1
Η ΦΤΩΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Αθανασίου Γεωργία Μόσχος Παύλος Τσορδιά Ειρήνη Γεωργία Τσορδιάς Δημήτρης Πάτρα,12 Δεκεμβρίου 2012 2
Ευχαριστίες : Ευχαριστούµε πολύ την επιβλέπουσα καθηγήτρια αυτής της εργασίας, την κα Παναγοπούλου Γιώτα. 3
Περιεχόµενα Ευχαριστίες. σελ.3 Εισαγωγή σελ.5 Ενότητα 1 : Τα είδη της έρευνάς µας και οι πηγές µας...σελ.6 Ενότητα 2 : Η φτώχεια στο υτικό κόσµο.σελ.6 Ενότητα 3 Τα κοινωνικά Μέτρα.σελ.6 Ενότητα 4 : Η µη τήρηση των κοινωνικών µέτρων.σελ.7 Ενότητα 5 Η Ισότητα των πολιτών από το Σύνταγµα..σελ.7 Ενότητα 6 : H κοινωνική ανισότητα σελ.8 Ενότητα 7 : Tα αποτελέσµατα της εργασίας.σελ.9 Συµπεράσµατα.σελ.10 Βιβλιογραφία...σελ.12 4
Εισαγωγή Το θέμα της εργασίας μας είναι η φτώχεια στο δυτικό κόσμο και συγκεκριμένα στην Ελλάδα. Σκοπός μας ήταν να ερευνήσουμε και να παρουσιάσουμε τα αίτια της φτώχειας και κυρίως το πώς η κοινωνική ανισότητα συμβάλλει σε αυτή. Η εργασία μας αφορμίζεται από την έξαρση αυτού του φαινομένου που παρατηρείται στη σημερινή εποχή και βασικός στόχος της είναι να αναδείξει την πραγματική διάσταση του φαινομένου αυτού. 5
Ενότητα 1 : Τα είδη της έρευνάς µας και οι πηγές µας Η εργασία µας στηρίχτηκε σε βιβλιογραφική διαδίκτυο γιατί αποτελούν µια µεγάλη, ανεξάντλητη και άµεση πηγή πληροφοριών. έρευνα και οι πηγές µας ήταν έντυπα και το Ενότητα2 : Η φτώχεια στο δυτικό κόσµο. Η φτώχεια ως κοινωνικό πρόβληµα είναι µια βαθιά ενσωµατωµένη πληγή ένα θεµελιωδέστερο και πλέον πολυσύνθετο κοινωνικό πρόβληµα, το οποίο η κοινωνία καλείται να αντιµετωπίσει. Περιλαµβάνει πολλά περισσότερα από την έλλειψη των χρηµάτων. Άνθρωποι των οποίων η φυσική, πνευµατική και σωµατική ανάπτυξη αναχαιτίστηκε από ανεπαρκείς συνθήκες και αποστερήθηκαν τις ευκαιρίες για προσωπική ολοκλήρωση, για εκπαίδευση και για υγειονοµική περίθαλψη, ευκαιρίες που δεν είναι δυνατόν να αναπληρωθούν από υλικά αγαθά. Επιπλέον, είναι µια "φτώχεια του πνεύµατος", που επιτρέπει στα µέλη της κοινότητας να έχουν και να νιώθουν απελπισία, απόγνωση, απάθεια και δειλία. Ενότητα 3 : Τα κοινωνικά Μέτρα Στις δηµοκρατίες που δηµιουργήθηκαν µε βάση το κράτος δικαίου, προέκυψαν τεράστια προβλήµατα λόγω των οικονοµικών ανισοτήτων µεταξύ των κοινωνικών τάξεων που διαµορφώθηκαν, ιδιαίτερα µετά την βιοµηχανική επανάσταση. Αυτό είχε ως συνέπεια οι πολίτες που ανήκαν σε χαµηλά οικονοµικά και κοινωνικά στρώµατα να διεκδικούν, κυρίως µέσα από τα εργατικά συνδικάτα, βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου. Για την κάλυψη των αναγκών των πολιτών και τη µείωση των κοινωνικών ανισοτήτων δηµιουργήθηκε το κοινωνικό κράτος ή «κράτος πρόνοιας ή ευηµερίας» µε στόχο την κοινωνική δικαιοσύνη. Κατοχυρώνεται στα Συντάγµατα των Ευρωπαϊκών κρατών γύρω στα µέσα του 20ου αιώνα, κυρίως µετά τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο. Για να µπορούν οι πολίτες να απολαµβάνουν αυτά που είναι απαραίτητα για τη ζωή τους, το κοινωνικό κράτος αναλαµβάνει υποχρέωση να παρέχει δωρεάν υπηρεσίες στους πολίτες σχετικά µε την ιατροφαρµακευτική περίθαλψη, εκπαίδευση, ασφάλιση, στέγαση των πολιτών κ.ά. ηµιουργήθηκε λοιπόν µια σειρά από δικαιώµατα, που ονοµάστηκαν κοινωνικά δικαιώµατα, τα οποία περιγράφονται στο Σύνταγµα π.χ. η δηµόσια δωρεάν παιδεία, την οποία απολαµβάνουν όλοι οι Έλληνες πολίτες. Κατοχυρώνονται επίσης τα δικαιώµατα των πολιτών στο καθαρό περιβάλλον και ενισχύεται η οικογένεια (επιδόµατα πολυτέκνων, µητρότητας κ.ά.) και η προστασία από την 6
