ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

EL EL EL

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 20.5.2009 SEC(2009) 640 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ που συνοδεύει την Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε το ευρωπαϊκό πρόγραµµα γεωσκόπησης (GMES) και τις αρχικές του επιχειρήσεις (2011 2013) ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ [COM(2009)223] [SEC(2009) 639] EL EL

ΣΥΝΟΨΗ Η παρούσα αξιολόγηση αντικτύπου προετοιµάστηκε από τις υπηρεσίες της Επιτροπής για να υποστηρίξει την πρόταση της Επιτροπής για τον κανονισµό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε το ευρωπαϊκό πρόγραµµα γεωσκόπησης (GMES) και τις αρχικές του επιχειρήσεις (2011 2013). Παρέχει επίσης µια εκ των προτέρων αξιολόγηση σύµφωνα µε το άρθρο 21 παράγραφο 1 των κανόνων εφαρµογής του δηµοσιονοµικού κανονισµού 1. Σήµερα, η GMES συγχρηµατοδοτείται, και θα εξακολουθήσει να συγχρηµατοδοτείται, σε ευρωπαϊκό, διακυβερνητικό και εθνικό επίπεδο, µε βάση εταιρικές συµπράξεις µεταξύ των διαφόρων εµπλεκοµένων. Η ΕΕ θα συντονίζει αυτές τις εταιρικές συµπράξεις και θα διαχειρίζεται τη δική της συµβολή στην GMES, η οποία συνίσταται στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων και µιας φάσης επιχειρησιακής ετοιµότητας. Όσον αφορά τις αναπτυξιακές δραστηριότητες, η συµβολή αυτή συνίσταται σήµερα, κυρίως, στη συγχρηµατοδότηση ερευνητικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο του ΠΠ7 και του ΠΠ6 2. Οι πρώτες επιχειρησιακές υπηρεσίες στον τοµέα της διαχείρισης εκτάκτων περιστάσεων και της χερσαίας παρακολούθησης χρηµατοδοτούνται στο πλαίσιο προπαρασκευαστικών δράσεων και ορισµένων άλλων επιχειρησιακών συνιστωσών στον τοµέα της παρακολούθησης της ξηράς (εδαφοκάλυψη Corine και Αστικός Άτλαντας). Στις αρχές της επόµενης δεκαετίας (2011-2013), οι επιχειρησιακές υπηρεσίες µπορούν να παρέχονται σε ευρύτερη κλίµακα. Ενδεχοµένως να χρειαστούν επενδύσεις για τη δηµιουργία της κατάλληλης υποδοµής για την απαιτούµενη αλυσίδα επεξεργασίας υπηρεσιών και την ανάπτυξη προϊόντων, βασιζοµένων σε πρωτότυπα που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο των προηγουµένων ερευνητικών δράσεων. Το ΠΠ7 είναι ένα εργαλείο Ε&Α και, εποµένως, δεν έχει σχεδιαστεί για την υποστήριξη των αρχικών επιχειρήσεων της GMES, στο βαθµό που αυτές πρέπει να εξασφαλίζονται σε µια πιο µόνιµη βάση. Εποµένως, είναι αναγκαίο να θεσπιστούν κατάλληλοι µηχανισµοί για µια κοινοτική παρέµβαση. Πρόκειται για µια πρόκληση που ο κανονισµός προτίθεται να αντιµετωπίσει. Το πλήρως αναπτυγµένο πρόγραµµα GMES, στο πλαίσιο του οποίου µπορεί να χρηµατοδοτηθεί η συµβολή της ΕΕ στη συνολική πρωτοβουλία GMES, αναµένεται να είναι σε λειτουργία κατά τη διάρκεια του εποµένου πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου (από το 2014 και µετά). Οι συνολικές δηµοσιονοµικές ανάγκες της GMES, από το 2013 και µετά, θα αποτελέσουν αντικείµενο µελλοντικής ανάλυσης εκ µέρους της Επιτροπής, µε βάση καθορισµένων αρχών 1 2 Κανονισµός (ΕΚ, Ευρατόµ) αριθ. 2342/2002 της Επιτροπής, της 23ης εκεµβρίου 2002, για τη θέσπιση των κανόνων εφαρµογής του κανονισµού (EK, Ευρατόµ) αριθ. 