ΦΟΡΕΑΣ ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΦΟΡΕΑΣ ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ετήσιο Δελτίο Απολογισμού2008

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σημείωμα Προέδρου του ΔΕΣΦΑ...4 Σημείωμα Διευθύνοντος Συμβούλου του ΔΕΣΦΑ...5 Πρώτη Ενότητα ΔΕΣΦΑ : Πρωταγωνιστής στην υλοποίηση της εθνικής ενεργειακής πολιτικής... 6 Ποιος είναι ο ΔΕΣΦΑ...8 - Η βασική αποστολή του...8 - Οι αρμοδιότητες...8 - Διαφάνεια και χρηστή εταιρική διακυβέρνηση...9 - Διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των χρηστών στο εθνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου...9 Δεύτερη Ενότητα Φυσικό Αέριο: Εθνική στρατηγική επιλογή για ενεργειακή επάρκεια και βιώσιμη ανάπτυξη... 10 Η ευρωπαϊκή πολιτική για το Φυσικό Αέριο... 12 Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου : Πύλη εισόδου στην Ευρώπη... 14 - Ελληνοτουρκικός Αγωγός : Ο διάδρομος από την Ανατολή... 16 - Σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας: Μια σημαντική υποδομή, μία μεγάλη εφεδρεία... 17 - Ο αγωγός ITGI : Ο ευρωπαϊκός διάδρομος ενέργειας... 18 - Ο αγωγός South Stream : To ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας... 19 Τρίτη Ενότητα Το μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ... 20 Τα έργα που υλοποιήθηκαν μέσα στο 2008... 22 Οι στρατηγικοί στόχοι του ΔΕΣΦΑ για το 2009... 26 Η προώθηση νέων έργων μέχρι το 2012... 27 Τέταρτη Ενότητα Φιλοσοφία του ΔΕΣΦΑ η βιώσιμη ανάπτυξη... 30 Βασική προτεραιότητα του ΔΕΣΦΑ η προστασία του περιβάλλοντος... 32 Σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης... 34 Ανθρώπινο δυναμικό... 36 Πέμπτη Ενότητα Οικονομικά Αποτελέσματα... 38 Ισολογισμός... 40 Συμπληρωματικά οικονομικά στοιχεία... 42

Αγαπητοί συνεργάτες, Ζούμε αναμφίβολα σε μία εποχή κατά την οποία ο ρόλος της ενέργειας αναγνωρίζεται ως ο πλέον καθοριστικός για την ανάπτυξη των οικονομιών και για την ευημερία των κοινωνιών. Η ασφάλεια του εφοδιασμού, η λειτουργία του ανταγωνισμού, η δυνατότητα προμήθειας ενέργειας σε συμφέρουσες τιμές, η μέριμνα για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και ο έγκαιρος σχεδιασμός για την κάλυψη των αναγκών του μέλλοντος αποτελούν τους άξονες κάθε σύγχρονης ενεργειακής πολιτικής. Ειδικά ως προς το φυσικό αέριο, έχει γίνει διεθνώς αντιληπτό ότι αποτελεί ένα καύσιμο το οποίο σαφέστατα μπορεί να αποτελέσει το καύσιμο βάσης για την κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους των ενεργειακών αναγκών, είτε μιλάμε για την ηλεκτροπαραγωγή είτε μιλάμε για τις καθημερινές καταναλώσεις. Συνεπώς, κάθε άλλο παρά θα πρέπει να προξενούν έκπληξη στους ασχολούμενους με το συγκεκριμένο τομέα αλλά και γενικότερα στην κοινή γνώμη οι συνεχείς ανακοινώσεις κυβερνήσεων αλλά και επιχειρηματικών ομίλων για σχεδιασμούς νέων αγωγών μεταφοράς αερίου καθώς και για την κατασκευή εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου, ειδικά στην υγροποιημένη μορφή (LNG). H Ελλάδα, με δεδομένη τη γεωστρατηγική θέση στο σταυροδρόμι υπαρχόντων και μελλοντικών διαδρόμων του πολύτιμου καυσίμου, είναι παρούσα στους εν εξελίξει σχεδιασμούς, συμμετέχοντας στην υλοποίηση σημαντικών επιχειρηματικών συμφωνιών οι οποίες δρομολογούν την κάλυψη των ιδιαίτερα αυξημένων ενεργειακών αναγκών τόσο της Ευρώπης όσο και της εγχώριας κατανάλωσης. Αν και η πείρα από την οικονομική κρίση έχει δείξει πως είναι παρακινδυνευμένη η διατύπωση συγκεκριμένων προβλέψεων για την πορεία της ζήτησης κατά τις δεκαετίες που έρχονται. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι στη Γηραιά Ήπειρο, με βάση τα συμβόλαια προμήθειας που τελούν σε ισχύ καθώς και εκείνα που λήγουν τα επόμενα χρόνια, με βάση τη χωρητικότητα των υπαρχόντων αγωγών αλλά και με βάση την εικόνα των διαπιστωμένων αποθεμάτων στις ευρωπαϊκές χώρες, το έλλειμμα σε φυσικό αέριο μετριέται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Το έλλειμμα αυτό επιδιώκεται να καλυφθεί με τη δημιουργία αγωγών όπως ο North Stream, ο Nabucco, o South Stream, o ITGI, ο TAP κ.α. οι οποίοι σαφώς προωθούνται από διαφορετικά συμφέροντα αλλά στην ουσία λειτουργούν συμπληρωματικά ο ένας προς τον άλλο. Ανάλογα, έχει δρομολογηθεί η κατασκευή νέων αποθηκευτικών εγκαταστάσεων με έμφαση στο LNG, η χρήση του οποίου αναμένεται να αυξάνεται διαρκώς κατά τα επόμενα χρόνια. Στη χώρα μας, και με δεδομένο ότι η Πολιτεία έχει απορρίψει προσωρινά τη χρησιμοποίηση του λιθάνθρακα και της πυρηνικής ενέργειας για την αντιμετώπιση των ενεργειακών αναγκών της, η διασφάλιση των απαιτούμενων ποσοτήτων φυσικού αερίου θεωρείται ως το πλέον καθοριστικό στοίχημα των επόμενων ετών. Στην τελευταία έκθεση του, το Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής αναθεωρεί καθοδικά κατά 15% περίπου την εκτίμησή του για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας το 2020, το προβλεπόμενο μέγεθος όμως των 74.100 γιγαβατωρών είναι περίπου κατά 25% μεγαλύτερο της κατανάλωσης της φετινής χρονιάς. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα πρέπει να λειτουργήσουν σταδιακά τα επόμενα χρόνια αρκετές νέες μονάδες φυσικού αερίου, η κατανάλωση του οποίου θα αυξηθεί και από την περαιτέρω διείσδυσή του στον οικιακό και στον επιχειρηματικό τομέα. Με βάση τις ίδιες εκτιμήσεις, τα περίπου 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που καταναλώθηκαν πέρσι τη χώρα μας, αναμένεται να έχουν υπερδιπλασιαστεί στο τέλος της μεθεπόμενης δεκαετίας. Όλα αυτά τα δεδομένα αναγορεύουν σε μονόδρομο την ενεργειακή πολιτική που, υπό την πολιτική ευθύνη του υπουργείου Ανάπτυξης, υλοποιεί ο ΔΕΣΦΑ. Η εταιρεία μας είναι παρούσα σε όλους τους γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς που αφορούν τη χώρα, μέσω των αγωγών ITGI και South Stream συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας καθώς αναλαμβάνει δεσμεύσεις και για την τροφοδοσία γειτονικών χωρών, όπως η Βουλγαρία, σε αέριο. Παράλληλα ο ΔΕΣΦΑ, υλοποιεί ένα εκτεταμένο επενδυτικό πρόγραμμα κατασκευής αγωγών μεταφοράς επί ελληνικού εδάφους. Συγχρόνως μελετά την κατασκευή και τρίτης δεξαμενής αποθήκευσης φυσικού αερίου στον Τερματικό Σταθμό LNG της Ρεβυθούσας καθώς και τον Τερματικό Σταθμό LNG στην Κρήτη., ενώ εξετάζει την προοπτική δημιουργίας αποθηκευτικών χώρων στη Βόρεια Ελλάδα και στην Κρήτη. Αγαπητοί συνεργάτες, Είμαστε υπερήφανοι για το έργο που επιτελεί η εταιρεία μας και για τη συμβολή της στην ανάπτυξη της χώρας με δεδομένη τη μέριμνα για το περιβάλλον. Είμαι βέβαιος ότι και τη νέα χρονιά ο ΔΕΣΦΑ θα ανταποκριθεί στο ρόλο του, ενισχύοντας τα θεμέλια της ασφάλειας του ενεργειακού σχεδιασμού για τις επόμενες γενεές. Νικόλαος Μαυρομμάτης Πρόεδρος Δ.Σ. 4

