ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΩΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΩΝ «Μελέτη για την ανάπτυξη ενός πρότυπου ολοκληρωμένου σχεδίου δράσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης προς όφελος των γυναικών και την καταπολέμηση της βίας.» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ 2007-2013» ΑΞΟΝΑΣ ΙΙΙ Παραδοτέο Δ Φάσης (No 3) Απρίλιος 2009 Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή...3 1. Οριζόντιες Δράσεις.8 1.1. Σύσταση και θεσμική κατοχύρωση διοικητικών υπηρεσιών/ φορέων/ οργάνων σε κεντρικό πολιτειακό επίπεδο.8 - Διυπουργική Επιτροπή - Εθνική Συντονιστική Επιτροπή - Εθνικός Μηχανισμός Τεκμηρίωσης (Παρατηρητήριο) - Ανεξάρτητη Αρχή (Συνήγορος) 1.1.1 Κόστος στελέχωσης προτεινόμενων διοικητικών υπηρεσιών θεσμικών οργάνων..9 1.2. Ολοκληρωμένη Δέσμη Συντονισμένων Παρεμβάσεων Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης σε εθνικό επίπεδο...11 - Εκστρατείες πρόληψης και ευαισθητοποίησης - Εκστρατείες ενημέρωσης - Παραγωγή, δημοσιοποίηση και διάχυση έντυπου, ηλεκτρονικού και οπτικοακουστικού υλικού - Δημιουργία ιστοσελίδας 1.2.1. Κόστος δράσεων ευαισθητοποίησης...12 1.3. Επιμόρφωση και κατάρτιση..13 - Επιμόρφωση στελεχών και δημόσιων λειτουργών - Κατάρτιση συμβούλων στελεχών 1.3.1. Κόστος δράσεων επιμόρφωσης... 14 1.3.2. Κόστος δράσεων κατάρτισης...15 1.4. Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης (ΣΟΣ) Εθνικής Εμβέλειας 16 1.4.1 Στελέχωση 16 1.4.2. Κτιριακή υποδομή...16 1.4.3. Κόστος ετήσιας λειτουργίας 16 2. Ολοκληρωμένα Τοπικά Σχέδια Δράσης...17 2.1. Δημιουργία υποδομών και υπηρεσιών σε επίπεδο χώρας...17 2.2. Υποχρεωτικές δράσεις υποστήριξης 22 2.3. Συμβουλευτικά Κέντρα...22 2.3.1. Παρεχόμενες υπηρεσίες...22 2.3.2. Υποδομές.25 2.3.3. Στελέχωση...26 2.3.4. Περιφερειακή κατανομή..26 2.4. Ξενώνες..28 2.4.1. Παρεχόμενες υπηρεσίες...28 2.4.2. Υποδομές και εξοπλισμός 29 2.4.3. Στελέχωση...31 2.4.4. Περιφερειακή κατανομή..32 2.4.5. Κόστος (επιμέρους και συνολικά)...34 2

Εισαγωγή Η Γενική Γραμματεία Ισότητας ως ο καθ ύλην αρμόδιος φορέας της πολιτείας για την προώθηση και πραγματοποίηση της νομικής και ουσιαστικής ισότητας ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, στοχεύει στην αποδέσμευση των θεμάτων ισότητας από την κατηγορία των περιθωριακών και «ειδικού τύπου» θεμάτων και στην ανάδειξη του πολιτικού, οικονομικού, κοινωνικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα τους με την άμεση σύνδεσή τους με τις κυρίαρχες εθνικές πολιτικές προτεραιότητες (ανάπτυξη - απασχόληση- κοινωνική συνοχή). Στο πλαίσιο αυτό, οι ειδικότεροι στόχοι της Γενικής Γραμματείας Ισότητας (όπως απορρέουν από τον νέο Οργανισμό της ΓΓΙ, Π.Δ.5/ ΦΕΚ Α 17/8.2.2008) είναι: Να βελτιώσει τη θέση των γυναικών στον εργασιακό χώρο και ειδικότερα ως προς την επαγγελματική εξέλιξη και τις αμοιβές. Να ενθαρρύνει τη συμμετοχή των γυναικών στην απασχόληση και την επιχειρηματική δραστηριότητα. Να διευκολύνει τη συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Να περιορίσει τα φαινόμενα βίας και παράνομης διακίνησης σε βάρος των γυναικών. Να καταπολεμήσει τα στερεότυπα για τον ρόλο των δύο φύλων μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Να αυξήσει τη συμμετοχή των γυναικών στα κέντα λήψης αποφάσεων. Ειδικότερα σε ότι αφορά την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, και στο πλαίσιο των συναφών διεθνών και ευρωπαϊκών συμβάσεων που έχει κυρώσει η χώρα [Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του ΟΗΕ - Ν. 2462/1997, ΦΕΚ Α 25, Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου - Ν.Δ. 53/1974, ΦΕΚ Α 256, Σύμβαση για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW)- Ν. 1342/1983 και Προαιρετικό Πρωτόκολλο Σύμβασης - Ν. 2952/2001], της σχετικής νομοθεσίας της χώρας [Ν. 1419/ 1984 για βιασμό και τροποποίηση άρθρου 336 του ποινικού κώδικα,, Ν. 3500/2006 για καταπολέμηση ενδοοικογενειακής βίας, Ν. 3488/2006 για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση που αφορά και στην καταπολέμηση της σεξουαλικής παρενόχλησης, Ν. 3064/2002 για τη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων (trafficking)] και του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα 3

[Ν.3463/2006 όπου προβλέπεται ότι οι ΟΤΑ Α βαθμού είναι αρμόδιοι για τη συμβουλευτική στήριξη των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και βίας συνοικούντων προσώπων και παράνομης εμπορίας και διακίνησης (trafficking)] στόχος της Γενικής Γραμματείας Ισότητας είναι η προετοιμασία του θεσμικού και επιχειρησιακού πλαισίου εντός του οποίου θα υλοποιηθούν οι προτεινόμενες δράσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών καθώς και η εκπόνηση και υλοποίηση Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης Εθνικής Εμβέλειας για την καταπολέμηση και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών. Σημείο εκκίνησης για τις επιχειρούμενες ολοκληρωμένες παρεμβάσεις είναι ο ορισμός της βίας κατά των γυναικών όπως ορίζεται στη Διακήρυξη του ΟΗΕ για την Εξάλειψη της Βίας Κατά των Γυναικών του 1993 (OHE 1993, Απόφαση 48/104, 20/12/1993 Άρθρο 1) και στη Σύσταση No. REC (2002) 5 της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης προς τα κράτη μέλη για την προστασία των γυναικών κατά της βίας: Ο όρος «βία κατά των γυναικών» νοείται ως οποιαδήποτε ενέργεια βίας εξαιτίας του φύλου, η οποία καταλήγει, ή είναι πιθανόν να καταλήξει, σε σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες ενέργειες, του εξαναγκασμού, ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, είτε συμβαίνει στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή. 1 1 Επίσης η Διακήρυξη σκιαγραφεί ένα ευρύ φάσμα πράξεων και περιστάσεων που περιλαμβάνονται στον ορισμό αυτό. Αυτό συμπεριλαμβάνει, χωρίς περιορισμό, τα ακόλουθα: α) βία που συμβαίνει στην οικογένεια ή στην οικιακή μονάδα, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, της σωματικής και πνευματικής επίθεσης, συναισθηματικής και ψυχολογικής κακοποίησης, βιασμού και σεξουαλικής κακοποίησης, αιμομιξίας, βιασμού μεταξύ συζύγων, μόνιμων ή περιστασιακών συντρόφων και συγκατοίκων, εγκλημάτων που διαπράττονται για λόγους τιμής, ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων και άλλων παραδοσιακών πρακτικών επιζήμιων για τις γυναίκες, όπως οι αναγκαστικοί γάμοι β) βία που συμβαίνει στην ευρύτερη κοινότητα, συμπεριλαμβανομένου, μεταξύ άλλων, του βιασμού, της σεξουαλικής κακοποίησης, της σεξουαλικής παρενόχλησης και του εκφοβισμού στην εργασία, της εμπορίας γυναικών σε ιδρύματα ή αλλού με σκοπό τη σεξουαλική και οικονομική εκμετάλλευση και τον σεξουαλικό τουρισμό γ) βία που διαπράττεται ή παραβλέπεται από την πολιτεία ή τις υπηρεσίες της δ) καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών σε καταστάσεις ένοπλης σύγκρουσης, ιδιαίτερα την κράτηση ομήρων, την αναγκαστική εκτόπιση, συστηματικό βιασμό, σεξουαλική δουλεία, αναγκαστική εγκυμοσύνη και διακίνηση για τους σκοπούς της σεξουαλικής και οικονομικής εκμετάλλευσης. 4

