ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΙΣΟΡΙΑ ΣΟΤ ΓΔΝΙΚΟΤ ΔΠΙΣΔΛΔΙΟΤ ΣΡΑΣΟΤ (1821 2001) ΟΡΓΑΝΩΗ ΚΑΙ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ ΓΔΝΙΚΟΤ ΔΠΙΣΔΛΔΙΟΤ ΣΡΑΣΟΤ

ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΙΣΟΡΙΑ ΣΟΤ ΓΔΝΙΚΟΤ ΔΠΙΣΔΛΔΙΟΤ ΣΡΑΣΟΤ (1821 2001) ΟΡΓΑΝΩΗ ΚΑΙ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ ΓΔΝΙΚΟΤ ΔΠΙΣΔΛΔΙΟΤ ΣΡΑΣΟΤ Η πγθξόηεζε ηνπ Γεληθνύ Δπηηειείνπ ηξαηνύ θαη ε Ιζηνξηθή ηνπ Γηαδξνκή κέρξη ην 2001 Σν Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ είλαη ην αλψηαην ηεξαξρηθά θιηκάθην ηνπ ηξαηνχ Ξεξάο θαη ην φξγαλν εθείλν, ην νπνίν βνεζά ηνλ Τπνπξγφ Δζληθήο Άκπλαο ζηελ ελάζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ θαη ζηελ πινπνίεζε ηεο πνιηηηθήο εζληθήο άκπλαο πνπ ραξάδεη ε Κπβέξλεζε. Ο ζεζκφο ηνπ Δπηηειείνπ είλαη πνιχ παιηφο. Γεκηνπξγήζεθε ζηελ αξραία Διιάδα, φηαλ απμήζεθαλ θαη νξγαλψζεθαλ νη ζηξαηησηηθέο δπλάκεηο, ηδηαίηεξα ζηελ επνρή ηνπ Φηιίππνπ θαη ηνπ Μεγάινπ Αιεμάλδξνπ. Ζ ηδέα ζπγθξφηεζεο ηαθηηθνχ ζηξαηνχ ζηε Νεφηεξε Διιάδα γελλήζεθε γηα πξψηε θνξά ζηηο αξρέο ηεο Διιεληθήο Δπαλάζηαζεο ηνπ 1821. Μέρξη ηφηε θαλέλα νξγαλσκέλν ζηξαηησηηθφ ηκήκα δελ ππήξρε. Ο αγψλαο γηα ηελ εζληθή αλεμαξηεζία γηλφηαλ απφ άηαθηα ζψκαηα, απνηεινχκελα θπξίσο απφ νκάδεο θιεθηψλ θαη αξκαηνιψλ κε επηθεθαιήο εκπεηξνπφιεκνπο νπιαξρεγνχο (Καπηηάλνπο). Πξψηνο ν Αιέμαλδξνο Τςειάληεο, ην Μάξηην ηνπ 1821, ζπγθξφηεζε ζην Ηάζην ηεο Μνιδαβίαο ην γλσζηφ Ηεξφ Λφρν απφ έλα ηάγκα Πεδηθνχ (500 άληξεο), 200 ηππείο θαη κία ππξνβνιαξρία (4 ππξνβφια). Έλα ρξφλν αξγφηεξα, ηνλ Απξίιην ηνπ 1822, ζεζπίζηεθε κε λφκν ε ζχζηαζε ηαθηηθνχ ζηξαηνχ. Σν 1833 ζπζηάζεθε ψκα Γεληθψλ Δπηηειψλ, κε απνζηνιή ηνπ ηε δηεμαγσγή ηεο Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηνπ ηξαηνχ. Σν 1877 ζπγθξνηήζεθε γηα πξψηε θνξά ην Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ, ην νπνίν απνηέιεζε ηελ πξψηε νξγαλσκέλε επηηειηθή ππεξεζία ηνπ Τπνπξγείνπ ηξαηησηηθψλ. Σξία ρξφληα, φκσο, αξγφηεξα θαη πξηλ αθφκε απηφ νξγαλσζεί πιήξσο θαη ιεηηνπξγήζεη θαλνληθά, θαηαξγήζεθε. ηε ζέζε ηνπ ζπζηάζεθε ην Γξαθείν Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηνπ Τπνπξγείνπ ηξαηησηηθψλ. πγρξφλσο, κε ηελ θαηάξγεζε ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ, θαηαξγήζεθε θαη ην ψκα Γεληθψλ Δπηηειψλ. Σν 1904 ην Δπηηειείν ηεο Γεληθήο Γηνίθεζεο ηξαηνχ, πνπ είρε ζπζηαζεί γηα πξψηε θνξά ην 1900, αλαδηνξγαλψζεθε ζε «Γεληθφ Δπηηειείν ηεο Γεληθήο Γηνίθεζεο ηξαηνχ» κε ζεκαληηθά απμεκέλεο αξκνδηφηεηεο, ελψ ε Γηεχζπλζε Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηνπ Τπνπξγείνπ ηξαηησηηθψλ πεξηνξίζηεθε ζε «Σκήκα» αξκφδην λα εηζεγείηαη ζην Τπνπξγείν ηηο πξνηάζεηο ηεο Γεληθήο Γηνίθεζεο ηξαηνχ. πγρξφλσο αλαζπζηάζεθε θαη ην ψκα Γεληθψλ Δπηηειψλ, κε απνζηνιή ηε δηεμαγσγή ηεο επηηειηθήο Τπεξεζίαο ηνπ ηξαηνχ. Έγηλε έλα ζνβαξφηαην νξγαλσηηθφ άικα, πνπ άξρηζε ην 1900 θαη νινθιεξψζεθε ην 1904, γηαηί γηα πξψηε θνξά ζεζπίζηεθε ζην ηξαηφ πιήξσο νξγαλσκέλν επηηειηθφ φξγαλν, αξκφδην γηα ηελ νξγάλσζε ησλ πνιεκηθψλ δπλάκεσλ, ηελ πξνπαξαζθεπή ηεο επηζηξάηεπζεο, ηελ ακπληηθή ελίζρπζε ηεο ρψξαο θαη φια ηα άιια ζπλαθή ζέκαηα. Σν 1909, κεηά ηε ζηξαηησηηθή επαλάζηαζε, θαηαξγήζεθαλ ε Γεληθή Γηνίθεζε ηνπ ηξαηνχ, ην Γεληθφ Δπηηειείν ηεο θαη ην ψκα Γεληθψλ Δπηηειψλ, ελψ ηδξχζεθε 1

