Τακτικό Ευρωβαρόμετρο 86. Kοινη γνωμη στην ευρωπαϊκη Eνωση

Εθνική έκθεση Kοινη γνωμη στην ευρωπαϊκη Eνωση Η έρευνα αυτή έγινε κατόπιν αιτήματος και υπό τον συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο. Το κείμενο αυτό δεν εκφράζει αναγκαστικά τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ερμηνείες ή τοποθετήσεις της παρούσας ανάλυσης εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο την άποψη του συντάκτη. Κύμα EB86.2 TNS opinion & social

ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΎΠΡΟΣ http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion Η έρευνα αυτή έγινε κατόπιν αιτήματος και υπό τον συντονισμό της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ανάλυση αυτή έγινε για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο.

ΠΊΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3 I. ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΑΙ ΕΕ 4 1 Αξιολόγηση Παρούσας Κατάστασης και Προσδοκίες για το Μέλλον 4 2 Γνώμη και Γνώση για την ΕΕ 5 3 Ευρωπαϊκή Ταυτότητα 7 II. Η ΕΕ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ 8 1 Μετανάστευση 8 2 Ευρώπη 2020 και Ενεργειακή Ένωση 9 IIΙ. ΜΜΕ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ 10 1 Πηγές Πληροφόρησης 10 2 Εικόνα της ΕΕ από τα ΜΜΕ 11 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 11 Η εθνική έκθεση για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο (περιοχές ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Κυπριακής ημοκρατίας) ετοιμάστηκε από την εταιρεία ampersand public affairs. 1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μεταξύ της 3ης και 16ης Νοεμβρίου 2016, η κοινοπραξία TNS Opinion and Social, μεταξύ της TNS Political & Social, της TNS UK και της TNS Οpinion, διεξήγαγε το 86.2 κύμα του Ευρωβαρομέτρου. Η έρευνα διεξήχθη παράλληλα στα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλύπτοντας δημογραφικά τον πληθυσμό των αντίστοιχων εθνικοτήτων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ζει στην κάθε χώρα, ηλικίας 15 χρονών και άνω. Το Ευρωβαρόμετρο 86.2 διεξήχθη επίσης σε πέντε υποψήφιες για ένταξη χώρες (Τουρκία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Μαυροβούνιο, Σερβία και Αλβανία), καθώς και στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα της Κύπρου. Η επιλογή του δείγματος σε όλες τις χώρες βασίστηκε στην τυχαία πολυσταδιακή δειγματοληψία. Στην Κύπρο, η έρευνα είναι η εικοστή πέμπτη που διεξάγεται μετά την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Η παρούσα έρευνα διεξήχθη στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας, και στο τυχαία επιλεγμένο δείγμα συμμετείχαν 500 άτομα. Η συλλογή των στοιχείων πραγματοποιήθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις με τη βοήθεια τυποποιημένου ερωτηματολογίου. Η έρευνα πεδίου, στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας, πραγματοποιήθηκε από τη CYMAR μεταξύ 5ης Νοεμβρίου και 14ης Νοεμβρίου 2016. Την περίοδο διεξαγωγής του Ευρωβαρομέτρου, τα κύρια γεγονότα που κυριαρχούσαν στα κυπριακά μέσα μαζικής ενημέρωσης αφορούσαν κυρίως την ολοένα και αυξανόμενη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη και την αναζήτηση τρόπων χειρισμού από την ΕΕ, τη συζήτηση σχετικά με το πάγωμα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας και την αντίστοιχη Ετήσια Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τις Τουρκικές απειλές για διακοπή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης εάν δεν καταργηθεί η θεώρηση εισόδου (visa) για τους Τούρκους πολίτες, τις διώξεις δημοσιογράφων, αστυνομικών και φιλό-κούρδων βουλευτών στην Τουρκία, τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδος και διεθνών δανειστών για την δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος διάσωσης, τον απόηχο της εκλογής του νέου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τις αντιδράσεις εντός ΕΕ, τη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου ΕΕ και Καναδά, καθώς και την ασάφεια και ανησυχία σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Σε τοπικό επίπεδο, κυρίαρχες ειδήσεις ήταν η εντατικοποίηση των συνομιλιών για τη λύση του Κυπριακού με την διεξαγωγή συζητήσεων για το περιουσιακό και εδαφικό στο Μοντ Πελεράν της Ελβετίας, καθώς και η συμβολή της ΕΕ τόσο ως εγγυητής ασφάλειας της χώρας όσο και ως πάροχο χρηματικής βοήθειας σε περίπτωση λύσης, οι φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προέβαλαν την οικονομική ανάκαμψη για την Κύπρο, καθώς και η αίτηση της Κύπρου για την Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης του χαλουμιού. 2

ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Παρούσα Κατάσταση και Βαθμός Ικανοποίησης Οι Κύπριοι γενικά είναι ικανοποιημένοι με τη ζωή τους (81%, +1% από Άνοιξη 2016), όπως και οι Ευρωπαίοι (82%). Οι Κύπριοι κρίνουν την παρούσα κατάσταση της εθνικής τους οικονομίας κακή (70%, -4% από Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 56%) και της Ευρωπαϊκής οικονομίας κακή (51%, ΕΕ28: 50%), ενώ πιστεύουν ότι τα πράγματα θα παραμείνουν γενικά το ίδιο τους επόμενους 12 μήνες. Σημαντικότερα θέματα που αντιμετωπίζει η αυτή τη στιγμή, θεωρούν την ανεργία (62%, ΕΕ28: 31%) και την οικονομική κατάσταση (54% ΕΕ28: 19%). Οι Κύπριοι θεωρούν ότι γενικά τα πράγματα οδεύουν προς τη λανθασμένη κατεύθυνση τόσο στην Κύπρο (45%, ΕΕ28: 56%), όσο και στην ΕΕ (49%, ΕΕ28: 56%). Γνώμη και Γνώση για την ΕΕ Προσωπικά, για τους Κύπριους, ΕΕ σημαίνει ελευθερία ταξιδιών/σπουδών/εργασίας οπουδήποτε στην ΕΕ (53%, ΕΕ28: 49%), ανεργία (44%, ΕΕ28: 13%), και ευρώ (35%, ΕΕ28: 35%) Οι Κύπριοι έχουν ουδέτερη εικόνα για την ΕΕ (38%, ΕΕ28: 38%), έως αρνητική (35%, ΕΕ28: 25%), ενώ οι Ευρωπαίοι έχουν ουδέτερη έως θετική (35%, : 26%) Οι Κύπριοι καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί η ΕΕ, η πλειοψηφία όμως πιστεύει πως τα συμφέροντα της Κύπρου δεν λαμβάνονται καλά υπόψη στην ΕΕ (73%, ΕΕ28: 49%) και το 49% πιστεύει πως η θα μπορούσε να αντιμετωπίσει καλύτερα το μέλλον εκτός ΕΕ (ΕΕ28: 32%). Ευρωπαϊκή ταυτότητα Το 53% των Κυπρίων αισθάνεται πολίτης της ΕΕ (ίδιο με Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 67%). Το 52% γνωρίζει τα δικαιώματά του ως πολίτης της ΕΕ (-4%, ΕΕ28: 50%), ενώ το 84% θα ήθελε να γνωρίζει περισσότερο για αυτά (-4%, ΕΕ28: 65%). Η ΕΕ και οι πολιτικές της Για τους Κύπριους, αρνητικό συναίσθημα προκαλεί η μετανάστευση ανθρώπων από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ (54%, -4% από Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 33%) και από κράτη εκτός ΕΕ (75% +1%, ΕΕ28: 56%). Η πλειονότητα των Κυπρίων ερωτηθέντων (62%, +32% από Άνοιξη 2009, ΕΕ28: 53%) έχει ακούσει για το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus και θεωρεί πως είναι κάτι θετικό (90%, ΕΕ28: 86%). Η πλειονότητα των Κυπρίων (47%, -3%) και Ευρωπαίων (46%, +1%) πιστεύει πως με τους στόχους της ΕΕ για το 2020, η ΕΕ κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση για να βγει από την κρίση και να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις. ΜΜΕ και Θεσμοί Οι Κύπριοι, με μικρές διακυμάνσεις σε σχέση με πέρσι, συνεχίζουν να θεωρούν πως δεν είναι καλά πληροφορημένοι για Ευρωπαϊκά θέματα, ενώ σε μεγάλο ποσοστό δεν εμπιστεύονται τα ΜΜΕ και τους θεσμούς. 3

I. ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΑΙ ΕΕ 1 Αξιολόγηση Παρούσας Κατάστασης και Προσδοκίες για το Μέλλον Οι Κύπριοι ερωτηθέντες δήλωσαν στην πλειονότητά τους γενικά ικανοποιημένοι με τη ζωή τους (81%, +1% από Άνοιξη 2016), όπως και ο μέσος όρος των Ευρωπαίων (82%, +2%) [D70]. Όταν βρίσκονται με φίλους ή συγγενείς, οι περισσότεροι Κύπριοι αποφεύγουν να συζητούν πολιτικά θέματα, λέγοντας ότι αναφέρονται μόνο περιστασιακά, τόσο σε εθνικά πολιτικά θέματα (45%, -5% από Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 54%), όσο σε θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής (44%, -2%, ΕΕ28: 52%), και τοπικά πολιτικά θέματα (43%, -2%, ΕΕ28: 54%) [D71a]. Όσον αφορά την παρούσα κατάσταση, η πλειονότητα των Κυπρίων ερωτηθέντων θεωρεί κακή την κατάσταση της Κυπριακής οικονομίας (70%, -4% από Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 56%), ενώ κακή θεωρεί επίσης και την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας (51%, -4%, ΕΕ28: 50%) [A1a]. Ενδιαφέρον είναι το ότι οι κάτοικοι χωρών της Ευρωζώνης είναι αυτοί που στην πλειονότητα τους θεωρούν κακή την κατάσταση της εθνικής τους και της ευρωπαϊκής οικονομίας (60% και 56% αντίστοιχα) σε σχέση με τους ερωτηθέντες εκτός Ευρωζώνης (47% και 40% αντίστοιχα). Ωστόσο, οι περισσότεροι Κύπριοι και Ευρωπαίοι στο σύνολό τους κρίνουν καλή την προσωπική επαγγελματική τους κατάσταση (44%, ίδιο με Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 59%), καθώς και την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους (59%, -6%, ΕΕ28: 69%). Το 80% των Κυπρίων ερωτηθέντων, έβδομο ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ28, θεωρεί, όμως, κακή την κατάσταση απασχόλησης στην Κύπρο (-6%, ΕΕ28: 63%). Οι Κύπριοι ερωτηθέντες στην πλειονότητα τους θεωρούν πως τα σημαντικότερα θέματα που αντιμετωπίζει η χώρα τους αυτή τη στιγμή είναι η