Βασικές αρχές Το πλαίσιο των αρχών οργάνωσης των Υπηρεσιών αρωγής των θυμάτων βίας αφορούν το σύνολο των αξιών -φιλοσοφία -το οποίο πρέπει να διέπει την οργάνωση και λειτουργία τους, οι οποίες μπορούν να διασφαλίσουν την κατανόηση και προσέγγιση του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρουν ουσιαστική και αποτελεσματική υποστήριξη στα θύματα, αλλά και μακροπρόθεσμα, να συμβάλλουν στην εξάλειψή του. Οι αρχές αυτές συνάδουν προς τις Κατευθύνσεις τόσο των Ηνωμένων Εθνών όσο και άλλων διεθνών οργανώσεων που έχουν θέσει σε υψηλή προτεραιότητα στην ατζέντα τους την καταπολέμηση της βίας και την άρση των διακρίσεων εις βάρος των γυναικών σε παγκόσμια κλίμακα Επιπλέον αποτελούν τη συμπύκνωση της διεθνούς εμπειρίας και με την έννοια αυτή θέτουν το πλαίσιο για την άσκηση πολιτικής στον τομέα αυτό από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και οργανώσεις (κυβερνητικούς και μη). Οι αξίες και οι αρχές αυτές αποτελούν την πυρήνα των αντιληπτικών σχημάτων του συνόλου των διαμορφωτών πολιτικής και των επαγγελματιών που ασχολούνται στο πεδίο αυτό ή/ και έρχονται σε οποιαδήποτε φάση σε επαφή με τα θύματα. Έμφυλη κατανόηση της βίας κατά των γυναικών- φεμινιστική προσέγγιση Η αρχή αυτή αφορά στην αναγνώριση και κατανόηση του θέματος της βίας κατά των γυναικών μέσα από την οπτική της ισότητας των φύλων: η βία είναι ταυτόχρονα αιτία και συνέπεια των διακρίσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών και αποτελεί σύμπτωμα της ιστορικά άνισης κατανομής εξουσίας μεταξύ των δύο φύλων. Θα πρέπει συνεπώς να θεωρείται πρωταρχικά ως κοινωνικό και πολιτικό πρόβλημα. Στο πλαίσιο αυτό οι παρεμβάσεις /δράσεις καλούνται να εκπληρώσουν μια σημαντική αποστολή με στόχο να ευαισθητοποιούν για το κοινωνικό, πολιτιστικό και πολιτικό πλαίσιο που δημιουργεί και αναπαράγει το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών. Ενδυνάμωση Η εμπειρία της βίας πλήττει την αυτοεκτίμηση και περιορίζει την ανεξαρτησία των θυμάτων και κατά συνέπεια η στήριξή τους αποσκοπεί στο να ξεπεραστεί το αίσθημα της αδυναμίας και να ενδυναμωθούν οι γυναίκες αυτές ώστε να μπορούν να οργανώσουν αυτόνομα τη ζωή τους με απώτερο στόχο μια ζωή απαλλαγμένη από τη 5

βία. Επομένως βασική αποστολή των υπηρεσιών είναι η ενδυνάμωση των ίδιων των γυναικών και ο σεβασμός της ακεραιότητάς τους μέσω της παροχής πληροφόρησης και υποστήριξης ώστε να επανακτήσουν τη χαμένη τους αυτοεκτίμηση, να διευρύνουν τις δυνατότητες για αυτονομία δράσης, (agency), να αποκαταστήσουν την επαφή και επικοινωνία τους στο πλαίσιο προσωπικών και κοινωνικών σχέσεων. Δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού Ο σεβασμός του δικαιώματος μιας γυναίκας να αποφασίζει για τη ζωή της είναι αδιαπραγμάτευτος. Σκοπός της παρέμβασης είναι να τερματιστεί η βία και όχι η σχέση. Το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των γυναικών συνιστά βασική αρχή την οποία σέβονται όλοι χωρίς να παρεμβαίνουν. Επομένως η υποστήριξη πρέπει να παρέχεται για όσο διάστημα απαιτείται ώστε η κάθε γυναίκα επωφελούμενη να προβεί σε αποφάσεις επανακτώντας τον έλεγχο της ζωής της. Γυναίκες βοηθούν γυναίκες Στο πλαίσιο της διεθνούς πρακτικής έχει αναδειχθεί η σημασία του φύλου των συμβούλων, το οποίο συνιστά μεθοδολογικό εργαλείο που επηρεάζει θετικά και διασφαλίζει την αλληλεγγύη φύλου μεταξύ συμβούλων και θυμάτων. Συνηγορία υπέρ γυναικών Δράση κατά της βίας σημαίνει υιοθέτηση καθαρής γραμμής και καταδίκη της βίας σε όλες τις μορφές της αντιμετωπίζοντας τα θύματα χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπες ως προς τα φύλα αντιλήψεις. Η συνηγορία και η αλληλεγγύη είναι ουσιαστικές υποστηρικτικές διαδικασίες. Εμπιστευτικότητα/ απόρρητο H αρχή της εμπιστευτικότητας και του απορρήτου πρέπει να διασφαλίζεται σε όλα τα επίπεδα, στο βαθμό μάλιστα που σε ορισμένες περιπτώσεις η παραβίασή τους μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή των θυμάτων, αλλά και των παιδιών τους. Απαιτείται κατά συνέπεια κατάλληλα εκπαιδευμένο και ευαισθητοποιημένο προσωπικό ικανό να λαμβάνει άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα για την προστασία τους. Μακράς διάρκειας υποστήριξη 6

Η υποστήριξή των γυναικών θυμάτων βίας απαιτεί χρόνο και πολύμορφη συνεργασία προκειμένου να ξεπεραστούν πολυσύνθετες δυσκολίες. Τα παιδιά διακριτή ομάδα χρηστών Οι υπηρεσίες ασφαλούς διαμονής ξενώνες οφείλουν να έχουν πρόβλεψη για την υποδοχή παιδιών κυρίως ανηλίκων κατά τη διάρκεια της διαμονής τους με την αρωγή εξειδικευμένων επαγγελματιών, τη διάθεση κατάλληλων χώρων και την υλοποίηση υποστηρικτικών ψυχο-παιδαγωγικών δραστηριοτήτων Προσβασιμότητα όλων χωρίς διακρίσεις Η αρχή της διασφάλισης της ανοικτής πρόσβασης όλων των κατηγοριών των θυμάτων ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, εθνικότητας, φυλής, θρησκείας, σεξουαλικού προσανατολισμού, γλώσσας, πολιτισμικών χαρακτηριστικών κλπ χωρίς διάκριση είναι απαράβατη αρχή. Κοινωνική Αλλαγή Η υποστήριξη που προσφέρουν οι υπηρεσίες αποσκοπεί μεταξύ άλλων στην άρση των προϊδεασμών, νοοτροπιών και συμπεριφορών στην κοινωνία που αποτελούν στοιχεία μέσω των οποίων διαιωνίζεται η βία κατά γυναικών και παιδιών. Οι υπηρεσίες θα πρέπει να είναι ανοιχτές σε όλες τις γυναίκες που υπήρξαν θύματα φυσικής, ψυχικής, συναισθηματικής, σεξουαλικής και οικονομικής βίας, από διαπράχθηκε από νυν ή πρώην σύζυγο/ σύντροφο ή μέλος της οικογένειας. Ομαδική εργασία και οριζόντια οργάνωση Η μορφή οργάνωσης των υπηρεσιών πρέπει να διασφαλίζει ότι η συνεργασία και οι σχέσεις δεν βασίζονται στην άσκηση εξουσίας και ιεραρχικά μοντέλα και επομένως η λειτουργία τους αποτελεί θετικό πρότυπο και επικοινωνεί το μήνυμα ότι οι άνθρωποι μπορούν να συμβιώσουν και να συνεργαστούν σε μια ατμόσφαιρα αλληλεγγύης και ισότητας. Συμμετοχή και δημοκρατικές διαδικασίες Οι δημοκρατικές διαδικασίες και η δυνατότητα ενεργούς συμμετοχής των γυναικών εμπλοκής σε ποικίλες πτυχές των δραστηριοτήτων των υπηρεσιών αποτελεί 7

σημαντική διάσταση. Για το σκοπό αυτό προτείνεται η διοργάνωση ομάδων εργασίας, συσκέψεων, εποπτειών που προάγουν την άμεση συμμετοχή όλων των μερών και την από κοινού λήψη αποφάσεων. 1. Οριζόντιες Δράσεις Οι δράσεις που ακολουθούν θέτουν το εθνικό πλέγμα ενεργειών στο πλαίσιο του οποίου μακροπρόθεσμα θα ενταχθούν και οι σχεδιαζόμενες για την τοπική αυτοδιοίκηση ενέργειες για την αντιμετώπιση και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η συνέχειά τους. Οι δράσεις που ακολουθούν θα υλοποιηθούν από τη Γενική Γραμματεία Ισότητας σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς (αναλυτικότερα βλέπε παραπάτω). Υπό αυτό το πρίσμα προτείνονται τα εξής: Σύσταση και θεσμική κατοχύρωση διοικητικών υπηρεσιών/ φορέων/ οργάνων σε κεντρικό πολιτειακό επίπεδο Εκπόνηση Ολοκληρωμένης Δέσμης Συντονισμένων Παρεμβάσεων Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης Επιμόρφωση στελεχών και δημόσιων λειτουργών και κατάρτιση συμβούλων στελεχών Τεκμηρίωση, παρακολούθηση προόδου και έρευνα Δημιουργία Τηλεφωνικής Γραμμή Υποστήριξης (ΣΟΣ) Εθνικής Εμβέλειας Αναλυτικότερα: 1.1. Σύσταση και θεσμική κατοχύρωση διοικητικών υπηρεσιών/ φορέων/ οργάνων σε κεντρικό πολιτειακό επίπεδο - Διυπουργική Επιτροπή - Εθνική Συντονιστική Επιτροπή - Εθνικός Μηχανισμός Τεκμηρίωσης (Παρατηρητήριο) - Ανεξάρτητη Αρχή (Συνήγορος) (Αναλυτικότερα βλέπε Β παραδοτέο, Ιανουάριος 2009, σελ: 6-14) 8