ε Δπηηειηθή Τπεξεζία ηξαηνχ ππφ ην Τπνπξγείν ηξαηησηηθψλ ε νπνία κε δηάθνξεο παξαιιαγέο, παξέκεηλε κέρξη ηνλ Ηνχιην ηνπ 1923, νπφηε κεηνλνκάζηεθε ζε Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ, ηίηιν πνπ δηαηεξεί κέρξη ζήκεξα. Σν έηνο 1936 έγηλε λέα αλαδηνξγάλσζε ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ, κε ζθνπφ ηε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θαη ηελ θαιχηεξε δηεμαγσγή ηεο επηηειηθήο ππεξεζίαο. Με ηελ θήξπμε ηνπ Διιελντηαιηθνχ Πνιέκνπ ζηηο 28 Οθησβξίνπ 1940 θαη ηελ αλάζεζε ηεο Αξρεγίαο ηνπ ηξαηνχ Ξεξάο ζηνλ Αληηζηξάηεγν Παπάγν Αιέμαλδξν, κέρξη ηφηε Αξρεγφ ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ, ζπγθξνηήζεθε Γεληθφ ηξαηεγείν ην νπνίν εγθαηαζηάζεθε απφ ηελ ίδηα εκέξα ζην Ξελνδνρείν «Μεγάιε Βξεηάληα» ζην θέληξν ηεο Αζήλαο (Πιαηεία πληάγκαηνο). ρεδφλ ην ζχλνιν ησλ αμησκαηηθψλ ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ επάλδξσζε ηα Δπηηειηθά Γξαθεία ηνπ Γεληθνχ ηξαηεγείνπ. Σν Γεθέκβξην ηνπ 1945 θαζνξίζηεθε λέα νξγάλσζε ηνπ Τπνπξγείνπ ηξαηησηηθψλ θαη ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ, ε νπνία ηξνπνπνηήζεθε ηξία ρξφληα αξγφηεξα. Σν 1950, νπφηε θαη ζπζηάζεθε γηα πξψηε θνξά ην Τπνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο (ΤΠΔΘΑ), έγηλε θαη λέα ηξνπνπνίεζε ηεο νξγάλσζεο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ. Σα ηξία πνιεκηθά ππνπξγεία ηξαηησηηθψλ, Ναπηηθψλ θαη Αεξνπνξίαο, κεηνλνκάζηεθαλ αληίζηνηρα ζε πθππνπξγεία θαη εληάρζεθαλ ζ απηφ. Γχν ρξφληα κεηά ηα πθππνπξγεία κεηέπεζαλ ζε Κιάδνπο ησλ Δλνπισλ Γπλάκεσλ θαη νξίζηεθε έλαο κφλν πθππνπξγφο. ηηο 18 Γεθεκβξίνπ 1968 ην Γεληθφ Δπηηειείν Δζληθήο Άκπλαο κεηνλνκάζηεθε ζε Αξρεγείν Έλνπισλ Γπλάκεσλ (ΑΔΓ), ελψ ηα Γεληθά Δπηηειεία ηξαηνχ, Ναπηηθνχ θαη Αεξνπνξίαο ζε Αξρεγεία θαη ππήρζεζαλ δηνηθεηηθά ζην Αξρεγείν Έλνπισλ Γπλάκεσλ. Σν θαζεζηψο απηφ δηάξθεζε κέρξη ηελ 1ε Απγνχζηνπ 1977, φηαλ επαλήιζαλ νη παιηέο νλνκαζίεο ηνπο θαη ηα Γεληθά Δπηηειεία ηξαηνχ, Ναπηηθνχ θαη Αεξνπνξίαο έγηλαλ θαη πάιη απηνηειή, ππαγφκελα ζην Γεληθφ Δπηηειείν Δζληθήο Άκπλαο κφλν γηα ην ζπληνληζκφ ησλ κεηαμχ ηνπο ελεξγεηψλ. Σν Φεβξνπάξην ηνπ 1995, αλαπξνζδηνξίζηεθαλ κε λφκν ε νξγάλσζε θαη ε ιεηηνπξγία ηνπ Τπνπξγείνπ Δζληθήο Άκπλαο, θαζψο επίζεο ε δηνίθεζε θαη ν έιεγρνο ησλ Έλνπισλ Γπλάκεσλ. Οξγάλσζε θαη Λεηηνπξγία ηνπ Γεληθνύ Δπηηειείνπ ηξαηνύ κέρξη ην 2001 Ζ γεληθή νξγάλσζε ηνπ Γενικού Δπιηελείος ηπαηού ζηελ εηξήλε θαη ζηνλ πφιεκν πεξηιακβάλεη ηνλ Αξρεγφ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ, ην Δπηηειείν θαη ηνπο νξγαληθνχο ζρεκαηηζκνχο, ζπγθξνηήκαηα θαη κνλάδεο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ, θαζψο θαη δηάθνξα Ννκηθά Πξφζσπα