Αγαπητοί συνεργάτες, Στον ΔΕΣΦΑ σήμερα υλοποιούμε ένα ευρύ επενδυτικό πρόγραμμα εθνικών υποδομών που φέρνει την Ελλάδα πιο κοντά στο ενεργειακό της μέλλον, εδραιώνοντας περαιτέρω τη δυναμική ανάπτυξής της. Η Εθνική Ενεργειακή Πολιτική της χώρας αναδεικνύει το φυσικό αέριο και την πρόσβαση στις πολύτιμες πηγές της Ασίας ως το πεδίο ισχυροποίησης της διεθνούς θέσης μας και τη «διπλωματία των αγωγών» ως μέγιστη εθνική προτεραιότητα. Ο αποκλεισμός του λιθάνθρακα και της πυρηνικής ενέργειας από το ενεργειακό μείγμα του μέλλοντος, σε συνάρτηση με την εκτίμηση αύξησης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας οδηγεί στην πρόβλεψη για τριπλασιασμό των αναγκών μας σε φυσικό αέριο για να καλύψουν τόσο τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος όσο και το βιομηχανικό & οικιακό τομέα. Ταυτόχρονα, η κατασκευή των μεγάλων Διεθνών Αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου (South Stream & ITG) και η προώθηση των Διεθνών Διασυνδέσεων της χώρας, η ολοκλήρωση του Ρυθμιστικού Πλαισίου για την απελευθέρωση της αγοράς, οι νέες καινοτόμες υποδομές του συστήματος μεταφοράς στη νήσο Ρεβυθούσα αλλά και τα έργα ενίσχυσης και επέκτασης του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) ορίστηκαν ως οι κυρίαρχες δράσεις μας, με μετρήσιμα αποτελέσματα και σφικτά χρονοδιαγράμματα. Περαιτέρω, η οριοθέτηση των νέων γεωπολιτικών ισορροπιών που εδράζονται στους δρόμους της ενέργειας βρίσκεται σε εξέλιξη. Τόσο κατά το προηγούμενο έτος (με την επιτυχημένη προηγούμενη διοίκηση) όσο και στη διάρκεια του τρέχοντος, οι στρατηγικές επιλογές του ΔΕΣΦΑ και η επιχειρησιακή του ετοιμότητα ενίσχυσαν τη διεθνή θέση της χώρας μας και την κατέστησαν πρωταγωνιστή-εταίρο στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Η συνεργασία με όμορες χώρες και η ασφάλεια τροφοδοσίας, όπως την εγγυήθηκε το ΕΣΦΑ και η «χρυσή» εφεδρεία του Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ), δικαίωσε τις επενδυτικές επιλογές της εταιρίας (αναβάθμιση ΥΦΑ Ρεβυθούσας, πολλαπλές πηγές εισόδου ΦΑ) και ανέδειξε τον κομβικό ρόλο της χώρας στο κέντρο τριών ηπείρων. Σήμερα, δεκατρία χρόνια μετά από την ημέρα που τροφοδοτήθηκε ο πρώτος βιομηχανικός καταναλωτής με φυσικό αέριο στη Λάρισα αλλά και δέκα χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του Σταθμού ΥΦΑ Ρεβυθούσας κεφαλαιοποιούμε την εμπειρία των ανθρώπων μας στη δημιουργία των Εθνικών Υποδομών του συστήματος φυσικού αερίου προχωράμε στον «Επιχειρησιακό Σχεδιασμό 2010-2012», βασιζόμενοι στην υπεύθυνη αντιμετώπιση όλων μας των συμμετόχων (stakeholders) για να πετύχουμε τους τέσσερις βασικούς στρατηγικούς μας στόχους. Η ασφάλεια εφοδιασμού, η περαιτέρω ενίσχυση της γεωπολιτικής μας θέσης, η αποδοτικότητα και η ανάπτυξη συνιστούν τους μετρήσιμους στόχους της δουλειάς μας. Ειδικότερα, εργαζόμαστε για τη διασφάλιση της τροφοδοσίας εξασφαλίζοντας εναλλακτικές οδεύσεις αλλά και σημείων εισόδου ΦΑ, κάτω από οιεσδήποτε συνθήκες γεωπολιτικών ενεργειακών κρίσεων. Επιδιώκουμε την ανάπτυξη διεθνών εταιρικών σχέσεων με θεσμικούς φορείς και συνεργάτες ενισχύοντας την τεχνογνωσία μας. Κτίζουμε ευέλικτη οργανωτική δομή για να αυξήσουμε την αποδοτικότητά μας σε όλα τα επίπεδα, με ταυτόχρονη βελτιστοποίηση της απόδοσης δικτύου (εξισορρόπηση φορτίου, peak control) και την αποδοτικότητα κεφαλαιακής δομής (leverage). Αναπτύσσουμε το δίκτυό μας και τα οικονομικά μας μεγέθη, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, με ισχυρούς εταίρους και συνεργασίες, παρέχοντας τις υφιστάμενες αλλά και νέες υπηρεσίες. Κτίζουμε νέα εταιρική πελατοκεντρική κουλτούρα με έμφαση στην ανταπόκριση των αναγκών των πελατών μας και καταναλωτών. Παρέχουμε φυσικό αέριο στο μικρότερο δυνατό κόστος και υπό οιεσδήποτε συνθήκες εφοδιασμού και εξασφαλίζουμε τη μέγιστη δυνατή πρόσβαση τελικών καταναλωτών στο σύστημα. Συμβάλλουμε στην αντικατάσταση των πηγών ενέργειας με πιο καθαρές μορφές ενώ συνεργαζόμαστε με τις τοπικές κοινωνίες για την ανάπτυξη των δικτύων μας και αρμονική συνύπαρξη με το περιβάλλον. Όλοι εμείς στον ΔΕΣΦΑ εργαζόμαστε με αποτελεσματικότητα και υπευθυνότητα για το κοινό καλό, παρέχοντας υψηλή ποιότητα υπηρεσιών, βάζοντας την Ελλάδα και τον πολίτη μπροστά, διασφαλίζοντας μία καλύτερη ποιότητα ζωής για τον καθένα. Παναγιώτης Κανελλόπουλος Διευθύνων Σύμβουλος 5

1 η Ενότητα ΔΕΣΦΑ: Πρωταγωνιστής στην υλοποίηση της εθνικής ενεργειακής πολιτικής Ο Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε διαδραματίζει ένα πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση της εθνικής ενεργειακής πολιτικής στον τομέα του φυσικού αερίου. Επιτελώντας μια σημαντική εθνική και κοινωνική αποστολή, φέρνει το καύσιμο του 21ου αιώνα κοντά σε κάθε πολίτη και αναδεικνύει την Ελλάδα σε διεθνές ενεργειακό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Ο ΔΕΣΦΑ δημιουργεί τις προϋποθέσεις, ώστε το φυσικό αέριο να φθάσει σε κάθε περιοχή της Ελλάδας, δίνοντας τη δυνατότητα σε όλο και περισσότερες ελληνικές βιομηχανίες, επιχειρήσεις, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες και νοικοκυριά να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα ενός αποδοτικού, οικονομικού και καθαρού καυσίμου. 6

Συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας μας και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της εθνικής μας οικονομίας. Προσφέρει αποφασιστικά στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος και μετατρέπει το φυσικό αέριο σε ένα ισχυρό εργαλείο για την ποιότητα ζωής, την πρόοδο και την ευημερία της ελληνικής κοινωνίας. Ταυτόχρονα, υλοποιώντας ένα μεγάλο ενεργειακό και κατασκευαστικό έργο σε όλη την Ελλάδα, συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και αναδεικνύεται σε καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας. 7

Ποιος είναι ο ΔΕΣΦΑ Ο ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου) είναι ο υπεύθυνος φορέας για τη μεταφορά και αποθήκευση του φυσικού αερίου στη χώρα μας, καθώς και για την κατασκευή και εκμετάλλευση του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου. Ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 2007, μετά την ολοκλήρωση του νομικού διαχωρισμού των δραστηριοτήτων μεταφοράς και εμπορίας της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ Α.Ε.), σύμφωνα με το νόμο 3428/2005, για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου. Η βασική αποστολή του Αποστολή του ΔΕΣΦΑ είναι να διαμορφώσει ένα ολοκληρωμένο, τεχνικά άρτιο και οικονομικά αποδοτικό Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου, ώστε: Να εξυπηρετεί τις ανάγκες των χρηστών σε φυσικό αέριο με ασφάλεια, επάρκεια και αξιοπιστία. Να αναβαθμίσει τη συμμετοχή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Να επιτρέψει την ευρύτερη δυνατή αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων του στις δημόσιες υποδομές, τις επαγγελματικές δραστηριότητες και την καθημερινή ζωή. Οι αρμοδιότητες Σήμερα, ο ΔΕΣΦΑ με γνώμονα τη μεγιστοποίηση της κοινωνικής ευημερίας και του δημοσίου συμφέροντος: Λειτουργεί, συντηρεί, διαχειρίζεται και αναπτύσσει το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου και τις διασυνδέσεις του. Μελετά και εφαρμόζει, μετά την έγκριση των θεσμικών φορέων (Υπουργείο Ανάπτυξης, Ρ.Α.Ε.), την τιμολογιακή πολιτική και τις διαδικασίες μεταφοράς φυσικού αερίου για τους Χρήστες του Συστήματος, οι οποίοι αναλαμβάνουν τη διάθεσή του στους τελικούς καταναλωτές. 8 Παρέχει πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου σε κάθε χρήστη, που θα θελήσει να αναπτύξει δραστηριότητα εμπορίας ή απευθείας προμήθεια φυσικού αερίου για ιδία χρήση, με απόλυτη διαφάνεια, αξιοπιστία και σεβασμό στους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού.

