Η Αντιγόνη, Αχαρνών και Χέυδεν γωνία Ι «Η εξουσία δε βασίζεται μόνο στη ρητή διάκριση φίλου και εχθρού, ή στο μονοπώλιο της νόμιμης βίας. Πριν και επάνω από το μονοπώλιο της νομίμου βίας υπάρχει το μονοπώλιο της νόμιμης σημασίας. Ο Κύριος των σημασιών έχει το θρόνο του πιο ψηλά από τον Κύριο της βίας. Μόνο όταν τα κτίρια των θεσμισμένων σημασιών αρχίζουν να καταρρέουν μέσα στον πάταγο και τον θόρυβο αυτής της κατάρρευσης, μόνον τότε μπορεί να αρχίσει να ακούγεται πραγματικά η φωνή των όπλων.» Κ. Καστοριάδης Με αφορμή τις εκκενώσεις στα κατειλημμένα κτίρια της Βίλλα Αμαλία και της Σκαραμαγκά, αλλά κι αυτές που έχουν ανακοινωθεί σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, θεωρούμε αναγκαίο να υπερασπιστούμε το κομμάτι της αλήθειας που μας ανήκει. Το ζήτημα βέβαια της αλήθειας ως τέτοιας είναι αρκετά βαθύ για να εξεταστεί εδώ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε μας αφορά καθώς με βάση αυτή διαμορφώνουμε όχι μόνο τις πεποιθήσεις μας, αλλά και τους όρους με τους οποίους λειτουργούμε σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Η αλήθεια ήταν, είναι και θα είναι το αντίθετο της λήθης. Εδώ όμως θα μιλήσουμε όχι για την από τα βιβλία παρμένη ιστορική αλήθεια, αλλά για τη δική μας, τη βιωμένη μέσα σε κείνους τους χώρους που τώρα λοιδορούνται από τους νομοταγείς pretend-έρηδες που ξερνάν τα ψεύδη τους από
τηλεοπτικούς σταθμούς που εκπέμπουν παράνομα με την ίδια ευκολία που πετάν ατιμώρητα καφέδες κι αντικείμενα στα γήπεδα. Η όλη συζήτηση περί κέντρων ανομίας είναι μια πολύ παλιά κουβέντα. Τόσο παλιά όσο η εποχή που δημιούργησε τη δημοκρατία και μάλλον πολύ παλιότερη από κείνη. Τόσο παλιά με την έννοια ότι η εκάστοτε εξουσία πάντοτε επιθυμεί να (περι-)ορίσει τις πράξεις των ανθρώπων σύμφωνα με αυτό που αυτή θεωρεί σωστό. Κι ο άνθρωπος, το δεινότερο των όντων, έρχεται πάντοτε να την αμφισβητήσει όταν οι νόμοι αντιτίθενται σε αυτό που αυτός/ή θεωρεί αναγκαίο. [ Αυτό βέβαια δε θέτει την ανάγκη ως κινητήριο δύναμη μιας γραμμικής ιστορικής συνέχισης προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση βάσει ιστορικών νόμων. Ούτε δικαιολογεί την όποια πράξη όπως θα τρέξουν να κατονομάσουν οι διανοούμενοι του «αντιλαϊκισμού» ] Εντός αυτού του αναγκαίου είναι και η ίδια η αυτοδημιουργία του ανθρώπου, διότι αυτή είναι η ουσία του, αν υπάρχει τέτοια. Είναι τα πάθη του που φτάνουν στο σημείο να δημιουργήσουν θεσμούς. Το πάθος σε διδάσκει να ξεκινάς πάντα από την αρχή. Ο άνθρωπος μέσα στα πράγματα που μαθαίνει κατά τη διάρκεια τη ζωής είναι κι αυτό της δημιουργίας του ίδιου του εαυτού. Αυτό είναι σίγουρα κάτι ζωογόνο για μια κοινωνία που δε μετρά την πρόοδο με όρους ποσοτικούς, που δε συζητά την ανάπτυξη με όρους αέναης υπερσυσσώρευσης αγαθών, αλλά αντιλαμβάνεται τους όρους συμβίωσης ως συνύφανση και όχι ως επιβολή. Η αμφισβήτηση είναι η μήτρα της δημοκρατίας και της φιλοσοφίας. Χωρίς αυτήν ακόμη θα είχαμε ακόμη βασιλιάδες που θα κυβερνούσαν με βασικό κριτήριο τη συνουσία των προγόνων τους (ή μήπως ακόμη συμβαίνει αυτό;). Χωρίς αυτήν δε θα είχαμε επιστήμη, ούτε φιλοσοφία. Η αμφισβήτηση είναι ζωογόνο στοιχείο για μια κοινωνία που δε φοβάται να κοιτάξει τα προβλήματά της στο βάθος που τους αρμόζουν. Σε μια κοινωνία φοβική και τρομαγμένη από την ίδια της τη σκιά, η αμφισβήτηση ενοχλεί την υπνοβασία της καθημερινότητας και την εγκαθίδρυση του κανονικού.
