ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 118/2018 Περίληψη Α)Παραλαβή υπηρεσιών από το Δημοτικό Συμβούλιο με έκπτωση επί της συμβατικής αξίας τους. Αρνητική γνώμη επιτροπής παραλαβής υπηρεσιών Ο Δήμος Κ ορθώς εφάρμοσε τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 219 του ν. 4412/2016.Ειδικότερα, αν και η Επιτροπή Παραλαβής εξέφερε αρνητική γνώμη ως προς την καταλληλόλητα των υπηρεσιών της αναδόχου, ενόψει των διαπιστωθεισών από αυτήν παρεκκλίσεων, το Δημοτικό Συμβούλιο, αποκλίνοντας από την απλή γνώμη της Επιτροπής Παραλαβής (άρθρο 221 παρ. 1 περ. ζ και παρ. 6 του ν. 4412/2016 καθώς και άρθρο 20 παρ. 2 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 2690/1999, «Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας»), έκρινε αιτιολογημένα ότι δεν επηρεάζεται η καταλληλόλητα των υπηρεσιών της και ενέκρινε την παραλαβή τους με έκπτωση 30% επί της συμβατικής τους αξίας η οποία, κατά την κρίση του, είναι ανάλογη προς τις ανωτέρω παρεκκλίσεις και, στη συνέχεια, η Επιτροπή συνέταξε πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής, εγκριθέν από το Δημοτικό Συμβούλιο.
2 Β) Έκπτωση αναδόχου Έκπτωση αναδόχου από δημόσια σύμβαση προβλέπεται μεν στο ν. 4412/2016 (άρθρο 203 παρ. 1 περ. γ και παρ. 2 και άρθρο 220 παρ. 2) απαιτεί, όμως, συγκεκριμένες προϋποθέσεις που δεν προκύπτει ότι συντρέχουν εν προκειμένω, ούτε η αναθέτουσα αρχή έχει αποφανθεί επ αυτών, καθώς και συγκριμένη διαδικασία που, επίσης, δεν έχει τηρηθεί. Γ) Έλεγχος γνησιότητας εγγυητικής επιστολής Η γνησιότητα της εγγυητικής επιστολής της αναδόχου αποδεικνύεται από το θεωρημένο ακριβές αντίγραφο αυτής. Κατ ακολουθία η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη Δείτε το πλήρες κείμενο ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 118/2018 Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο, και τους Θεόδωρο Μαυροβουνιώτη, Πάρεδρο και Ευτυχία Κωνσταντάκου (εισηγήτρια) Εισηγήτρια. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
3 Συνήλθε στο Κατάστημά του, στις 29 Μαΐου 2018, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 160, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Κ. Σκέφθηκε σύμφωνα με τον νόμο 1. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Νομό Μ αρνήθηκε, με τη /29.12.2017 πράξη της, να θεωρήσει το 553, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Κ, ποσού 86.529,96 ευρώ, που αφορά σε αμοιβή για την παροχή υπηρεσιών «λειτουργίας κινητής μονάδας επεξεργασίας Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) με στόχο την ανάκτηση - αξιοποίηση όλων των παραγόμενων προϊόντων (κομπόστ - ανακυκλώσιμα υλικά - κλπ.)». Ως αιτιολογία προέβαλε ότι α) το δημοτικό συμβούλιο υποκατέστησε την επιτροπή παραλαβής στην αρμοδιότητά της, β) η ανάδοχος εταιρία έπρεπε να κηρυχθεί έκπτωτη, αντί να της επιβληθεί ποινική ρήτρα περί μείωσης της αμοιβής της και γ) δεν προσκομίζεται έγγραφο περί γνησιότητας της εγγυητικής επιστολής του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων που κατέθεσε η ανάδοχος. Ο Δήμος Κ, αφού αντικατέστησε το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα με το 160, οικονομικού έτους 2018, όμοιο, το επανυπέβαλε για θεώρηση. Η αναπληρώτρια Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή της, με συνέπεια να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας παραδεκτά απευθύνεται, με την από 27.4.2018 έκθεσή της, προς το Κλιμάκιο. 2. Ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες και )» (Α 147) ορίζει στο άρθρο 219 ότι «1. Η παραλαβή των παρεχόμενων υπηρεσιών ή/και παραδοτέων γίνεται από επιτροπή