1.1.1. Κόστος στελέχωσης προτεινόμενων διοικητικών υπηρεσιών θεσμικών οργάνων Α. Εθνική Συντονιστική Επιτροπή Στελέχη υπουργείων - Δύο (2) άτομα από το ΥΠΕΣ (ΓΓΙ & Υφυπουργείο Δημόσιας Τάξης) - Ένα (1) άτομο από το Υπ. Δικαιοσύνης - Ενα (1) άτομο από το Υπ. Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης - Ένα (1) άτομο από την ΚΕΔΚΕ - Ένα (1) άτομο από την ΕΝΑΕ Εξωτερικοί εμπειρογνώμονες σε θέματα βίας κατά των γυναικών - Τρία (3) άτομα ΣΥΝΟΛΟ: 9 άτομα Μηνιαίο κόστος: 9 άτομα * 60 Α/Ω * 15 ώρες = 8.100 Β. Εθνικός Μηχανισμός Τεκμηρίωσης Παρατηρητήριο Στελέχη - 1 εμπειρογνώμονας σε θέματα βίας κατά των γυναικών - 1 κοινωνικός επιστήμονας στατιστικολόγος Μηνιαίο κόστος: 2 Εμπειρογνώμονες * 2.500 = 5.000 Γ. Ανεξάρτητη Αρχή (Συνήγορος) Στελέχη - 1 νομικός συνήγορος - 1 βοηθός συνηγόρου - 1 διοικητικό στέλεχος Μηνιαίο κόστος: 1 Νομικός * 2.500 1 νομικός (βοηθός) * 1.800 1 διοικητικό στέλεχος * 1.300 Σύνολο μηνιαίου κόστους: 5.600 9

Πίνακας 1. Κόστος στελέχωσης προτεινόμενων διοικητικών υπηρεσιών θεσμικών οργάνων ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ/ ΘΕΣΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ Α. Εθνική Συντονιστική Επιτροπή ΑΜΟΙΒΕΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ Στελέχη υπουργείων Δύο (2) άτομα από το ΥΠΕΣ (ΓΓΙ & Υφυπουργείο Δημόσιας Τάξης) Ένα (1) άτομο από το Υπ. Δικαιοσύνης Ενα (1) άτομο από το Υπ. Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης Ένα (1) άτομο από την ΚΕΔΚΕ Ένα (1) άτομο από την ΕΝΑΕ Εξωτερικοί εμπειρογνώμονες σε θέματα βίας κατά των γυναικών Τρία (3) άτομα ΣΥΝΟΛΟ: 9 άτομα ΜΗΝΙΑΙΟ ΚΟΣΤΟΣ 8.100 Β. Εθνικός Μηχανισμός Τεκμηρίωσης Παρατηρητήριο 9 * 60 Α/Ω * 15 ώρες = 8.100 1 εμπειρογνώμονας σε θέματα βίας κατά των γυναικών 1 κοινωνικός επιστήμονας στατιστικολόγος ΣΥΝΟΛΟ: 2 άτομα 5.000 ** 2* 2.500 = 5.000 Γ. Ανεξάρτητη Αρχή (Συνήγορος) 1 νομικός συνήγορος * 2.500 1 νομικός (βοηθός) * 1.800 1 διοικητικό στέλεχος * 1.300 ΣΥΝΟΛΟ: 3 άτομα 2.500 + 1.800 + 1.300 = 5.600 5.600 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 18.700 ** Υποσημείωση: προϋπολογίζεται μόνο το κόστος στελέχωσης υπό την προϋπόθεση ότι θα αποτελέσει τμήμα του Παρατηρητηρίου Ισότητας. 10

1.2. Εκπόνηση Ολοκληρωμένης Δέσμης Συντονισμένων Παρεμβάσεων Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης σε εθνικό επίπεδο Η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων (Task Force), η σύσταση της οποίας προβλέπεται στο πλαίσιο της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής, στη βάση μιας επικοινωνιακής στρατηγικής με στόχο την ευαισθητοποίηση τόσο της κοινής γνώμης, όσο και συγκεκριμένων επικοινωνιακών κοινών (ομάδων-στόχων) προκειμένου να επιτευχθεί ολιστική προσέγγιση του θέματος, να διασφαλιστεί η συνέχεια και κλιμάκωση της εκστρατείας, η αξιοποίηση πολλαπλών μέσων και εργαλείων, και η προσέγγιση πολλαπλών αποδεκτών, αναλαμβάνει το σχεδιασμό και την εκπόνηση Ολοκληρωμένης Δέσμης Συντονισμένων Παρεμβάσεων Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης σε εθνικό επίπεδο Συγκεκριμένα, θα εκπονήσει και θα υλοποιήσει: Εκστρατεία πρόληψης και ευαισθητοποίησης σε εθνικό επίπεδο με κεντρικό σύνθημα «Μηδενική Ανοχή της Βίας κατά των Γυναικών» και με στόχο την ενημέρωση των πολιτών για το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την ενδοοικογενειακή βία, τη σεξουαλική παρενόχληση και την εμπορία και διακίνηση προσώπων με σκοπό την εκμετάλλευση (trafficking), καθώς και το ρόλο που αναλαμβάνει η τοπική αυτοδιοίκηση ως προς την υποστήριξη και αρωγή των γυναικών και παιδιών που έχουν υποστεί βία. Στο πλαίσιο της εκστρατείας θα σχεδιαστούν μια σειρά αλληλένδετες δράσεις πρόληψης, εθνικής εμβέλειας, που θα υλοποιηθούν σε βάθος 5 ετών (2009 2013) Ομάδες στόχοι της εκστρατείας: - δημόσιοι υπάλληλοι, εργαζόμενοι/ ες σε φορείς κοινωνικών υπηρεσιών και φορείς (δημόσιους, ΟΤΑ, ΜΚΟ) παροχής υπηρεσιών υποστήριξης σε γυναίκες θύματα - αιρετοί και αιρετές (ΟΤΑ Α και Β βαθμού) - μέλη των αρχών επιβολής του νόμου (αστυνομικοί, εισαγγελείς, κλπ) - μέλη του δικαστικού και νομικού σώματος (δικαστές, δικηγόροι, κλπ) - μέλη του τομέα υγείας και πρόνοιας (ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, εργαζόμενοι/ ες στη φροντίδα και την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών) 11

- μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας (όλων των βαθμίδων) (μαθητές/ τριες, σπουδαστές/ στριες, φοιτητές/τριες, δάσκαλοι/ ες, καθηγητές/ τριες, γονείς) - μέλη της επιχειρηματικής κοινότητας και των αντίστοιχων οργανώσεων και συνδικαλιστικές οργανώσεις (εργαζομένων και εργοδοτών) - ΜΚΟ που στηρίζουν τις γυναίκες ή/και μετανάστριες, παρέχουν υπηρεσίες υποστήριξης σε γυναίκες θύματα, καθώς και σύλλογοι και οργανώσεις μεταναστών/ στριών - Όλες οι γυναίκες (και οι γυναίκες θύματα βίας) ανεξαρτήτως φυλής, γλώσσας, θρησκείας, εθνικής καταγωγής, σεξουαλικού προσανατολισμού, κλπ Στο πλαίσιο της εκστρατείας θα αξιοποιηθούν μια σειρά μέσα, όπως για παράδειγμα: Συνέδρια, ημερίδες, φόρουμ Σεμινάρια Ενίσχυση της δημόσιας ασφάλειας (με καλύτερο φωτισμό των δρόμων και πάρκων, περιπολίες στην πόλη, κλπ) Παραγωγή, δημοσιοποίηση και διάχυση έντυπου, ηλεκτρονικού και οπτικοακουστικού υλικού (αφίσες, σελιδοδείκτες, μπροσούρες, φυλλάδια, αυτοκόλλητα, ημερολόγια, φάκελοι με στατιστικά στοιχεία για τη βία κατά των γυναικών, ραδιοτηλεοπτικά σποτ, βίντεο, φωτογραφίες, ανακοινώσεις, δελτία τύπου, περιοδικά, δημιουργία ιστοσελίδων και ιστολογίων/ blogs, κλπ) Δημιουργία σχετικής ιστοσελίδας (ή διακριτής ενότητας στην υφιστάμενη ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας) 1.2.1 Κόστος δράσεων ευαισθητοποίησης Για το συνολικό κόστος των οριζόντιων δράσεων ευαισθητοποίησης βλέπε πίνακα που ακολουθεί. 12