Γεκφζηνπ θαη Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ, φπσο ν λφκνο νξίδεη. Σν Δπηηειείν απνηειείηαη απφ αμησκαηηθνχο ηνπ ηξαηνχ θαη πνιηηηθνχο ππαιιήινπο πνπ θαζνξίδνληαη απφ ηνλ Πίλαθα Οξγάλσζεο θαη Τιηθνχ (ΠΟΤ), θαη γεληθά πεξηιακβάλεη: - Σνπο Α θαη Β Τπαπσηγούρ. Ζ ζέζε ηνπ Τπαξρεγνχ ζην Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ, σο βνεζφο ηνπ Αξρεγνχ απηνχ, παξαηεξείηαη γηα πξψηε θνξά ην 1917, φηαλ κε απφθαζε ηεο Διιεληθήο Κπβέξλεζεο ε αξρεγία ηεο Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηξαηνχ αλαηέζεθε ζηνλ επηθεθαιήο ηεο Γαιιηθήο ηξαηησηηθήο Απνζηνιήο ζηελ Διιάδα κε ππαξρεγφ αλψηεξν Έιιελα αμησκαηηθφ. - Σνπο Γιεςθςνηέρ Α, Β, Γ Κλάδων θαη ηε Γηεχζπλζε Γφγκαηνο θαη Δθπαίδεπζεο (ΓΗΓΔ). Οη Κλάδοι, σο φξγαλα ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ, 2

πξσηνζπζηάζεθαλ ην Γεθέκβξην ηνπ 1945. Οη Γιεςθςνηέρ ηων Κλάδων ήηαλ ζχκβνπινη ηνπ Αξρεγνχ ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ γηα ζέκαηα αξκνδηφηεηαο ησλ Κιάδσλ ηνπο, ηεξαξρηθά ππαγφκελνη ζηνλ νηθείν ππαξρεγφ. - Σα 1ο, 2ο, 3ο, 4ο, θαη 7ο Δπιηελικά Γπαθεία (ΔΓ), ηα νπνία ζπληζηνχζαλ ην Κπξίσο Δπηηειείν. Σα Δπηηειηθά Γξαθεία θαη νη Δπηηειηθέο Γηεπζχλζεηο ζπγθξνηήζεθαλ ζπγρξφλσο κε ηε ζχζηαζε ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ. Απφ ηφηε έιαβαλ θαηά θαηξνχο δηάθνξνπο ηίηινπο, φκσο ε απνζηνιή ηνπο εμαθνινπζνχζε λα είλαη πάληνηε ε ίδηα ή πεξίπνπ ίδηα. Με απηή ηελ ππάξρνπζα δηάξζξσζε θαη νλνκαζία ηα επηηειηθά γξαθεία θαη νη επηηειηθέο δηεπζχλζεηο ζπληζηνχζαλ ηα βαζηθά ζηνηρεία ηνπ επηηειείνπ θαη αλαιάκβαλαλ κία θχξηα πεξηνρή ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ, κε απνζηνιή ηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ θαη ηελ παξνρή ζηνηρείσλ ζηνλ Αξρεγφ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ γηα εθηίκεζε θαη ιήςε ζρεηηθψλ απνθάζεσλ. - Σηο Γιεςθύνζειρ Όπλων θαη ωμάηων, φπσο θαη νξηζκέλεο άιιεο δηεπζχλζεηο θαη γξαθεία, πνπ ζπληζηνχλ ην Δηδηθφ Δπηηειείν. Όπλα είλαη ηα ζηνηρεία ηνπ ηξαηνχ, πνπ έρνπλ απνζηνιή λα δηεμάγνπλ ηνλ αγψλα ή λα ζπκκεηέρνπλ άκεζα ζ απηφλ θαη δηαθξίλνληαη ζε Όπλα Μάσηρ (Πεδηθφ, Ηππηθφ - Σεζσξαθηζκέλα θαη Ππξνβνιηθφ) θαη ζε Όπλα Τποζηήπιξηρ Μάσηρ (Μεραληθφ, Γηαβηβάζεηο θαη Αεξνπνξία ηξαηνχ). ώμαηα θαινχληαη ηα ζηνηρεία ηνπ ηξαηνχ πνπ πξνζθέξνπλ ππνζηήξημε δηνηθεηηθήο κέξηκλαο θαη δηαθξίλνληαη ζε ώμαηα Τποζηήπιξηρ Μάσηρ (Σερληθφ, Δθνδηαζκνχ θαη Μεηαθνξψλ, Τιηθνχ Πνιέκνπ, Τγεηνλνκηθφ) θαη ζε Λοιπά ώμαηα (Οηθνλνκηθφ, Γεσγξαθηθφ, Δξεπλαο θαη Πιεξνθνξηθήο, Διεγθηηθφ, ηξαηησηηθψλ Γξακκαηέσλ, Σαρπδξνκηθφ, Μνπζηθφ, Φξνληηζηψλ, Αξρηηερληηψλ Όπισλ θαη σκάησλ). - Σε Γενική Δπιθεώπηζη ηπαηού (ΓΔΠ), κία απφ ηηο αξραηφηεξεο ππεξεζίεο ηνπ ηξαηνχ. Οη αξκνδηφηεηεο ηεο Γεληθήο Δπηζεψξεζεο ηξαηνχ θαηαλέκνληαλ ζην Γεληθφ Δπηζεσξεηή θαη ζηα φξγαλά ηνπ, ηα θπξηφηεξα ησλ νπνίσλ ήηαλλν Δπηηειάξρεο θαη ηα γξαθεία Γεληθήο Δπηζεψξεζεο ηξαηνχ. ηνλ Α Τπαπσηγό ππάγνληαλ: - O Α Κλάδορ (2ο, 3ο, 7ο Δπιηελικά Γπαθεία - Γπαμμαηεία