4 παραλαβής ( ) 3. Αν η επιτροπή παραλαβής κρίνει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες ή/και τα παραδοτέα δεν ανταποκρίνονται πλήρως στους όρους της σύμβασης, συντάσσεται πρωτόκολλο προσωρινής παραλαβής, που αναφέρει τις παρεκκλίσεις που διαπιστώθηκαν από τους όρους της σύμβασης και γνωμοδοτεί αν οι αναφερόμενες παρεκκλίσεις επηρεάζουν την καταλληλό-τητα των παρεχόμενων υπηρεσιών ή/και παραδοτέων και συνεπώς αν μπορούν οι τελευταίες να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες ( ) 4. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι δεν επηρεάζεται η καταλληλότητα, με αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου αποφαινόμενου οργάνου, μπορεί να εγκριθεί η παραλαβή των εν λόγω παρεχόμενων υπηρεσιών ή/και παραδοτέων, με έκπτωση επί της συμβατικής αξίας, η οποία θα πρέπει να είναι ανάλογη προς τις διαπιστωθείσες παρεκκλίσεις. Μετά την έκδοση της ως άνω απόφασης, η επιτροπή παραλαβής υποχρεούται να προβεί στην οριστική παραλαβή των παρεχόμενων υπηρεσιών ή /και παραδοτέων της σύμβασης και να συντάξει σχετικό πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην απόφαση. 5. Το πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής εγκρίνεται από το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο με απόφαση του, η οποία κοινοποιείται υποχρεωτικά και στον ανάδοχο. ( )». 3. Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Α. Με την /23.10.2017 σύμβαση, ο Δήμος Κ ανέθεσε απευθείας στην εταιρία «E Α ΚΑΙ Ε Σ Α Ε.Π.Ε.» τη «λειτουργία κινητής μονάδας επεξεργασίας Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) με στόχο την ανάκτηση - αξιοποίηση όλων των παραγόμενων προϊόντων (κομπόστ - ανακυ-κλώσιμα υλικά - κλπ.)», ενδεικτικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 212.000 ευρώ
5 [170.967,74 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. 41.032,26 ευρώ (48,70 ευρώ ανά τόνο εισερχομένων απορριμμάτων] και χρονικής διάρκειας 1½ (ενάμιση) μηνός από την υπογραφή της «και οπωσδήποτε μέχρι την εξάντληση του προϋπολογιζόμενου ποσού της σύμβασης, ώστε να καλυφθεί ο απαιτούμενος χρόνος μέχρι την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου της νέας σύμβασης που θα συναφθεί μεταξύ Δήμου Κ και Η... Α.Ε. σε υλοποίηση του αποτελέσματος του προσφάτως διεξαχθέντος διεθνούς διαγωνισμού». Β. Η Επιτροπή Παραλαβής στο από 6.12.2017 έγγραφό της «περί παραλαβής των εργασιών της σύμβασης /2017» αναφέρει ότι «( ) Έπειτα από επιτόπιο έλεγχο στον χώρο επεξεργασίας των απορριμμάτων στη Μ ( ) επαναλαμβάνουμε τις διατυπωθείσες αντιρρήσεις και παρατηρήσεις μας, ήτοι: - Ο χώρος που έχει παραχωρηθεί από το Δασαρχείο για τη διαχείριση των απορριμμάτων του Δήμου Κ έχει αποδειχθεί πρακτικά ότι δεν επαρκεί για την υλοποίηση όλων των προβλεπόμενων