Πίνακας 2. Κόστος δράσεων ευαισθητοποίησης Είδος Δράσης Τιμή Μονάδας Σύνολο 1 Συνέδριο 9.000 2 Θεματική Ημερίδα 5.000 3 Πανελλαδική έντυπη εκστρατεία 20.000 4 Τηλεοπτικό σποτ (παραγωγή) 50.000 5 Ιστοσελίδα 10.000 Γενικό Σύνολο 94.000 1.3. Επιμόρφωση στελεχών και δημόσιων λειτουργών - Κατάρτιση συμβούλων στελεχών Α. Επιμόρφωση στελεχών και δημόσιων λειτουργών Η Γενική Γραμματεία Ισότητας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης (και τα Περιφερειακά Ινστιτούτα Επιμόρφωσης) του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και την ΕΕΤΑΑ θα υλοποιήσει δράσεις για την επιμόρφωση στελεχών και δημόσιων λειτουργών (επαγγελματιών επιβολής νόμου, επαγγελματιών δικαστικού σώματος, επαγγελματιών ιατρικής/ νοσηλευτικής) που ασχολούνται στη δημόσια διοίκηση και αυτοδιοίκηση. Στο πλαίσιο αυτό θα υλοποιηθούν τα εξής: Α.1. Σχεδιασμός και εκπόνηση πακέτου/ syllabus επιμόρφωσης και ευαισθητοποίησης διάρκειας 30 ωρών Θα εκπονηθεί πακέτο / syllabus επιμόρφωσης και ευαισθητοποίησης διάρκειας 30 ωρών από το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης (ΙΝ. ΕΠ) του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας, το ΚΕΘΙ κα με εμπειρογνώμονες και ειδικούς επιστήμονες ή/ και ΜΚΟ με σχετική εμπειρία στο αντικείμενο. Στόχος είναι να επιμορφωθούν συνολικά 250 δημόσιοι υπάλληλοι και υπάλληλοι των ΟΤΑ. 13

Α.2. Σχεδιασμός και εκπόνηση ειδικών προγραμμάτων επιμόρφωσης ειδικών κατηγοριών επαγγελματιών Θα σχεδιαστούν και θα υλοποιηθούν ειδικά προγράμματα επιμόρφωσης για ειδικές κατηγορίες επαγγελματιών (επιβολής του νόμου, δικαστικού σώματος, ιατρικής/ νοσηλευτικής) που απασχολούνται στη δημόσια διοίκηση και αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο του Ινστιτούτο Επιμόρφωσης (ΙΝ.ΕΠ) και των Περιφερειακών Ινστιτούτων Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης του ΥΠΕΣ. Στόχος είναι να επιμορφωθούν συνολικά 60 άτομα από κάθε επαγγελματική κατηγορία.. 1.3.1. Κόστος Δράσεων Επιμόρφωσης Α.1. Σχεδιασμός Syllabus επιμόρφωσης 30 ωρών = 25.000 Α.2. Σχεδιασμός τριών (3) εξειδικευμένων προγραμμάτων επιμόρφωσης (30 ωρών έκαστο) * 8.000 = 24.000 Οι προτεινόμενες δράσεις μπορούν να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Ε.Π. «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013», Άξονας 3.2.2. «Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης» ( Ειδικός Στόχος 2.2. Δράση 2.2.2. «Δράσεις ενδυνάμωσης και προσαρμογής των δεξιοτήτων και της τεχνογνωσίας του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης στις διαρθρωτικές και θεσμικές αλλαγές»). Β. Κατάρτιση συμβούλων στελεχών Η Γενική Γραμματεία Ισότητας σε συνεργασία με το ΚΕΘΙ και την ΕΕΤΑΑ, θα προχωρήσει σε παράλληλες ενέργειες για την κατάρτιση συμβούλων-στελεχών, που στοχεύουν στη συγκρότηση ενός επαγγελματικού στελεχιακού δυναμικού το οποίο θα καλύψει τις νέες ανάγκες που προκύπτουν στο πλαίσιο των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων εθνικής και τοπικής εμβέλειας για την αντιμετώπιση και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Συγκεκριμένα, να υλοποιήσει τις εξής ενέργειες: Β.1. Δημιουργία Μητρώου Εκπαιδευτών/ τριών σε εθνικό επίπεδο Η Γενική Γραμματεία Ισότητας σε συνεργασία με το ΚΕΘΙ και την ΕΕΤΑΑ, θα δημιουργηθεί Μητρώου Επιστημόνων/ Επιστημονισσών διαφορετικών ειδικοτήτων, 14

καθώς και εμπειρογνωμόνων σε θέματα αντιμετώπισης και καταπολέμησης της βίας κατά των γυναικών μέσα από ανοικτή πρόσκληση προκειμένου να αποτελέσουν τη βασική ομάδα εκπαιδευτών/ τριών (trainers) που θα συμμετάσχουν στην κατάρτιση/ εξειδίκευση συμβούλων και στελεχών που θα απασχοληθούν στις προβλεπόμενες Δομές Υποστήριξης όπως π.χ. τα Κέντρα Συμβουλευτικής Υποστήριξης θυμάτων βίας, τις τηλεφωνικές υπηρεσίες, ξενώνες. Στο συγκεκριμένο αντικείμενο προτείνεται να εξειδικευτούν οι σύμβουλοι πιστοποιημένα στελέχη του μητρώου του ΕΚΕΠΙΣ. Β.2. Κατάρτιση (νέων) συμβούλων που θα απασχοληθούν στους Ξενώνες, τα Συμβουλευτικά Κέντρα, τα Κέντρα Υποδοχής Θυμάτων, τη Γραμμή ΣΟΣ ή τις γραμμές τηλεφωνικής υποστήριξης Η Γενική Γραμματεία Ισότητας σε συνεργασία με το ΚΕΘΙ και την ΕΕΤΑΑ θα σχεδιάσει πρόγραμμα κατάρτισης (ενδεικτικής) διάρκειας 150 ωρών με βάση και προδιαγραφές του Συμβουλίου της Ευρώπης που θα απευθύνεται σε επιστήμονες/ σες, απόφοιτες/ ους ανθρωπιστικών σπουδών για την εξειδίκευσή τους στη συμβουλευτική υποστήριξη θυμάτων βίας. Στόχος είναι η κατάρτιση και εξειδίκευση 120 Συμβούλων (ανέργων) που θα στελεχώσουν τις Υπηρεσίες και τα Κέντρα Συμβουλευτικής Υποστήριξης θυμάτων βίας που θα δημιουργηθούν σε τοπικό ή και περιφερειακό επίπεδο. 1.3.2. Κόστος Δράσεων Κατάρτισης Β.2. Κατάρτιση 120 ανέργων συμβούλων 150 ώρες * 16 την ώρα * 120 άτομα = 288.000 Πίνακας 3. Κόστος Δράσεων Επιμόρφωσης και Κατάρτισης ΔΡΑΣΗ ΚΟΣΤΟΣ 1. Σχεδιασμός Syllabus επιμόρφωσης 30 ωρών 25.000 2. Σχεδιασμός τριών (3) εξειδικευμένων προγραμμάτων 24.000 επιμόρφωσης (30 ωρών έκαστο) * 8.000 3. Κατάρτιση 120 ανέργων συμβούλων 288.000 120* 150 ώρες * 16 / ώρα ΣΥΝΟΛΟ 337.000 Υποσημείωση: Συμπεριλαμβάνεται το κόστος επιδότησης συμμετεχουσών/ όντων το οποίο μπορεί να καλυφθεί από τον ΟΑΕΔ. 15

1.4. Τηλεφωνική Γραμμή ΣΟΣ Εθνικής Εμβέλειας 1.4.1. Στελέχωση Το προσωπικό δύναται να είναι απόφοιτες2 ΤΕΙ/ ΑΕΙ (σε κοινωνικά αντικείμενα), που θα επιμορφωθεί3 κατάλληλα στην παροχή των σχετικών υπηρεσιών και τη διαχείριση κρίσεων. Απαιτούνται 5,6 εργαζόμενες/οι προκειμένου να καλυφθεί η 24ωρη /365 ημέρες λειτουργία της Γραμμής ΣΟΣ υπολογίζοντας για κάθε εργαζόμενη/ο 6ωρη βάρδια και πενθήμερη απασχόληση. 1.4.2. Κτιριακή υποδομή Ο χώρος εργασίας προτείνεται να είναι γραφείο τουλάχιστον 25 τ.μ. Να διαθέτει 1-2 θέσεις εργασίας με εξοπλισμό τηλεπικοινωνίας, Η/Υ και σύνδεση με διαδίκτυο, καθώς και σύστημα κλιματισμού, & θέρμανσης. 1.4.3. Ετήσιο κόστος λειτουργίας ΕΤΗΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΟΣ Κόστος αρχικής επένδυσης (υποδομή) 10.000 Δαπάνες Στελέχωσης ( 5,5 άτομα * 1300 * 14 μήνες) 100.100 Λειτουργικά /αναλώσιμα (1000 * 12μήνες) 12000 ΣΥΝΟΛΟ 122.100 Για το συνολικό κόστος των προτεινόμενων οριζόντιων δράσεων βλέπε πίνακα που ακολουθεί. 2 Απόφοιτες διότι σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία και πρακτική προτιμάται η απασχόληση γυναικών σε αντίστοιχες θέσεις διότι το φύλο των συμβούλων επηρεάζει θετικά και διασφαλίζει την αλληλεγγύη μεταξύ συμβούλων και θυμάτων (βλέπε και σελ. 29-33: βασικές αρχές οργάνωσης των υπηρεσιών αρωγής). 3 Όπου γίνεται αναφορά σε επιμόρφωση/ κατάρτιση αυτή συνιστάται να πραγματοποιηθεί για το σύνολο των απασχολούμενων με τη διαμόρφωση ειδικών προγραμμάτων σε εθνικό επίπεδο (βλ. ενότητα 1). 16

