Η επικαιρότητα Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της μελέτης 0 Υποχώρηση διεθνούς ζήτησης για τουριστικές υπηρεσίες Συνέχιση της διαρθρωτικής κρίσης του κυπριακού τουρισμού Υιοθέτηση του ευρώ Έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών % του ΑΕΠ (η βελτίωση 2009-2010 οφείλεται στην ύφεση) -4-8 -12-16 -20 % του ΑΕΠ 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009
Ο κίνδυνος της εσωτερικής Εγχώριες τιμές έναντι τιμών διεθνούς ανταγωνισμού 1999=100 υποτίμησης 115 Εσωτερική υποτίμηση: Μείωση μισθών και τιμών, παραγωγής, ζήτησης και εισοδήματος με σκοπό να μειωθούν οι εισαγωγές και να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα τιμής. Υπάρχει κίνδυνος να οδηγηθούμε σε εσωτερική υποτίμηση; 110 105 100 95 90 85 1996 2001 2006
Η λογική της εσωτερικής υποτίμησης Μείωση ζήτησης Μείωση παραγωγής Αργούν δυναμικό Μείωση μισθών Αύξηση ανεργίας Μείωση επενδύσεων Μείωση τιμών Αύξηση εξαγωγών Ανάπτυξη Forecast 2011
Είναι μονόδρομος η εσωτερική υποτίμηση; Υπάρχει εναλλακτική λύση στην εσωτερική υποτίμηση: οι διαρθρωτικές αλλαγές στο παραγωγικό σύστημα, για την βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας (non-price competitiveness).
Ανταγωνιστικότητα τιμής και διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα τιμής Διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα Αμοιβές εργαζομένων Περιθώρια κέρδους Η μελέτη μας εξετάζει όλους τους παράγοντες της ανταγωνιστικότητας. Παραγωγικότητα εργασίας Η παραγωγή προϊόντων για τα οποία αυξάνεται η διεθνής ζήτηση. Η ποιότητα των προϊόντων. Η διαφοροποίηση των προϊόντων. Η παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ο ευνοϊκός γεωγραφικός προσανατολισμός των εξαγωγών....και άλλα
Τα ερωτήματα της μελέτης 1. Χαρακτηρίζεται η κυπριακή οικονομία από μειωμένη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα; 2. Αν είχαμε εσωτερική υποτίμηση στην Κύπρο, πόσο βαθιά και παρατεταμένη θα ήταν η ύφεση, προκειμένου να βελτιωθεί το εξωτερικό ισοζύγιο; 3. Μπορεί η δημοσιονομική πολιτική να συμβάλει στην βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας;
Οι μακροοικονομικές επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας
Συσσώρευση, σύγκλιση, αγορές εργασίας 90 Δείκτης πραγματικής σύγκλισης ΕΕ-15=100 Η μεγέθυνση του ΑΕΠ είναι ταχύτερη στην Κύπρο Πραγματική σύγκλιση από 77% σε 87% 85 80 Πώς επιτεύχθηκε η πραγματική σύγκλιση; 75 70 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009
Συσσώρευση, σύγκλιση, Παραγωγικότητα της εργασίας ΕΕ-15=100 αγορές εργασίας 90 Η μεγέθυνση του ΑΕΠ είναι ταχύτερη στην Κύπρο Πραγματική σύγκλιση από 77% σε 87% Πώς επιτεύχθηκε η πραγματική σύγκλιση; Πρώτον, χάρη στην 85 80 75 70 65 παραγωγικότητα 60 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009
Συσσώρευση, σύγκλιση, Ποσοστό συμμετοχής ΕΕ-15=100 αγορές εργασίας 108% Η μεγέθυνση του ΑΕΠ είναι ταχύτερη στην Κύπρο Πραγματική σύγκλιση από 77% σε 87% Πώς επιτεύχθηκε η πραγματική σύγκλιση; Δεύτερον, χάρη στην συμμετοχή στην αγορά εργασίας 106% 104% 102% 100% 98% 96% 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009
Συσσώρευση, σύγκλιση, Ποσοστό ανεργίας αγορές εργασίας 12 Η μεγέθυνση του ΑΕΠ είναι ταχύτερη στην Κύπρο Πραγματική σύγκλιση από 77% σε 87% Πώς επιτεύχθηκε η πραγματική σύγκλιση; Τρίτον, χάρη στην χαμηλότερη ανεργία 10 8 6 4 2 0 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009