1605/2002 του Συµβουλίου για τη θέσπιση του ηµοσιονοµικού Κανονισµού που εφαρµόζεται στο γενικό προϋπολογισµό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ L 357 της 31.12.2002, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισµό (ΕΚ, Ευρατόµ) αριθ. 478/2007 της Επιτροπής, της 23ης Απριλίου 2007 (ΕΕ L 111 της 28.4.2007, σ. 13). Στο ΠΠ6, η ΕΕ δαπάνησε 100 εκατ. ευρώ για σχέδια της GMES, ενώ ο ΕΟ επένδυσε άλλα 100 εκατ. ευρώ σε σχέδια που αφορούσαν την παροχή υπηρεσιών GMES. Στη διαστηµική συνιστώσα του ειδικού προγράµµατος «Συνεργασία», του ΠΠ7, η ΕΕ θα διαθέσει 430 εκατ. ευρώ για σχέδια υπηρεσιών GMES και για την προµήθεια δεδοµένων για τις εν λόγω υπηρεσίες, στο διάστηµα 2007-2013. Επιπροσθέτως, 624 εκατ. ευρώ από τη διαστηµική συνιστώσα του ΠΠ7 θα διατεθούν στην ανάπτυξη του προγράµµατος του ΕΟ για τη διαστηµική συνιστώσα της GMES, για την οποία θα διατεθούν συνολικά (βάσει των οικονοµικών συνθηκών το 2008) 2246 εκατ. ευρώ (συµπεριλαµβανοµένων των πόρων από τα κράτη µέλη του ΕΟ ). EL 2 EL

καταµερισµού του κόστους και µιας εκτίµησης του κόστους που θα βασίζεται στο πεδίο των υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να υπενθυµιστεί ότι η µακροπρόθεσµη προσέγγιση χρηµατοδότησης της GMES πρέπει να αναπτυχθεί κατά ενότητες. Αυτό σηµαίνει ότι νέες επεκτάσεις του πεδίου των υπηρεσιών GMES και κάθε νέα εξέλιξη της GMES θα αξιολογούνται βάσει του κριτηρίου της οικονοµικής αποδοτικότητας, των αναγκών των χρηστών και των πολιτικών ενδιαφερόντων της ΕΕ. Για την περίοδο 2011-2013 θα χρηµατοδοτηθούν, στο πλαίσιο των αρχικών επιχειρήσεων της GMES, δραστηριότητες στους ακόλουθους τοµείς: σχέδια παρέµβασης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης υπηρεσίες παρακολούθησης της ξηράς και βοηθητικές δραστηριότητες, συµπεριλαµβάνοντας τα εξής: µέτρα για την υποστήριξη της χρήσης υπηρεσιών από τους χρήστες πρόσβαση σε δεδοµένα διαστηµική συνιστώσα της GMES. Για την επιλογή των δραστηριοτήτων των αρχικών επιχειρήσεων της GMES χρησιµοποιήθηκαν τα ακόλουθα συγκεκριµένα κριτήρια: επαρκής τεχνική ωριµότητα συνέχεια ως προς την προπαρασκευαστική δράση της περιόδου 2008-2010 αποδεδειγµένο δυναµικό για την ανάπτυξη κατάντη υπηρεσιών οι πάροχοι υπηρεσιών είναι βιοµηχανίες και, ως εκ τούτου, θα σταµατούσαν τις δραστηριότητες χωρίς πρόσθετη παρέµβαση της ΕΕ, ενώ στον τοµέα της θαλάσσιας παρακολούθησης και της παρακολούθησης της ατµόσφαιρας οι υπηρεσίες παρέχονται κυρίως από δηµόσιους οργανισµούς, οι οποίοι θα είναι σε θέση να συνεχίσουν τις δραστηριότητες (αν και, ενδεχοµένως, σε µικρότερη κλίµακα), πριν από το 2013 σε περίπτωση µη κοινοτικής υποστήριξης και όσον αφορά τις υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης, είναι σαφές ότι θα ήταν προτιµότερο να διατίθενται στις αρχές πολιτικής προστασίας χάρτες έκτακτης ανάγκης σε επιχειρησιακή βάση, ήδη από το 2011 και όχι το 2014. Η αξιολόγηση αντικτύπου βασίζεται στην εκτενή διαβούλευση µε τους ενδιαφεροµένους, η οποία επιβεβαίωσε την περιβαλλοντική και πολιτική ανάγκη για την παροχή υπηρεσιών GMES. Η έλλειψη επιχειρησιακής παρέµβασης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και υπηρεσιών παρακολούθησης της ξηράς, µε συντονισµό της ΕΕ την περίοδο 2011-2013, θα δηµιουργούσε τα ακόλουθα προβλήµατα: τον κίνδυνο ότι, µε τη λήξη των υφιστάµενων ερευνητικών σχεδίων (το 2011), κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει ο προτεινόµενος κανονισµός οι αρχές πολιτικής προστασίας είτε δεν θα διαθέτουν πρόσβαση σε όλους τους χάρτες έκτακτης ανάγκης είτε EL 3 EL