Πίνακας 4. Συνολικό κόστος προτεινόμενων οριζόντιων ενεργειών ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Στελέχωση διοικητικών υπηρεσιών/ φορέων/ οργάνων 18.700 Ολοκληρωμένη Δέσμη Συντονισμένων Παρεμβάσεων Πρόληψης και Ευαισθητοποίησης σε εθνικό επίπεδο (μηνιαίο κόστος) 94.000 (σύνολο τιμών μονάδας) Επιμόρφωση στελεχών και δημόσιων λειτουργών& Κατάρτιση συμβούλων 337.000 Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης (ΣΟΣ) Εθνικής Εμβέλειας 122.100 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 571.800 2. Ολοκληρωμένα Τοπικά Σχέδια Δράσης 2.1. Δημιουργία υποδομών και υπηρεσιών σε επίπεδο χώρας Η Γενική Γραμματεία Ισότητας με βάση την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και των αναγκών που προκύπτουν για την κάλυψη υποδομών και υπηρεσιών θα προχωρήσει στην εκπόνηση και υλοποίηση 13 Ολοκληρωμένων Τοπικών Σχεδίων Δράσης (ένα ΟΣΔ ανά διοικητική περιφέρεια της χώρας), στο πλαίσιο των οποίων θα δημιουργηθούν 25 νέα Συμβουλευτικά Κέντρα (σε αντίστοιχους δήμους πρωτεύουσες νομών) και 10 νέοι Ξενώνες (σε ισάριθμες Περιφέρειες της χώρας). Η τιμή-στόχου προκύπτει μέσα από την εξής εκτίμηση ανάλυση. Τα Συμβουλευτικά Κέντρα /υπηρεσίες, καλύπτουν την ανάγκη παροχής υπηρεσιών αρωγής στα θύματα, αλλά και υλοποίησης δράσεων πρόληψης και ευαισθητοποίησης κρίσιμης σημασίας για την ανάδειξη του ζητήματος και τον προσδιορισμό της πραγματικής ανάγκης σε βάθος χρόνου. Τα Συμβουλευτικά Κέντρα και οι Γραμμές ΣΟΣ ή Γραμμές Τηλεφωνικής Υποστήριξης (εφόσον η Γραμμή ΣΟΣ αποτελεί οριζόντια δράση εθνικής εμβέλειας που θα αναλάβει η Γενική Γραμματεία Ισότητας) συνιστούν υπηρεσίες πρώτης γραμμής οι οποίες συμβάλλουν και στην προσέλκυση. Η γραμμή τηλεφωνικής υποστήριξης (τοπικής εμβέλειας) είναι δυνατόν να προβλεφθεί ως (προαιρετική) λειτουργία στο πλαίσιο των παρεχόμενων υπηρεσιών των 17

Συμβουλευτικών Κέντρων, ενώ ο αριθμός τους δεν είναι σκόπιμο να υπερβαίνει τις 10-13 γραμμές στο σύνολο της χώρας. Σημειώνεται ότι κρίνεται σκόπιμο να ενισχυθούν οι ΟΤΑ οι οποίοι ήδη διαθέτουν κάποιου τύπου υπηρεσίες για θύματα βίας και οι οποίοι είναι οι εξής επτά (7): 1.Δήμος Αθηναίων, 2. Δήμος Χανίων, 3. Δήμος Κομοτηνής, 4. Δήμος Καρδίτσας, 5. Δήμος Λαρισαίων, 6. Δήμος Χίου, 7. Δήμος Πατρέων (αναλυτικότερα βλέπε Γ Παραδοτέο, Φεβρουάριος 2009, σελ: 5-10) Σε ότι αφορά τους ξενώνες οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως υπηρεσίες δεύτερης γραμμής (back up services) και επομένως αποτελούν έναν τύπο υπηρεσίας με μικρότερη αναλογικά ζήτηση τόσο σε σχέση με τις γραμμές ΣΟΣ, όσο και σε σχέση με τα Συμβουλευτικά Κέντρα /υπηρεσίες, καλύπτοντας τις παραπομπές των Συμβουλευτικών Κέντρων σε επίπεδο Περιφέρειας, κρίνεται σκόπιμο να προκηρυχθούν με τρόπο ώστε αφενός να δημιουργηθούν κίνητρα υποβολής προτάσεων, και αφετέρου να διασφαλίζεται η βιωσιμότητά τους μετά το πέρας της χρηματοδότησης (2 έτη) και με δεδομένο ότι συνιστούν υποδομές υψηλής επένδυσης και κόστους. Ως εκ τούτου, η δημιουργία 10 νέων ξενώνων (20 θέσεων έκαστος) στο πλαίσιο των Ολοκληρωμένων Τοπικών Σχεδίων Δράσης θα διπλασιάσει τη διαθέσιμη δυναμικότητα σε επίπεδο χώρας (από 201 σε 401), ενώ η χωροθέτησή τους σε συγκεκριμένες περιφέρειες όπου είτε λειτουργούν ήδη κάποιοι, αλλά δεν καλύπτουν τις υπάρχουσες ανάγκες (Περιφέρεια Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας), είτε δεν υπάρχουν καθόλου και πρέπει να δημιουργηθούν (7 Περιφέρειες της χώρας δεν διαθέτουν ξενώνα: 1. Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, 2. Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, 3. Περιφέρεια Πελοποννήσου, 4. Περιφέρεια Βορείου. 5. Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, 6. Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και 7. Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας) θα διασφαλίσει την κάλυψη σε επίπεδο χώρας. Αν ληφθεί υπόψη ότι λειτουργούν ήδη σε επίπεδο χώρας συνολικά 15 ξενώνες, αρκετοί από τους οποίους διαθέτουν μεγάλη εμπειρία/ τεχνογνωσία και παράλληλα αντιμετωπίζουν ζητήματα υπο-χρηματοδότησης με τις γνωστές συνέπειες, πρέπει να αποσαφηνιστεί αν η προκήρυξη θα τους συμπεριλάβει ή θα αφορά αποκλειστικά τη δημιουργία νέων. Στην περίπτωση που θα τους συμπεριλάβει και αυτό είναι σκόπιμο και για λόγους οικονομίας κλίμακας και γιατί συμβάλλουν σε ορισμένες τουλάχιστον 18

περιφέρειες στον ολοκληρωμένο χαρακτήρα των Σχεδίων και επιπλέον πυκνώνουν το δίκτυο παροχής των συγκεκριμένων υπηρεσιών, η προκήρυξη πρέπει να διευκολύνει τη συμμετοχή των υφιστάμενων. Κατά συνέπεια, σε επίπεδο χώρας προτείνονται τα εξής: Συνολικά 13 Ολοκληρωμένα Σχέδια Δράσης (ΟΣΔ) μέσω των οποίων δημιουργούνται: 25 Συμβουλευτικά Κέντρα σε ισάριθμους νομούς της χώρας (σε 13 περιφέρειες της χώρας) συμπεριλαμβανομένων των (10-13) γραμμών τηλεφωνικής υποστήριξης σε ισάριθμές περιφέρειες της χώρας 10 νέοι ξενώνες σε ισάριθμές περιφέρειες της χώρας Προτεραιότητα πριμοδότηση στις 5 Περιφέρειες με μηδενική κάλυψη (Στερεά Ελλάδα, Ιόνια Νησιά, Πελοπόννησος, Νότιο Αιγαίο, Δυτική Μακεδονία) και στις 2 Περιφέρειες με μητροπολιτικά κέντρα (Αττική και Κεντρική Μακεδονία) Αναβάθμιση και ενίσχυση υφιστάμενων ξενώνων και συμβουλευτικών κέντρων / υπηρεσιών Στη συνέχεια παρουσιάζεται πίνακας με πρόταση για την χωροθέτηση των προτεινομένων νέων υποδομών. 19

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΞΕΝΩΝΕΣ Πίνακας 5. Περιφερειακή Χωροθέτηση 25 Συμβουλευτικών Κέντρων/ Υπηρεσιών και 10 Ξενώνων σε επίπεδο χώρας 20