ΙΙ «Ας πιούμε κι άλλο μαζί στη δική μας δόξα, για να χουν να λένε οι εγγονοί μας και οι γιοι τους: υπήρξαν κάποτε άνθρωποι που δεν ντρέπονταν καθόλου για τους συντρόφους τους και που δεν εγκατέλειπαν ποτέ τους φίλους τους.» Gogol Μέσα στις εστίες ανομίας (διάβαζε καταλήψεις, στέκια, αυτοοργανωμένα εγχειρήματα) εμείς αυτά τα κάνουμε πράξη. Καταρχάς, μάθαμε ότι εμείς οι ίδιοι μπορούμε να δημιουργήσουμε ελεύθερα τις καταστάσεις και την ιστορία. Κι όταν λέμε καταστάσεις δεν αναφερόμαστε στην επιλογή εμπορευματικών αγαθών ή τηλεοπτικών καναλιών, αλλά στην ίδια την καθημερινότητα. Μάθαμε να λειτουργούμε σύμφωνα με αξίες τιθέμενες από εμάς και όχι από εξωγενείς παράγοντες. Τις αξίες εκείνες που δεν τοποθετούν λόγω κάποιας παράδοσης ή κάποιου αρχαίου κειμένου τη γυναίκα στην κουζίνα, το μετανάστη στο περιθώριο, το περιθώριο στη φυλακή. Εμείς εκεί μέσα μάθαμε να συζητάμε, να ακούμε ο ένας τον άλλον, να συνδιαμορφώνουμε χωρίς να συμφωνούμε πάντα. Μάθαμε πράγματι «ακτιβιστή της δεξιάς» και λοιποί τυχάρπαστοι καθρεφτολάγνοι όλους τους μεγάλους σκηνοθέτες. Είδαμε όλες εκείνες τις ταινίες που η κοινωνία αποδιώχνει ως κουλτουριάρικες ή ανόητες. Διαβάσαμε εκείνους τους ποιητές που έβλεπαν ότι η πραγματική ζωή απουσιάζει. Εκεί κάναμε θεατρικές ομάδες, μουσικά συγκροτήματα, φωτογραφικούς θαλάμους, καλλιτεχνικά εργαστήρια, παιδικούς σταθμούς, ραδιόφωνα. Εκεί διαβάσαμε φιλοσοφία. Εκεί μάθαμε πολεμικές τέχνες για να αμυνόμαστε στις επιθέσεις των φασιστών και της αστυνομίας (ή μήπως είναι οι ίδιοι; να προτείνω εδώ μια μικρή αλλαγή του συνθήματος που ενώνει σε: μπάτσοι- φασίστες- δολοφόνοι). Ναι, είναι αλήθεια δε στεκόμαστε μόνο στην άμυνα. Εκεί σπάσαμε την ιεραρχία, τις δομές της υποταγής, τις εντολές. Εκεί μάθαμε τη συνείδηση και την ευθύνη. Εκεί συντρίψαμε το ρατσισμό και το φασισμό. Εκεί καταλάβαμε ότι η λαϊκή εξουσία είναι εφικτή. Ότι μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς δούλους. Εμείς εκεί μάθαμε να μη φρονούμε μόνοι. Την ύβρη βολευτές της ασημαντότητας συνεχίζετε και τη διαπράτετε εσείς. Τη τραγωδία θα τη ζήσουμε δυστυχώς όλοι μαζί.