Διαφάνεια και χρηστή εταιρική διακυβέρνηση Υιοθετώντας ένα σταθερό σύστημα αρχών εταιρικής διακυβέρνησης, ο ΔΕΣΦΑ εφαρμόζει κανόνες διαφάνειας και χρηστής διοίκησης στη λειτουργία του.το καθεστώς διαφάνειας και χρηστής εταιρικής διακυβέρνησης του ΔΕΣΦΑ εξασφαλίζεται μέσω των διατάξεων του νόμου 3428/2005 για την «Απελευθέρωση της Αγοράς Φυσικού Αερίου», και του καταστατικού του. Σύμφωνα με αυτά, ο ΔΕΣΦΑ: Έχει το πλήρες και αποκλειστικό δικαίωμα στη λειτουργία, διαχείριση, εκμετάλλευση και ανάπτυξη του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου. Παρέχει πρόσβαση στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου υπό όρους διαφανείς και ισότιμους μεταξύ των χρηστών. Διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των χρηστών στο εθνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου Στο πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς φυσικού αερίου, στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς μπορεί να έχει πρόσβαση κάθε χρήστης που θα θελήσει να αναπτύξει δραστηριότητα εμπορίας φυσικού αερίου ή να προμηθευτεί απ ευθείας φυσικό αέριο από το εξωτερικό. Υιοθετώντας ένα σταθερό σύστημα αρχών εταιρικής διακυβέρνησης, ο ΔΕΣΦΑ δεσμεύεται να παρέχει τις υπηρεσίες του σε όλους ανεξαιρέτως τους χρήστες, με απόλυτη διαφάνεια, αξιοπιστία και σεβασμό στους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού. Δε δύναται να συμμετέχει σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της παραγωγής και της προμήθειας φυσικού αερίου, καθώς και στους τομείς της παραγωγής και της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, με εξαίρεση την περίπτωση κατά την οποία ο ΔΕΣΦΑ ενεργεί ως Αυτοπαραγωγός. 9

2 η Ενότητα Φυσικό αέριο: Εθνική στρατηγική επιλογή για ενεργειακή επάρκεια και βιώσιμη ανάπτυξη Το φυσικό αέριο επιλέγεται ως κύρια πηγή ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο γιατί είναι το μόνο καύσιμο που ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στη διαρκώς εντεινόμενη ανάγκη της παγκόσμιας κοινότητας για ενεργειακή επάρκεια και αειφόρο ανάπτυξη. Το φυσικό αέριο είναι η μορφή ενέργειας που συνδυάζει επάρκεια αποθεμάτων, αποδοτικότητα, ασφάλεια, οικονομία και μικρότερη επιβάρυνση στο περιβάλλον σε σχέση με άλλα ορυκτά καύσιμα. Γι αυτό και σήμερα θεωρείται το καύσιμο του 21 ου αιώνα, το καύσιμο του παρόντος και του μέλλοντος. Η ένταξη του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της Ελλάδας αποτελεί μία κρίσιμη και στρατηγική εθνική επιλογή. 10

Για τη χώρα μας, το φυσικό αέριο αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο, με στόχο τον εξορθολογισμό του ενεργειακού ισοζυγίου της χώρας και την αειφόρο ανάπτυξη. Είναι ένα καύσιμο που μπορεί να περιορίσει την εξάρτηση της χώρας από το πετρέλαιο, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, να προστατεύσει το περιβάλλον και να συμβάλει στην αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Παράλληλα, το φυσικό αέριο επιτρέπει στην Ελλάδα να αξιοποιήσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα που προκύπτει από την κομβική γεωγραφική της θέση, ανάμεσα σε τρεις ηπείρους. Πρόκειται για ένα φυσικό προνόμιο που επιτρέπει στη χώρα μας να αποτελέσει ένα σημαντικό ενεργειακό σταυροδρόμι και να ισχυροποιήσει το ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή. 11

Η ευρωπαϊκή πολιτική για το φυσικό αέριο Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση καταναλώνει αέριο που προέρχεται είτε από γηγενή κοιτάσματα που βαίνουν συνεχώς μειούμενα, είτε από εισαγωγές κυρίως από τη Ρωσία και την Αλγερία και λιγότερο από τη Νορβηγία. Η Ρωσο - ουκρανική κρίση του Ιανουαρίου του 2009, απέδειξε ότι συνεχής στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να είναι η διασφάλιση νέων πηγών προμήθειας αερίου και παράλληλα η διασφάλιση νέων οδών διαμετακόμισης προς τις ενεργοβόρες αγορές της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Eurogas, η κατανάλωση φυσικού αερίου τα επόμενα έτη θα βαίνει αυξανόμενη -αφού βεβαίως πρώτα ολοκληρωθεί ο κύκλος της πτωτικής τάσης που παρουσιάστηκε το 2009 κυρίως λόγω της διεθνούς ενεργειακής κρίσης- και αναμένεται την επόμενη δεκαετία να ξεπεράσει τα 400 δισ. κυβικά μέρα ετησίως. Οι άξονες προτεραιότητας είναι: 1. Νέος διάδρομος φυσικού αερίου μέσω Βαλτικής 2. Άξονας από τη Δυτική Αφρική προς την Ιβηρική Χερσόνησο 3. Τις διασυνδέσεις μέσω Τουρκίας για την προώθηση αερίου από τα κοιτάσματα της περιοχής της Κασπίας και της Μέσης Ανατολής. 4. Άξονας φυσικού αερίου από τις χώρες της Βόρειας Αφρικής. 5. Οι νέοι σταθμοί Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Η Ε.Ε. με το Τρίτο Ενεργειακό Πακέτο που προωθεί από το 2007, έχει ορίσει πέντε (5) βασικούς ενεργειακούς άξονες που θα εξασφαλίσουν την επαρκή και ασφαλή τροφοδοσία της Γηραιάς Ηπείρου. 12

13

Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου Πύλη εισόδου στην Ευρώπη Το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου αποτελεί ένα από τα πιο σπουδαία έργα υποδομής της σύγχρονης Ελλάδας. Ένα ενεργειακό έργο που μπορεί να συγκριθεί, σε μέγεθος, μόνο με τον εξηλεκτρισμό της Χώρας. Το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου αποτελείται από 512 χλμ. κεντρικού αγωγού, ο οποίος διασχίζει την Ελλάδα από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα μέχρι την Αττική, και από 681 χλμ. κλάδων μεταφοράς, οι οποίοι συνδέουν διάφορες περιοχές της Χώρας με τον κεντρικό αγωγό. Σήμερα, το φυσικό αέριο φθάνει στη χώρα μας από τρία διαφορετικά σημεία εισόδου, συνδέοντας ενεργειακά τρεις ηπείρους. Το πρώτο σημείο βρίσκεται στους Κήπους Έβρου, όπου εισέρχεται φυσικό αέριο από τις χώρες της Ασίας, μέσω του τουρκικού αγωγού. Το δεύτερο βρίσκεται στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα (Προμαχώνας), από όπου εισέρχεται φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Το τρίτο σημείο εισόδου βρίσκεται στην περιοχή των Μεγάρων, από όπου εισέρχεται φυσικό αέριο βασικά από την Αλγερία, μέσω του Τερματικού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου της Ρεβυθούσας. 14

Παράλληλα προωθείται μέσω διακρατικών συμφωνιών η κατασκευή του ελληνοϊταλικού αγωγού (ΙGTI) για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Κασπία και τη Μέση Ανατολή, μέσω Ελλάδας στην Ιταλία και την Ευρώπη και του αγωγού Southstream για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τη Ρωσία, μέσω Ελλάδας, στην Ιταλία και την Ευρώπη. Έτσι το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου μετατρέπεται σε μία πολύ σημαντική πύλη εισόδου του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, αναβαθμίζεται η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδα που μετεξελίσσεται σε ένα διεθνές σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και δύσης και ο ΔΕΣΦΑ γίνεται πρωταγωνιστής στην υλοποίηση της εθνικής ενεργειακής πολιτικής. 512 χλμ. Κεντρικού Αγωγού υψηλής πίεσης 681 χλμ. κλάδων υψηλής πίεσης κατά μήκος όλης της χώρας 15 ελληνικές πόλεις και οι ευρύτερες περιοχές τους έχουν τροφοδοτηθεί με φυσικό αέριο Η Ελλάδα μπορεί να διαχειριστεί συνολικά 1.555.941 κανονικά κ.μ. φυσικού αερίου ανά ώρα 160 περίπου ελληνικές βιομηχανίες έχουν τροφοδοτηθεί με φυσικό αέριο Η ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου ανέρχεται συνολικά στα 3.819.847.023 κανονικά κ.μ,, σημειώνοντας αύξηση κατά 22,53% από το 2006 και κατά 52% από το 2004 Κατανάλωση φυσικού αερίου το 2008 Συνολική κατανάλωση : 3.99 bcm3-66.72% από Ρωσία 22,87% από LNG (κυρίως από Αλγερία) 10.41% από Τουρκία Αύξηση κατανάλωσης (σε σχέση με το 2007): 4.44% Ημερήσιος Συντελεστής Φορτίου για 2007: 0.65 Ημερήσιος Συντελεστής Φορτίου για 2008 : 0.72 15

Ελληνοτουρκικός Αγωγός Ο διάδρομος από την Ανατολή Ο αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας Τουρκίας είναι ένα έργο διεθνούς σημασίας με το οποίο ο ΔΕΣΦΑ αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμετακόμιση του φυσικού αερίου από τις παραγωγικές πηγές της Ανατολής προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Ο Αγωγός Τουρκίας Ελλάδας ολοκληρώθηκε το 2007 και έχει μήκος 295 χλμ., εκ των οποίων τα 87 χλμ. βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους. Το έργο αποτελείται από δύο κύρια μέρη, τον Αγωγό Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Υψηλής Πίεσης σε ελληνικό και τουρκικό έδαφος και το Μετρητικό Σταθμό Συνόρων στους Κήπους Έβρου. Το ελληνικό τμήμα του αγωγού ξεκινά από την Κομοτηνή, όπου είναι συνδεδεμένο με το υφιστάμενο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου και επεκτείνεται έως την περιοχή των Κήπων, στον ποταμό Έβρο, στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Το κόστος του έργου ανήρθε στα 70,4 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Υπουργείου Ανάπτυξης, με πόρους από το Γ ΚΠΣ. Επίσης κατασκευάστηκε ο Μετρητικός Σταθμός Συνόρων, κόστους 11,8 εκατ. ευρω, σε απόσταση 3 χλμ. από τα ελληνοτουρκικά σύνορα, στο δήμο Φερρών, στην περιοχή των Κήπων Έβρου. Είναι σχεδιασμένος για τη διέλευση φυσικού αερίου υπό μέγιστη πίεση λειτουργίας 75 barg και πίεση σχεδιασμού 80 barg. Η μέγιστη δυναμικότητά του είναι 1.655.000 κ.μ. φυσικού αερίου ανά ώρα, ενώ η μέγιστη δυναμικότητα κάθε μετρητικής γραμμής ανέρχεται σε 551.750 κανονικά κ.μ. ανά ώρα. 16

Σταθμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου της Ρεβυθούσας Μια σημαντική υποδομή, μια μεγάλη εφεδρεία Ο τερματικός σταθμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) της Ρεβυθούσας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες και πιο σύγχρονες τεχνολογικά υποδομές της χώρας. Ταυτόχρονα αποτελεί και τη μεγάλη εφεδρεία του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου όπως φάνηκε καθαρά κατά την πρόσφατη κρίση (Ιανουάριος 2009). Τα τελευταία χρόνια αποτέλεσε προτεραιότητα το έργο της αναβάθμισης του τερματικού σταθμού με την επέκταση των υποδομών και την ενίσχυση του εξοπλισμού, ώστε να αυξηθεί η δυναμικότητα αεριοποίησης του Σταθμού από 271 κ.μ. υγροποιημένου φυσικού αερίου ανά ώρα σε 1.000 κ.μ υγροποιημένου φυσικού αερίου ανά ώρα. Με την αναβάθμιση, ο Σταθμός μπορεί πλέον να επεξεργάζεται τριπλάσιες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου και να τροφοδοτεί το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς με 5 δισεκατομμύρια κανονικά κ.μ. ετησίως. Το έργο της αναβάθμισης είχε προϋπολογισμό 55,1 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε στο μέγιστο ποσοστό του στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Υπουργείου Ανάπτυξης, με πόρους από το Γ ΚΠΣ. Επίσης, κατασκευάστηκε μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) η οποία καλύπτει τις ανάγκες του Σταθμού, μετά τη φάση της επέκτασης. Έχει ισχύ 13,0 ΜW και προβλέπεται να καλύψει την ιδιοκατανάλωση ηλεκτρικής ισχύος του Σταθμού. Η παραγόμενη θερμότητα θα χρησιμοποιείται στη διαδικασία αεριοποίησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Κατανομή ετήσιου λειτουργικού κόστους εγκατάστασης ΥΦΑ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ ΙΔΙΟΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΣΤΑΘΕΡΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΠΥΡΣΟΥ Το κόστος του έργου ανήρθε στα 21 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε εν μέρει στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Γ ΚΠΣ και εν μέρει στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα» (ΕΠΑΕ) του ΕΣΠΑ. Σήμερα, ο Τερματικός Σταθμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου της Ρεβυθούσας συγκαταλέγεται στους δέκα αντίστοιχους σταθμούς που λειτουργούν σε όλο το χώρο της Μεσογείου και της Ευρώπης. Αποτελεί ένα σπουδαίο ενεργειακό κεφάλαιο για την Ελλάδα, αφού παρέχει ασφάλεια ενεργειακής τροφοδοσίας, λειτουργική ευελιξία στο Σύστημα Μεταφοράς και αυξημένη δυνατότητα κάλυψης αιχμιακών απαιτήσεων της αγοράς. Η λειτουργία του σταθμού ΥΦΑ της Ρεβυθούσας το 2008 Πραγματοποιήθηκαν 29 παραλαβές φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου συνολικής ποσότητας 1.877.523 κυβικών μέτρων. Στην εγκατάσταση ΥΦΑ ελλιμενίστηκαν πλοία δυναμικότητας μεγαλύτερης των 130.000 κυβικών μέτρων και πραγματοποιήθηκε μερική εκφόρτωση αυτών. Η εγκατάσταση ΥΦΑ κατάφερε να καλύψει αιχμές ζήτησης φυσικού αερίου του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΜΦΑ) έως και 950 κυβικά μέτρα ανά ώρα. 17

Ο αγωγός IΤGI O ευρωπαϊκός διάδρομος ενέργειας Στις 26 Ιουλίου 2007 υπεγράφη στη Ρώμη τριμερής διακρατική συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Τουρκία με στόχο τον καθορισμό των ενεργειών που πρέπει να γίνουν από τα τρία Κράτη, στα πλαίσια της κατασκευής του ΤουρκοΕλληνοΙταλικού αγωγού (InterconnectionTurkey Greece Italy- ITGI) ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τις χώρες της Ασίας και της Μέσης Ανατολής στην Ιταλία και την Ευρώπη. Το έργο αυτό, που εντάσσεται στο Νότιο Ευρωπαϊκό Διάδρομο Φυσικού Αερίου, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και η υλοποίησή του θα αποτελέσει την πρώτη σημαντική ενεργειακή υποδομή στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Με τον αγωγό ITGI διασφαλίζεται η μεταφορά του φυσικού αερίου από τις περιοχές της Κασπίας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, προς την Ευρώπη μέσω του ελληνικού δικτύου. Από το τουρκικό δίκτυο Φυσικού Αερίου το αέριο θα μεταφέρεται στην Ιταλία μέσω του Ελληνοτοτουρκικού αγωγού -που ήδη βρίσκεται σε λειτουργία από τα τέλη του 2007-, και του ελληνοϊταλικού αγωγού που θα κατασκευαστεί τα αμέσως επόμενα έτη. Το χερσαίο τμήμα του ελληνοϊταλικού αγωγού θα αναπτυχθεί από το ΔΕΣΦΑ και το υποθαλλάσιο από την εταιρία ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ (50% ΔΕΠΑ και 50% EDISON). To έργο αυτό ενισχύει τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και ταυτόχρονα ενισχύει την ασφάλεια τροφοδοσίας της Ελλάδας με τη δυνατότητα τροφοδότησης της Ελληνικής αγοράς φυσικού αερίου με επιπλέον ποσότητες από νέες πηγές τροφοδοσίας. 18

