HPV DNA, E6, E7, L1, L2, E2, p16, prb, κυκλίνες, κινάσες, Ki67. Τι από όλα αυτά πρέπει να γνωρίζει ο κλινικός γιατρός; Αλέξανδρος Λαµπρόπουλος
δεν υπάρχει σύγκρουση συµφερόντων
Ø Ποιό HPV τεστ είναι το πλέον κατάλληλο; Ø Ποιοί βιολογικοί δείκτες είναι οι πιο πληροφοριακοί;
HPV & Καρκινογένεση Ø high-risk HPV types (HR-HPV) Ø Αναγκαία αλλά όχι ικανή προϋπόθεση Ø Η έκφραση των E6/E7 ογκογονιδίων είναι απαραίτητη για τον κακοήθη µετασχηµατισµό των κυττάρων αλλά και τη διατήρησή του Ø Άλλοι γενετικοί παράγοντες συµµετέχουν στην κακοήθη εξαλλαγή και διατήρηση του κακοήθους δυναµικού Ø Σηµαντικός και ο ρόλος της επιγενετικής Ø Πρότυπο έκφρασης των mirnas
Καρκίνος & Κυτταρικός Κύκλος Aυξητικοί παράγοντες και άλλα µιτωτικά σήµατ α G0 Κυκλίνη DCDK 4 p16ink 4 p15ink4b Aρνητικοί ρυθµιστές CDC25 A DP1 E2F1 Κυκλίνη Ε CDK 2 p27 KIP1 p21 WAF1 G1 M Θετικοί ρυθµιστές CDK 2 R p10 b 7p13 0 p53 S p27 KIP1 p21waf1 G 2
HPV & Ογκογόνος δράση E6: αλληλεπιδρά µε την p53 p21 & p27 (αναστολείς των CdKs) E7: συνδέεται µε την prb
de Freitas AC et al. Biochimica et Biophysica Acta (2013)
HPV test ü Αποκάλυψη δυσπλασίας ü Εξέλιξη vs υποστροφή δυσπλασίας ü Βιολογικός δείκτης?
στόχος L1/2 E6/7 παροδική λοίµωξη E2 απαλοιφή κατά την ενσωµάτωση πιθανότητα απαλοιφής κατά την ενσωµάτωση E6/E7 µετάγραφα εκφράζονται σε χαµηλά επίπεδα στην p16 Ki67 Κυκλίνες, CDKs Μεθυλίωση mirnas
DNA
DNA L1 vs E1/6/7 Αποκάλυψη πολλών διαφορετικών τύπων HPV µέσω ταυτοποίησης, µε υβριδισµό ή µε PCR, της συντηρηµένης L1 περιοχής του ιού σε µία αντίδραση και περαιτέρω τυποποίηση µε υβριδισµό ή αλληλούχηση ή και RFLP Με ειδική για κάθε τύπο ιού PCR (περιοχές Ε1/6/7) Ή
DNA Ευαισθησία > 90% Ειδικότητα σχετικά µικρή για CIN2+ Ø Αδυνατεί να διακρίνει παραγωγική από µεταµορφωτική λοίµωξη Ø Απαλοιφή L1* ιικό DNA: επισωµατικό, ενσωµατωµένο*
Σε χαµηλού βαθµού βλάβες, γενικά, ενυπάρχει παραγωγική λοίµωξη HPV, µε µικρό σχετικό κίνδυνο εξαλλαγής, ενώ οι υψηλού βαθµού βλάβες οφείλονται σε κλώνους κυττάρων µε µεταµορφωτική λοίµωξη Ο κλινικός βέβαια ενδιαφέρεται µόνο για εκείνες τις βλάβες που θα εξελιχθούν.