1 ΑΤΤΙΚΗΣ 2 1 2 ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2 1 3 ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 4 1 4 ΚΡΗΤΗΣ 1 0 (υπάρχει στα Χανιά - ΟΤΑ) 5 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ 3 1 6 ΗΠΕΙΡΟΥ 1 1 7 ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 1 0 (μπορεί να εξυπηρετηθεί από ξενώνες Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας) 8 ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 1 1 9 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 3 1 10 ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 1 0 ή 1 11 ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 3 1 ή 0 12 ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 1 13 ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2 1 ΣΥΝΟΛΟ 25 10 Υποσημείωση: Στις πέντε (5) Περιφέρειες με κίτρινη υπογράμμιση η κάλυψη των αναγκών είναι μηδενική. Στις επτά (7) Περιφέρειες με γαλάζια υπογράμμιση δεν υπάρχει ξενώνας. 2.2. Υποχρεωτικές δράσεις υποστήριξης 21

Οι προτεινόμενες υποχρεωτικές κατηγορίες δράσεων υποστήριξης υποδεικνύονται από την αναγκαιότητα διασφάλισης του ολοκληρωμένου χαρακτήρα των Ολοκληρωμένων Τοπικών Σχεδίων Δράσης τα οποία στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνουν και δράσεις υποστήριξης και αρωγής των γυναικών θυμάτων και δράσεις πρόληψης/ ευαισθητοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε ολοκληρωμένο τοπικό σχέδιο δράσης θα πρέπει να περιλαμβάνει Α. Δράσεις για την αντιμετώπιση και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών (ενέργειες τύπου Α ) και Β. Δράσεις πρόληψης και ευαισθητοποίησης (ενέργειες τύπου Β ). Οι δράσεις αυτές εξειδικεύονται ανά τύπο δομής ή υπηρεσίας (συμβουλευτικό κέντρο, ξενώνας,) στο πλαίσιο της αναλυτικής περιγραφής του συνόλου των δράσεων. Κρίσιμης σημασία είναι η εξασφάλιση συνεργασίας του συνόλου των εμπλεκόμενων δημόσιων υπηρεσιών και φορέων με στόχο αφενός τη διασφάλιση της συνέργιας και του συνεχούς (continuum) των παρεχόμενων υπηρεσιών, και αφετέρου την παροχή ολοκληρωμένης υποστήριξης στις γυναίκες- θύματα. Συνεπώς, το προτεινόμενο Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης θα πρέπει να περιλαμβάνει τη δημιουργία νέων υπηρεσιών, αλλά και τη συνεργασία με υφιστάμενες μέσω διασύνδεσης με άλλους παρόχους. Τέλος προτείνεται η εισαγωγή ποσόστωσης επί του συνολικού προϋπολογισμού του ολοκληρωμένου τοπικού σχεδίου δράσης. Ενδεικτικά, 80% του συνολικού προϋπολογισμού θα πρέπει να αφορά δράσεις τύπου Α και 20% δράσεις τύπου Β. 4 2.3. Συμβουλευτικά Κέντρα 2.3.1. Παρεχόμενες υπηρεσίες Α. Δράσεις για την αντιμετώπιση καταπολέμηση της βίας & την υποστήριξη, αρωγή και αποκατάσταση των θυμάτων (γυναικών και παιδιών) Στόχος της συγκεκριμένης κατηγορίας δράσεων είναι η αντιμετώπιση και καταπολέμηση των βίας κατά των γυναικών και η πολλαπλή υποστήριξη των θυμάτων προκειμένου να αποκτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους και να αυτονομηθούν. Αυτό σημαίνει ότι η 4 Κατά τη λογική των ενεργειών Α και Β κατηγορίας των συνοδευτικών υποστηρικτικών υπηρεσιών (Σ.Υ.Υ). 22

υποστήριξη και αρωγή των θυμάτων αποτελούν κατεξοχήν αρμοδιότητα των υπηρεσιών που θα δημιουργηθούν (συμβουλευτικών κέντρων, ξενώνων και γραμμών ΣΟΣ ή τηλεφωνικής υποατήριξης), ενώ για την αποκατάσταση (π.χ. η ένταξη στην αγορά εργασίας και συμμετοχή σε ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, η συνδρομή για εύρεση στέγης/ φθηνής κατοικίας, για επιδότηση ενοικίου, καταβολή προνοιακών επιδομάτων, κλπ) αποτελεί αρμοδιότητα άλλων φορέων της πολιτείας (π.χ. ΟΑΕΔ, Κέντρων Προώθησης στην Απασχόληση, ΚΕΚ, του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας, των Οργανισμών Πρόνοιας, των Νομαρχιών, κλπ), πρέπει να προβλέπεται η συνεργασία των φορέων σε τοπικό/ περιφερειακό επίπεδο και να υποστηρίζεται σε κεντρικό επίπεδο. 5 Ειδικότερα οι δράσεις υποστήριξης και αρωγής των θυμάτων αφορούν τα εξής: Υπηρεσίες ενημέρωσης και εξειδικευμένης πληροφόρησης Υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης (εξειδικευμένη συμβουλευτική) των γυναικών θυμάτων και των παιδιών τους (τόσο κατά την κρίση, όσο και μετά, στήριξη και καθοδήγηση για την εκπόνηση προσωπικού σχεδίου ασφαλείας και τη λήψη προληπτικών μέτρων για την προστασία και ασφάλεια της γυναίκας και των παιδιών της, κλπ) Υπηρεσίες νομικής συμβουλευτικής και πληροφόρησης για δικαιώματα των θυμάτων, τους σχετικούς νόμους, τις απαιτούμενες διαδικασίες για την υποβολή καταγγελίας, μήνυσης, κλπ Υπηρεσίες συνοδείας (όταν απαιτείται) και παραπομπής των θυμάτων σε ξενώνες, στις αστυνομικές, εισαγγελικές αρχές, στο δικαστήριο, σε νοσοκομεία ή κέντρα υγείας, σε φορείς αρμόδιους για προνοιακά ή άλλα επιδόματα, σε φορείς απασχόλησης, σε φορείς φύλαξης και υποστήριξης παιδιών, κλπ Β. Δράσεις πρόληψης και ευαισθητοποίησης 5 Για παράδειγμα, κατά το μοντέλο συνεργασίας που υιοθετήθηκε στο πλαίσιο υλοποίησης του Μέτρου 5.3 «Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Υπέρ των Γυναικών» του Ε.Π. «Απασχόληση και Επαγγελματική Κατάρτιση» του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας ή μέσω Μνημονίου ή Πρωτοκόλλου Συνεργασίας του Υπουργείου Εσωτερικών, της Γενικής Γραμματείας Ισότητας ή και των ΚΕΔΚΕ/ ΕΝΑΕ με το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και τον ΟΑΕΔ ή άλλες συναρμόδιες υπηρεσίες. 23

Στόχος των δράσεων πρόληψης για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των δράσεων ευαισθητοποίησης του κοινωνικού συνόλου είναι η μηδενική ανοχή της βίας, η έμπρακτη κατοχύρωση του δικαιώματος των γυναικών και των παιδιών σε μια ζωή χωρίς βία και η δέσμευση της πολιτείας και της τοπικής κοινωνίας για τιμωρία των θυτών. Αυτό σημαίνει αφενός ότι η (τοπική) κοινωνία ως σύνολο πρέπει να απορρίψει τη βία με ενεργητικό/ δυναμικό τρόπο και αφετέρου ότι όλοι και όλες πρέπει να ενημερωθούν για τους τρόπους αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών. Ως εκ τούτου έχει μεγάλη σημασία η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του γενικότερου κοινού προκειμένου να πάψουν οι γυναίκες να γίνονται θύματα βίας. Ταυτοχρόνως θα πρέπει να ανοίξει η συζήτηση για τη βία και να ενθαρρυνθούν οι πολίτες και οι πολίτισσες για να αναφέρουν/ καταγγέλλουν τα περιστατικά βίας. Επομένως, η πληροφόρηση για τη σοβαρότητα και συχνότητα του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών, για το ότι η βία συνιστά αδίκημα που τιμωρείται και για το δικαίωμα των θυμάτων να υπερασπίσουν την ακεραιότητα και ελευθερία τους μέσα από τις σχετικές προβλέψεις του νόμου έχουν μεγάλη σημασία. Από την άλλη πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση ειδικών ομάδων στόχων οι οποίες είτε κινδυνεύουν από βία, είτε έρχονται σε επαφή με θύματα βίας. Ειδικά όσοι και όσες έρχονται σε επαφή με θύματα βίας μπορούν να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στο πλαίσιο του πεδίου των αρμοδιοτήτων τους και γι αυτό είναι ουσιώδες να είναι ευαισθητοποιημένοι ως προς τη σοβαρότητα του ζητήματος και κυρίως ως προς τις δυνατότητες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της βίας. Για παράδειγμα έχει εξαιρετική σημασία οι επαγγελματίες αυτοί να είναι σε θέση να διαγνώσουν τα περιστατικά κακοποίησης και να προσφέρουν στα θύματα την κατάλληλη υποστήριξη ή/ και να τα παραπέμψουν στις αρμόδιες υπηρεσίες. Τέλος, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει η οπτική του φύλου (gender mainstreaming) να αποτελεί διάσταση των όποιων ενεργειών πρόληψης και ευαισθητοποίησης προτείνονται στο πλαίσιο ενός τοπικού σχεδίου δράσης. Με βάση τα παραπάνω, οι δράσεις πρόληψης και ευαισθητοποίησης διαφοροποιούνται αναλόγως με την ομάδα στόχο στην οποία απευθύνονται (γενικό κοινό/ σύνολο τοπικής κοινότητας, θύματα βίας, ειδικές ομάδες στόχους, κλπ). Ενδεικτικά αναφέρονται οι κάτωθι δράσεις 24

