιωτής και πρώτος διοικητής της Εθνικής Τράπεζας ήταν: α) ο Εϋνάρδος β) ο Συγγρός γ) ο Σκουζές δ) ο Σταύρου Το µεγάλο πλεονέκτηµα της Εθνικής Τράπεζας, και ταυτόχρονα η κύρια πηγή εσόδων της, ήταν το δικαίωµα, η δυνατότητά της να. ΤΟ Α.εκδοτικό δικαίωμα,.. εκδίδει τραπεζογραμμάτια. Μονάδες 3 4. Να δώσετε ορισμούς στα κάτωθι: Εθνικόν Κομιτάτον Πολιτικός σχηματισμός υπό τον Επαμεινώνδα εληγιώργη, που συγκροτήθηκε την περίοδο της εθνοσυνέλευσης του 1862-64 και είχε μικρότερη απήχηση σε σχέση με τις δύο μεγάλες παρατάξεις των Πεδινών και των Ορεινών. Υποστήριζε την ανάπτυξη του κοινοβουλευτισμού και τον εκσυγχρονισμό της χώρας, οικονομική ανάπτυξη, μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και στο στρατό και πολιτισμική εξάπλωση στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Κρατικός παρεμβατισμός Οικονομική αντίληψη-πρακτική σύμφωνα με την οποία το κράτος παρεμβαίνει και ρυθμίζει την οικονομική δραστηριότητα. ημιουργούνται συνθήκες κλειστής οικονομίας. Το κράτος για να αποτρέψει τις εισαγωγές επιβάλλει δασμολογικό προστατευτισμό (τελωνειακούς δασμούς) στα εισαγόμενα προϊόντα, ενώ παράλληλα προσπαθεί να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή με εξαγωγές, με στόχο την αυτάρκεια της χώρας. Η οικονομική αυτή πρακτική υιοθετήθηκε από το ελληνικό κράτος μετά την κρίση του 1932. ΘΕΜΑ Γ 1.Να επισημάνετε τις συγκυρίες που ευνόησαν τη ναυτιλιακή και εµπορική δραστηριότητα των Ελλήνων προεπαναστατικά και να εντοπίσετε τι απέµεινε από αυτήν µετά τη δεκαετία 1820-1830. Σχ. Βιβλίο σελ. 20 «Στη διάρκεια η γνώση των ναυτικών υποθέσεων» 2. Ποιες πολιτικές µεθοδεύσεις µετήλθε ο Ι. Κωλέττης, υπονοµεύοντας τον κοινοβουλευτισµό, προκειµένου να εξασφαλίσει την παραµονή του στην εξουσία; Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 3 από 6
Σχ. Βιβλίο σελ.73-74 «Ο Κωλέττης. επικράτησε διαμάχη για τη διαδοχή» ΘΕΜΑ 1. Με βάση το παράθεμα που ακολουθεί και τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε τον ρόλο του βασιλιά στον σχηματισμό κυβερνήσεων πριν από το 1875 και την ψήφιση της «αρχής της δεδηλωμένης» Mονάδες 20 ( ) Στη δεκαετία του 1870 υπήρχαν τουλάχιστον πέντε κύρια κόμματα ( το καθένα συνασπισμός δυνάμεων ) με αρχηγούς τους Βούλγαρη, Κουμουνδούρο, εληγιώργη, Ζαΐμη και Τρικούπη. Με την ορολογία της εποχής το κόμμα του Τρικούπη ήταν γνωστό ως πέμπτο κόμμα. Η ύπαρξη αυτών των ομάδων και των μεμονωμένων προσωπικοτήτων που μετέβαλαν κάθε τόσο την πολιτική τους τοποθέτηση είχε ως αποτέλεσμα να επικρατεί κυβερνητική αστάθεια και να αλλάζουν συχνά οι κυβερνήσεις. Όταν έπεφτε κάποιο κυβερνητικό σχήμα, δεν έμενε στον βασιλιά άλλη λύση παρά να καλεί κάποιον από τους πολιτικούς ηγέτες (που όλοι τους ήταν ηγέτες κομμάτων μειοψηφίας) να σχηματίσει κυβέρνηση έπειτα από διαπραγματεύσεις. Όταν ο βασιλιάς έκανε την εκλογή του, μην έχοντας κάποια σαφή ένδειξη της θέλησης του έθνους, ενεργούσε με βάση τις προσωπικές του προτιμήσεις, την ανάγκη να διατηρηθεί μια κατά τη γνώμη του λογική εξωτερική πολιτική και τις προβλέψεις του για το ποιος συνδυασμός είχε κάποια δυνατότητα επιβίωσης. Είναι βέβαια αυτονόητο ότι δεχόταν πάντα πιέσεις από τους ξένους απεσταλμένους και αυλικούς και ότι δεν έμενε ανεπηρέαστος από την όλη έντονη πολιτική ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην Αθήνα τις εφημερίδες, τις φήμες και τις λαϊκές διαδηλώσεις. D. Dakin, Η ενοποίηση της Ελλάδας, 1770-1923, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 1998, σελ.218-219 1 Σχετικά με τον ρόλο του βασιλιά στο σχηματισμό των κυβερνήσεων πριν από το 1875 βλ. σχολ. βιβλίο, σελ. 78-79 «Παρά την έντονη αντίδραση του βασιλιά κυβερνήσεις της αρεσκείας του.» Όπως προκύπτει από τη δευτερογενή πηγή: 1. Στη δεκαετία του 1870 υπήρχαν τουλάχιστον πέντε κύρια κόμματα με αρχηγούς τους Βούλγαρη, Κουμουνδούρο, εληγιώργη, Ζαΐμη και Τρικούπη. 