Ο αγωγός South Stream Το ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας Στις 29 Απριλίου 2008 υπεγράφη στη Μόσχα η Ενεργειακή Συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Ο ελληνικός κλάδος του αγωγού «South Stream» θα ξεκινά από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και θα μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ιταλία μέσω Ελλάδας. Μέσω του αγωγού αυτού εκτιμάται ότι θα διέρχονται ετησίως από την Ελλάδα περίπου 10 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Μέρος της ποσότητας αυτής θα διοχετεύεται στη χώρα μας, ενώ η Ελλάδα θα εισπράττει και τέλη διέλευσης. Προβλέπεται ακόμη συμφωνία για την ίδρυση κοινής Ελληνορωσικής εταιρίας που θα έχει την ευθύνη για την κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού. Στην κοινή εταιρία θα συμμετέχουν με ποσοστό 50% η κάθε μία, οι εταιρίες ΔΕΣΦΑ και GAZPROM. Η έδρα της εταιρίας θα είναι στην Ελλάδα και το έργο της θα είναι ο σχεδιασμός, η χρηματοδότηση, η κατασκευή, η λειτουργία και η εκμετάλλευση του αγωγού. Σε συνέχεια των παραπάνω, στις 15 Μαΐου 2009 στο Σότσι της Ρωσίας υπεγράφη μεταξύ ΔΕΣΦΑ και GAZPROM η Βασική Συμφωνία Συνεργασίας (Basic Co operation Agreement BCA), που θέτει το χρονοδιάγραμμα και τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν προκειμένου να υλοποιθεί το χερσαίο τμήμα του αγωγού SOUTH STREAM εντός της Ελληνικής Επικράτειας. 19

3 η Ενότητα Το μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ Ο ΔΕΣΦΑ υλοποιεί ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα για την κατασκευή ενεργειακών υποδομών της χώρας με στόχο τον εκσυγχρονισμό, την αναβάθμιση και τη διαρκή επέκταση του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου. Προτεραιότητα του ΔΕΣΦΑ είναι η διείσδυση του φυσικού αερίου σε όλη τη χώρα και σε όλους τους τομείς της κατανάλωσης. Στρατηγική επιλογή αποτελεί η ταχύτερη μελέτη και υλοποίηση των διεθνών συνδέσεων του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου που θα επιτρέψει τη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και επάρκειας της χώρας και την ανάδειξη της Ελλάδας σε μεγάλο ενεργειακό κόμβο. Σ αυτές τις επενδύσεις, μεταξύ των άλλων περιλαμβάνονται : - η κατασκευή του χερσαίου τμήματος του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας Ιταλίας - η επέκταση του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου σε Πελοπόννησο και Εύβοια - ο τερματικός σταθμός υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Κρήτη - η τρίτη δεξαμενή στη Ρεβυθούσα. 20 Παράλληλα ο ΔΕΣΦΑ εκπονεί Μελέτη Ανάπτυξης για την επόμενη δεκαετία λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις μελλοντικής ζήτησης φυσικού αερίου καθώς και τις ενδεχόμενες ανάγκες εξεύρεσης νέων πηγών προμήθειας, επεκτάσεων και ενισχύσεων του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ).

21

Έργα που υλοποιήθηκαν μέσα στο 2008 1. Η επέκταση του δικτύου προς Κόρινθο Τον Απρίλιο του 2008 ολοκληρώθηκε το έργο της επέκτασης του δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου υψηλής πίεσης προς την Κόρινθο με τη κατασκευή αγωγού συνολικού μήκους 43 χλμ. Ο αγωγός αυτός έχει διάμετρο 30 σε μήκος 41,5 χλμ. και 20 σε μήκος 1,5 χλμ., ξεκινάει από τον κεντρικό αγωγό στην ευρύτερη περιοχή των Μεγάρων και φτάνει έως τη βιομηχανική περιοχή Αγ. Θεοδώρων του Ν. Κορινθίας και τις εγκαταστάσεις της βιομηχανίας «ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ ΕΛΛΑΣ - ΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Α.Ε.». Επίσης, κατασκευάστηκε ένας μετρητικός σταθμός για την τροφοδότηση των διυλιστηρίων της ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ. Το κόστος του έργου ανήρθε στα 31,9 εκατ. ευρώ και συγχρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Γ ΚΠΣ. 2. Η επέκταση του δικτύου προς δυτική Θεσσαλία Το Νοέμβριο του 2008 ολοκληρώθηκε το έργο της επέκτασης του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου υψηλής πίεσης προς τη δυτική Θεσσαλία με την κατασκευή αγωγού 71,8 χλμ. Με τον αγωγό αυτό, που έχει διάμετρο 10, τροφοδοτούνται οι ευρύτερες περιοχές της Καρδίτσας, των Τρικάλων και των Φαρσάλων. Επίσης, τοποθετήθηκαν δύο μετρητικοί/ ρυθμιστικοί σταθμοί 60/19 bar στην Καρδίτσα και τα Τρίκαλα για την τροφοδότηση των δικτύων διανομής των αντίστοιχων περιοχών. Το κόστος του έργου ανήρθε στα 19,6 εκατ. ευρώ και συγχρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Γ ΚΠΣ. 22

3. Η κατασκευή σταθμού συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας στη νήσο Ρεβυθούσα Προχώρησε με εντατικούς ρυθμούς μέσα στο 2008 και ολοκληρώθηκε το Μάιο 2009 η κατασκευή του σταθμού συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) στη νήσο Ρεβυθούσα. Ο σταθμός έχει ηλεκτρική ισχύ 13,0 MW και θερμική ισχύ 14,0 MW και προορίζεται, κυρίως, για να καλύψει πλήρως τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες των εγκαταστάσεων της Ρεβυθούσας, ενώ υπάρχει η δυνατότητα το 20% της παραγόμενης ενέργειας να διοχετεύεται στο δίκτυο της ΔΕΗ. Η παραγόμενη θερμότητα θα χρησιμοποιείται στη διαδικασία αεριοποίησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Το έργο είχε κόστος 20,6 εκατ. ευρώ, συγχρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Γ ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ 2007-2013. 5. Η κατασκευή του ελληνικού χερσαίου τμήματος του Ελληνοϊταλικού αγωγού 4. Η κατασκευή σταθμού συμπίεσης φυσικού αερίου στη Νέα Μεσημβρία -Θεσσαλονίκη Ο ΔΕΣΦΑ ξεκίνησε την κατασκευή ενός σταθμού συμπίεσης φυσικού αερίου στον κεντρικό αγωγό του συστήματος μεταφοράς στη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης. Ο σταθμός συμπίεσης φυσικού αερίου θα περιλαμβάνει δύο φυγοκεντρικούς συμπιεστές ισχύος 7,7 MW έκαστος (ένας σε λειτουργία και ένας σε εφεδρεία) καθώς και όλες τις απαραίτητες βοηθητικές εγκαταστάσεις. Η σχετική σύμβαση με την ανάδοχο υπογράφηκε το Δεκέμβριο του 2008. Το έργο έχει προϋπολογισμό 62,5 εκατ. ευρώ και η διάρκεια υλοποίησης του έργου είναι περίπου 2 χρόνια. Το έργο έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2007-2013. Τον Ιανουάριο του 2008 ο ΔΕΣΦΑ προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για τη μελέτη του βασικού σχεδιασμού του χερσαίου τμήματος, επί ελληνικού εδάφους, του Ελληνοιταλικού αγωγού. Το έργο περιλαμβάνει την επέκταση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου μέχρι τις ακτές της Θεσπρωτίας και την αναβάθμισή του με τις απαραίτητες υπέργειες εγκαταστάσεις, προκειμένου να συνδεθεί με τον υποθαλάσσιο αγωγό «ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ» και μέσω αυτού με το ιταλικό σύστημα φυσικού αερίου. Το χερσαίο τμήμα του αγωγού IGI θα υλοποιηθεί από τον ΔΕΣΦΑ, σύμφωνα με τεχνικές προδιαγραφές που έχουν ήδη μελετηθεί. Θα έχει μήκος περίπου 570 χλμ., διάμετρο 42 και θα διαθέτει περί τα 20 βανοστάσια, 3 σταθμούς συμπίεσης ένα νέο κέντρο λειτουργίας και συντήρησης στην περιοχή της Ήπείρου καθώς και σύστημα τηλεποπτείας και τηλεχειρισμού για όλο το μήκος του αγωγού. Η όδευσή του θα είναι σχεδόν παράλληλη με το υπάρχον δίκτυο από την Κομοτηνή έως τη Νέα Μεσημβρία και από εκεί μέσω της Κεντρικής Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου θα εκτείνεται στη Θεσπρωτία, στα παράλια του Ιονίου. Επίσης, σε εξέλιξη η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου. Η προκαταρκτική περιβαλλοντική αδειοδότηση εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί εντός του 2009. Το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2007-2013. 23