Οι επιδόσεις Αριθμός περιηγητών στις εξωτερικές ανταλλαγές 3.000.000 2.700.000 2.400.000 2.100.000 Μειώνεται ο αριθμός των περιηγητών που επισκέπτονται την Κύπρο 1.800.000 1.500.000 1.200.000 900.000 600.000 300.000 0 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Οι επιδόσεις στις εξωτερικές ανταλλαγές 10 8 Μειώνεται ο αριθμός των περιηγητών που επισκέπτονται την Κύπρο...και μαζί με αυτόν μειώνεται ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης ΑΕΠ % ετήσιες μεταβολές 6 4 2 0 2009-2010 -2-20 -10 0 10 20 30 40 50 Αριθμός περιηγητών (% ετήσιες μεταβολές)
Οι επιδόσεις στις εξωτερικές ανταλλαγές 6 3 Ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών % του ΑΕΠ Μειώνεται ο αριθμός των περιηγητών που επισκέπτονται την Κύπρο...και αυξάνεται το εξωτερικό έλλειμμα αγαθών και υπηρεσιών 0-3 -6-9 2009-2010 -12-15 1995 2000 2005 2010
Οι επιδόσεις Ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών και πραγματική ισοτιμία στις εξωτερικές 6 % του ΑΕΠ 2009-2010 120 ανταλλαγές 3 Μειώνεται ο αριθμός των περιηγητών που επισκέπτονται την Κύπρο...και αυξάνεται το εξωτερικό έλλειμμα αγαθών και υπηρεσιών......γεγονός που οφείλεται και στην ανατίμηση του ευρώ 0-3 -6-9 -12 110 100 90-15 1995 2000 2005 2010 80
Τι μπορεί να σημαίνουν αυτές οι εξελίξεις;
ένα θεωρητικό σχήμα για την ανταγωνιστικότητα
Η επίτευξη εσωτερικής και εξωτερικής ισορροπίας Πρέπει να υπάρχει ισορροπημένο εξωτερικό εμπορικό έλλειμμα αγαθών και υπηρεσιών Οι ανταλλαγές της χώρας πρέπει να επιτρέπουν τo υψηλότερο δυνατό επίπεδο παραγωγής (το χαμηλότερο επίπεδο ανεργίας)
Η εσωτερική ισορροπία p*-p Όταν υπάρχει εσωτερική ισορροπία... CIRU...ο εγχώριος πληθωρισμός ισούται με τον πληθωρισμό στις ανταγωνίστριες χώρες,...το ποσοστό ανεργίας είναι σταθερό, και...οι απαιτήσεις των επιχειρήσεων και των εργαζομένων επί του προϊόντος είναι συμβατές y
Η εσωτερική ισορροπία Προκύπτει ανεργία ισορροπίας
1. Μια αύξηση των απαιτήσεων των επιχειρήσεων επί του προϊόντος, οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας ισορροπίας. 2. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση κατά την οποία αυξάνονται οι απαιτήσεις της εργασίας επί του προϊόντος. 3. Μια αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας μείωνει την ανεργία ισορροπίας. 4. Η εντεινόμενη διείσδυση των εισαγωγών οδηγεί σε μεγαλύτερη ανεργία ισορροπίας διότι αυξάνεται το μερίδιο του ΑΕΠ που πρέπει να διατεθεί για την «αγορά» των εισαγωγών. 5. Το ίδιο ισχύει για την περίπτωση κατά την οποία οι επιχειρήσεις ακολουθούν τις τιμές του διεθνούς ανταγωνισμού περισσότερο από όσο στο παρελθόν.
Η εξωτερική ισορροπία p*-p TB Όταν υπάρχει εξωτερική ισορροπία......οι εξαγωγές καλύπτουν τις εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, και...σε κάθε επίπεδο τιμών αντιστοιχεί ένα μέγιστο επίπεδο παραγωγής y
Η εξωτερική ισορροπία p*-p TB Όταν υπάρχει εξωτερική ισορροπία......οι εξαγωγές καλύπτουν τις εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, και...σε κάθε επίπεδο τιμών αντιστοιχεί ένα μέγιστο επίπεδο παραγωγής (p*-p)1 y1 y
Η εξωτερική ισορροπία Εξισώσεις εξωτερικού εμπορίου Δx = d x Δy*+e x (Δp*-Δp) Δm = d m Δy-e m (Δp*-Δp) Προκύπτει (p*-p) = (d m y-d x y*) / (e x +e m -1) και
Ταυτόχρονη εσωτερική και εξωτερική ισορροπία p*-p CIRU TB Ορίζουμε ως διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα το επίπεδο παραγωγής για το οποίο μια οικονομία επιτυγχάνει εσωτερική και εξωτερική ισορροπία Παραδείγματα yo y