Πολιτεία ευάλωτων κοινωνικών οµάδων (ειδικές εγκαταστάσεις για τη διευκόλυνση ατόµων µε αναπηρίες, επιδόµατα ανεργίας κ.ά.). Ενότητα 4 : Η µη τήρηση των κοινωνικών µέτρων Ωστόσο στην σηµερινή εποχή παρατηρείται το φαινόµενο της κατάφωρης καταπάτησης των δικαιωµάτων των Ελλήνων πολιτών από το κράτος. Αυτό ισχύει διότι, τα τελευταία χρόνια επικρατεί η αναξιοκρατία και η πολιτική διαφθορά. Τα άτοµα ενδιαφέρονται αποκλειστικά για το προσωπικό τους συµφέρον και αδιαφορούν για το συλλογικό. Αυτοσκοπός της ζωής τους είναι η συσσώρευση ύλης και πλούτου εξαιτίας του ευδαιµονικής νοοτροπίας. Το άτοµο του κοινωνικά καταξιωµένου ταυτίζεται µε αυτό του οικονοµικά επιτυχηµένου. Γι αυτό το λόγο ο περισσότερος κόσµος αγνοεί τα προβλήµατα των συµπολιτών του. Με τον ίδιο τρόπο σκέψης λειτουργούν και οι πολιτικοί αφού αποτελούν µερίδα των Ελλήνων πολιτών. Παρότι ο λόγος ασχολίας τους µε την πολιτική θα έπρεπε να ήταν η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, αυτοί ασχολούνται µε τη βελτίωση της προσωπικής τους. ε δίνουν σηµασία στις ατασθαλίες και στην κοινωνική ανισότητα που επικρατεί αφού δεν ενδιαφέρονται για την αυστηρή τήρηση των υπαρχόντων νόµων. Με αυτό τον τρόπο οι λαϊκές τάξεις βιώνουν το φάσµα της κοινωνικής αδικίας που έχει ως επακόλουθο τη φτώχεια καθώς ένα µεγάλο µέρος του πληθυσµού καθίσταται απροστάτευτο και ανήµπορο να λύσει τα προβλήµατα που το ταλανίζουν. Ενότητα 5 Η Ισότητα των πολιτών από το Σύνταγµα Η Ισότητα Η ισότητα όλων των πολιτών διακηρύσσεται από το Σύνταγµα («Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόµου. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώµατα και υποχρεώσεις» άρθρο 4 παρ. 1 και 2 Συντ.). Η ισότητα αυτή δεσµεύει τόσο τη Βουλή που θεσπίζει τους νόµους, όσο και τη διοίκηση και τα δικαστήρια. Αυτό σηµαίνει ότι οι νόµοι, τα όργανα της διοίκησης και οι δικαστές πρέπει να αντιµετωπίζουν ισότιµα όλους τους πολίτες. Η ισότητα αυτή είναι για πολλά δικαιώµατα αναλογική, δηλαδή ανάλογη µε τα χαρακτηριστικά των ατόµων, γιατί η απόλυτη ισότητα θα ήταν άδικη, π.χ. δεν µπορούν να αντιµετωπίζονται ισότιµα ως προς τις πράξεις τους οι έφηβοι και οι ενήλικοι, ως προς τις φορολογικές τους υποχρεώσεις οι βιοµήχανοι και οι εργάτες ή ως προς τα 7
δικαιώµατα για κοινωνικές παροχές από την Πολιτεία οι άνεργοι και οι εργαζόµενοι ή οι πολύτεκνοι και όσοι δεν έχουν παιδιά. Μορφές της ισότητας που προβλέπονται στο ελληνικό Σύνταγµα είναι: α) Ισότητα φύλων: Αν σκεφτούµε ότι οι Ελληνίδες απέκτησαν το δικαίωµα να ψηφίζουν µόλις το 1952 και ότι το Οικογενειακό δίκαιο που θεωρούσε τον άνδρα «κεφαλή της οικογένειας» άλλαξε το 1983, κατανοούµε ότι ακόµα υπάρχουν ανισότητες σε βάρος των γυναικών στην ελληνική κοινωνία. Γι' αυτό το Σύνταγµα δεν εξασφαλίζει µόνον ίσες δυνατότητες στα δύο φύλα να αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους, αλλά παίρνει και µέτρα για κατάργηση τυχόν ανισοτήτων σε βάρος των γυναικών. β) Ισότητα στην αµοιβή εργασίας για όλους τους Έλληνες και αλλοδαπούς εργαζόµενους, ανάλογα βέβαια µε τα προσόντα και την εργασία. Ανάµεσα στις βασικές διατάξεις της Παγκόσµιας ιακήρυξης των Ανθρωπίνων ικαιωµάτων, περιλαµβάνεται η εξασφάλιση µιας αξιοπρεπούς καθηµερινής ζωής για όλα τα άτοµα σε όλα τα µέρη του κόσµου. Το άρθρο 25 της ιακήρυξης αναφέρει σχετικά «Ο καθένας έχει δικαίωµα για ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής για υγεία, προσωπική και οικογενειακή ευηµερία που θα συµπεριλαµβάνει τροφή, ρουχισµό, ιατροφαρµακευτική περίθαλψη και βασικές κοινωνικές υπηρεσίες, όπως επίσης και το δικαίωµα της προστασίας σε περίπτωση ανεργίας, ασθένειας, ανικανότητας γηρατειών ή άλλων καταστάσεων πέρα από τον έλεγχό του». Ενότητα 6 : H κοινωνική ανισότητα Συνηθισµένες µορφές ανισοτήτων σε βάρος των γυναικών αποτελούν οι ανισότητες στην εργασία. Τόσο η Ε.Ε. όσο και η Ελλάδα αντιµετωπίζουν αυτές τις ανισότητες µε µέτρα/δράσεις για τις γυναίκες. Τα ατοµικά δικαιώµατα δεν έχουν νόηµα όταν στις βιοµηχανικές κοινωνίες του 20ου αιώνα µεγάλος αριθµός πολιτών ζει σε άθλιες συνθήκες. Κάτω από την επίδραση των σοσιαλιστικών θεωριών, κατοχυρώνεται το κοινωνικό κράτος µε µια δεύτερη γενιά δικαιωµάτων, τα κοινωνικά δικαιώµατα. Με αυτά, η Πολιτεία αναλαµβάνει την υποχρέωση παροχών στους πολίτες, ώστε όλοι να απολαµβάνουν τα στοιχειώδη αγαθά. Το Σύνταγµα κατοχυρώνει τα κοινωνικά δικαιώµατα της παιδείας και της εργασίας,της υγείας και του περιβάλλοντος, της κοινωνικής πρόνοιας και στέγασης, της κοινωνικής ασφάλισης, την προστασία της οικογένειας και της µητρότητας. 8
Ενότητα 7 : Tα αποτελέσµατα της εργασίας Η εργασία αυτή ασχολήθηκε µε τη φτώχεια στο σύγχρονο κόσµο και συγκεκριµένα µε τα αίτιά της στην Ελλάδα. Βασικά αίτια της αποτελούν η µη τήρηση των κοινωνικών µέτρων και η κοινωνική ανισότητα που επικρατεί παρότι και τα δύο αυτά απαγορεύονται από το ελληνικό Σύνταγµα. Σκοπός της εργασίας ήταν η ανάδειξη του προβλήµατος αυτού στην πραγµατική του διάσταση. 9
Συµπεράσµατα Αίτια της φτώχειας: Η µη εφαρµογή και τήρηση των κοινωνικών µέτρων Η κοινωνική αδικία Η εκµετάλλευση Η επίλυση του προβλήµατος της φτώχειας αποτελεί αδήριτη ανάγκη. Γι αυτό το λόγο η κατανόηση της ευρείας έκτασής του, κυρίως στα χαµηλά κοινωνικά στρώµατα θα συµβάλλει στην άµεση αντιµετώπισή του. Το ενδιαφέρον της κυβέρνησης γι αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών και για την εδραίωση της κοινωνικής σύµπνοιας. 10
Η εκτέλεση της εργασίας αυτής µας έδωσε την ευκαιρία να αναπτύξουµε κοινωνικές αρετές όπως η συνεργασία, η οµαδικότητα, η ειλικρίνεια, η ευγένεια και η υπακοή σε κοινούς κανόνες. Αποτέλεσε ένα ευχάριστο και δηµιουργικό µάθηµα από το οποίο αποκτήσαµε πολλές εµπειρίες και αναµνήσεις. Παράλληλα η συνεργασία µε τα µέλη της οµάδας ήταν άψογη και αποτελεσµατική. 11
Βιβλιογραφία (2010) Σωτηρίου Στέλλα, Κορδονούρη Στυλιανή, Ζαφρανίδου Αικατερίνη Κοινωνική Και Πολιτική Αγωγή Γ Γυµνασίου Οργανισµός Εκδόσεων ιδακτικών Βιβλίων Αθήνα 12