ΕΜΠ ΣΧΟΛΗΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΜΕΙΣ Ι,ΙΙ,ΙΙΙ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2006 07 9ο ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΙΤΕΚΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ 9: ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΟΥΠΟΛΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΥ ΟΜΑ Α 2 ΠΕΡΙΟΧΗ Β (Γύρω από το διατηρητέο εργοστάσιο της Columbia) Ε. Πορτάλιου, Γ. Χαϊδόπουλος
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το µάθηµα Σύνθεσης και Θεωρίας του 9 ου εξαµήνου µε τίτλο «Αστικός Σχεδιασµός» είναι διατοµεακό και επιδιώκει τη σύνθεση περισσότερων γνωστικών περιοχών στο θέµα των παρεµβάσεων - αναπλάσεων στο αστικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριµένα, στον Οδηγό Σπουδών περιγράφεται όπως παρακάτω : Αστική σύνθεση. Μελέτη και σύνθεση των συστατικών στοιχείων του αστικού ιστού καθεαυτών ως λειτουργικών ενοτήτων, αλλά και ως στοιχείων που δοµούν την αισθητική συγκρότηση του αστικού περιβάλλοντος. Κατανόηση της σχέσης µέρους και όλου. Πλήρη και κενά του αστικού ιστού, οικοδοµικά τετράγωνα, δηµόσιος και ιδιωτικός χώρος, δρόµοι και άξονες επικοινωνίας, αστικό πράσινο. Παρεµβάσεις µικρής και µεγάλης κλίµακας µε στόχο την αναβάθµιση της ποιότητας ζωής και του αστικού περιβάλλοντος.
Το θέµα δίδεται στην περιοχή της Ριζούπολης, που ορίζεται ανατολικά από τη Λεωφόρο Ηρακλείου ( Ιωνίας), δυτικά από το ρέµα του Ποδονίφτη, βόρεια από τον Σταθµό του
Πρόκειται για µια έκταση 200 περίπου στρεµµάτων που είχε έντονα βιοµηχανικό / βιοτεχνικό χαρακτήρα προς τη Λεωφόρο Ηρακλείου, σε συνέχεια των βιοµηχανικών / βιοτεχνικών καταστηµάτων της ευρύτερης περιοχής. Καθώς η περιοχή ήταν χαρακτηρισµένη από το Ρυθµιστικό Σχέδιο της Αθήνας Βιοτεχνικό Πάρκο δεν είχε υψηλό συντελεστή δόµησης και χρήσεις γης άλλες πλην των παραγωγικών. Αντίθετα, διαθέτει και σήµερα µεγάλους αδόµητους και πράσινους χώρους και εφάπτεται του Άλσους Προµπονά και του Ποδονίφτη. Ο Ποδονίφτης, από τα σηµαντικότερα ρέµατα του Λεκανοπεδίου, που διασχίζει από την Πεντέλη ως την περιοχή του Αγίου Ελευθερίου όπου και εκβάλλει στον Κηφισό, είναι κατά τµήµατα εγκιβωτισµένος και καλυµµένος, υπάρχουν όµως στην περιοχή αυτή, και σε άλλες, ακάλυπτα τµήµατα της φυσικής κοίτης. Στην περιοχή εντάσσεται ο εµβληµατικός, όσον αφορά την ιστορία της µουσικής δισκογραφίας αλλά και τους αγώνες των πολιτών για την κήρυξή του ως διατηρητέου τόπου, χώρος της Κολούµπια.
Λεωφόρος Ηρακλείου, από τον Περισσό προς την Κολούµπια
Λεωφόρος Ηρακλείου, από τον Περισσό προς την Κολούµπια
Λεωφόρος Ηρακλείου, γήπεδο Ερυθρού Σταυρού εφαπτόµενο της Κολούµπια
Kάθετος δρόµος στην Ηρακλείου που οριοθετεί τον χώρο της Columbia Λεωφόρος Ηρακλείου, προς γήπεδο Απόλλων
Ο χώρος της Columbia
Ο χώρος της Columbia, διατηρητέο κτίριο Ο χώρος της Columbia, όψη προς το άλσος Προµπονά
Όπως ήδη έγινε φανερό και από τις άλλες φωτογραφίες, το πράσινο στην περιοχή είναι πυκνό
ιατηρητέο κτίριο.