ανεργία (62%, -5% από Άνοιξη 2016, δεύτερο ψηλότερο στην ΕΕ, ΕΕ28: 31%), και η οικονομική κατάσταση (54%, +1%, ψηλότερο στην ΕΕ, ΕΕ28: 19%) [A3a]. Οι ευρωπαίοι ερωτηθέντες στο σύνολό τους κατατάσσουν και την μετανάστευση ανάμεσα στα σημαντικότερα θέματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες τους (26%, -2%, 6%, -3%, τέταρτο χαμηλότερο ποσοστό). Για τους Κύπριους ερωτηθέντες, τα σημαντικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι αυτή τη στιγμή είναι η οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους (37%, +5% από Άνοιξη 2016 και ψηλότερο στην ΕΕ, ΕΕ28: 14%), η ανεργία (26%, -1%, δεύτερο ψηλότερο στην ΕΕ, ΕΕ28: 12%), και η άνοδος των τιμών, ο πληθωρισμός και το κόστος διαβίωσης (21%, -1%, ΕΕ28: 28%) [A4a]. Οι Ευρωπαίοι θέτουν επίσης ως σημαντικά ζητήματα την υγεία και κοινωνικές ασφαλίσεις (16%, : 15%), καθώς και τις συντάξεις (15%, : 6%, -3%, χαμηλότερο στην ΕΕ). Σημαντικότερα θέματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση επί του παρόντος τόσο για τους Κύπριους όσο και για τους Ευρωπαίους ερωτηθέντες είναι η μετανάστευση (47%, +1%, ΕΕ28: 45%), η τρομοκρατία (35%, -15%, ΕΕ28: 32%), η ανεργία (29%, +8%, ψηλότερο στην ΕΕ, ΕΕ28: 16%), και η οικονομική κατάσταση (28%, τρίτο ψηλότερο στην ΕΕ, ίδιο με Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 20%) [A5a]. Για το σύνολο των Ευρωπαίων επίσης σημαντική είναι και η κατάσταση των δημοσίων οικονομικών των κρατών μελών (17%, 8%, χαμηλότερο στην ΕΕ). Η πλειονότητα των Κυπρίων ερωτηθέντων δεν προσδοκεί πως θα αλλάξουν τα πράγματα τους επόμενους 12 μήνες, θεωρώντας πως θα παραμείνει το ίδιο τόσο η ζωή τους γενικά (53%, - 1% από Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 60%), όσο η οικονομική κατάσταση στην Κύπρο (48%, +4%, ΕΕ28: 47%) και του νοικοκυριού τους (61%, -3%, ΕΕ28: 63%), όσο και οι συνθήκες εργοδότησης στην Κύπρο (46%, +3%, ΕΕ28: 46%) και η προσωπική τους επαγγελματική τους κατάσταση (53%, -5%, ΕΕ28: 60%) [A2a]. Σχεδόν ένας στους δυο Κύπριους ερωτηθέντες δήλωσε πως αναμένει και την οικονομική κατάσταση στην ΕΕ (47%, -3%, ΕΕ28: 43%) και στον κόσμο (47%, +13%, ΕΕ28: 38%) να παραμείνει ίδια. 4

Σχεδόν ένας στους δυο Κύπριους (45%) λέει πως γενικά τα πράγματα οδεύουν προς τη λανθασμένη κατεύθυνση στη χώρα τους, σημειώνοντας αύξηση (+6%) από την Άνοιξη 2016. Την ίδια άποψη έχουν και οι Ευρωπαίοι (56%, +3%) [73a]. Ενδιαφέρον είναι και το γεγονός ότι 58% των ερωτηθέντων χωρών της Ευρωζώνης βλέπουν αρνητικά την πορεία της χώρας τους, καταγράφοντας ελάχιστη μείωση από την Άνοιξη 2016 (-1%), ενώ οι απαισιόδοξοι ερωτηθέντες από χώρες εκτός Ευρωζώνης καταγράφουν αύξηση 7% (53%). Τόσο οι Κύπριοι (49%) όσο και οι Ευρωπαίοι (56%) πιστεύουν περαιτέρω πως τα πράγματα οδεύουν προς τη λανθασμένη κατεύθυνση και στην ΕΕ (+6% αμφότερα από την Άνοιξη 2016). 2 Γνώμη και Γνώση για την ΕΕ Για τους Κύπριους ερωτηθέντες προσωπικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνει ελευθερία ταξιδιών, σπουδών και εργασίας οπουδήποτε στην ΕΕ (53%, +1% από Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 49%) [A11]. Σημαίνει όμως και ανεργία (44%), όπου οι Κύπριοι σημείωσαν το ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ με 4% αύξηση από την Άνοιξη 2016 (ΕΕ28: 13%), Ευρώ (35%, -1%, ΕΕ28: 35%), ποικιλία κουλτούρων (31%, -5%, ΕΕ28: 26%), καθώς και περισσότερη εγκληματικότητα (30%, δεύτερο ψηλότερο στην ΕΕ και ίδιο με Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 15%), και απώλεια της πολιτιστικής τους ταυτότητας (27%, δεύτερο ψηλότερο στην ΕΕ, - 1%, ΕΕ28: 13%). Για τους Ευρωπαίους στο σύνολό τους ΕΕ σημαίνει επίσης ειρήνη (28%, : 22%, -2%). Η ελεύθερη διακίνηση προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών μέσα στην ΕΕ σημειώνεται από τους Κύπριους (59%, +3% από Άνοιξη 2016) και τους Ευρωπαίους ερωτηθέντες (56%) ως το θετικότερο αποτέλεσμα της ΕΕ, ακολουθούμενο από την ειρήνη μεταξύ των κρατών μελών (52%, +1%, ΕΕ28: 56%) και τα προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών (28%, -1%, ΕΕ28: 24%) [D4a]. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το 18% των Κυπρίων ερωτηθέντων δήλωσε πως δεν θεωρεί κανένα αποτέλεσμα της ΕΕ θετικό, ποσοστό που αποτελεί το ψηλότερο στην ΕΕ με 2% αύξηση από την Άνοιξη 2016, και πάνω από το διπλάσιο του μέσου όρου της ΕΕ (8%). Γενικά, οι Κύπριοι διατηρούν ουδέτερη (38%, +6% από Άνοιξη 2016) έως αρνητική (35%, δεύτερο ψηλότερο στην ΕΕ, -6%, ΕΕ28: 25%) εικόνα για την ΕΕ, ενώ οι Ευρωπαίοι έχουν ουδέτερη (38%), έως θετική (35%, : 26%) [A9]. 5