εργασιών και κυρίως για την προσωρινή αποθήκευση των δεμάτων του υπολείμματος και την ανάπτυξη των σάκων - σειραδίων κομποστοποίησης. ( ) Οι υποδομές που προβλέπονται από την Άδεια Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων δεν έχουν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους κατασκευασθεί ( ) Σχετικά δε με τη γενικότερη λειτουργία της μονάδας αυτή είναι ιδιαίτερα προβληματική καθώς παρατηρούνται συνεχείς βλάβες στον μηχανολογικό εξοπλισμό με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται σωστός διαχωρισμός των υλικών και να συσσωρεύονται αυξημένες ποσότητες υπολείμματος. Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα και το γεγονός ότι η εταιρία δεν έχει συμμορφωθεί με τις υποδείξεις της υπηρεσίας επανειλημμένα, κρίνουμε ότι
6 θα έπρεπε να έχει κινηθεί η διαδικασία έκπτωσης του αναδόχου, καθώς ο συγκεκριμένος αδυνατεί να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις συμβατικές του υποχρεώσεις, ωστόσο είναι γνωστή η αδυναμία αντικατάστασής του στο άμεσο χρονικό διάστημα και τα εξαιρετικά δυσάρεστα αποτελέσματα για την κατάσταση στον Δήμο ( ) Έπειτα από τα ανωτέρω, η επιτροπή αδυνατεί να γνωμοδοτήσει για την παραλαβή των εργασιών της σύμβασης και παρακαλεί το Δημοτικό Συμβούλιο να αποφασίσει σχετικά». Γ. Το Δημοτικό Συμβούλιο Κ με την /7.12.2017 απόφασή του ενέκρινε «α) την παραλαβή των παρασχεθεισών υπηρεσιών από την εταιρία E της σύμβασης /2017, για το χρονικό διάστημα από 23 Οκτωβρίου έως 4 Δεκεμβρίου 2017, παρά τις επισημανθείσες ελλείψεις γιατί με την εφαρμοζόμενη διαδικασία, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη προσφερόμενη, αυτή τη στιγμή, εναλλακτική λύση, οι παραλαμβανόμενες υπηρεσίες είναι αυτές που καλύπτουν τις σχετικές ανάγκες με τον καλύτερο συγκριτικά τρόπο και β) την οικονομική αποζημίωση της εταιρίας E για τις παρασχεθείσες υπηρεσίες της, στο χρονικό διάστημα από 23 Οκτωβρίου έως 4 Δεκεμβρίου, με το ποσό των εκατό σαράντα οκτώ χιλιάδων διακοσίων είκοσι δύο ευρώ και σαράντα ενός λεπτών (148.222,41 ευρώ) [3.506,430 τόνοι Χ 48,7 ευρώ/ τόνο = 170.763,141 ευρώ - 51.228,942 ευρώ (μείωση 30% οφειλόμενη σε σειρά παρεκκλίσεων της εταιρείας από τις συμβατικές της υποχρεώσεις) = 119.534,199 + 28.688,208 (Φ.Π.Α. 24%) = 148.222,41 ευρώ]». Για τη λήψη αυτής της απόφασης διεξήχθη διαλογική συζήτηση μεταξύ των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου και λήφθηκε υπόψη ότι «1) Ο Δήμος Κ είναι υποχρεωμένος να βρίσκει λύσεις, έστω και
7 προσωρινές, για την αντιμετώπιση του οξύτατου προβλήματος της διαχείρισης των δημοτικών απορριμμάτων ( ) ώστε να διαφυλάσσεται με τον καλύτερο δυνατό ( ) τρόπο η δημόσια υγεία. 2) Η κεντρική διαχείριση των απορριμμάτων ( ) έχει πλέον υιοθετηθεί τόσο από το Δ.