θα συνεχίσουν να τους καταρτίζουν µόνες τους κατά µη συντονισµένο τρόπο, οπότε θα πρέπει να βασίζονται σε δεδοµένα που θα αγοράζουν σε πολύ υψηλές τιµές οι χρήστες των υπηρεσιών παρακολούθησης της ξηράς (π.χ. περιβαλλοντικοί φορείς) θα έχουν συγκριτικά προβλήµατα στην περίοδο 2011-2013, συµπεριλαµβανοµένης της έλλειψης συνεχούς πρόσβασης σε συναφή προϊόντα και της µη διαθεσιµότητας δεδοµένων γεωσκόπησης (ιδίως δορυφορικών δεδοµένων) υπό εύλογες συνθήκες. χωρίς κοινοτική χρηµατοδότηση την περίοδο 2011-2013, για τη διευκόλυνση των αρχικών επιχειρησιακών υπηρεσιών παρακολούθησης της ξηράς και παρέµβασης σε έκτακτες ανάγκες, υπάρχει ο κίνδυνος της ανεπίτρεπτης διακοπής της συνέχειας ανάµεσα στα ερευνητικά σχέδια που παρέχουν προεπιχειρησιακές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες που θα παρέχονται σε ένα πλήρως αναπτυγµένο πρόγραµµα GMES από το 2014 και µετά υπάρχει ο κίνδυνος ότι ένα µεγάλο κενό µεταξύ του τέλους των ερευνητικών δραστηριοτήτων και της έναρξης των πλήρως αναπτυγµένων επιχειρήσεων µετά το 2014 θα αποδυνάµωνε σηµαντικά την ώθηση της ανταγωνιστικότητας της βιοµηχανίας και την ανάδυση εµπορικά βιώσιµων λύσεων, στο διάστηµα 2011-2013. Σε απάντηση αυτής της πρόκλησης, οι συγκεκριµένοι στόχοι του προτεινόµενου διαγωνισµού είναι οι εξής: διευκόλυνση της παροχής υπηρεσιών παρέµβασης σε έκτακτες ανάγκες για τις αρχές πολιτικής προστασίας διευκόλυνση της παροχής υπηρεσιών παρακολούθησης της ξηράς για τις δηµόσιες αρχές (συµπεριλαµβανοµένων των περιβαλλοντικών φορέων) στην Ευρώπη συµβολή στην παραγωγή και τη διαθεσιµότητα περιβαλλοντικών πληροφοριών για το κοινό ενθάρρυνση της µεγέθυνσης του κατάντη τοµέα γεωσκόπησης, από πλευράς θέσεων εργασίας, καινοτοµίας και διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Οι επιχειρησιακοί στόχοι του προτεινόµενου κανονισµού είναι : η διευκόλυνση των ακόλουθων επιχειρησιακών υπηρεσιών παρέµβασης σε έκτακτες ανάγκες, στο διάστηµα 2011-2013: Ευρωπαϊκή υπηρεσία χαρτογράφησης για παρέµβαση σε έκτακτη ανάγκη και ενσωµάτωση του προϊόντος για παρέµβαση σε έκτακτη ανάγκη η διευκόλυνση των ακόλουθων επιχειρησιακών υπηρεσιών παρακολούθησης της ξηράς, στο διάστηµα 2011-2013: υπηρεσία περιοδικής χαρτογράφησης εδαφοκάλυψης δραστηριότητες δυναµικής παρακολούθησης της ξηράς, συµπεριλαµβανοµένων σηµαντικών κλιµατολογικών µεταβλητών για την υποστήριξη της παρακολούθησης της κλιµατολογικής αλλαγής EL 4 EL