Όσο για το πώς περιγράφουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι περισσότεροι Κύπριοι δήλωσαν μοντέρνα (47%, ΕΕ28: 58%), δημοκρατική (53%, ΕΕ28: 61%), καθώς και τεχνοκρατική (61%, ΕΕ28: 51%) [A12]. Δεν θεωρούν, ωστόσο, πως η ΕΕ είναι προστατευτική (53%, ΕΕ28: 42%), καταγράφοντας το τρίτο ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, ενώ αρκετά υψηλό ποσοστό των Κυπρίων ερωτηθέντων (61%, ΕΕ28: 54%) δεν θεωρεί την ΕΕ ως αποτελεσματική ή προνοητική (54%, δεύτερο ψηλότερο, ΕΕ28: 39%). Σημαντικό είναι επίσης το ότι οι ερωτηθέντες από κράτη μέλη της Ευρωζώνης δεν θεωρούν την ΕΕ ως προστατευτική (45%) ή αποτελεσματική (57%), ενώ οι ερωτηθέντες εκτός Ευρωζώνης συμφωνούν με αυτές τις περιγραφές (57% και 44% αντίστοιχα). Στα θέματα της οικονομικής κρίσης και των απαραίτητων εθνικών μεταρρυθμίσεων, η πλειονότητα των Κυπρίων και των Ευρωπαίων απάντησε πως η ΕΕ έχει επαρκή δύναμη και μέσα για να υπερασπιστεί τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρώπης στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομίας (65%, +3% από Άνοιξη 2016, και 61%, +1% αντίστοιχα), ενώ πιστεύει επίσης πως τα μέτρα για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος και του δημοσίου χρέους στη χώρα τους δεν μπορούν να καθυστερήσουν (76%, +5%, και 71%, ίδιο, αντίστοιχα) [C2a]. Το 69% των Κυπρίων ερωτηθέντων πιστεύει επίσης πως ο ιδιωτικός τομέας είναι σε καλύτερη θέση να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας απ ότι ο δημόσιος τομέας, καταγράφοντας 6% αύξηση από την Άνοιξη 2016 (ΕΕ28: 63%, +1%). Η πλειονότητα των Κυπρίων (77%, ψηλότερο στην ΕΕ, ίδιο με Άνοιξη 2016) θεωρεί επίσης πως το δημόσιο χρήμα θα έπρεπε να χρησιμοποιείται για να τονώσει τις επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα σε επίπεδο ΕΕ (ΕΕ28: 56%). Σχετικά με τη μεταρρύθμιση των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών αγορών, οι Κύπριοι ερωτηθέντες εμφανίζονται διχασμένοι όσον αφορά την εισαγωγή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές (υπέρ: 37%, ίδιο με Άνοιξη 2016, κατά: 39%, -3%), ενώ οι Ευρωπαίοι γενικά τίθενται υπέρ (54%, κατά: 32%) [C3]. Οι Κύπριοι διχάζονται επίσης στην εισαγωγή Ευρωομολόγων (υπέρ 31%, +3%, ΕΕ28: 38%, κατά 33%, -3%, ΕΕ28: 32%). Υποστηρίζουν όμως την ρύθμιση των μισθών στο χρηματοπιστωτικό τομέα (49%, -2%, ΕΕ28: 73%), καταγράφοντας ωστόσο το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, ενώ σε μεγαλύτερο ποσοστό υποστηρίζουν επίσης αυστηρότερους κανόνες για τη φοροδιαφυγή και τους φορολογικούς παραδείσους (82%, -5%, ΕΕ28: 86%). Η πλειονότητα των Κυπρίων και των Ευρωπαίων ερωτηθέντων συμφωνεί με τις δηλώσεις πως η ΕΕ δημιουργεί τις προϋποθέσεις για περισσότερες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη (54%, +1% από Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 48%), πως η ΕΕ διευκολύνει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Ευρώπη (69%, +6%, ΕΕ28: 70%), αλλά και πως η ΕΕ δημιουργεί υπερβολική γραφειοκρατία (71%, +9%, ΕΕ28: 74%) και πως η ΕΕ χρειάζεται σαφέστερο μήνυμα (87%, ίδιο με Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 82%) [A13]. Οι περισσότεροι Κύπριοι ερωτηθέντες δήλωσαν πως καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί η ΕΕ (59%, - 3% από Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 56%), πως η φωνή της ΕΕ μετράει στον κόσμο (57%, +6%, ΕΕ28: 69%) και πως θα έπρεπε να λαμβάνονται περισσότερες αποφάσεις σε επίπεδο ΕΕ (63%, -1%, ΕΕ28: 53%) [Α19α]. Παρόλα αυτά όμως, η πλειοψηφία των Κυπρίων ερωτηθέντων πιστεύει πως τα συμφέροντα της χώρας τους δεν λαμβάνονται καλά υπόψη στην ΕΕ (73%, -1%, ΕΕ28: 49%), ποσοστό που αποτελεί και το δεύτερο ψηλότερο στην ΕΕ μετά την Ελλάδα, ενώ ένας στους δύο Κύπριους (49%, -1%, ΕΕ28: 32%) πιστεύει πως η χώρα τους θα μπορούσε να αντιμετωπίσει καλύτερα το μέλλον εκτός ΕΕ, καταγράφοντας το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό μετά την Σλοβενία (50%). Η απόλυτη πλειοψηφία των Κυπρίων θεωρεί επίσης πως η φωνή του δεν μετράει ούτε στην ΕΕ (77%, -1%, ΕΕ28: 54%, -1%), αλλά ούτε στην Κύπρο (70%, +2%, ΕΕ28: 39%, -1%), καταγράφοντας και στις δυο περιπτώσεις τα δεύτερα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ [D72]. 6