2. Η ύπαρξη αυτών των ομάδων και των μεμονωμένων προσωπικοτήτων που μετέβαλαν κάθε τόσο την πολιτική τους τοποθέτηση είχε ως αποτέλεσμα να επικρατεί κυβερνητική αστάθεια και να αλλάζουν συχνά οι κυβερνήσεις. 3. Το αποτέλεσμα ήταν ότι, όταν έπεφτε κάποιο κυβερνητικό σχήμα, δεν έμενε στο βασιλιά άλλη λύση παρά να καλεί κάποιον από τους πολιτικούς ηγέτες (που όλοι τους ήταν ηγέτες κομμάτων μειοψηφίας) να σχηματίσει κυβέρνηση έπειτα από διαπραγματεύσεις. 4. Επιπλέον, όταν ο βασιλιάς έκανε την εκλογή του, μην έχοντας κάποια σαφή ένδειξη της θέλησης του έθνους, ενεργούσε με βάση τις προσωπικές του προτιμήσεις, επιλέγοντας με κριτήριο την ανάγκη να διατηρηθεί μια, κατά τη γνώμη του, λογική εξωτερική πολιτική και τις Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 4 από 6
προβλέψεις του για το ποιος συνδυασμός είχε κάποια δυνατότητα επιβίωσης. Είναι βέβαια αυτονόητο ότι δεχόταν πάντα πιέσεις από τους ξένους απεσταλμένους και αυλικούς και ότι δεν έμενε ανεπηρέαστος από την όλη έντονη πολιτική ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην Αθήνα τις εφημερίδες, τις φήμες και τις λαϊκές διαδηλώσεις. Από το πολιτικό αυτό τέλμα την Ελλάδα έβγαλε η ψήφιση της αρχής της δεδηλωμένης το 1875. Η ιδέα ανήκε στον νέο πολιτικό, Χαρίλαο Τρικούπη, ο οποίος υποστήριξε δημόσια ότι η μόνη λύση στο πρόβλημα της πολιτικής αστάθειας ήταν η συγκρότηση δυο μεγάλων κομμάτων εξουσίας σύμφωνα με το πρότυπο της Αγγλίας. Για να καταστεί αυτό δυνατόν, έπρεπε ο βασιλιάς να αναθέτει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μόνο σε πολιτικό ο οποίος θα είχε τη δεδηλωμένη εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των βουλευτών. Αυτό θα στερούσε από τα κόμματα μειοψηφίας το σχηματισμό κυβέρνησης αλλά θα ωθούσε σε ένωση τα μεγάλα, με αποτέλεσμα σταθερότερες κυβερνήσεις πλειοψηφίας. Ο Βασιλιάς, υπό την πίεση του της αντιπολίτευσης και του επαναστατικού αναβρασμού του λαού, υιοθέτησε τελικά την άποψη του Τρικούπη, η οποία αποτελεί τομή στην πολιτική ιστορία της χώρας, καθώς οδήγησε σε μεταβολή του πολιτικού τοπίου. 2. Αξιοποιώντας τις πληροφορίες από τα παραπάνω κείμενα και τις ιστορικές σας γνώσεις να απαντήσετε στην ερώτηση: α. Με ποιους τρόπους έγινε προσπάθεια από την ελληνική κυβέρνηση να αποτραπούν οι οδυνηρές συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929-1932 ; (μονάδες 15) β. Πώς επηρέασε η κρίση την παγκόσμια οικονομία, τις διεθνείς συναλλαγές και την εσωτερική πολιτική των ευρωπαϊκών χωρών ; Μονάδες 20 ( )Η παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929 (αγγλικά: The Great Depression) ήταν μια κατάσταση διεθνούς οικονομικής ύφεσης που διήρκεσε από ένα μέχρι δέκα χρόνια σε διάφορες χώρες του κόσμου. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη οικονομική ύφεση της σύγχρονης ιστορίας και χρησιμοποιείται τον 21ο αιώνα ως παράδειγμα για το πόσο οδυνηρή μπορεί να είναι μια οικονομική καταστροφή. Η "Μεγάλη Ύφεση", όπως χαρακτηρίστηκε στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τους αναλυτές προκλήθηκε μετά από το χρηματιστηριακό κραχ, που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1929, την λεγόμενη Μαύρη Πέμπτη. Το τέρμα της κρίσης στις ΗΠΑ ταυτίστηκε με το έναυσμα της πολεμικής οικονομίας του 2ου παγκοσμίου πολέμου, γύρω στο 1939. Η κρίση είχε καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στον ανεπτυγμένο, όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Επηρεάστηκε το διεθνές εμπόριο, καθώς επίσης και τα προσωπικά εισοδήματα, τα έσοδα από φόρους, οι τιμές και τα κέρδη. Η οικονομία πόλεων ανά τον κόσμο επλήγη, ιδίως εκείνων που εξαρτώνταν άμεσα από τη βαριά βιομηχανία. Οι κατασκευές πάγωσαν, οι αγροτο-κτηνοτροφικές εργασίες υποχώρησαν λόγω πτώσης των τιμών στις σοδειές κατά 40% με 60%. Με τη ζήτηση σε διαρκή υποχώρηση, σε συνδυασμό με την έλλειψη εναλλακτικών εργασιών, περιοχές που εξαρτώνταν από τον πρωτογενή τομέα όπως εκμετάλλευση γης, ορυχείων και ξύλου υπέφεραν ακόμη περισσότερο. Η μεγάλη κρίση τερματίστηκε σε διαφορετικό χρόνο ανά χώρα. Οι περισσότερες χώρες εφήρμοσαν προγράμματα ανακούφισης και η πολιτική τους ζωή πέρασε αναταραχές, εξωθώντας την ιδεολογία στα άκρα. Σε ορισμένα κράτη, οι απελπισμένοι πολίτες Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 5 από 6
στράφηκαν προς δημαγωγούς εθνικιστές, όπως τον Αδόλφο Χίτλερ, με αποτέλεσμα την έναρξη του 2ου παγκοσμίου πολέμου. 2 el.wikipedia.org/wiki/παγκόσμια_οικονομική_ύφεση_1929 Τμήματα αναγκαία από την ύλη του σχολικού εγχειριδίου: α) Κεφάλαιο 1ο : Σελ. 54 : «Οι προσπάθειες παρά από ελεύθερες οικονομικές συμφωνίες.» Στοιχεία από την παρατιθέμενη δευτερογενή ιστορική πηγή: α)προσδιορίζονται : χρονολογικά η έναρξη της Παγκόσμιας Ύφεσης, οι αιτίες που κυρίως την προκαλούν και οι συνέπειές της στην Παγκόσμια οικονομία. Προκλήθηκε μετά από το χρηματιστηριακό κραχ, που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1929, την λεγόμενη Μαύρη Πέμπτη. (Επηρεάστηκε το διεθνές εμπόριο, καθώς επίσης και τα προσωπικά εισοδήματα, τα έσοδα από φόρους, οι τιμές και τα κέρδη. Η οικονομία πόλεων ανά τον κόσμο επλήγη, ιδίως εκείνων που εξαρτώνταν άμεσα από τη βαριά βιομηχανία. Οι κατασκευές πάγωσαν, οι αγροτο-κτηνοτροφικές εργασίες υποχώρησαν λόγω πτώσης των τιμών στις σοδειές κατά 40% με 60%. Με τη ζήτηση σε διαρκή υποχώρηση, σε συνδυασμό με την έλλειψη εναλλακτικών εργασιών, περιοχές που εξαρτώνταν από τον πρωτογενή τομέα όπως εκμετάλλευση γης, ορυχείων και ξύλου υπέφεραν ακόμη περισσότερο.) β) Κεφάλαιο 1ο : Σελ. 54: «Στο εξωτερικό εμπόριο επιβολή δικτατορίας.» Στοιχεία από την παρατιθέμενη δευτερογενή ιστορική πηγή: β) Καταδεικνύεται η ιστορική σχέση που συνδέει την Κρίση του 1929-1932 με την άνοδο του φασισμού και του εθνικοσοσιαλισμού(ναζισμού) στην Ευρώπη. Ιστορικά και κοινωνικά οι περίοδοι κρίσης οδηγούν ιδεολογικά στη λήψη ακραίων θέσεων. Ως εκ τούτου ο φόβος, η ανησυχία και η αδυναμία των κοινωνιών να αντιμετωπίσουν δραστικά μια κρίση, οδηγούν τις κοινωνίες να αναζητήσουν πρόσωπα που ανεξάρτητα από τον συντηρητισμό, την απολυταρχισμό ή και τον ολοκληρωτισμό των πολιτικών τους θέσεων, υπόσχονται την ανάκαμψη. Μια ιστορική συγκυρία από την οποία δεν ξέφυγε ούτε η χώρα μας. Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 6 από 6