ΝΑΣΟ), ε Γιεύθςνζη Γόγμαηορ και Δκπαίδεςζηρ, ε Γιεύθςνζη Έπεςναρ και Πληποθοπικήρ, νη Γιεςθύνζειρ Οπλων (Πεδηθνχ, Ηππηθνχ-Σεζσξαθηζκέλσλ, Ππξνβνιηθνχ, Μεραληθνχ, Γηαβηβάζεσλ, Αεξνπνξίαο ηξαηνχ), ε Γιεύθςνζη Διδικών Γςνάμεων, ε Γιεύθςνζη Δθνοθςλακήρ θαη ε Γιεύθςνζη Ιζηοπίαρ ηπαηού. Τπάγνληαλ επίζεο ε ηπαηιωηική σολή Δςελπίδων (Δ), ε Ανώηαηη σολή Πολέμος (ΑΠ), ε Δλληνική Γύναμη Κύππος (ΔΛΓΤΚ) θαη ε Γεωγπαθική Τπηπεζία ηπαηού (ΓΤ). ηνλ Β Τπαπσηγό ππάγνληαλ: - Ο Β Κλάδορ (1ο Δπιηελικό Γπαθείο - Γιεςθύνζειρ ηπαηιωηικού Πποζωπικού, Δπιζηπάηεςζηρ, Δπιλογήρ, ηπαηολογικού, ηπαηονομίαρ, Πολιηικού Πποζωπικού, Μοςζικού - Γπαθείο Θπηζκεςηικού - Γενική Γπαμμαηεία). - Ο Γ Κλάδορ (4ο Δπιηελικό Γπαθείο - Γιεςθύνζειρ Τποδομήρ, Τποζηήπιξηρ, Δκποίηζηρ ηπαηιωηικού Τλικού, Σασςδπομικού), ε Γιεύθςνζη Σεσνικού, ε Γιεύθςνζη Δθοδιαζμού - Μεηαθοπών, ε Γιεύθςνζη Τλικού Πολέμος, ε Γιεύθςνζη Τγειονομικού, ε Γιεύθςνζη Οικονομικού, ε Γιεύθςνζη Δλεγκηικού, ε Γιεύθςνζη Ππομηθειών θαη ε Γιεύθςνζη Δλέγσος Παπαλαβήρ Τλικών. 3

Έκβιεκα ηνπ Γεληθνύ Δπηηειείνπ ηξαηνύ Σα εκβιήκαηα απνηεινχλ αξραηφηαην ειιεληθφ έζηκν. Πξσηνεκθαλίδνληαη ζηελ αξραηφηεηα, φηαλ νη κεγάινη άληξεο έθεξαλ ζηηο αζπίδεο ηνπο παξαζηάζεηο απφ δψα, πνιεκηθέο ζθελέο ή θνηλσληθέο εθδειψζεηο, ζπκβνιηθά αληηθείκελα θηι. θνπφο ηνπο ήηαλ ε ςπρνινγηθή ηφλσζε ηνπ πνιεκηζηή θαη ε αλχςσζε ηνπ εζηθνχ ηνπ ζην πεδίν ηεο κάρεο, αιιά θαη ν εθθνβηζκφο θαη ε απνζάξξπλζε ηνπ αληηπάινπ. ήκεξα νη ζθνπνί απηνί έρνπλ νπσζδήπνηε απνδπλακσζεί, κηα θαη νη ζπλζήθεο θαη νη ηξφπνη ηνπ πνιέκνπ έρνπλ αιιάμεη ζε πνιχ ζεκαληηθφ βαζκφ. Χζηφζν, ε ελεξγή δηαηήξεζε ησλ εκβιεκάησλ απνηειεί αζθαιψο έλδεημε ζεβαζκνχ ζηηο παξαδφζεηο ηεο θπιήο καο, πνπ είλαη απαξαίηεηε γηα ηε δηαηψληζε ησλ ζηξαηησηηθψλ εζίκσλ ηεο παηξίδαο καο θαη ζπληειεί ζηε δεκηνπξγία «Πλεύκαηνο Μνλάδαο». ηνλ Διιεληθφ ηξαηφ εκβιήκαηα, δηαθνξεηηθά γηα ηνλ θαζέλα απφ ηνπο ζρεκαηηζκνχο (κεγάιεο κνλάδεο) θαζηεξψζεθαλ ην 1947. Σν έκβιεκα, πνπ έρεη θαζηεξσζεί γηα ην Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ, είλαη δηθέθαινο αεηφο κε ην εζλφζεκν (ρσξίο ηηο δάθλεο) λα πξνβάιιεηαη ζην κέζν ηνπ θνξκνχ ηνπ. Ο δηθέθαινο αεηφο απεηθνλίδεη ηνπο δχν αεηνχο ηνπ Γία θαη ρξεζηκνπνηήζεθε δηαρξνληθά ζηελ Διιάδα, σο ζχκβνιν ηεο ζηξαηησηηθήο θαη πλεπκαηηθήο ηεο δχλακεο. ηελ αξραία Διιάδα, ν δηθέθαινο αεηφο ππήξμε ζχκβνιν ηεο ζετθήο εμνπζίαο. ηα βπδαληηλά ρξφληα, ζπκβφιηδε ηελ άγξππλε επηηήξεζε, ηε γελλαηφηεηα θαη ηελ ειεπζεξία, ηελ επηθπξηαξρία ζε Αλαηνιή θαη Γχζε θαη ηελ παγθνζκηφηεηα ηνπ Υξηζηηαληζκνχ. ήκεξα ν δηθέθαινο αεηφο ζπλερίδεη λα ζπκβνιίδεη ηηο ξίδεο θαη ηε ζπλέρεηα ηνπ Διιεληζκνχ, ηελ αδνχισηε ειιεληθή ςπρή, ηελ επαγξχπλεζε θαη εηνηκφηεηα ηνπ Διιεληθνχ ηξαηνχ γηα ηε δηαθχιαμε ηεο εδαθηθήο αθεξαηφηεηαο ηεο παηξίδαο καο απφ θάζε εμσηεξηθή επηβνπιή. Δπίζεο ζπκβνιίδεη ηα ειιελνρξηζηηαληθά ηδεψδε, ζηνηρεία απαξαίηεηα γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ηζηνξηθήο, πνιηηηζηηθήο θαη πλεπκαηηθήο δηάζηαζεο ηνπ Διιεληθνχ Έζλνπο. Σν ξεηφ «ΔΛΔΤΘΔΡΟΝ ΣΟ ΔΤΦΤΥΟΝ» (Ζ ειεπζεξία ζηεξίδεηαη ζηε γελλαηφηεηα) αλαθέξεηαη ζην ιφγν πνπ εθθψλεζε ν Πεξηθιήο ην ρεηκψλα ηνπ 431 π.