ΕΚΠΟΝΗΣΗ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ-Δράσεις της Δ/θμιας Λάρισας για το 2013-14 ΚΠΕ Κισσάβου Ελασσόνας Εβδομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 9 Οκτωβρίου 2014 Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων Β θμιας Λάρισας Υπ. Ηρώ Οικονομάκη 1
Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Βιωματική προσέγγιση : ( ποικιλία τεχνικών και μεθόδων: συζητήσεις, έρευνες, μελέτες πεδίου, projects, παιχνίδια ρόλων, μελέτη περιπτώσεων, προσομοιώσεις) Οι μαθητές πρέπει να : Να εκφραστούν Να αναλύσουν καταστάσεις, Να αισθανθούν, Να καταλήξουν σε αποφάσεις και να μπορούν να τις διατυπώνουν 2
1. Η Μέθοδος του Σχεδίου Εργασίας (Μέθοδος Project) Θεωρείται μέθοδος -πλαίσιο ή μέθοδοςομπρέλα εμπειρία βίωμα Δουλεύουμε διεπιστημονικά και διαθεματικά άνοιγμα στην πραγματική ζωή Ο εκπαιδευτικός είναι εμψυχωτής 3
Διάρκεια :Τα προγράμματα είναι 5- μηνα Είδος : Αναφοράς (report project)- Επίδειξης (demonstration project)- Ερευνητικό (research project) Δομή : Ανοιχτά ή ελεύθερα σχέδια εργασίας. - Δομημένα σχέδια εργασίας- Ημιδομημένα σχέδια εργασίας 4
Βήματα Βήμα 1: Επιλογή θέματος (Τα ενδιαφέροντα των μαθητών μας, τα τοπικά προβλήματα, επικαιρότητα, αναλυτικό πρόγραμμα) Βήμα 2 :Ανίχνευση της προϋπάρχουσας γνώσης Βήμα 3 :Καθορισμός των στόχων του προγράμματος ( γνωστικοί συναισθηματικοί ψυχοκινητικοί) Βήμα 4 : Κατάτμηση του έργου σε μικρότερα τμήματα ομάδες Βήμα 5 : Χρονοδιάγραμμα Βήμα 6 : Εκτέλεση των δραστηριοτήτων Βήμα 7: Σύνθεση των επιμέρους εργασιών (Απομαγνητοφώνηση ερωτηματολόγια-επεξεργασία πίνακες, διαγράμματα, χάρτες, οπτικό υλικό κ.ά.-συγγραφή κειμένων-συμπεράσματα- προτάσεις- τελική δράση ) Βήμα 8: Γνωστοποίηση του προγράμματος Βήμα 9: Αξιολόγηση της πορείας και των αποτελεσμάτων του προγράμματος (ερωτηματολόγια-συζητήσεις- παρατήρηση-ημερολόγιοτεστ γνώσεων) 5
2. Μέθοδος Επίλυσης Προβλήματος (Problem Solving Method) Περιβαλλοντικό πρόβλημα =κοινωνικό ζήτημα (τοπικό). Είναι σημαντικό οι μαθητές να μπορούν να αντιλαμβάνονται αυτή την πολυπλοκότητα των προβλημάτων και των λύσεών τους ώστε να κατανοήσουν το πόσο δύσκολη είναι η επίλυσή των προβλημάτων και η εφαρμογή των λύσεων 6
Φάσεις 1η φάση: Προσδιορισμός του προβλήματος ( σαφήνεια αίτια και όχι συμπτώματα) 2η φάση: Ανάλυση του προβλήματος (Ποιες είναι οι αιτίες του; Ποιες ομάδες εμπλέκονται; Ποιες αξίες υποκινούν τους εμπλεκόμενους; Ποιες είναι οι συνέπειες του προβλήματος αυτού;) 3η φάση: Διερεύνηση και αξιολόγηση λύσεων (Ποιος μπορεί να κάνει κάτι; Τι μπορεί να γίνει;) 4η φάση: Σχεδιασμός και υλοποίηση δράσης (διάχυσης της πληροφορίας και ενημέρωσης των ομάδων φορέων) 5η φάση: Αξιολόγηση της όλης διαδικασίας 7
Φύλλο εργασίας για την ανάλυση προβλήματος Ποιο είναι το πρόβλημα; (Διατυπώστε το με συντομία και σαφήνεια) Ποια είναι τα αίτιά του; Ποιες επιπτώσεις έχει; Ποιες είναι οι δυνατές λύσεις; Αξιολόγηση των λύσεων με βάση τα κριτήρια; Πόσο εφικτή είναι; Πόσο μακροπρόθεσμα είναι τα αποτελέσματά της; Πόσοι ωφελούνται από αυτή; Ιεράρχηση των προτάσεων 8