η εκτέλεση βοηθητικών δραστηριοτήτων, στο διάστηµα 2011-2013, συµπεριλαµβανοµένων µέτρων για την υποστήριξη της αξιοποίησης επιχειρησιακών υπηρεσιών από τους χρήστες, της προµήθειας δεδοµένων για την υποστήριξη υπηρεσιών και επιχειρήσεις της διαστηµικής συνιστώσας της GMES. Οι πολιτικές επιλογές για την επίτευξη των στόχων που ορίζονται στο κεφάλαιο 3 της αξιολόγησης αντικτύπου είναι οι εξής: Βασικό σενάριο («καµία ενέργεια») Επιλογή 1: Ανοικτή µέθοδος συντονισµού, µόνον Επιλογή 2: Κανονιστική δράση Επιλογή 3: Κοινοτική χρηµατοδότηση. Όσον αφορά τα παραπάνω, η µία επιλογή δεν αποκλείει την άλλη. Ενδεχοµένως θα µπορούσε να γίνει συνδυασµός των τριών. Ωστόσο, για λόγους σαφήνειας, ο αντίκτυπος κάθε µιας από τις επιλογές αυτές αναλύεται χωριστά. Επιπλέον, οι αρχικές επιχειρήσεις GMES θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του πλαισίου διακυβέρνησης που περιγράφονται αναλυτικά στην ανακοίνωση µε τίτλο «Παγκόσµια παρακολούθηση του περιβάλλοντος και της ασφάλειας (GMES): µέριµνα για έναν ασφαλέστερο πλανήτη», COM(2008) 748 της 12.11.2008, και στη συνοδευτική αξιολόγηση αντικτύπου. Τέλος, η ανάλυση των διαφόρων επιλογών βασίζεται στην υπόθεση ότι τα δεδοµένα και οι πληροφορίες της GMES θα είναι πλήρως και σε όλους προσβάσιµες. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να διερευνά το κατά πόσον η ανάπτυξη των δυνατοτήτων της αγοράς και η επιβολή τελών χρήστη βάσει του κόστους θα επέτρεπαν ενδεχοµένως τη µείωση του ποσοστού της δηµόσιας επένδυσης από το 2014 και µετά. Στον πίνακα που ακολουθεί γίνεται σύγκριση των επιλογών, υπό το πρίσµα των προαναφερθέντων στόχων και της αρχής της οικονοµικής αποδοτικότητας. Επιλογ ή Πιθανότητα επίτευξης των στόχων και αντίστοιχα οφέλη 1 2 3 Συνολικό κόστος [συµπεριλαµβανοµένων των προϋπολογισµών της Κοινότητας και των κρατών µελών (ΚΜ)] Κοινοτικός προϋπολογισµός: Πιστώσεις - Ανθρώπινοι πόροι ιοικητικές δαπάνες Κοινοτικός προϋπολογισµός: Πιστώσεις - Ανθρώπινοι πόροι ιοικητικές δαπάνες Κοινοτικός προϋπολογισµός: Πιστώσεις Ανθρώπινοι πόροι ιοικητικές δαπάνες Κόστος στα ΚΜ Κόστος στα ΚΜ Κόστος στα ΚΜ Σχέση κόστουςαποδοτικότητα ς EL 5 EL

Η πιθανότητα επίτευξης των στόχων αναλύεται στα σηµεία 5.2.1, 5.3.1 και 5.4.1 της αξιολόγησης αντικτύπου. Όσον αφορά τις επιλογές 1 και 2, κρίνεται απίθανη η επίτευξη των συγκεκριµένων στόχων των αρχικών επιχειρήσεων της GMES, λόγω: i) προβληµάτων όσον αφορά την παροχή πανευρωπαϊκών υπηρεσιών, ii) της έλλειψης ικανότητας και τεχνογνωσίας σε ορισµένα κράτη µέλη και iii) της έλλειψης βιωσιµότητας (ιδιαίτερα για δηµοσιονοµικούς λόγους). Στο σηµείο 5.4 και το παράρτηµα ποσοτικοποιούνται τα οφέλη που θα προκύψουν από την πλήρη επίτευξη των στόχων. Στο έτος αναφοράς (2012), τα ετήσια οφέλη που συνδέονται άµεσα µε την GMES θα περιλαµβάνουν 135 εκατ. ευρώ για υπηρεσίες πληµµυρών, 9 εκατ. ευρώ για υπηρεσίες δασικών πυρκαγιών, τουλάχιστον 75 εκατ. ευρώ για αποδάσωση και 56 εκατ. ευρώ για αστικό σχεδιασµό, λαµβάνοντας υπόψη ότι τα στοιχεία αυτά: i) βασίζονται σε συντηρητικές υποθέσεις και ii) δεν περιλαµβάνουν οφέλη που συνδέονται µε, π.