Στην ερώτηση αν είναι ικανοποιημένοι με τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία στη χώρα τους και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η πλειοψηφία των Κυπρίων απάντησε «όχι» (62% και 60% αντίστοιχα), κυμαινόμενη στα ίδια ποσοστά με την Άνοιξη 2016 (-2% και +4% αντίστοιχα), και εντασσόμενη ανάμεσα στα μεγαλύτερα ποσοστά στην ΕΕ (ΕΕ28: 44% και 45% αντίστοιχα) [A18]. Οι Ευρωπαίοι στο σύνολο τους εμφανίζονται ευχαριστημένοι για τη δημοκρατία στη χώρα τους (53%, : 37%), αλλά διχασμένοι για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η δημοκρατία στην ΕΕ («ικανοποιημένοι» 45%, +3%, «μη ικανοποιημένοι»: 45%, -3%, : «ικανοποιημένοι»: 30%). 3 Ευρωπαϊκή Ταυτότητα Ένας στους δύο Κύπριους ερωτηθέντες (53%, ίδιο με Άνοιξη 2016) δήλωσε πως αισθάνεται ότι είναι πολίτης της ΕΕ, καταγράφοντας, όμως, το τέταρτο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ μαζί με την Τσεχία και μετά τις Ελλάδα (47%), Βουλγαρία (50%), Ιταλία (51%) (ΕΕ28: 67%) [D2]. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τα δυο τρίτα των ατόμων ηλικίας 15-24 (65%) έδωσαν αυτή την απάντηση, σε αντίθεση με τους άνω των 55 ετών που δήλωσαν κατά 51% ότι δεν αισθάνονται Ευρωπαίοι πολίτες. Ένα αρκετά υψηλό ποσοστό (47%, +1%) το τέταρτο ψηλότερο στην ΕΕ δήλωσε, ωστόσο, ότι δεν αισθάνεται πολίτης της ΕΕ (ΕΕ28: 32%). Περαιτέρω, το 52% των Κυπρίων δήλωσε πως γνωρίζει ποια είναι τα δικαιώματά του ως πολίτης της ΕΕ (ΕΕ28: 50%), καταγράφοντας μείωση 4% από την Άνοιξη 2016. Η απόλυτη πλειοψηφία των Κυπρίων (84%, -4%) θα ήθελε να γνώριζε περισσότερο για τα δικαιώματά του, ποσοστό που είναι και το ψηλότερο στην ΕΕ28, που έχει μέσο όρο 65%. Η συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων αισθάνεται συνδεδεμένη τόσο με την πόλη/την κωμόπολη / το χωριό του (93%, +1% από Φθινόπωρο 2015, ΕΕ28: 89%), όσο και με τη χώρα του (96%, -1%, ΕΕ28: 92%) [D1a]. Ωστόσο, τρείς στους τέσσερις Κύπριους ερωτηθέντες δήλωσε πως δεν αισθάνεται συνδεδεμένος με την Ευρωπαϊκή Ένωση (73%, -2%), ποσοστό που αποτελεί και το ψηλότερο με διαφορά ανάμεσα στα κράτη μέλη (ΕΕ28: 47%). Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι στο σύνολό τους δήλωσαν που αισθάνονται συνδεδεμένοι με την ΕΕ (51%, : 26%). Το 69% (-1%) των Κυπρίων ερωτηθέντων δήλωσε επίσης πως δεν αισθάνεται συνδεδεμένο ούτε με την Ευρώπη, καταγράφοντας το ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ (ΕΕ28: 39%). Αντιθέτως, στο σύνολο τους, οι Ευρωπαίοι αισθάνονται κατά μεγάλο ποσοστό (61%) συνδεδεμένοι με την Ευρώπη. Ένας στους δύο Κύπριους ερωτηθέντες (49%) προσδιορίζει τον εαυτό του μόνο σαν την εθνικότητα που έχει, ποσοστό που παραμένει σχεδόν αμετάβλητο από την Άνοιξη 2016 (-1%), και καταγράφοντας το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ28 που έχει μέσο όρο 37% [D3]. Οι Ευρωπαίοι στο σύνολό τους βλέπουν τον εαυτό τους πρώτα σαν την εθνικότητά τους και έπειτα σαν Ευρωπαίο (53% : 43%). Σχετικά με τις αξίες που αντιπροσωπεύουν καλύτερα την ΕΕ, τόσο οι Κύπριοι όσο και οι Ευρωπαίοι ερωτηθέντες δήλωσαν τα ανθρώπινα δικαιώματα (34% αμφότεροι), την ειρήνη (31% και 39% αντίστοιχα), τη δημοκρατία (26% και 31%), και τον σεβασμό προς τους άλλους πολιτισμούς (17% και 12%) με μικρές διαφορές από το Φθινόπωρο 2015 [D7]. Αξιοσημείωτο είναι το ότι το 16% των Κυπρίων ερωτηθέντων, το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, με μείωση 1% από το Φθινόπωρο 2015, δήλωσε πως δε θεωρεί τίποτα από αυτά αντιπροσωπευτική αξία της ΕΕ (ΕΕ28: 6%). Ο πολιτισμός είναι αυτό που σύμφωνα με τους περισσότερους Κύπριους και Ευρωπαίους ερωτηθέντες (30% και 26% αντίστοιχα) δημιουργεί σε μεγαλύτερο βαθμό μια αίσθηση κοινότητας μεταξύ των πολιτών της ΕΕ [D5]. Ακολουθούν η οικονομία (25% και 21%), τα αθλήματα (20% και 16%) και οι αξίες (15% και 22%). Σημαντικό είναι το ότι το 13% των Κυπρίων ερωτηθέντων, το ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ με 6% αύξηση από το Φθινόπωρο του 2015, θεωρεί πως τέτοιο αίσθημα δεν υφίσταται, με το ποσοστό ατόμων που έχουν δώσει αυτή την απάντηση να αυξάνεται με την ηλικία (15-24: 2%, 25-39: 6%, 40-54: 13%, 55+: 23%) (ΕΕ28: 5%). 7

Σχεδόν δυο στους πέντε Κύπριους ερωτηθέντες (37%) με 3% μείωση από το Φθινόπωρο 2015 θεωρούν πως, όσον αφορά τις κοινές αξίες, τα κράτη μέλη της ΕΕ απέχουν αρκετά μεταξύ τους (ΕΕ28: 34%), ενώ οι Ευρωπαίοι στο σύνολό τους πιστεύουν πως είναι αρκετά κοντά το ένα στο άλλο (47%, : 27%, -3%, χαμηλότερο στην ΕΕ) [D8]. II. Η ΕΕ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ένας στους δύο Κύπριους ερωτηθέντες (48%) δήλωσε πως δεν είναι πιθανόν να χρησιμοποιήσει την Πρωτοβουλία των Ευρωπαίων Πολιτών, καταγράφοντας το χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ (ΕΕ28: 61%) με μείωση 5% από την Άνοιξη 2015, όταν οι περισσότεροι δήλωναν πως πιθανόν να χρησιμοποιούσαν την Πρωτοβουλία αυτή [D10]. Αν τη χρησιμοποιούσε, ωστόσο, πιθανότερο θα ήταν στους τομείς της