Δράσεις ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινότητας και του ευρύτερου κοινού Δράσεις ευαισθητοποίησης με κοινό-στόχο τις γυναίκες προσέλκυση Δράσεις ευαισθητοποίησης με κοινό-στόχο τους επαγγελματίες /αιρετούς δημόσιων φορέων Δράσεις ευαισθητοποίησης για την εκπαιδευτική κοινότητα Δράσεις ευαισθητοποίησης και ανάπτυξη συνεργασιών με επαγγελματίες των ΜΜΕ Δράσεις ευαισθητοποίησης με κοινό-στόχο άνδρες Δράσεις επιμόρφωσης ευαισθητοποίησης Μελέτες έρευνες 2.3.2. Υποδομές Το Συμβουλευτικό Κέντρο θα πρέπει να διαθέτει κτιριακή υποδομή συνολικής επιφάνειας τουλάχιστον 60 τ.μ. σε σημείο της πόλης με εύκολη πρόσβαση 6 (π.χ. μέσα συγκοινωνίας), ενώ θα πρέπει να προβλεφθεί και η δυνατότητα πρόσβασης γυναικών που είναι ΑμΕΑ. Αναλυτικότερα το Συμβουλευτικό Κέντρο πρέπει να διαθέτει τα κάτωθι: - χώρο υποδοχής - χώρους για ατομικές συνεδρίες, - χώρους για ομαδικές συνεδρίες, εποπτείες και συνεδριάσεις του Δ.Σ. Για την παροχή των υπηρεσιών θα πρέπει να δημιουργηθούν τρεις (3) θέσεις εργασίας (με αντίστοιχα γραφεία, βιβλιοθήκες, καθίσματα εργασίας και επισκεπτών, Η/Υ και σχετικό εξοπλισμό, καθώς και σύνδεση με το διαδίκτυο). Επίσης, όπως προαναφέρθηκε θα πρέπει να δημιουργηθεί διακριτός χώρος για ομαδικές συνεδρίες, συναντήσεις, κλπ. Παράλληλα ο χώρος θα πρέπει να διαθέτει σύστημα κλιματισμού, θέρμανσης και πυρασφάλειας, καθώς και εξοπλισμό τηλεπικοινωνιών. 6 Το σημείο εγκατάστασης του ΣΚ δεν είναι σκόπιμο να είναι κεντρικό, προκειμένου να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή εμπιστευτικότητα κατά την πρόσβαση των θυμάτων και το απόρρητο της επίσκεψης τους για προφανείς λόγους. 25

2.3.3. Στελέχωση ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΩΝ ΚΈΝΤΡΩΝ & ΠΟΛΕΙΣ - ΔΗΜΟΙ Για την παροχή των προαναφερόμενων υπηρεσιών απαιτείται η απασχόληση κατ ελάχιστον τεσσάρων (4) στελεχών οι ειδικότητες των οποίων είναι: 1 Κοινωνική/ος Λειτουργός (με κατ ελάχιστον τριετή εμπειρία στην παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής σε γυναίκες θύματα βίας / γυναίκες) 1Ψυχολόγος (με κατ ελάχιστον τριετή εμπειρία στην παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής σε γυναίκες θύματα βίας / γυναίκες) 1 Δικηγόρος (εξωτερικός συνεργάτης) 1 Διοικητικός/ή υπάλληλος Σε περίπτωση που στο πλαίσιο του Συμβουλευτικού Κέντρου προβλεφθεί η δημιουργία Υπηρεσίας Τηλεφωνικής Υποστήριξης απαιτείται 1 επιπλέον Κοινωνική/ος Λειτουργός για την υποστήριξη και λειτουργία του τηλεφωνικού κέντρου. 2.3.4. Περιφερειακή κατανομή Με βάση τις υφιστάμενες δομές και τις ανάγκες που αναδείχθηκαν στο πλαίσιο της χαρτογράφησης και αξιολογικής αποτύπωσης των υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και την αρωγή των θυμάτων σε επίπεδο χώρας προτείνεται η εξής περιφερειακή κατανομή και χωροθέτηση των Συμβουλευτικών Κέντρων σε επίπεδο χώρας: 26

1 ΑΤΤΙΚΗΣ 2 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 (Αθήνα Πειραιάς) ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2 (Λαμία, Χαλκίδα) ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 4 (Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Κατερίνη, Κιλκίς ή Πέλλα παραμεθόριοι νομοί) ΚΡΗΤΗΣ 1 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ 3 (Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη παραμεθόρια, Καβάλα) ΗΠΕΙΡΟΥ 1 (Ιωάννινα ή Πρέβεζα) ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 1 ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 1 (Μυτιλήνη) ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 3 (Καλαμάτα, Τρίπολη, Κόρινθος) ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 1 (Ρόδος) ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 3 (Λάρισα, Βόλος, Καρδίτσα) ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 (Πάτρα) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2 (Κοζάνη, Φλώρινα παραμεθόριος) ΣΥΝΟΛΟ 25 Πίνακας 6. Προτεινόμενη Περιφερειακή Κατανομή Συμβουλευτικών Κέντρων ** Προκρίνεται η δημιουργία Συμβουλευτικών Κέντρων σε δήμους/ πόλεις που είναι πρωτεύουσες νομών 2.4. Ξενώνες 2.4.1. Παρεχόμενες υπηρεσίες 27

Α. Δράσεις για την αντιμετώπιση καταπολέμηση της βίας & την υποστήριξη, αρωγή και αποκατάσταση των θυμάτων (γυναικών και παιδιών) (βλέπε και παραπάνω) Ειδικότερα οι δράσεις υποστήριξης και αρωγής των θυμάτων αφορούν τα εξής: Υπηρεσίες ενημέρωσης και εξειδικευμένης πληροφόρησης Υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης (εξειδικευμένη συμβουλευτική) των γυναικών θυμάτων και των παιδιών τους (τόσο κατά την κρίση, όσο και μετά, στήριξη και καθοδήγηση για την εκπόνηση προσωπικού σχεδίου ασφαλείας και τη λήψη προληπτικών μέτρων για την προστασία και ασφάλεια της γυναίκας και των παιδιών της, κλπ) Υπηρεσίες νομικής συμβουλευτικής και πληροφόρησης για δικαιώματα των θυμάτων, τους σχετικούς νόμους, τις απαιτούμενες διαδικασίες για την υποβολή καταγγελίας, μήνυσης, κλπ Υπηρεσίες συνοδείας (όταν απαιτείται) και παραπομπής των θυμάτων σε ξενώνες, στις αστυνομικές, εισαγγελικές αρχές, στο δικαστήριο, σε νοσοκομεία ή κέντρα υγείας, σε φορείς αρμόδιους για προνοιακά ή άλλα επιδόματα, σε φορείς απασχόλησης, σε φορείς φύλαξης και υποστήριξης παιδιών, κλπ Υπηρεσίες παροχής ασφαλούς στέγης και προστασίας για τις γυναίκες θύματα και τα παιδιά τους για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται Β. Δράσεις πρόληψης και ευαισθητοποίησης (βλέπε και παραπάνω) Ενδεικτικά αναφέρονται οι κάτωθι δράσεις Δράσεις ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινότητας και του ευρύτερου κοινού Δράσεις ευαισθητοποίησης με κοινό-στόχο τις γυναίκες προσέλκυση Δράσεις ευαισθητοποίησης με κοινό-στόχο τους επαγγελματίες /αιρετούς δημόσιων φορέων Δράσεις ευαισθητοποίησης για την εκπαιδευτική κοινότητα Δράσεις ευαισθητοποίησης και ανάπτυξη συνεργασιών με επαγγελματίες των ΜΜΕ 28