ΙΙΙ Ο πολιτικός φόβος αποτελεί πολιτικό εργαλείο, όργανο μιας κυρίαρχης ελίτ (ή ενός κινήματος, ανταγωνιστικού προς το υπάρχον προφανώς) παράγεται και ενισχύεται από πολιτικούς ηγέτες οι οποίοι προσδοκούν να κερδίσουν κάτι από αυτόν: είτε ένα συγκεκριμένο πολιτικό στόχο είτε μια ηθική και πολιτική που υποστηρίζουν είτε και τα δύο. Τη στρατηγική του φόβου και της καταστολής πάνω στην οποία επένδυσαν μακιαβελικά οι κυβερνόντες (πρώην και νυν) έτσι ώστε να συγκρατήσουν τις αντιδράσεις του ποιμνίου θα τη χρησιμοποιήσουμε αρνητικά έτσι ώστε η αντίδραση να απελευθερωθεί δημιουργικά προς την αυτονομία και θα εργαστούμε γι αυτό. Ο στοχαστής της αυτονομίας Κορνήλιος Καστοριάδης ξεναγώντας τον Σοφοκλή σ ένα «μεγάλο σπίτι» κλείνει κοροϊδευτικά το μάτι σε κάθε λογής ειδικούς, βουλευτές και μη, προτάσσοντας μια κοινότητα ανθρώπων της οποίας τα μέλη είναι έτοιμα να επωμισθούν τη ρύθμιση των κοινωνικών τους σχέσων, θέλουν δηλαδή να είναι αυτόνομοι. Μια κοινωνία ανθρώπων η οποία αμφισβητεί την παράδοση και δε μένει προσκολλημένη στους παραδοσιακούς θεσμούς, σ' αυτό που βρήκαν από τους πατεράδες τους, στο λόγο και τις εντολές του θεού ή σε οποιαδήποτε άλλη εξωτερική και εξωκοινωνική αρχή. Μια κοινωνία που σταματά να ετεροκαθορίζεται και να ετερονομείται, θέτει υπό αμφισβήτηση τους παραδοσιακούς θεσμούς, τους πολιτικούς και συνταγματικούς νόμους της κοινότητας που απαντούν στο ερώτημα: ποιος άρχει; αλλά επίσης και τις κοινωνικές παραστάσεις του κόσμου, τις θεσμισμένες παραστάσεις με τις οποίες γαλουχούνται τα παιδιά και μαθαίνουν τι είναι καλό και τι είναι κακό, για ποιο πράγμα αξίζει να ζει κανείς ή να πεθάνει. Μια κοινωνία ιεραρχίας, αμετάκλητης αντιπροσώπευσης δε μπορεί να είναι δημοκρατική. Μια κοινωνία που έχει τη δυνατότητα να ανοίγει του νόμους, να τους μεταβάλλει ρητά και συνειδητά, αέναα, με τη συμμετοχή όλων των μελών της, μόνο αυτή η κοινωνία μπορεί να είναι δημοκρατική, αυτόνομη, δηλαδή ελεύθερη. Ελεύθεροι δεν είστε όταν ψηφίζετε μια φορά στα τέσσερα χρόνια. Οι εκλογές είναι θεσμός αριστοκρατικός με τη διττή έννοια που περιλαμβάνει και την καταγωγή. Η πολιτική δεν είναι επιστήμη των ειδικών.
Έχετε δημιουργήσει μια κοινωνία όπου η αντίθετη άποψη διαγράφεται, καταστέλλεται και φυλακίζεται. Εμείς δημιουργούμε ακριβώς την αντίθετη. ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ, ΤΑ ΣΤΕΚΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΜΕΝΑ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΑ!!! ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ 92 ΣΥΛΛΗΦΘΕΝΤΩΝ ΤΗΣ ΒΙΛΛΑ ΑΜΑΛΙΑΣ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ 8 ΤΗΣ ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑ!!! Η ενότητα του είναι στην αντικειμενική του εξέλιξη είναι άπειρη, και κατά συνέπεια δε μπορεί να συλληφθεί επαρκώς. Ένας φαύλος κύκλος μοιάζει να δημιουργείται ανάμεσα στην απειρότητα της γνώσης και τις πάντοτε παρούσες επιταγές της ορθής, άμεσης πράξης. Αυτό το αφηρημένο-θεωρητικό αδιέξοδο μπορεί να υπερνικηθεί δια μέσου της πρακτικής- όπως ο γόρδιος δεσμός. Το μόνο κατάλληλο σπαθί που θα κόψει το δεσμό, είναι η ανθρώπινη εκείνη στάση, για την οποία θα αναφερθούμε ακόμη μια φορά στον Σαίξπηρ: Το παν η ετοιμότης. ΣΑΒΒΑΤΟ 12/1 στις 12:00