παιδείας (39%, ΕΕ28: 23%), της εργοδότησης (33%, ΕΕ28: 30%), των θεμελιωδών δικαιωμάτων του πολίτη (32%, ΕΕ28: 20%) και της μετανάστευσης (24%, ΕΕ28: 22%) [D11]. Η πλειονότητα των Κυπρίων ερωτηθέντων (62%, +32% από Άνοιξη 2009, ΕΕ28: 53%) έχει ακούσει για το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus και θεωρεί πως είναι κάτι θετικό (90%, ΕΕ28: 86%) [D12, D13]. Και όσον αφορά τη Συνθήκη της Ρώμης που αποτελεί την απαρχή της δημιουργίας της ΕΕ και φέτος γιορτάζει την 60η επέτειο της, τα δυο τρίτα των Κυπρίων ερωτηθέντων (66%, ΕΕ28: 69%) το θεωρούν θετικό γεγονός στην ιστορία της ΕΕ [D15]. Όταν τη σκέφτονται, στο μυαλό έρχεται η λέξη ελπίδα (29%, -22% από Άνοιξη 2007, ΕΕ28: 26%, -9%), αλλά και τίποτα (27%, +10%, ΕΕ28: 26%, -1%), καθώς και απογοήτευση (16%, +11%, ΕΕ28: 8%, +3%) [D14]. 1 Μετανάστευση Τα δυο τρίτα των Κυπρίων ερωτηθέντων βλέπουν ως κάτι καλό το δικαίωμα των πολιτών της ΕΕ να ζουν και να εργάζονται σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της ΕΕ, καταγράφοντας ποσοστά ανάμεσα στα χαμηλότερα στην ΕΕ με μικρή μείωση (-3% αμφότερα) από την Άνοιξη 2016 (67%, ΕΕ28: 73% και 68%, ΕΕ28: 75% αντίστοιχα) [B6]. Σε χαμηλότερα ποσοστά, οι Κύπριοι θεωρούν επίσης καλό το δικαίωμα των πολιτών της ΕΕ να ζουν και να εργάζονται στην Κύπρο (56%, -2%, ΕΕ28: 69% και 57%, +3%, ΕΕ28: 70% αντίστοιχα). Παρόλα αυτά, το 54% των Κυπρίων ερωτηθέντων απάντησε πως η μετανάστευση ανθρώπων από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ του προκαλεί αρνητικό συναίσθημα, ποσοστό που αποτελεί το ψηλότερο στην ΕΕ, σημειώνοντας μικρή μείωση (-4%) από την Άνοιξη 2016 (ΕΕ28: 33%) [B4]. Η πλειοψηφία των Ευρωπαίων έχει την αντίθετη άποψη (61%, +3%, : 43%, +4%). Η μετανάστευση ανθρώπων από χώρες εκτός ΕΕ επίσης προκαλεί αρνητικό συναίσθημα στα τρία τέταρτα των Κυπρίων (75%, +1%), αλλά και στους Ευρωπαίους (56%, -2%). Όσον αφορά τα πρόσθετα μέτρα για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης ανθρώπων από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 36% των Κυπρίων ερωτηθέντων δήλωσε πως αυτά θα πρέπει να ληφθούν κατά προτίμηση σε εθνικό επίπεδο, καταγράφοντας 21% αύξηση από την Άνοιξη 2016 και αποτελώντας το τρίτο ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ όπου ο μέσος όρος είναι 24% [B5]. Αντιθέτως, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι (39%) θεωρούν πως αυτά θα πρέπει να ληφθούν σε επίπεδο ΕΕ (: 32%). Και στις δυο περιπτώσεις έχει σημειωθεί μεγάλη μείωση από την Άνοιξη 2016 σε αυτούς που πιστεύουν πως τα μέτρα αυτά θα πρέπει να ληφθούν και στα δυο επίπεδα (εθνικό και ΕΕ) (: 27%, -26%, ΕΕ28: 23%, -17%). 8

Τα δυο τρίτα των Κυπρίων ερωτηθέντων (67%) θεωρεί πως οι μετανάστες δεν συνεισφέρουν πολύ στην Κύπρο (-5% από την Άνοιξη 2016, ΕΕ28: 49%, -3%), ποσοστό ανάμεσα στα υψηλότερα της ΕΕ [D9]. Ωστόσο, η πλειοψηφία των Κυπρίων ερωτηθέντων (71%, -9%, ανάμεσα στα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ) πιστεύει πως η θα πρέπει να βοηθάει τους πρόσφυγες (ΕΕ28: 66%, +3%). 2 Ευρώπη 2020 και Ενεργειακή Ένωση Όσον αφορά τις πολιτικές της ΕΕ, η πλειονότητα (52%) των Κυπρίων ερωτηθέντων με μόλις 1% μείωση από την Άνοιξη 2016 είναι υπέρ μιας Ευρωπαϊκής οικονομικής και νομισματικής ένωσης με ένα κοινό νόμισμα, το Ευρώ (ΕΕ28: 58%) [A17]. Η πλειοψηφία των Κυπρίων υποστηρίζει επίσης μια κοινή εξωτερική πολιτική των ΕΕ28 (64%, -3%, ΕΕ28: 66%), μια κοινή πολιτική άμυνας και ασφάλειας (77%, -4%, ΕΕ28: 75%), μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου και επενδύσεων ανάμεσα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ (62%, +5%, ΕΕ28: 53%), μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική μετανάστευσης (73%, -2%, ΕΕ28: 69%), μια κοινή ενεργειακή πολιτική (71%, -1%, ΕΕ28: 73%), μια ψηφιακή ενιαία αγορά (65%, +4%, ΕΕ28: 59%) και την ελεύθερη μετακίνηση πολιτών στην ΕΕ (85%, -3%, ΕΕ28: 81%) όλα με μικρές διακυμάνσεις από την Άνοιξη 2016. Ωστόσο, ένας στους δυο Κύπριους (51%, -2%) και Ευρωπαίους (51%, -1%) αντιτίθενται σε περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Σε ό,τι αφορά τους στόχους που θα πρέπει να επιτευχθούν έως το 2020 στην ΕΕ, οι περισσότεροι Κύπριοι ερωτηθέντες δήλωσαν πως είναι όσο πρέπει φιλόδοξοι με μικρές αλλαγές από την Άνοιξη 2016 [B1]. Συγκεκριμένα, όσο πρέπει φιλόδοξους θεωρούν τους στόχους για να έχει πτυχίο ή δίπλωμα τουλάχιστον το 40% των ατόμων ηλικίας 30-34 ετών (48%, ΕΕ28: 45%), να αυξηθεί η αποδοτικότητα της ενέργειας στην ΕΕ κατά 20% έως το 2020 (46%, ΕΕ28: 56%), να αυξηθεί το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ΕΕ κατά 20% έως το 2020 (46%, ΕΕ28: 54%), να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ κατά τουλάχιστον 20% έως το 2020 (42%, ΕΕ28: 50%), να φτάσει η συμβολή της βιομηχανίας στην οικονομία στο 20% του ΑΕΠ έως το 2020 (36%, ΕΕ28: 50%), και ώστε το μερίδιο των κεφαλαίων που επενδύονται στην Έρευνα και την Ανάπτυξη να φτάσει το 3% του πλούτου που παράγεται στην ΕΕ κάθε χρόνο (41%, ΕΕ28: 53%). Οι Κύπριοι θεωρούν επίσης πως ο στόχος να έχουν δουλειά τα τρία τέταρτα των ανδρών και γυναικών ηλικίας 20-64 ετών είναι όσο πρέπει φιλόδοξος, σημειώνοντας 12% αύξηση από την Άνοιξη 2016, όταν οι περισσότεροι ερωτηθέντες θεωρούσαν ότι είναι υπερβολικά φιλόδοξος (ΕΕ28: 57%). Ωστόσο, υπερβολικά φιλόδοξο θεωρούν το στόχο να μειωθεί κατά ένα τέταρτο έως το 2020 ο αριθμός των Ευρωπαίων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας (41%, ΕΕ28: 27%), καταγράφοντας το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ. Με τους στόχους αυτούς υπόψη, σχεδόν ένας στους δυο Κύπριους ερωτηθέντες (47%) θεωρεί πως η ΕΕ κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση για να βγει από την κρίση και να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις, καταγράφοντας όμως μείωση 3% από την Άνοιξη 2016 (ΕΕ28: 46%, -1%) [B2]. Το 28% των Κυπρίων ερωτηθέντων με 2% μείωση από την Άνοιξη 2016 δήλωσε πως βλέπει την ΕΕ να κινείται προς την λάθος κατεύθυνση (ΕΕ28: 30%). Όσον αφορά τους στόχους για μια Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ένωση, οι Κύπριοι ερωτηθέντες με μικρές διακυμάνσεις από την Άνοιξη 2016 θέτουν ως προτεραιότητα την προστασία του περιβάλλοντος (54%, ψηλότερο στην ΕΕ, ΕΕ28: 38%), την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (46%, ΕΕ28: 42%), την εγγύηση λογικών τιμών ενέργειας για τους καταναλωτές (36%, ΕΕ28: 36%), την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη (30%, ΕΕ28: 33%), και την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας (23%, ΕΕ28: 25%) [B3]. 9

III. ΜΜΕ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ Η συντριπτική πλειοψηφία των Κυπρίων ερωτηθέντων δήλωσε πως έχει ακούσει για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (91%, ΕΕ28: 92%), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (86%, ΕΕ28: 85%), και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (91%, ΕΕ28: 84%), καταγράφοντας μικρή αύξηση από την Άνοιξη 2016 (+2%, ίδιο, και +3% αντίστοιχα) [A14]. Παρόλα αυτά όμως, η πλειοψηφία τόσο των Κυπρίων όσο και των Ευρωπαίων ερωτηθέντων τείνει να μην εμπιστεύεται ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (54%, ΕΕ28: 45%), ούτε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (58%, ΕΕ28: 45%), αλλά ούτε και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (65%, ΕΕ28: 49%), με την Κύπρο να σημειώνει ανάμεσα στα τέσσερα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ και με μικρές αλλαγές από την Άνοιξη 2016 (-3%, ίδιο, και +1% αντίστοιχα) [A15]. Παράλληλα, η πλειοψηφία των Κυπρίων ερωτηθέντων δήλωσε σε παρόμοια ποσοστά με αυτά του Φθινοπώρου 2015 και ανάμεσα στα υψηλότερα της ΕΕ πως δεν εμπιστεύεται τα πολιτικά κόμματα (85%, ΕΕ28: 78%), την εθνική κυβέρνηση (60%, ΕΕ28: 64%), την εθνική βουλή (68%, ΕΕ28: 62%), τις περιφερειακές ή τοπικές δημόσιες αρχές (56%, ΕΕ28: 47%), αλλά ούτε την Ευρωπαϊκή Ένωση (63%, ΕΕ28: 54%), και τα Ηνωμένα Έθνη (60%, ΕΕ28: 41%) [A8a]. 1 Πηγές Πληροφόρησης Τέσσερις στους πέντε Κύπριους ερωτηθέντες (79%) το τρίτο ψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ με 2% αύξηση από το Φθινόπωρο 2015 θεωρεί πως οι άνθρωποι στην Κύπρο δεν είναι καλά πληροφορημένοι για τα Ευρωπαϊκά θέματα (ΕΕ28: 68%) [E1a]. Τρείς στους τέσσερις Κύπριους ερωτηθέντες (73%, +7%) δεν θεωρεί ούτε τον εαυτό του καλά πληροφορημένο για τα Ευρωπαϊκά θέματα (ΕΕ28: 60%), ποσοστό που επίσης αποτελεί το τρίτο ψηλότερο στην ΕΕ [E2]. Οι Κύπριοι μαθαίνουν τις περισσότερες ειδήσεις σχετικά με τα εθνικά πολιτικά θέματα σε μεγάλο βαθμό από την τηλεόραση (70%, ίδιο με Φθινόπωρο 2015, ΕΕ28: 77%), ενώ ακολούθως βασίζονται στις ιστοσελίδες (38%, +2%, ΕΕ28: 33%) και στο ραδιόφωνο (29%, -4%, ΕΕ28: 38%) [E4]. Ενώ το 39% των Ευρωπαίων έθεσε τον γραπτό τύπο ως τη δεύτερη πηγή πληροφόρησής του, μόλις το 20% των Κυπρίων έδωσε αυτή την απάντηση, ποσοστό που, μετά τη Μάλτα, είναι και το χαμηλότερο ανάμεσα στα κράτη μέλη, καταγράφοντας όμως 1% αύξηση από το Φθινόπωρο 2015. 10