Επίσκεψη στο Πεδίο, Εργασία Στο Πεδίο, Μελέτη στο Πεδίο «Εκπαίδευση εκτός των τειχών» (Outdoor Education) Συνώνυμοι όροι: διδακτική επίσκεψη, "instructional trip, σχολική εκδρομή (school excursion) και σχολικό ταξίδι (school journey)". Μπορείς να εντάξεις εδώ: Ένα σχέδιο εργασίας ή ανάλυση ή/και επίλυση ενός προβλήματος Τρεις πηγές γνώσης: Το περιβάλλον (φυσικό, κοινωνικό, πολιτιστικό) Τους ανθρώπους (απλούς πολίτες, ειδικούς επιστήμονες) Το έντυπο υλικό (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες) Στη μελέτη πεδίου μπορούν να ενταχθούν δραστηριότητες όπως: Μικρές έρευνες, Συλλογές, Παιχνίδια, Εικαστικές δραστηριότητες 9
Χώροι στους οποίους μπορεί να γίνει η μελέτη πεδίου Το ίδιο το σχολείο (Η αυλή του σχολείου και άλλοι χώροι). Η τοπική κοινότητα (πάρκο, η αγορά,, κτίρια, υπηρεσίες δήμου, αστυνομία, πυροσβεστική κ.ά.). Αστικά κέντρα (Μουσείο, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης το ιστορικό κέντρο της πόλης, κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός). Φυσικές περιοχές (δάσος, λίμνη, ποταμός, παράκτια περιοχή, υγρότοπος κ.ά.) 10
Προϋποθέσεις για να έχουν επιτυχία οι μέθοδοι διδασκαλίας στο πεδίο Ελευθερία στον εκπαιδευόμενο Πρωτοβουλία Αυτοέκφραση Συμμετοχή σε δράση. 11
Μία επίσκεψη στο πεδίο μια να είναι αποτελεσματική πρέπει να περιλαμβάνει: Προετοιμασία στην τάξη (προκαταρκτικό στάδιο της επίσκεψης). Η επίσκεψη στο πεδίο (η ίδια η επίσκεψη). Η επεξεργασία των στοιχείων στην τάξη (στάδιο μετά την επίσκεψη). 12
Καλλιέργεια στους μαθητές συνείδησης για την ασφάλεια, την προστασία και την υγεία τους Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με: Τις κατάλληλες οδηγίες προς τους μαθητές όπως Φορέστε κλειστά παπούτσια και κατάλληλα ρούχα. Να πηγαίνετε κατά ομάδες και να μην απομακρύνεστε από την ομάδα σας. Να μην πλησιάζετε στους βράχους ή στην άκρη του ποταμού κ.ά. Να γνωρίζετε προσωπικά όλους τους μαθητές. Την κατάλληλη ενημέρωση των μαθητών: για το χώρο επίσκεψης (πληροφορίες και χάρτες για την περιοχή), για τις εργασίες που θα κάνουν εκεί, για τους πιθανούς κινδύνους, για το ποιος θα μεταφέρει το φαρμακείο για να δοθούν πρώτες βοήθειες κ.ά. 13
Καλλιέργεια στους μαθητές συνείδησης για την ασφάλεια, την προστασία και την υγεία τους Τη σταδιακή εκπαίδευση των μαθητών για τα όργανα, τις μετρήσεις τις καταγραφές ώστε να μην ξαφνιαστούν με τα έργα αυτά και δεν προσέξουν για την ασφάλειά τους. Τέλος, η ανάπτυξη συνείδησης ασφάλειας είναι μια διαδικασία συνεχούς αξιολόγησης εφαρμογής δεξιοτήτων και γνώσεων σε νέες καταστάσεις συνθήκες και εξάσκησης της κρίσης τους ώστε να προβλέπουν και να αποφεύγουν τους κινδύνους 14
Πως βλέπουν οι εκπαιδευτικοί τη μελέτη στο πεδίο Πολλά παιδαγωγικά πλεονεκτήματα Δυσκολίες στη μετακίνηση -οργάνωση 15
Δράσεις από την περσινή χρονιά ΔΔΕ Λάρισας Συνολικά 131 περιβαλλοντικά : τα περισσότερα επέλεξαν σα μέθοδο το project Μελέτη πεδίου σε ΚΠΕ και εκδρομές: καλή προετοιμασία πριν ;;; και κυρίως γίνεται κάτι μετά;;; 16
17
18
19
20
Βιωματικό στο σχολείο 21
Εγχειρίδια και μελέτες 22
Παιχνίδι στον υπολογιστή Κήποι, έρευνες, αυλές, χαρτογράφηση μονοπατιών Μελέτη ποταμιών φραγμάτων 23
Ευχαριστώ! 24