υ., θαηά ηελ ηαθή ησλ λεθξψλ (ηνπ Πεινπνλλεζηαθνχ πνιέκνπ). Θνπθπδίδεο : Κεθ. Β 43,4. «Έρνληαο απηνύο (πνπ έπεζαλ ζηνλ πόιεκν) γηα παξάδεηγκα θαη μέξνληαο πσο επηπρία ζα πεη ειεπζεξία θαη ειεπζεξία ζεκαίλεη αλδξεία, δελ πξέπεη λα δεηιηάδεηε κπξνζηά ζηνπο θηλδύλνπο ηνπ πνιέκνπ». Καη πξάγκαηη «ην ειεύζεξνλ είλαη εύςπρνλ». Ζ ειεπζεξία ζηεξίδεηαη ζηελ αλδξεία, γηαηί πξνυπνζέηεη φηη νη άλζξσπνη έρνπλ ην ζάξξνο λα αγσληζηνχλ θαη λα δηαθηλδπλεχζνπλ ηε δσή ηνπο γηα ηελ θαηάθηεζε ή γηα ηε δηαηήξεζε ηεο ειεπζεξίαο ηνπο. Ιζηνξηθό Κηεξηαθνύ πγθξνηήκαηνο ηνπ Γεληθνύ Δπηηειείνπ ηξαηνύ 4

Σν Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ ζηεγάδεηαη ζ έλα ηδηφκνξθν, νγθψδεο, αιιά κεγαινπξεπέο θηήξην, πνπ βξίζθεηαη ζηα φξηα ηεο πεξηνρήο Διιελνξψζσλ θαη ησλ Γήκσλ Νένπ Φπρηθνχ θαη Παπάγνπ. ην ίδην θηήξην ζηεγάδνληαη επίζεο φιεο νη ππεξεζίεο ηνπ Τπνπξγείνπ Δζληθήο Άκπλαο θαη ησλ Γεληθψλ Δπηηειείσλ Δζληθήο Άκπλαο, Ναπηηθνχ θαη Αεξνπνξίαο, ελψ ε ζεκεξηλή ηνπ νλνκαζία είλαη «ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΔΘΝΙΚΗ ΑΜΤΝΑ». Ζ έθηαζε, ζηελ νπνία έρεη νηθνδνκεζεί ην παξαπάλσ θηήξην, αλέξρεηαη πεξίπνπ ζε 221.000 ηεηξαγσληθά κέηξα, πεξηθιείεηαη απφ ηηο νδνχο Μεζνγείσλ, Γεκνθξαηίαο, ηθειηαλνχ θαη Υαξηησλίδνπ. Πεξηζηνηρίδεηαη απφ ιίζηλν καληξφηνηρν θαη ζηδεξέληα πεξίθξαμε πάλσ ζ απηφλ. ηε δηάξθεηα ηνπ Πξψηνπ Παγθφζκηνπ Πνιέκνπ ν ρψξνο απηφο είρε ρξεζηκνπνηεζεί σο αεξνδξφκην θαη ην 1932 αξκφδηα επηηξνπή ηνλ έθξηλε θαηάιιειν γηα αλέγεξζε ζηξαηησηηθνχ λνζνθνκείνπ. Έηζη, ηνλ ίδην ρξφλν έγηλε απαιινηξίσζε ηεο έθηαζεο απηήο θαη άξρηζαλ δηάθνξεο πξνθαηαξθηηθέο εξγαζίεο γηα ηελ έλαξμε ηεο νηθνδφκεζεο. Ο πφιεκνο φκσο 1940-41 θαη ε θαηνρή πνπ αθνινχζεζε δελ επέηξεςαλ ηελ νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ. Μεηά ηελ απειεπζέξσζε ηέζεθε θαη πάιη ην ζέκα αλέγεξζεο ζηξαηησηηθνχ λνζνθνκείνπ ρηιίσλ θιηλψλ, κε ζθνπφ ηε ζπγθέληξσζε εθεί φισλ ησλ ζηξαηησηηθψλ λνζνθνκείσλ ηεο πεξηνρήο Αζελψλ. Ζ αλέγεξζε άξρηζε ηελ 1ε Οθησβξίνπ 1951, κε ηελ επίβιεςε ηεο 731 Γηεχζπλζεο Έξγσλ Μεραληθνχ (731 ΓΔΜ) - ηεο ζεκεξηλήο 731 Γηεχζπλζεο ηξαηησηηθψλ Έξγσλ (731 ΓΔ) - θαη πηζηψζεηο ηνπ «ρεδίνπ Μάξζαι», ελψ ζηε ζπλέρεηα νη πφξνη δηαηέζεθαλ απφ ην Σακείν Δζληθήο Άκπλαο (ΣΔΘΑ). Σν 1952, κεηά απφ αλαζεψξεζε ηεο αξρηθήο ζθέςεο, απνθαζίζηεθε ε αμηνπνίεζε ηκήκαηνο ηεο αξρηθήο κειέηεο θαη ε αλέγεξζε λνζνθνκείνπ δηαθνζίσλ κφλν θιηλψλ. Χζηφζν, έλα ρξφλν αξγφηεξα άξρηζε λα θαιιηεξγείηαη λέα ζθέςε, γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ θηεξηαθνχ ζπγθξνηήκαηνο γηα ηε ζηέγαζε ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ, ην νπνίν πξηλ θαη θαηά ηνλ πφιεκν ηνπ 1940 ζηεγαδφηαλ ζηνλ επάλσ φξνθν ησλ παιηψλ αλαθηφξσλ (ζεκεξηλή Βνπιή ησλ Διιήλσλ) θαη κεηά ηνλ πφιεκν ζε ελνηθηαδφκελν θηήξην ζηελ νδφ Παλεπηζηεκίνπ θαη Κξηεδψηνπ. Δθεί ζηεγάδνληαλ ν