6. Το πρόγραμμα έργων επέκτασης του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου σε νέες πόλεις και μεγάλους πελάτες Ο ΔΕΣΦΑ προχώρησε με εντατικούς ρυθμούς μέσα στο 2008 το πρόγραμμα έργων επέκτασης του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου για την τροφοδότηση νέων πόλεων και μεγάλων καταναλωτών. Το πρόγραμμα αυτό των έργων περιλαμβάνει την κατασκευή 12 μετρητικών ρυθμιστικών σταθμών σε Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Ξάνθη, Δράμα, Σέρρες, Κιλκίς, Κατερίνη, ΒΙ.ΠΕ. Λάρισας, Κοκκίνα Νομού Μαγνησίας, Λαμία, Θήβα και Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας για την τροφοδότηση των δικτύων διανομής των αντίστοιχων περιοχών, καθώς και Μετρητικών Σταθμών για την τροφοδότηση του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της ΕΝΘΕΣ, του διυλιστηρίου Motor Oil και του εργοστασίου της AdG. Επίσης, περιλαμβάνει την αναβάθμιση του Μετρητικού Σταθμού Αγ. Τριάδος και του Ρυθμιστικού Σταθμού των Άνω Λιοσίων για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών του Συστήματος. Εντός του 2008 τέθηκαν σε λειτουργία οι σταθμοί Δράμας, Σερρών, Κιλκίς, Κατερίνης, ΒΙ.ΠΕ. Λάρισας, Κοκκίνας, Motor Oil και AdG. Ως τα μέσα του 2009 τέθηκαν σε λειτουργία και οι σταθμοί Αλεξανδρούπολης, Ξάνθης και Λαμίας. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος έργων ανέρχεται στα 24,3 εκατ. ευρώ και τμήμα του προγράμματος χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Γ ΚΠΣ. 7. Το πρόγραμμα έργων εκσυγχρονισμού του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου Ο ΔΕΣΦΑ προχώρησε μέσα στο 2008 και το πρόγραμμα έργων για τον εκσυγχρονισμό του εθνικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου. Αυτό το πρόγραμμα έργων περιλαμβάνει: Τον τηλεχειρισμό 25 βαννών του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου σε αγωγούς υψηλής πίεσης. Τη βελτίωση του συστήματος αντικεραυνικής προστασίας των υπόγειων και υπέργειων τμημάτων του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου. Την αναβάθμιση του συστήματος τηλεποπτείας και τηλεχειρισμού (SCADA) του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου, το οποίο περιλαμβάνει δύο κέντρα ελέγχου και 110 απομακρυσμένες τερματικές μονάδες. Την αναβάθμιση του συνοριακού σταθμού Στρυμονοχωρίου, προκειμένου να αυξηθεί η δυναμικότητα του Σταθμού. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος έργων ανέρχεται στα 8,5 εκατ. ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Υπουργείου Ανάπτυξης, με πόρους από το Γ ΚΠΣ. 24

8. Δραστηριότητα Μεταφοράς Η Δραστηριότητα Μεταφοράς του ΔΕΣΦΑ έχει ως αντικείμενο την εποπτεία & λειτουργική διαχείριση σε κανονικές όσον και σε έκτακτες συνθήκες του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (Ε.Σ.Φ.Α), καθώς και την παροχή υπηρεσιών πρόσβασης στο Ε.Σ.Φ.Α. υπό όρους ισότιμους που δεν εισάγουν διακρίσεις. Στα πλαίσια αυτά: Είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση (προληπτική & έκτακτη) του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (Ε.Σ.Μ.Φ.Α.), καθώς επίσης και του Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (Υ.Φ.Α.) επί της νήσου Ρεβυθούσας Μεγάρων. Παρακολουθεί και διαχειρίζεται τη λειτουργία του Ε.Σ.Φ.Α. σε πραγματικό χρόνο από τον Κεντρικό θάλαμο Ελέγχου του Συστήματος που βρίσκεται στο Πάτημα Ελευσίνας και προγραμματίζει τη λειτουργία του, διαχειριζόμενη τις δηλώσεις των χρηστών του συστήματος. Είναι επίσης υπεύθυνη για τον προγραμματισμό τη δρομολόγηση, κατασκευή και υλοποίηση έργων συντήρησης ή επέκτασης και βελτιστοποίησης, των εν λειτουργία εγκαταστάσεων του Ε.Σ.Φ.Α. Διαχειρίζεται κρίσεις απώλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην εθνική επικράτεια καθώς και έκτακτα περιστατικά σε όλο το εύρος των εγκαταστάσεων του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου. Διαχειρίζεται συμβάσεις παροχής ρυθμιζόμενων υπηρεσιών πρόσβασης στο Ε.Σ.Φ.Α. καθώς και συμβάσεις παροχής μη ρυθμιζόμενων υπηρεσιών σε χρήστες ή τρίτους. Διαχειρίζεται, λειτουργεί & συντηρεί το τηλεπικοινωνιακό σύστημα της εταιρείας σε όλη την επικράτεια του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου. Παράλληλα, βάσει της εμπειρίας και της τεχνογνωσίας της στο τεχνικό αντικείμενο του τομέα του φυσικού αερίου, παρέχει συναφείς τεχνικές υπηρεσίες σε τρίτους. Ειδικότερα: Λειτουργεί και συντηρεί δίκτυα διανομής τρίτων (δίκτυα πόλης), συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης συνδέσεων με καταναλωτές μέσης & χαμηλής πίεσης. Λειτουργεί και συντηρεί Σταθμούς Ανεφοδιασμού Οχημάτων, ιδιοκτησίας τρίτων, με καύσιμο φυσικό αέριο. Παρακολουθεί και πιστοποιεί τη μετρολογική αξιοπιστία των συστημάτων μέτρησης & τιμολόγησης του Ε.Σ.Μ.Φ.Α. καθώς και των εγκαταστάσεων τρίτων (στα πλαίσια των μη ρυθμιζόμενων υπηρεσιών). 25

Οι στρατηγικοί στόχοι του ΔΕΣΦΑ για το 2009 Οι σημαντικότεροι στρατηγικοί στόχοι του προγράμματος δράσης του ΔΕΣΦΑ για το έτος 2009 είναι οι εξής: 1. Η ολοκλήρωση του Ρυθμιστικού Πλαισίου, για την απελευθέρωση της αγοράς Φυσικού Αερίου στην Ελλάδα, καθώς και η περαιτέρω προσαρμογή του ΔΕΣΦΑ στο νέο απελευθερωμένο περιβάλλον. 2. Η συνέχιση και ολοκλήρωση του επενδυτικού προγράμματος της εταιρίας, που αφορά στην ενίσχυση της μεταφορικής ικανότητας του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ). 3. Η προετοιμασία της Μελέτης Ανάπτυξης για τα νέα έργα ενίσχυσης και επέκτασης του ΕΣΦΑ με στόχο την απρόσκοπτη τροφοδοσία των καταναλωτών με φυσικό αέριο. 4. Η προώθηση των Διεθνών Διασυνδέσεων της Χώρας και η καθιέρωσή της σε Ενεργειακό Κόμβο για την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης 5. Η περαιτέρω εκμετάλλευση του τερματικού σταθμού ΥΦΑ της Ρεβυθούσας, με στόχο την εξυπηρέτηση περισσότερων χρηστών και την αεριοποίηση πολύ μεγαλύτερων ποσοτήτων υγροποιημένου φυσικού αερίου. 26