Σ. του ΦοΔΣΑ Πελοποννήσου όσο και από το Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου ( ) Για την εφαρμογή, όμως ( ) της λύσης αυτής ( ) απαιτείται μία χρονική περίοδος ( ) στη διάρκεια της οποίας ο Δήμος ( ) είναι υποχρεωμένος να κάνει τοπική διαχείριση των απορριμμάτων του. 3) Η εφαρμοζόμενη από τον Δήμο ( ) διαδικασία είναι η καλύτερη δυνατή λύση ( ) αφού η διακοπή της υλοποίησής της θα οδηγήσει την πόλη σε αδιέξοδο ( ) παρά τις διαπιστώσεις ( ) για υπάρχοντα κενά νομιμότητας στο σύνολο της διαδικασίας λόγω, κυρίως, των αντικειμενικών αδυναμιών που έχουν δημιουργηθεί στην Περιφέρεια Πελοποννήσου από την παντελή έλλειψη υποδομών. Συνεπώς, στην παραπάνω χρονική περίοδο, πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια στην κατεύθυνση διατήρησης της προσωρινής αυτής λύσης ( ) 4) Ειδικότερα ( ) πρέπει να ( ) διασφαλισθεί η ομαλή διαδοχή από τη σημερινή ανάδοχο εταιρεία E στη νέα ανάδοχο εταιρεία Η ( ) 5) Το γεγονός ότι, το ( ) χρονικό διάστημα, ( ) από 23.10.2017 έως 4.12.2017, δεν έγινε κατορθωτή η επανεκκίνηση της κομποστοποίησης του οργανικού κλάσματος ενώ, παράλληλα, η υπηρεσία σημειώνει και παρεκκλίσεις από τις υπόλοιπες συμβατικές υποχρεώσεις της αναδόχου εταιρείας ενώ η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί από τη συσσώρευση του υπολείμματος, λόγω αντικειμενικής αδυναμίας απομάκρυνσής του, είναι οριακή».
8 Δ. Κατόπιν τούτων, η Επιτροπή Παραλαβής συνέταξε το από 15.12.2017 πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής των εργασιών της σύμβασης, το οποίο εγκρίθηκε με την 6 /16.12.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κ. Τέλος, προσκομίζεται ακριβές αντίγραφο, θεωρημένο από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, της εγγυητικής επιστολής της αναδόχου που εκδόθηκε από το ανωτέρω Ταμείο και για την πληρωμή μέρους της αμοιβής της εκδόθηκε το ήδη ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. 4. Με δεδομένα αυτά, ο Δήμος Κ ορθώς εφάρμοσε τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 219 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, αν και η Επιτροπή Παραλαβής εξέφερε αρνητική γνώμη ως προς την καταλληλόλητα των υπηρεσιών της αναδόχου, ενόψει των διαπιστωθεισών από αυτήν παρεκκλίσεων, το Δημοτικό Συμβούλιο, αποκλίνοντας από την απλή γνώμη της Επιτροπής Παραλαβής (άρθρο 221 παρ. 1 περ. ζ και παρ. 6 του ν. 4412/2016 καθώς και άρθρο 20 παρ. 2 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 2690/1999, «Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας»), έκρινε αιτιολογημένα ότι δεν επηρεάζεται η καταλληλόλητα των υπηρεσιών της και ενέκρινε την παραλαβή τους με έκπτωση 30% επί της συμβατικής τους αξίας η οποία, κατά την κρίση του, είναι ανάλογη προς τις ανωτέρω παρεκκλίσεις και, στη συνέχεια, η Επιτροπή συνέταξε πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής, εγκριθέν από το Δημοτικό Συμβούλιο. Περαιτέρω, έκπτωση αναδόχου από δημόσια σύμβαση προβλέπεται μεν στο ν. 4412/2016 (άρθρο 203 παρ. 1 περ. γ και παρ. 2 και άρθρο 220 παρ. 2) απαιτεί, όμως, συγκεκριμένες προϋποθέσεις που δεν προκύπτει ότι συντρέχουν εν προκειμένω, ούτε η αναθέτουσα αρχή
9 έχει αποφανθεί επ αυτών, καθώς και συγκριμένη διαδικασία που, επίσης, δεν έχει τηρηθεί. Τέλος, η γνησιότητα της εγγυητικής επιστολής της αναδόχου αποδεικνύεται από το θεωρημένο ακριβές αντίγραφο αυτής. 5. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 160, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Κ, ποσού 86.529,96 ευρώ, πρέπει να θεωρηθεί. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΥ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