Αξρεγφο, νη Α θαη Β Τπαξρεγνί θαη ηα επηηειηθά γξαθεία. Σα ππφινηπα γξαθεία θαη νη δηεπζχλζεηο ζηεγάδνληαλ ζε άιια ελνηθηαδφκελα θηήξηα ζηε γχξσ πεξηνρή. Έηζη, ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1954 απνθαζίζηεθε ε κεηαηξνπή ηνπ θηεξίνπ ζε Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ, κε πξννπηηθή επέθηαζήο ηνπ γηα ηε ζηέγαζε αξγφηεξα θαη ησλ άιισλ Γεληθψλ Δπηηειείσλ (Δζληθήο Άκπλαο, Ναπηηθνχ, Αεξνπνξίαο), θαζψο θαη ησλ γξαθείσλ ηνπ Τπνπξγνχ θαη ηνπ Τθππνπξγνχ Δζληθήο Άκπλαο. Σε δαπάλε ζα θάιππηε ην Σακείν Δζληθήο Άκπλαο, κε ρξήκαηα πνπ ζπγθεληξψζεθαλ απφ ηελ εθπνίεζε άρξεζηνπ ζηξαηησηηθνχ πιηθνχ. Σελ 1ε Απξηιίνπ 1955 ηειείσζε ε αλέγεξζε ηνπ ηκήκαηνο δπηηθά ηνπ θεληξηθνχ θιηκαθνζηαζίνπ θαη ζηηο 22 Μαΐνπ έγηλε ε εγθαηάζηαζε ησλ πξψησλ θιηκαθίσλ ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ. ηηο 16 Ννεκβξίνπ ην ίδηνπ έηνπο ηειείσζε θαη ην άιιν κηζφ ηνπ θηεξίνπ, ζην νπνίν εγθαηαζηάζεθαλ θαη νη ππφινηπεο ππεξεζίεο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ. Σέζζεξα ρξφληα αξγφηεξα, ην 1959, κεηαθέξζεθε εθεί θαη ην Γεληθφ Δπηηειείν Δζληθήο Άκπλαο, θαζψο θαη ηα γξαθεία ηνπ Τπνπξγνχ θαη ηνπ Τθππνπξγνχ Δζληθήο Άκπλαο, πνπ κέρξη ηφηε ήηαλ εγθαηαζηεκέλα ζε θηήξηα ηνπ ρψξνπ πνπ πεξηθιείεηαη απφ ηηο νδνχο Βαζηιίζζεο νθίαο, Αθαδεκίαο, Κξηεδψηνπ θαη Εαινθψζηα ζην θέληξν ηεο Αζήλαο. Δπίζεο κεηαθέξζεθαλ θαη φζεο απφ ηηο δηεπζχλζεηο ήηαλ εγθαηαζηεκέλεο ζην Μέγαξν ηνπ Μεηνρηθνχ Σακείνπ ηξαηνχ ζηελ νδφ Παλεπηζηεκίνπ. 5

Ζ εγθαηάζηαζε ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ δεκηνχξγεζε ηελ αλάγθε χπαξμεο θαη άιισλ βνεζεηηθψλ ππεξεζηψλ. Έηζη αλεγέξζεθαλ θηήξηα θαη ζπγθξνηήκαηα γηα ηε ζηέγαζε δηαθφξσλ ππεξεζηψλ. Σνλ Απξίιην ηνπ 1961 ζε λέα πηέξπγα, πνπ θαηαζθεπάζηεθε ηελ πεξίνδν εθείλε, κεηαθέξζεθε ην Γεληθφ Δπηηειείν Αεξνπνξίαο κε φιεο ηηο ππεξεζίεο ηνπ. Ζ πηέξπγα απηή είλαη θαζ φια ζχγρξνλε θαη φκνηα κε ην ζπγθξφηεκα ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ απφ ηελ άπνςε νξφθσλ, δηαξξχζκηζεο θαη δσκαηίσλ. Σν έηνο 1969 άξρηζε ε εξγαζία αλέγεξζεο ηεο πηέξπγαο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ Ναπηηθνχ, ε νπνία ηειείσζε ην 1972 νπφηε θαη εγθαηαζηάζεθε απηφ κε φιεο ηηο ππεξεζίεο ηνπ. Σν 1974 νινθιεξψζεθε ε αλέγεξζε ηεξνχ λανχ, πνπ νλνκάζηεθε «Παλαγία Παληάλαζζα» θαη ε κλήκε ηεο ενξηάδεηαη ζηηο 8 επηεκβξίνπ. Σν έηνο 1977 άξρηζαλ νη εξγαζίεο αλέγεξζεο ηεο Νέαο Πηέξπγαο ησλ Γεληθψλ Δπηηειείσλ Δζληθήο Άκπλαο θαη ηξαηνχ, νη νπνίεο ηειείσζαλ ζε ηξία ρξφληα. απηήλ ιεηηνπξγνχλ πνιιέο ππεξεζίεο ησλ παξαπάλσ επηηειείσλ. Σέινο, ηνλίδεηαη φηη θαηαβάιιεηαη ζπλερψο ζεκαληηθή πξνζπάζεηα γηα ηε δεκηνπξγία θήπσλ θαη γεληθά πξαζίλνπ ζηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Απφ ηα Παξαξηήκαηα ηνπ ηφκνπ ηδηαίηεξε ζεκαζία θξίλεηαη φηη έρεη ην Παξάξηεκα «Η», ην νπνίν πεξηιακβάλεη ζπλνπηηθφ βηνγξαθηθφ ζεκείσκα γηα ηελ ηαπηφηεηα, ηελ πξνζσπηθφηεηα, ηε δξάζε θαη ηελ εζληθή πξνζθνξά θαζελφο Αξρεγνχ ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ απφ ην 1901 έσο ην 2001. ηε ζπλέρεηα ελδεηθηηθά παξαηίζεηαη ην Παξάξηεκα «Θ», ζην νπνίν αλαγξάθνληαη ηα νλφκαηα ησλ Αξρεγψλ ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ. ΑΡΥΖΓΟΗ ΓΔΝΗΚΟΤ ΔΠΗΣΔΛΔΗΟΤ ΣΡΑΣΟΤ (1) Α/Α ΒΑΘΜΟ ΟΝΟΜΑΣΔΠΧΝΤΜΟ ΥΡΟΝΟ 1. ρεο (ΠΒ) ΑΠΟΤΝΣΕΑΚΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ (2) 1901 2. Τπηγνο ΓΑΓΚΛΖ ΠΑΝΑΓΗΧΣΖ 1912 3. Αλρεο (ΜΥ) ΝΗΓΔΡ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ (3) 1912 4. ρεο (ΜΥ) ΚΟΝΣΟΓΗΑΝΝΖ ΠΑΣΡΟΚΛΟ (3) 1913 5. Τπηγνο ΓΟΤΜΑΝΖ ΒΗΚΣΧΡ 1914 6. Αλρεο (ΜΥ) ΜΔΣΑΞΑ ΗΧΑΝΝΖ (4) 1915 7. Τπηγνο ΓΟΤΜΑΝΖ ΒΗΚΣΧΡ 1915 8. Αληγνο ΜΟΥΟΠΟΤΛΟ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ 1916 9. ρεο (ΜΥ) ΣΡΑΣΖΓΟ ΞΔΝΟΦΧΝ (5) 1916 10. Τπηγνο ΥΑΡΑΛΑΜΠΖ ΑΝΑΣΑΗΟ (6) 1917 (1) Δπηηειείν Γεληθήο Γηνίθεζεο ηξαηνχ 1900-1904. Γεληθφ Δπηηειείν Γεληθήο Γηνίθεζεο ηξαηνχ 1904-1909. Δπηηειηθή Τπεξεζία ηξαηνχ Τπνπξγείνπ ηξαηησηηθψλ 1909-1923. Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ 1923-1968. Αξρεγείν ηξαηνχ 1968-1977. Γεληθφ Δπηηειείν ηξαηνχ 1977-2001. (2) Τπνζηξάηεγνο απφ ηηο 30 Γεθεκβξίνπ 1909 θαη αληηζηξάηεγνο απφ ηηο 9 Απξηιίνπ 1912. (3) Αξρεγφο ηεο (Δκπέδνπ) Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηξαηνχ θαηά ηνπο Βαιθαληθνχο Πνιέκνπο 1912-13. (4) Τπαξρεγφο - Αλαπιεξσηήο Αξρεγφο ηεο Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηξαηνχ (Ηαλ.-Φεβ. 1915). (5) Τπαξρεγφο - Αλαπιεξσηήο Αξρεγφο ηεο Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηξαηνχ (Ννε. 1916 - Ηνπλ. 1917). 6

11. Τπηγνο ΒΛΑΥΟΠΟΤΛΟ ΑΡΗΣΟΣΔΛΖ 1920 12. Τπηγνο ΓΟΤΒΔΛΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ 1921 13. Τπηγνο ΓΟΤΜΑΝΖ ΒΗΚΣΧΡ 1921 14. Τπηγνο ΔΞΑΓΑΚΣΤΛΟ ΑΘΑΝΑΗΟ (7) 1921 15. Τπηγνο ΜΑΚΡΤΚΧΣΑ ΗΧΑΝΝΖ (8) 1922 16. Αληγνο ΓΟΤΜΑΝΖ ΒΗΚΣΧΡ 1922 17. Τπηγνο ΒΛΑΥΟΠΟΤΛΟ ΝΗΚΟΛΑΟ (1) 1923 18. Τπηγνο ΚΛΑΓΟ ΠΔΣΡΟ 1924 19. Αληγνο ΜΑΕΑΡΑΚΖ-ΑΗΝΗΑΝ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ 1924 20. Τπηγνο ΑΡΖΓΗΑΝΝΖ ΠΣΟΛΔΜΑΗΟ 1925 21. Αληγνο ΜΑΕΑΡΑΚΖ-ΑΗΝΗΑΝ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ 1926 22. Αληγνο ΒΛΑΥΟΠΟΤΛΟ ΝΗΚΟΛΑΟ 1927 23. Τπηγνο ΜΔΡΔΝΣΗΣΖ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ 1928 24. Αληγνο ΜΑΕΑΡΑΚΖ-ΑΗΝΗΑΝ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ 1929 25. Αληγνο ΜΑΝΔΣΑ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ 1931 26. Αληγνο ΜΑΝΔΣΑ ΘΔΟΓΧΡΟ 1931 27. Αληγνο ΚΑΘΔΝΗΧΣΖ ΓΖΜΖΣΡΗΟ 1933 28. Αληγνο ΥΑΑΠΗΓΖ ΑΡΗΣΔΗΓΖ 1935 29. Αληγνο ΠΑΠΑΓΟ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ 1936 30. Αληγνο ΠΑΛΛΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ (2) 1940 31. Τπηγνο ΜΠΑΣΑ ΝΑΠΟΛΔΧΝ (2) 1941 32. Τπηγνο ΜΑΡΑΒΔΑ ΒΑΗΛΔΗΟ (3) 1942 33. Τπηγνο ΚΟΤΛΑ ΑΥΗΛΛΔΑ (4) 1943 34. ρεο (ΠΕ) ΜΠΟΤΡΓΑΡΑ ΑΛΚΗΒΗΑΓΖ (5) 1943 35. Αλρεο (ΠΒ) ΛΑΨΟ ΓΖΜΖΣΡΗΟ (6) 1943 36. ρεο (ΠΕ) ΛΗΧΖ ΔΤΣΑΘΗΟ (7) 1944 37. Τπηγνο ΒΔΝΣΖΡΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ (8) 1944 38. ρεο (ΠΕ) ΛΗΧΖ ΔΤΣΑΘΗΟ (9) 1944 39. Αληγνο ΓΡΟΜΑΕΟ ΓΔΧΡΓΗΟ 1944 40. Αληγνο