Δράσεις ευαισθητοποίησης με κοινό-στόχο άνδρες Δράσεις επιμόρφωσης ευαισθητοποίησης Μελέτες έρευνες 2.4.2. Υποδομές και εξοπλισμός Προτείνεται η στέγαση του ξενώνα, η δυναμικότητα του οποία θα ανέρχεται σε 20 θέσεις διαμονής (για γυναίκες/μητέρες και παιδιά) 7, να γίνει σε μονοκατοικία η οποία βρίσκεται κοντά σε κατοικημένη περιοχή. Ο ξενώνας πρέπει να διαθέτει πρόσβαση για ΑμεΑ, μία (1) τουλάχιστον έξοδο κινδύνου, θύρες ασφαλείας, σύστημα πυρόσβεσης-πυρασφάλειας, καθώς και επαρκώς ασφαλισμένη αυλή, διαμορφωμένη κατάλληλα για χρήση από τα παιδιά. Για την κατ ελάχιστο απαιτούμενη κτιριακή υποδομή του ξενώνα, βλέπε πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 7. Κτιριακή υποδομή και εξοπλισμός ξενώνων Χώροι Ελάχιστη Προβλεπόμενες χρήσεις έκταση σε τ.μ. Διοίκηση 25 Χώρος συνεδριάσεων Δ.Σ. & επιστημονικού προσωπικού Γραφεία-αρχείο 20 Χώρος διοίκησης - διοικητικών στελεχών με 2 διαμορφωμένες θέσεις εργασίας. Χώρος αρχειοθέτησης υλικού Χώρος υποδοχής 15 Κατάλληλα διαμορφωμένος χώρος με πίνακα ανάρτησης πληροφοριακού υλικού και 1 θέση εργασίας Ατομική συμβουλευτική 10 1 θέση εργασίας Τραπεζαρία -Καθιστικό 60 Χώρος εστίασης & ψυχαγωγίας, χώρος εκδηλώσεων Βοηθητικοί χώροι 30 (κουζίνες-πλυντήρια) Πέντε (5) υπνοδωμάτια με ανεξάρτητη τουαλέτα- 150 Δωμάτια φιλοξενίας τεσσάρων (4) ατόμων έκαστο με διαμορφωμένο χώρο και για παιδιά 7 Συμπεριλαμβανομένων των θυμάτων trafficking σε συνεργασία με τις ειδικές υπηρεσίες και με εξασφάλιση εξειδικευμένου προσωπικού. Στην περίπτωση αυτή είναι σκόπιμο να υπάρξει κατάλληλη προετοιμασία και να διασφαλίζεται η απαιτούμενη τεχνογνωσία και εξειδικευμένη μεθοδολογία υποστήριξης, για υποδοχή και διαχείριση περιστατικών trafficking. 29

μπάνιο (30 τ.μ. έκαστο) Απασχόληση παιδιών 40 Χώρος δημιουργικών δραστηριοτήτων παιδιών-παιδότοπος Τουαλέτες προσωπικούεπισκεπτών 20 3 τουαλέτες (εκ των οποίων η μία ΑμΕΑ) ΣΥΝΟΛΟ 370 τ.μ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ Εξοπλισμός Σχετικά με τον εξοπλισμό απαραίτητα κρίνονται: σύστημα παρακολούθησης σε κάθε χώρο, συναγερμός ασφαλείας άμεσης σύνδεσης με την Αστυνομία (ειδικό κομβίο όπως των Τραπεζών), εξοπλισμός πυρασφάλειας και προστασίας ατυχημάτων στον πίνακα ηλεκτροδότησης Από την ευρωπαϊκή εμπειρία 8 προκύπτει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ξενώνες παρέχουν ένα συνδυασμό υπηρεσιών όπως: κινητές μονάδες, διαμεσολάβηση, συμβουλευτική, επανεγκατάσταση (resettlement), υποστήριξη, follow-up, υπηρεσίες υποστήριξης παιδιών. Με άλλα λόγια παρέχουν και μια σειρά υπηρεσίες όπως αυτές των Συμβουλευτικών Κέντρων. Το μοντέλο αυτό εφαρμογής συνάδει με τον τύπο του «Πλήρους ξενώνα» (παραδοτέο Α, μέρος Γ ) και έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις υποδομών και στελέχωσης. Η επιλογή αυτή ωστόσο έχει πλεονεκτήματα (οικονομίες κλίμακας) και μειονεκτήματα (χαμηλή ελκτικότητα από γυναίκες που βιώνουν βία, αλλά δεν βρίσκονται στη φάση απομάκρυνσης από το θύτη-σύζυγο και καταφυγής σε ξενώνα) και κατά συνέπεια η πρόκρισή της θα πρέπει να είναι κατάλληλα τεκμηριωμένη και χωροθετημένη και προτιμητέα για μεγάλα αστικά κέντρα που μπορεί να διασφαλισθεί ανωνυμία και εμπιστευτικότητα. 2.4.3. Στελέχωση Η στελέχωση που απαιτείται κατ ελάχιστον για την παροχή των προαναφερόμενων υπηρεσιών από τον ξενώνα περιλαμβάνει τα κάτωθι εννέα (9) άτομα: 8 Combating violence against women: minimum standards for support services. Council of Europe, 2008. 30

- 1 Διοικητικό στέλεχος - διαχειρίστρια (κατά προτίμηση με ειδίκευση στην κοινωνική διοίκηση) - 1 Ψυχολόγος με εμπειρία /εξειδίκευση σε θέματα βίας - 1 Κοινωνική Λειτουργός με εμπειρία /εξειδίκευση σε θέματα βίας - 1 Ψυχολόγος με ειδίκευση Παιδοψυχολογίας, τουλάχιστον 3ετούς εμπειρίας (εξωτερικός συνεργάτης με κατ αποκοπήν αμοιβές) - 1 Δικηγόρος (εξωτερικός συνεργάτης με κατ αποκοπήν αμοιβές) - 1 παιδοκόμος- υπεύθυνος/η απασχόλησης - φροντίδας παιδιών (μερικής απασχόλησης) - 1 οικονόμος οικιακή βοηθός - 2 φύλακες για την ασφάλεια Για την εύρυθμη λειτουργία του ξενώνα απαιτείται ένας/μία (1) εκ των επιστημόνων να αναλάβει και την αρμοδιότητα του/της υπεύθυνης συντονιστή/στριας του ξενώνα (είτε ψυχολόγος, είτε κοινωνική/ός λειτουργός). Το διοικητικό στέλεχος αναλαμβάνει καθήκοντα γραμματείας, αρχειοθέτησης διαχείρισης, προμηθειών-υλικού και όλων των απαιτούμενων ταμειακών εργασιών. Σημειώνεται τέλος, ότι τα στελέχη που απασχολούνται στους ξενώνες, εκτός από τα τυπικά προσόντα που περιγράφονται στο σύστημα προδιαγραφών, πρέπει να διαθέτουν ένα ευρύ φάσμα επαγγελματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων για να εκτελέσουν το πολύπλοκο έργο τους. Απαιτούνται δεξιότητες και προσόντα κυρίως στα πεδία: - της διαχείρισης κρίσεων - της επίλυσης συγκρούσεων στην ατομική και ομαδική συμβουλευτική - της ομαδικής εργασίας Σημαντικές επίσης κρίνονται οι επικοινωνιακές δεξιότητες για τη διαμεσολάβηση στις υπηρεσίες που εμπλέκονται. 2.4.4. Περιφερειακή κατανομή Με βάση τις υφιστάμενες δομές και τις ανάγκες που αναδείχθηκαν στο πλαίσιο της χαρτογράφησης και αξιολογικής αποτύπωσης των υπηρεσιών για την αντιμετώπιση 31

της βίας κατά των γυναικών και την αρωγή των θυμάτων σε επίπεδο χώρας προτείνεται η εξής περιφερειακή κατανομή και χωροθέτηση των Ξενώνων σε επίπεδο χώρας: 32

Πίνακας 8. Προτεινόμενη περιφερειακή κατανομή ξενώνων σε επίπεδο χώρας ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΞΕΝΩΝΩΝ & ΠΟΛΕΙΣ - ΔΗΜΟΙ 1 ΑΤΤΙΚΗΣ 1 (Πειραιάς) 2 ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 (Λαμία) 3 ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1 (Θεσσαλονίκη) 4 ΚΡΗΤΗΣ 0 (υπάρχει στα Χανιά - ΟΤΑ) 5 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ 1 (Κομοτηνή) 6 ΗΠΕΙΡΟΥ 1 (Ιωάννινα) 7 ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 0 (μπορεί να εξυπηρετηθεί από ξενώνες Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας) 8 ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 1 (Χίος) 9 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 1 (Τρίπολη) 10 ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 0 ή 1 (Ρόδος) 11 ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 1 ή 0 (Καρδίτσα, υπάρχει στη Λάρισα -ΟΤΑ) 12 ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 (Πάτρα) 13 ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1 (Κοζάνη) ΣΥΝΟΛΟ 10 33

2.4.5. Κόστος ανά τύπο υπηρεσίας και συνολικά ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΙΜΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΚΟΣΤΟΣ/ΜΟΝΑΔΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΜΒΟΥΛ. ΚΕΝΤΡΑ 25 225.000 5.625.000 ΞΕΝΩΝΕΣ 10 505.064 5.050.640 ΓΡΑΜΜΗ ΣΟΣ 1 122.100 122.100 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 36 10.797.740 Υποσημείωση: Στο κόστος αυτό περιλαμβάνονται δαπάνες αρχικής επένδυσης, κόστος λειτουργίας για 2 έτη, δαπάνες πρόληψης, ευαισθητοποίησης ως ποσοστό - 15% για τα ΣΚ) 34