Στις ίδιες γραμμές κινήθηκαν και οι απαντήσεις που έδωσαν οι Κύπριοι ερωτηθέντες σχετικά με τις πηγές πληροφόρησης για τα Ευρωπαϊκά πολιτικά θέματα: τηλεόραση (64%, +2%, ΕΕ28: 72%), ιστοσελίδες (33%, +1%, ΕΕ28: 31%), ραδιόφωνο (27%,-1%, ΕΕ28: 35%), γραπτός τύπος (18%, ίδιο με Φθινόπωρο 2015, ΕΕ28: 37%) [E5]. Ενδιαφέρον είναι το ότι το 13% και το 19% των Κυπρίων ερωτηθέντων δήλωσε πως δεν ψάχνει για ειδήσεις ούτε για εθνικά ούτε για Ευρωπαϊκά πολιτικά θέματα αντίστοιχα (+3% και -1% από Φθινόπωρο 2015), ποσοστά που βρίσκονται ανάμεσα στα ψηλότερα στην ΕΕ και είναι διπλάσια του μέσου όρου της ΕΕ28 (7% και 12% αντίστοιχα). Όταν ψάχνουν πληροφορίες για την ΕΕ, τις πολιτικές της και τους θεσμούς της, οι Κύπριοι ερωτηθέντες χρησιμοποιούν κατά μεγάλη πλειοψηφία την τηλεόραση (40%, ΕΕ28: 47%), καταγράφοντας ωστόσο μείωση 12% από το Φθινόπωρο 2015 [E6]. Ακολούθως, χρησιμοποιούν τα κοινωνικά δίκτυα στο διαδίκτυο (22%, +1%, ΕΕ28: 13%), το ραδιόφωνο (16%, -7%, ΕΕ28: 21%), και τις συζητήσεις με συγγενείς / φίλους / συναδέλφους (15%, -11%, ΕΕ28: 19%). Μόλις το 12% των Κυπρίων ερωτηθέντων χρησιμοποιεί τις ημερήσιες εφημερίδες (τρίτο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, με -2% από Φθινόπωρο 2015), κάτι που κάνει ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους (23%). Αξιοσημείωτο επίσης είναι το ότι τρείς στους δέκα Κύπριους (30%) και ένας στους πέντε Ευρωπαίους (22%) δήλωσε πως δεν ψάχνει / δεν ενδιαφέρεται για τέτοιες πληροφορίες, καταγράφοντας αύξηση 7% και 1% αντίστοιχα από το Φθινόπωρο 2015. 2 Εικόνα της ΕΕ από τα ΜΜΕ Η πλειονότητα των Κυπρίων, αλλά και των Ευρωπαίων, ερωτηθέντων θεωρεί πως τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) της χώρας τους μιλούν για την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο πρέπει, με τους Κύπριους να καταγράφουν σε αυτή την απάντηση ποσοστά ανάμεσα στα χαμηλότερα στην ΕΕ, σημειώνοντας μικρές διακυμάνσεις από το Φθινόπωρο 2015 [E7]. Συγκεκριμένα, το 43% των Κυπρίων ερωτηθέντων θεωρεί πως η τηλεόραση αναφέρεται όσο πρέπει στην ΕΕ (ΕΕ28: 55%), ενώ την ίδια άποψη έχει γενικά και για το ραδιόφωνο (35%, ΕΕ28: 51%), τον γραπτό τύπο (37%, ΕΕ, ΕΕ28: 53%), τις ιστοσελίδες (33%, ΕΕ28: 46%) και τα κοινωνικά δίκτυα στο διαδίκτυο (30%, ΕΕ28: 34%). Αξιοσημείωτο είναι πως ένας στους πέντε Κύπριους, αλλά και Ευρωπαίους, θεωρεί πως τόσο η τηλεόραση όσο και το ραδιόφωνο αναφέρονται πολύ λίγο στην ΕΕ (22% και 23% αντίστοιχα και 20% και 22% αντίστοιχα). Όσον αφορά την εικόνα της ΕΕ που παρουσιάζουν τα εθνικά ΜΜΕ, η πλειοψηφία των Κυπρίων, αλλά και των Ευρωπαίων στο σύνολό τους, πιστεύουν πως αυτή είναι αντικειμενική, καταγράφοντας μικρές αλλαγές από το Φθινόπωρο 2015 [E8]. Πιο συγκεκριμένα, το 47% των Κυπρίων ερωτηθέντων θεωρούν πως η τηλεόραση παρουσιάζει την ΕΕ αντικειμενικά (ΕΕ28: 52%), ενώ το ίδιο πιστεύουν ότι κάνει το ραδιόφωνο (37%, ΕΕ28: 52%), ο γραπτός τύπος (37%, ΕΕ28: 48%), οι ιστοσελίδες (37%, ΕΕ28: 41%) και τα κοινωνικά δίκτυα στο διαδίκτυο (31%, ΕΕ28: 31%). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωβαρομέτρου, οι Κύπριοι ερωτηθέντες γενικά εμφανίζονται απαισιόδοξοι σχετικά με το μέλλον της ΕΕ, με το 56% να δίνει αυτή την απάντηση, ποσοστό που αποτελεί το δεύτερο ψηλότερο μετά την Ελλάδα (68%) και μαζί με τη Γαλλία, καταγράφοντας 2% αύξηση από την Άνοιξη 2016 (ΕΕ28: 44%) [A20]. Ενδιαφέρον είναι το ότι η πλειοψηφία των Κυπρίων ερωτηθέντων ετών 15-24 δήλωσε αισιόδοξο (58%), ενώ η πλειοψηφία των άνω των 55 ετών δήλωσε απαισιόδοξο (52%). Ένας στους δυο Ευρωπαίους εμφανίζεται αισιόδοξος (50%, ίδιο με Άνοιξη 2016). 11

Ένας στους δυο Κύπριους ερωτηθέντες (50%) θεωρεί πως τα χειρότερα δεν έχουν συμβεί ακόμη όσον αφορά την οικονομική κρίση (ΕΕ28: 45%, -2%) [C1], σημειώνοντας μείωση 5% από την Άνοιξη 2016 και αποτελώντας ανάμεσα στα ψηλότερα ποσοστά της ΕΕ. Με 5% αύξηση από την Άνοιξη 2016, ωστόσο, το 45% των Κυπρίων ερωτηθέντων θεωρεί πως ο αντίκτυπος της κρίσης στις θέσεις εργασίας έχει ήδη φτάσει στο αποκορύφωμα και η κατάσταση σιγά-σιγά θα ανακάμψει (ΕΕ: 42%, +1%). Περαιτέρω, η απόλυτη πλειοψηφία των Κυπρίων ερωτηθέντων (84%, +1% από Άνοιξη 2016) πιστεύει πως, γενικά, η ποιότητα ζωής του ήταν καλύτερη πριν, καταγράφοντας το δεύτερο ψηλότερο ποσοστό ανάμεσα στα κράτη μέλη μετά την Ελλάδα (92%) και με σημαντική διαφορά από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο (52%) [D9]. Εξίσου απαισιόδοξοι εμφανίζονται οι Κύπριοι όσον αφορά το μέλλον, με το 62% να δηλώνει πως δεν νιώθει σιγουριά για αυτό, ποσοστό που, παρά την μείωση 4% από την Άνοιξη 2016, αποτελεί το δεύτερο ψηλότερο στην ΕΕ μετά την Ελλάδα (86%) (ΕΕ28: 32%). Οι Ευρωπαίοι αντιθέτως, νιώθουν περισσότερη σιγουριά για το μέλλον (65%, +2% : 35%, +6%). 12