χ., την παρέµβαση έκτακτης ανάγκης για ηφαιστειακές εκρήξεις και σεισµούς, καθώς επίσης και οφέλη που συνδέονται µε βελτιώσεις της αποδοτικότητας στην γεωργική ανάπτυξη και την ανάπτυξη της υπαίθρου. Όσον αφορά τα έξοδα, δεν αρκεί να εστιάζει κανείς µόνον στις δαπάνες της ΕΚ, οι οποίες θα ανέρχονταν σε 150 εκατ. ευρώ για τη συνολική περίοδο που καλύπτουν οι αρχικές επιχειρήσεις της GMES (2011-2013), (συµπεριλαµβανοµένων 43 εκατ. ευρώ για τις συνοδευτικές ερευνητικές δραστηριότητες που χρηµατοδοτούνται στο πλαίσιο του ΠΠ7). Πρέπει να συνεκτιµηθούν επίσης οι δαπάνες σε επίπεδο κράτους µέλους. Παρότι δεν υπάρχουν λεπτοµερείς εκτιµήσεις για τις δαπάνες που σηµειώθηκαν από τα κράτη µέλη, η προηγούµενη εµπειρία από το πρόγραµµα εδαφοκάλυψης Corine και τα στοιχεία που υποβλήθηκαν από τον ΕΟΧ δείχνουν ότι µπορεί να είναι τρεις φορές υψηλότερες από αυτές της ΕΚ. Εκτιµάται ότι και οι δύο επιλογές (1 και 2) θα οδηγούσαν σε υψηλότερες συνολικά δαπάνες για την ΕΕ και τα κράτη µέλη λόγω: i) του υψηλότερου κόστους για την προµήθεια των απαιτούµενων για την παροχή των υπηρεσιών δεδοµένων, δεδοµένης της έλλειψης οικονοµιών κλίµακας και αντισταθµιστικής αγοραστικής ισχύος, και ii) της ανάγκης επικάλυψης της υποδοµής στην περίπτωση της ολοκληρωτικά αποκεντρωµένης παροχής της υπηρεσίας. Εποµένως, η επιλογή 3 είναι η προτιµώµενη για την περίοδο 2011-2013, αφού κρίθηκε ότι µε την επιλογή αυτή i) θα καταστεί ιδιαίτερα εφικτή η επίτευξη των στόχων των αρχικών επιχειρήσεων της GMES και ii) θα µπορέσουν να µειωθούν οι συνολικές δαπάνες, µε την κεντρική προµήθεια των απαιτούµενων για τις υπηρεσίες δεδοµένων. Σε κάθε περίπτωση, η χρηµατοδότηση της ΕΕ πρέπει να συνοδεύεται από ενέργειες συντονισµού. εν υπάρχει το ενδεχόµενο να τεθεί σε ισχύ κάποιος κανονισµός της ΕΚ ειδικά για την GMES, κατά την περίοδο που καλύπτει ο προτεινόµενος κανονισµός. Οι εργασίες αξιολόγησης θα εκτελεστούν σε τρεις φάσεις (εκ των προτέρων, ενδιάµεσα και εκ των υστέρων). Επιπλέον της παρούσας αξιολόγησης αντικτύπου, η Επιτροπή θα διενεργήσει αξιολογήσεις i) της προπαρασκευαστικής δράσης και ii) των ενεργειών πρόσβασης σε δεδοµένα, έτσι ώστε να προετοιµάσει το πρώτο πρόγραµµα εργασίας για τις επιχειρησιακές δραστηριότητες. Επίσης, θα καταρτιστεί έκθεση ενδιάµεσης αξιολόγησης, το αργότερο έως το τέλος του 2012. Τέλος, θα καταρτιστεί εκ των υστέρων αξιολόγηση µετά τη λήξη των αρχικών επιχειρήσεων. Η Επιτροπή µεριµνά ώστε οι συµβάσεις και οι επιδοτήσεις που συνάπτονται στο πλαίσιο των υπηρεσιών επιχειρησιακής διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και παρακολούθησης της ξηράς να προβλέπουν την εποπτεία και το δηµοσιονοµικό έλεγχο από την Επιτροπή, EL 6 EL

εφόσον χρειαστεί, µέσω επιτόπιων ελέγχων, συµπεριλαµβανοµένων δειγµατοληπτικών ελέγχων, καθώς και µε ελέγχους από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Εάν χρειαστεί, η Επιτροπή µπορεί να επικουρείται από εξωτερικούς τεχνικούς εµπειρογνώµονες κατά την παρακολούθηση της υλοποίησης του προγράµµατος. Με βάση τα αποτελέσµατα των επιτόπιων ελέγχων, η Επιτροπή εξασφαλίζει την προσαρµογή, εφόσον απαιτείται, της κλίµακας ή των προϋποθέσεων χορήγησης της χρηµατοδοτικής συνεισφοράς που είχε εγκριθεί αρχικά, καθώς και του χρονοδιαγράµµατος των πληρωµών. Εκτός από τη δηµοσιονοµική εποπτεία, η Επιτροπή θα εφαρµόσει µηχανισµούς για την εξασφάλιση της συνεχούς ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών. Τέλος, η Επιτροπή θα οργανώσει διάφορα φόρουµ χρηστών ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι υπηρεσίες είναι προσανατολισµένες στο χρήστη. EL 7 EL