Η προώθηση νέων έργων μέχρι το 2012 Τα σημαντικότερα νέα έργα που μελετά και θα υλοποιήσει μέχρι το 2012 ο ΔΕΣΦΑ είναι τα ακόλουθα: 1. Ελληνοϊταλικός αγωγός, εγκατάσταση του επί ελληνικού εδάφους χερσαίου Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Το έργο περιλαμβάνει την επέκταση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου με τις απαραίτητες υπέργειες εγκαταστάσεις μέχρι τις ακτές της Θεσπρωτίας, προκειμένου να συνδεθεί με τον υποθαλάσσιο αγωγό «ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ» και μέσω αυτού με το ιταλικό σύστημα φυσικού αερίου. 2. Ο αγωγός South Stream Έπειτα από την υπογραφή της Διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος και Ρωσίας, στις 29/4/2008, ο ΔΕΣΦΑ έχει ήδη ξεκινήσει συνεργασία με την GAZPROM για την αξιολόγηση του συγκεκριμένου έργου. Ήδη έχουν αποσταλεί στην GAZPROM τεχνικά στοιχεία για την πιθανή όδευση του αγωγού SOUTH STREAM εντός της ελληνικής επικράτειας, με τελική απόληξη την Ιταλία. Στις 15 Μαΐου 2009 υπεγράφη στο Σότσι της Ρωσίας το βασικό κείμενο συνεργασίας (Basic Cooperation Agreement, BCA) από την Gazprom και το ΔΕΣΦΑ για την ανάπτυξη του αγωγού, παρουσία του ΥΠΑΝ κου Κ. Χατζηδάκη. Με την υπογραφή της σύμβασης αυτής, επιταχύνονται οι διαδικασίες για την ίδρυση της κοινής Ελληνορωσικής εταιρείας που ως στόχο θα έχει την υλοποίηση του κλάδου του SOUTH STREAM εντός της Ελληνικής Επικράτειας που θα καταλήγει στην Ιταλία. 3. Ο αγωγός σύνδεσης Κομοτηνή Haskovo Βουλγαρίας Το έργο αφορά τη σύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας με αγωγό φυσικού αερίου. Το μήκος του αγωγού είναι περίπου 110-115 km από την Κομοτηνή έως το Haskovo. Στα πλαίσια συνεργασίας με τη Βουλγαρία στον τομέα της ενέργειας υπεγράφη μνημόνιο συναντήληψης (Memorandum of Understanding MOU) ανάμεσα στο ΥΠ.ΑΝ και το Υπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας της Βουλγαρίας για την προώθηση του διασυνδετήριου αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας. Το επόμενο στάδιο θα είναι η εκτέλεση τεχνικής μελέτης σκοπιμότητας για να εκτιμηθεί η βιωσιμότητα ενός τέτοιου έργου. 4. Επέκταση του Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου προς Αλιβέρι Το έργο αφορά στην επέκταση του Δικτύου Μεταφοράς Υψηλής Πίεσης προς το Αλιβέρι και περιλαμβάνει χερσαίο τμήμα από τον Κεντρικό Αγωγό (Στεφάνη) έως τις ακτές της Αττικής στον Ευβοϊκό κόλπο, υποθαλάσσιο τμήμα μέχρι την περιοχή του Αλιβερίου και μικρό χερσαίο τμήμα στην Εύβοια έως το Σταθμό της ΔΕΗ στο Αλιβέρι. Παράλληλα θα δημιουργηθεί η προοπτική τροφοδότησης και άλλων βιομηχανικών και οικιακών καταναλωτών της ευρύτερης περιοχής. Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται ακόμη η εγκατάσταση ενός Μετρητικού Σταθμού στο Αλιβέρι για την τροφοδότηση μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ. Το έργο είναι προς ένταξη στο ΕΣΠΑ 2007-2013. 27

5. Επέκταση του Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου προς Μεγαλόπολη Το έργο αφορά στην επέκταση του Δικτύου Μεταφοράς Υψηλής Πίεσης από την περιοχή Αγ. Θεοδώρων του Ν. Κορινθίας, διαμέσου του Ισθμού έως την περιοχή της Μεγαλόπολης Αρκαδίας. Για την τροφοδότηση των βιομηχανικών και οικιακών καταναλωτών της ευρύτερης περιοχής, προβλέπεται η κατασκευή αγωγού διαμέτρου 30 μήκους 15,3 χλμ. περίπου και αγωγού διαμέτρου 24 μήκους 135,5 χλμ. περίπου. Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται ακόμη η εγκατάσταση ενός Μετρητικού Σταθμού στη Μεγαλόπολη για την τροφοδότηση των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ, ενώ θα δημιουργηθεί η προοπτική μελλοντικής τροφοδοσίας όλων των αστικών περιοχών από τις οποίες θα διέρχεται ο Αγωγός ( Κόρινθος, Άργος, Ναύπλιο, Τρίπολη, Μεγαλόπολη). 7. Τερματικός Σταθμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) στην Κρήτη O ΔΕΣΦΑ προωθεί την κατασκευή ενός νέου τερματικού σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) στο νησί της Κρήτης, με στόχο την τροφοδότηση των νέων και των υφιστάμενων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ, αλλά και την ανάπτυξη δικτύων διανομής στα μεγάλα αστικά και βιομηχανικά κέντρα της Μεγαλονήσου. Για την εκτίμηση της νέας επένδυσης ο ΔΕΣΦΑ εκπόνησε τεχνική μελέτη σκοπιμότητας που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2008 και τα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν σε εκπροσώπους του Υπουργείου Ανάπτυξης, της ΔΕΗ και της ΡΑΕ. Στη συνέχεια ο ΔΕΣΦΑ, με εντολή του ΥΠΑΝ προχώρησε στην προετοιμασία των τευχών διαγωνισμού για τη μελέτη Βασικού Σχεδιασμού του σταθμού. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθκε το Μάρτιο του 2009 και αναμένονται οι τελικές αποφάσεις προκειμένου ο ΔΕΣΦΑ να προχωρήσει στη μελέτη αυτή που θα οδηγήσει στην κατασκευή του σταθμού. Ο σταθμός θα αποτελείται από μία δεξαμενή χωρητικότητας 180.000 m3 με τις αντίστοιχες κρυογενικές εγκαταστάσεις. Στον ίδιο χώρο η ΔΕΗ θα κατασκευάσει δύο μονάδες Ηλεκτροπαραγωγής με κάυσιμο φυσικού αερίου και ισχύος 250 MW η κάθε μία. 6. Επέκταση του Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου προς Θίσβη Βοιωτίας Το φυσικό αντικείμενο του έργου περιλαμβάνει την επέκταση του Δικτύου Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Υψηλής Πίεσης από τη θέση Βάγια Βοιωτίας του Κεντρικού Αγωγού Μεταφοράς έως τις εγκαταστάσεις της βιομηχανίας «ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΙΣΒΗΣ ΑΕ» στη Θίσβη Βοιωτίας. Το συνολικό μήκος του αγωγού, για την τροφοδότηση των βιομηχανικών και οικιακών καταναλωτών της ευρύτερης περιοχής, είναι 25 χλμ. περίπου και η διάμετρος 20. Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται ακόμη η εγκατάσταση ενός Μετρητικού Σταθμού για την τροφοδότηση των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του Θ.Η.Σ ΘΙΣΒΗΣ. 8. Ρεβυθούσα, εγκατάσταση 3ης δεξαμενής Στο φυσικό αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται η εγκατάσταση 3ης δεξαμενής αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου, η αναβάθμιση της παροχετευτικής δυναμικότητας στο δίκτυο και η δυνατότητα ελλιμενισμού μεγαλύτερων πλοίων στον τερματικό Σταθμό στη Ρεβυθούσα. 28

9. Διμήνι Βόλου, επέκταση του Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Το έργο αφορά στην επέκταση του Δικτύου Μεταφοράς Υψηλής Πίεσης από τις εγκαταστάσεις του Κεντρικού Αγωγού στην Αμπελιά έως τη Βιομηχανική Περιοχή του Διμηνιού (Βόλου) Μαγνησίας και τις εγκαταστάσεις της βιομηχανίας Endesa Hellas. Το συνολικό μήκος του αγωγού για την τροφοδότηση των βιομηχανικών και οικιακών καταναλωτών της ευρύτερης περιοχής είναι 41 χλμ. περίπου και η διάμετρος 14. Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται ακόμη η εγκατάσταση ενός μετρητικού σταθμού για την τροφοδότηση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της Endesa Hellas. 10. Χαιρώνεια Βοιωτίας, επέκταση του Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Το φυσικό αντικείμενο του έργου περιλαμβάνει την επέκταση του Δικτύου Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Υψηλής Πίεσης από τις εγκαταστάσεις του Κεντρικού Αγωγού στο Μαυρονέρι Βοιωτίας έως τις εγκαταστάσεις της βιομηχανίας «Enelco S.A.» στη Χαιρώνεια Βοιωτίας. Το συνολικό μήκος του αγωγού είναι 2,3 χλμ. περίπου και η διάμετρος 14. Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται ακόμη η εγκατάσταση ενός Μετρητικού Σταθμού για την τροφοδότηση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής του «Θερμοηλεκτρικού Σταθμού Enelco S.A.». 11. Σταθμός Μέτρησης «ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ Α.Ε.» Το έργο αφορά στην εγκατάσταση ενός Μετρητικού Σταθμού για την τροφοδότηση με φυσικό αέριο της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής της «ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΑΕ» στην περιοχή «Χαραϊντίνι» Θηβών. 12. Χαλυβουργική, επέκταση του Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Το φυσικό αντικείμενο του έργου περιλαμβάνει την επέκταση του Δικτύου Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Υψηλής Πίεσης από τη θέση Στρίφι Ελευσίνας του Κεντρικού Αγωγού Μεταφοράς έως τις εγκαταστάσεις της βιομηχανίας «ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗ ΑΕ» στην περιοχή της Ελευσίνας. Το συνολικό μήκος του αγωγού είναι 7 χλμ. περίπου και η διάμετρος 14. Στο αντικείμενο του έργου περιλαμβάνεται ακόμη η εγκατάσταση ενός Μετρητικού Σταθμού για την τροφοδότηση των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του Θ.Η.Σ ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. 29