Εσωτερικό διατηρητέου κτιρίου Columbia
Εσωτερικό διατηρητέου κτιρίου Columbia
Εσωτερικό διατηρητέου κτιρίου Columbia
Έξοδος από τον χώρο της Columbia στην οδό Ανθέων
Οδός Ανθέων, γήπεδο Απόλλωνα
ΒαδίζονταςπροςτηνΠατησίων Η περιοχή µελέτης, µέσω της οδού Ανθέων που συνεχίζεται στο ύψος του γηπέδου του Απόλλωνα µε µεγάλο πλάτος, καταλήγει στο τέρµα της οδού Πατησίων και στη στάση του τρένου εκεί
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Σήµερα η περιοχή χαρακτηρίζεται από µια κατάσταση ρευστότητας σε σχέση µε τις προοπτικές χρήσεων και πολεοδοµικής οργάνωσης κάτω από την πίεση παραγόντων, όπως : Η παρακµή πολλών από τις παλιές βιοµηχανίες και η αναζήτηση νέων δυνατοτήτων εκµετάλλευσης των γηπέδων τους από τους ιδιοκτήτες τους. Η αυξανόµενη αίσθηση της ανάγκης για βελτίωση των συνθηκών ζωής στις γειτονιές της πόλης, µε αύξηση και αναβάθµιση των χώρων πράσινου και γενικότερα των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος. Ο κατακερµατισµός της πόλης, στην ευρύτερη περιοχή του 5ου ιαµερίσµατος του ήµου Αθηναίων, η συνθλιπτική κυριαρχία των ιδιωτικών περιοχών κατοικίας σε βάρος δηµόσιων ή / και κοινόχρηστων χώρων και συλλογικών λειτουργιών. Η απουσία διακριτών ποσοτικά και ποιοτικά αστικών κυττάρων ή πράσινων και ελεύθερων χώρων, που αποδίδουν τον δηµόσιο χαρακτήρα της πόλης. Η συγκροτηµένη παρέµβαση οµάδων πολιτών, που διεκδικούν την ανασυγκρότηση της πόλης µέσα από την ανάπλαση κοινόχρηστων δηµόσιων χώρων και µε τη διαφύλαξη της ιστορικής και συλλογικής µνήµης. Χαρακτηριστικό αυτής της τάσης είναι και οι σηµαντικές κινητοποιήσεις κατοίκων της περιοχής µε αίτηµα την ανάπτυξη πράσινου και χώρων πολιτισµού στο γήπεδο της δισκογραφικής εταιρίας Columbia, αντί της ιδιωτικής εκµετάλλευσης του γηπέδου.
Σύµφωνα µε τα παραπάνω δεδοµένα, η συνολική αναµόρφωση της περιοχής, στη βάση ενός σχεδίου ανάπλασης της εκτεταµένης αυτής ζώνης, θα συνέβαλε στην περιβαλλοντική, λειτουργική και µορφολογική αναβάθµιση της ευρύτερης πολεοδοµικής ενότητας, στην εξοικονόµηση προσβάσιµων δηµόσιων και ελεύθερων χώρων και στην ανασυγκρότηση του αστικού περιβάλλοντος, που σήµερα χαρακτηρίζεται από διάσπαση και έλλειψη ταυτότητας. Με αυτό το σκεπτικό οριοθετούµε, εντός της περιοχής που περιγράψαµε, για τις εκπαιδευτικές ανάγκες του εξαµήνου, ένα τµήµα το οποίο περιλαµβάνει τον χώρο της Κολούµπια και τις παρακείµενες εφαπτόµενες ιδιοκτησίες : η µία προς το γήπεδο του Απόλλωνα και η άλλη µε τα κτίρια του Ερυθρού Σταυρού.
Στόχοιτηςανάπλασηςείναι: ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ Η δηµιουργία σηµαντικών σε έκταση και συνοχή χώρων πράσινου, που θα συνδέονται µε το Άλσος Προµπονά και την κοίτη του Ποδονίφτη. Στο χώρο της Κολούµπια, που εκλαµβάνεται ως ιστορικός τόπος συνολικά, µπορεί να στεγαστεί Μουσείο Ιστορίας της ισκογραφίας, µε την αξιοποίηση του διατηρητέου κτιρίου, καθώς και χώροι ηχογράφησης και δοκιµών µουσικών συγκροτηµάτων νέων δηµιουργών, µε την ανέγερση κατάλληλων κτιρίων. Υπάρχει στο Λεκανοπέδιο ζωτικό πρόβληµα βιοτεχνικής στέγης µε σωστές προδιαγραφές και κοινές υποδοµές (έλεγχος ρύπανσης, αποθήκευση, εκθεσιακοί χώροι, πωλητήρια, υπηρεσίες προώθησης προϊόντων). Στον προς ανάπλαση χώρο επιλέγεται να στεγαστούν, λόγω και του ιστορικού βιοτεχνικού χαρακτήρα της ευρύτερης ζώνης, βιοτεχνικοί χώροι. Το συνολικό εµβαδόν των κτιρίων, διατηρουµένων και νέων, δεν µπορεί να υπερβαίνει τα 15.000 τ.µ.
ΦΟΡΕΑΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ Ο φορέας ανάπλασης συγκροτείται από τον ήµο Αθηναίων, το Βιοτεχνικό Επιµελητήριο και την Ένωση Βιοτεχνών Λαϊκής Τέχνης. Το κόστος ανάπλασης εξασφαλίζεται από ίδιους πόρους του δήµου και των βιοτεχνικών φορέων, από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και από το πρόγραµµα δηµοσίων επενδύσεων. Όσον αφορά την Columbia, είναι δυνατή η συµµετοχή του Υπουργείου Πολιτισµού. Σηµειώνεται ότι, µε την ένταξη της περιοχής στο Σχέδιο Πόλεως, το 50% του εµβαδού των ιδιοκτησιών δίδεται στο δηµόσιο ως εισφορά σε γη, εποµένως το κόστος απόκτησης της επιπλέον γης είναι προσιτό.