ΠΖΛΗΧΣΟΠΟΤΛΟ ΠΑΝΑΓΗΧΣΖ 1946 41. Αληγνο ΒΔΝΣΖΡΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ 1947 (6) Απφ ην Ννέκβξην ηνπ 1917 κέρξη ην Ννέκβξην ηνπ 1920 θαηαξγήζεθε ε ζέζε ηνπ Αξρεγνχ ηεο Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηξαηνχ. Σα γεληθά θαζήθνληά ηνπ είραλ αλαιάβεη Γάιινη αλψηαηνη αμησκαηηθνί κε δηάθνξνπο αιιεινδηαδφρνπο ηίηινπο (Γεληθφο Δπηηειάξρεο - Γεληθφο Δπηζεσξεηήο), έρνληαο σο ππαξρεγφ ηνπο Έιιελα ζπληαγκαηάξρε πνπ έθεξε ηνλ ηίηιν «Τπαξρεγόο ηνπ Δπηηειείνπ». (7) Τπαξρεγφο - Αλαπιεξσηήο Αξρεγφο ηεο Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηξαηνχ. (8) Πξνζσξηλφο Αξρεγφο ηεο Δπηηειηθήο Τπεξεζίαο ηξαηνχ. (1) Αληηζηξάηεγνο απφ ηηο 10 Ηνπλίνπ 1924. (2) Αξρεγφο ηνπ (Δκπέδνπ) Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ θαηά ηνλ Πφιεκν 1940-41. (3) Αξρεγφο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ ζηε Μέζε Αλαηνιή (Μάηνο 1942-Μάξηηνο 1943). (4) Πξνζσξηλφο Αξρεγφο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ ζηε Μέζε Αλαηνιή (Μάξηηνο - Απξίιηνο 1943). (5) Αξρεγφο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ ζηε Μέζε Αλαηνιή κέρξη ηνλ Ηνχιην 1943. (6) Τπαξρεγφο - Πξνζσξηλφο Αλαπιεξσηήο Αξρεγνχ ΓΔ ζηε Μέζε Αλαηνιή (Ηνχιηνο - επηέκβξηνο 1943). (7) Τπαξρεγφο - Πξνζσξηλφο Αλαπιεξσηήο Αξρεγνχ ΓΔ ζηε Μέζε Αλαηνιή (επηέκβξηνο 1943 - Ηνχληνο 1944). (8) Αξρεγφο ΓΔ (κε αξκνδηφηεηεο Αξρηζηξάηεγνπ) ζηε Μέζε Αλαηνιή (Ηνχληνο - Ννέκβξηνο 1944). (9) Πξνζσξηλφο Αξρεγφο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ηξαηνχ ζηελ Αζήλα (Ννέκβξηνο - Γεθέκβξηνο 1944). 7

42 Αληγνο ΓΗΑΣΕΖ ΓΖΜΖΣΡΗΟ (1) 1947 43 Αληγνο ΚΟΜΑ ΓΔΧΡΓΗΟ (2) 1949 44. Αληγνο ΓΡΖΓΟΡΟΠΟΤΛΟ ΘΔΟΓΧΡΟ 1951 45. Αληγνο ΣΑΚΑΛΧΣΟ ΘΡΑΤΒΟΤΛΟ 1951 46. Αληγνο ΣΗΓΓΟΤΝΖ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟ 1952 47. Αληγνο ΓΚΗΚΑ ΟΛΧΝ 1954 48. Αληγνο ΝΗΚΟΛΟΠΟΤΛΟ ΠΔΣΡΟ 1956 49. Αληγνο ΔΗΡΑΓΑΚΖ ΓΖΜΖΣΡΗΟ 1958 50. Αληγνο ΚΑΡΓΑΜΑΚΖ ΒΑΗΛΔΗΟ 1959 51. Αληγνο ΑΚΔΛΛΑΡΗΟΤ ΠΔΣΡΟ 1962 52. Αληγνο ΓΔΝΝΖΜΑΣΑ ΗΧΑΝΝΖ 1964 53. Αληγνο ΠΑΝΣΗΓΑΚΖ ΓΡΖΓΟΡΗΟ 1965 54. Αληγνο ΑΓΓΔΛΖ ΟΓΤΔΤ 1967 55. Αληγνο ΣΟΤΜΠΑ ΒΑΗΛΔΗΟ 1968 56. Αληγνο ΕΑΓΟΡΗΑΝΑΚΟ ΓΖΜΖΣΡΗΟ 1972 57. Αληγνο ΜΑΣΡΑΝΣΧΝΖ ΜΗΥΑΖΛ 1973 58. Αληγνο ΓΑΛΑΣΑΝΟ ΑΝΓΡΔΑ 1973 59. Αληγνο ΝΣΑΒΟ ΗΧΑΝΝΖ 1974 60. Αληγνο ΓΚΡΑΣΕΗΟ ΑΓΑΜΔΜΝΧΝ 1976 61. Αληγνο ΚΑΡΑΓΗΑΝΝΖ ΔΤΘΤΜΗΟ 1980 62. Αληγνο ΠΑΝΑΓΟΠΟΤΛΟ ΓΖΜΖΣΡΗΟ 1982 63. Αληγνο ΚΟΤΡΚΑΦΑ ΒΑΗΛΔΗΟ 1984 64. Αληγνο ΠΔΝΘΔΡΟΤΓΑΚΖ ΔΠΑΜΔΗΝΧΝΓΑ 1984 65. Αληγνο ΒΔΛΛΗΓΖ ΣΑΜΑΣΗΟ 1986 66. Αληγνο ΒΔΡΤΒΑΚΖ ΗΧΑΝΝΖ 1989 67. Αληγνο ΚΑΡΒΔΛΖ ΓΖΜΖΣΡΗΟ 1990 68. Αληγνο ΚΑΠΡΑΒΔΛΟ ΔΤΣΑΘΗΟ 1993 69. Αληγνο ΒΟΤΛΓΑΡΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ 1993 70. Αληγνο ΠΑΡΑΓΗΟΤΓΑΚΖ ΜΑΝΟΤΟ 1996 71. Αληγνο ΠΑΝΑΓΗΧΣΑΚΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ 1999 72. Αληγνο ΑΝΣΧΝΑΚΟΠΟΤΛΟ ΓΔΧΡΓΗΟ 2001 (1) Ο Αληγνο Γηαηδήο Γεκήηξηνο είρε νξηζηεί θαη «Γηνηθεηήο ηξαηνχ». (2) Δπί αξρεγίαο ηνπ ην ΓΔ απνηέιεζε θαη Δπηηειείν ηνπ Αξρηζηξάηεγνπ ησλ Έλνπισλ Γπλάκεσλ ηξαηεγνχ Παπάγνπ Αιεμάλδξνπ (1949-1951). 8