4 η Ενότητα Φιλοσοφία του ΔΕΣΦΑ η βιώσιμη ανάπτυξη Ο ΔΕΣΦΑ υιοθετεί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης ως βασικό πυλώνα της στρατηγικής του και αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή και δέσμευση που εκφράζεται σε μια νέα φιλοσοφία εταιρικής ανάπτυξης, με όρους που δεν καλύπτουν μόνο τις ανάγκες του παρόντος, αλλά διασφαλίζουν και τις ανάγκες των μελλοντικών γενεών. Αποτυπώνει την πεποίθηση της εταιρείας πως, η επιχειρηματική ανάπτυξη μπορεί να είναι ανταγωνιστική και βιώσιμη σε βάθος χρόνου, μόνον εφόσον συμβαδίζει με τη διαφάνεια και την ευθύνη απέναντι στον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΔΕΣΦΑ θέτει ως βασική προτεραιότητα την προστασία του περιβάλλοντος και αναλαμβάνει συστηματικά πρωτοβουλίες και δράσεις στις περιοχές που δραστηριοποιείται. 30 Παράλληλα αναπτύσσει ολοκληρωμένες δράσεις με στόχο να παρέχει συνθήκες ασφάλειας για τους εργαζομένους του και στηρίζει ενεργά τις τοπικές κοινωνίες.

31

Βασική προτεραιότητα του ΔΕΣΦΑ η προστασία του περιβάλλοντος Βασική προτεραιότητα του ΔΕΣΦΑ η προστασία του περιβάλλοντος Για τον ΔΕΣΦΑ, η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί στρατηγική επιλογή και πυξίδα για την εφαρμογή μιας σειράς πολιτικών και δράσεων. Η δραστηριότητα της εταιρείας εναρμονίζεται πλήρως με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς, ενώ λαμβάνονται συστηματικά μέτρα για την ελαχιστοποίηση των συνεπειών στο περιβάλλον και την όσο το δυνατόν πληρέστερη αποκατάσταση του τοπίου, έπειτα από κάθε τεχνικό έργο. Παράλληλα, ο ΔΕΣΦΑ εφαρμόζει συστήματα για την εξοικονόμηση ενέργειας και την αποφυγή σπατάλης πόρων και υλικών, καθώς και συστήματα για την πλήρη ανακύκλωση όλων των απορριμμάτων. Εμπορία Αερίων Ρύπων Ο ΔΕΣΦΑ αναπτύσσει σύστημα παρακολούθησης εκπομπών σε εφαρμογή της σχετικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας αναλαμβάνοντας έτσι την υποχρέωση παρακολούθησης από πλευράς του της παραγωγής των αερίων ρύπων θερμοκηπίου στις εγκαταστάσεις του. Το 2008 ολοκληρώθηκε ο φάκελος με τα απαιτούμενα στοιχεία και μελέτες και ετοιμάστηκε η αίτηση που θα κατατεθεί στο ΥΠΕΧΩΔΕ για την συμμετοχή του ΔΕΣΦΑ στο Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου για την περίοδο 2008-2012. Η αίτηση κατατέθηκε στο ΥΠΕΧΩΔΕ το Μάιο του 2009 και μέχρι στιγμής παρέχουμε διευκρινήσεις σχετικά με τη λειτουργία της εταιρείας στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ. Αποκατάσταση του περιβάλλοντος κατά την επέκταση του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου 32 Σε συνέχεια της ολοκλήρωσης κάθε τμήματος του Αγωγού, ο ΔΕΣΦΑ θέτει σε πρώτη προτεραιότητα την περιβαλλοντική αποκατάσταση των δασικών εκτάσεων, των αγροτικών καλλιεργειών και των άγονων περιοχών. Γίνονται εκτεταμένες φυτεύσεις δένδρων και θάμνων, κατασκευάζονται φράγματα και τοίχοι αντιστήριξης των επικλινών εδαφών, περιφράξεις και χώροι αναψυχής. Ιδιαίτερη σημασία έχει δοθεί στην αποκατάσταση οικολογικά ευαίσθητων περιοχών, όπως η προστατευόμενη περιοχή της Λίμνης Κερκίνης, η Λεπτοκαρυά στο Νομό Πιερίας, η Αντινίτσα στο Νομό Φθιώτιδας και το Χαλκερό στο Νομό Καβάλας, όπου υπήρχαν παραποτάμια, παραρεμάτια, δασικά και περιαστικά οικοσυστήματα, καθώς και οι περιοχές της Πάρνηθας και της Πεντέλης, που παρουσιάζουν ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον.

Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Πρόγραμμα NATURALHY Ο ΔΕΣΦΑ συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Πρόγραμμα NATURALHY το οποίο ξεκίνησε το Μάιο του 2004 και αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2009. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν Εταιρείες αερίου, Πανεπιστήμια και Ερευνητικά κέντρα. Ο αριθμός των συμμετεχόντων είναι 39 από 11 ευρωπαϊκές χώρες. Στόχος του προγράμματος NATURALHY είναι η εφαρμογή της διαδικασίας «Greening the Gas» (προσθήκη Υδρογόνου στο υπάρχον δίκτυο Φ.Α.). Ο ΔΕΣΦΑ συμμετέχει στην ομάδα εργασία (WP3) που μελετάει την επίδραση του Υδρογόνου στην αντοχή των υλικών και των διαφόρων τμημάτων του δικτύου μεταφοράς και διανομής του Φ.Α., όπως επίσης και των εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούν Φ.Α., καθώς και στην ομάδα εργασίας (WP6) που προετοιμάζει την ανάπτυξη ενός συστήματος-εργαλείου (Decision Support Toll) το οποίο θα εκτιμά εάν το υπάρχον σύστημα Φυσικού Αερίου (μεταφορά, διανομή, συσκευές χρήσης, λειτουργικά στοιχεία) είναι κατάλληλο για τη μεταφορά μίγματος Υδρογόνου / Φ.Α. Στα πλαίσια του καταμερισμού των εργασιών για το 2008, ο ΔΕΣΦΑ σε συνεργασία με το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών και το Τμήμα Ναυπηγών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, τη χρονιά που πέρασε ολοκληρώθηκε η μελέτη της μηχανικής συμπεριφοράς και της δυσθραυστότητας των χρησιμοποιούμενων χαλύβων σε συνθήκες υδρογόνου. Παράλληλα δημιουργήθηκε η βάση δεδομένων του δικτύου Φυσικού Αερίου πάνω στην οποία θα κατασκευαστεί το Decision Support Toll. Τον Ιούνιο του 2008 ο ΔΕΣΦΑ διοργάνωσε στην Αθήνα την τετραήμερη Ετήσια Συνάντηση του NATURALHY όπου όλοι οι συμμετέχοντες και από τις 11 χώρες συζήτησαν για την πρόοδο του προγράμματος και τις προοπτικές που δημιουργούνται. Μονάδες βιολογικού καθαρισμού Ο ΔΕΣΦΑ έχει κατασκευάσει μονάδες βιολογικού καθαρισμού για την επεξεργασία λυμάτων σε περιοχές όπου υπάρχουν κτίρια λειτουργίας και συντήρησης. Συγκεκριμένα, εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού υπάρχουν στις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας, στην Ελευσίνα (περιοχή Πάτημα), στην Αμπελιά Φαρσάλων, στη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης, στους Κήπους Έβρου και στο Στρυμονοχώρι Σερρών. Οι μονάδες αυτές συμβάλλουν στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος από τα παραγόμενα λύματα, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζουν καλύτερες συνθήκες εργασίας για το προσωπικό και καλύτερους όρους λειτουργίας και συντήρησης των εγκαταστάσεων. Το καθαρό νερό εκροής των βιολογικών μονάδων χρησιμοποιείται για την άρδευση των χώρων των εγκαταστάσεων του ΔΕΣΦΑ. 33