Επειδή: ü Γονίδια-κλειδιά στη µεταµορφωτική λοίµωξη είναι τα Ε6 και Ε7 ü Η έκφρασή τους είναι απαραίτητη για την κακοήθη εξαλλαγή των κυττάρων και τη διατήρηση του δυναµικού της ü Η απώλεια ελέγχου οδηγεί σε υψηλά επίπεδα µεταγραφής τους
mrna
mrna Ε6/7 Ευαισθησία Μεγαλύτερη Ειδικότητα Απαιτούνται µεγάλες follow-up µελέτες για τη διευκρίνιση του ρόλου του Ε6/7 mrna σε περιπτώσεις βλαβών < CIN 2 Χρονική προστασία? Ουδός? Απαιτείται ανάλυση µεγάλου αριθµού δειγµάτων..
mrna Ε6/7 ü Ελάττωση του αριθµού των γυναικών που αναίτια οδηγούνται σε κολποσκόπηση Ø Προγνωστική αξία µετά τη θεραπεία CIN 2+? Επί αρνητικού mrna τεστ, η ύπαρξη βλάβης δεν δύναται να αποκλειστεί Ø DNA τεστ Ø To DNA test είναι η ασφαλέστερη στρατηγική ως follow-up
Κυτταρικοί δείκτες
Κυτταρικοί δείκτες p16, Ki67 vs p16 & Ki67 P16*: ογκοκατασταλτικό γονίδιο (αρνητικός ρυθµιστής) Ki67*: συνδέεται µε τον κυτταρ. πολ/σµό (S φάση) * Αντισώµατα (θετικά ή αρνητικά αποτελέσµατα)
Κυτταρικοί δείκτες ü p16 & Ki67 εµφανίζουν γραµµική συσχέτιση µε τη βαρύτητα της βλάβης ü Χρήσιµοι δείκτες στην επιλογή των γυναικών εκείνων που χρήζουν θεραπεία
Μεθυλίωση Υψηλά επίπεδα µεθυλίωσης νησίδων CpG των γονιδίων L1, L2, E2 και E4 συσχετίζονται µε CIN2 HPV16 L1, L2 CONTROLS 0% CIN I 29% CIN II, III 37% Ca 97% HPV18 E2 CONTROLS 0% CIN I 14% CIN II, III 67% Ca 90%
H µεθυλίωση κυτταρικού και ιικού DNA θα µπορούσε να χρησιµεύσει ως βιολογικός δείκτης σε θετικές για HR HPV γυναίκες
mirnas 8 mirnas (mir-26a, mir-143, mir-145, mir-99a, mir-203, mir-513, 699 mir-29a, mir-199a) εµφάνισαν µειωµένη έκφραση κατά τη µετάβαση από το φυσιολογικό τράχηλο στον καρκίνο, ενώ, 5 mirnas (mir-148a, mir-302b, mir-10a, mir-196a, mir-132) αυξηµένη έκφραση
Καταληκτικά σηµεία όλων των µελετών είναι τα CIN2 & CIN3
ü Η ταυτοποίηση των HR HPV µε DNA ή/και mrna test Ø Η ταυτοποίηση των κυτταρικών εκείνων πρωτεϊνών των οποίων η σύνθεση έµµεσα ή άµεσα ενεργοποιείται από την απορρυθµισµένη έκφραση των ογκογονιδίων E6 και E7 Ø Η αποκάλυψη των µεταβολών του προτύπου µεθυλίωσης κυτταρικών / ιικών γονιδίων Ø Μεταβολές προτύπου mirnas
Στόχος Ø βιολογικοί δείκτες που θα µπορούσαν να µας οδηγήσουν αποτελεσµατικά στην ορθή πρόβλεψη της έκβασης µιας HPV λοίµωξης Ø ποιές βλάβες δεν χρήζουν θεραπείας
ερωτηµατικά Οι µηχανισµοί µόλυνσης διαφέρουν από ιστό σε ιστό? Πώς προκαλείται η ενσωµάτωση Γιατί κάποιοι τύποι ιών ανευρίσκονται πιο συχνά ενσωµατωµένοι από άλλους Η έκβαση της λοίµωξης εξαρτάται από το είδος του κυττάρου στόχου «ΤΑ ή Βλαστικού»
mirnas Viral and Cellular Biomarkers in the Diagnosis of Cervical Intraepithelial Neoplasia and Cancer Maria Lina Tornesello et al. Biochim. Biophys. Acta (2013)