Ταυτόχρονη εσωτερική και εξωτερική ισορροπία p*-p CIRU Ορίζουμε ως διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα το μέγιστο επίπεδο παραγωγής για το οποίο μια οικονομία επιτυγχάνει εσωτερική και εξωτερική ισορροπία TB yo y
Ταυτόχρονη εσωτερική και εξωτερική ισορροπία p*-p TB Ορίζουμε ως διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα το μέγιστο επίπεδο παραγωγής για το οποίο μια οικονομία επιτυγχάνει εσωτερική και εξωτερική ισορροπία CIRU yo y
Ταυτόχρονη εσωτερική και εξωτερική ισορροπία p*-p TB Ορίζουμε ως διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα το μέγιστο επίπεδο παραγωγής για το οποίο μια οικονομία επιτυγχάνει εσωτερική και εξωτερική ισορροπία CIRU yo y
Ταυτόχρονη εσωτερική και εξωτερική ισορροπία p*-p TB Ορίζουμε ως διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα το μέγιστο επίπεδο παραγωγής για το οποίο μια οικονομία επιτυγχάνει εσωτερική και εξωτερική ισορροπία CIRU yo y
p*-p TB CIRU!!! y TB = " x y*+ # ($ %1) + # ($ %1) +1 x x m m tan(ω)= e reer " m y ciru = (1" a )# + a " (# m + l ) # n f " (z + z ) + (t + t ) + (1" a )w f 0 w 0 ss v # lag a n a n! ω tan(ψ)= " (µ +$)% m a n e reer ψ (σx/σm)y* y ρ-ξ/α n
Δ
Καθοριστικοί παράγοντες της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας Παράγοντες διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας Εξαγωγές / εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εξειδίκευση στο διεθνές εμπόριο, γεωγραφικός προσανατολισμός των εξαγωγών και των εισαγωγών, ποιότητα των προϊόντων, διαφοροποίηση των προϊόντων κλπ Παραγωγικές δυνατότητες Αναδιάρθρωση παραγωγής, νέες μορφές οργάνωσης εργασίας, κλαδική εξειδίκευση της παραγωγής, δημοσιονομική πολιτική κλπ Αγορές προϊόντων και εργασίας Ισχύς των επιχειρήσεων στις αγορές προϊόντων, αυτόνομες απαιτήσεις των επιχειρήσεων, θεσμοί της αγοράς εργασίας κλπ
Ανταγωνιστικά συμπλέγματα επιχειρήσεων 1. Οι στρατηγικοί στόχοι 2. Οι κατευθύνσεις των αλλαγών 3. Τι περιλαμβάνουν τα ανταγωνιστικά συμπλέγματα; 4. Στρατηγικά οφέλη
Ανταγωνιστικά συμπλέγματα επιχειρήσεων 1. Οι στρατηγικοί στόχοι Τουρισμός Όχι πλέον μαζικός τουρισμός Πολλαπλότητα θεμάτων και εμπειριών Σεβασμός στο περιβάλλον ως προϋπόθεση Πολλαπλότητα υπηρεσιών ιδιωτικών και δημόσιων Όχι ταύτιση ποιότητας και ελιτισμού
Ανταγωνιστικά συμπλέγματα επιχειρήσεων 1. Οι στρατηγικοί στόχοι Αγροτική παραγωγή Εντοπιότητα, ιστορία, ονομασία προέλευσης Ποιότητα πιστοποιημένη Σεβασμός στο περιβάλλον γενικώς Φροντίδα των φυσικών πόρων ειδικότερα
Ανταγωνιστικά συμπλέγματα επιχειρήσεων 2. Κατευθύνσεις των αλλαγών Οι πελάτες είναι σκεπτόμενοι και όχι παθητικοί καταναλωτές Η δημιουργία και διατήρηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος είναι μια συλλογική διαδικασία εκμάθησης Μαθαίνουμε και από τους πελάτες χρήστες των υπηρεσιών Συνδυάζονται δραστηριότητες δημόσιες και ιδιωτικές Χρειάζεται κοινωνικό κεφάλαιο και δυνατότητα σχεδιασμού Χρειάζονται δομές κοινωνικής αλληλεγγύης
Ανταγωνιστικά συμπλέγματα επιχειρήσεων 3. Τι περιλαμβάνουν τα ανταγωνιστικά συμπλέγματα Έρευνα και τεκμηρίωση στους τομείς των επιστημών του ανθρώπου και των αντικειμένων του τομέα δραστηριότητας Όργανα σχεδιασμού και συντονισμού δραστηριοτήτων Δομές στήριξης επιχειρήσεων με τη μεταφορά γνώσης και κατευθύνσεων των πολιτικών και ανάπτυξη επιχειρήσεων συμβούλων Υπηρεσίες ελέγχου και πιστοποίησης ποιότητας Συλλογικές (δημόσιες ή ιδιωτικές) υπηρεσίες προβολής και διάθεσης προϊόντων
Ανταγωνιστικά συμπλέγματα επιχειρήσεων 4. Στρατηγικά οφέλη Εξισορρόπηση των εξωτερικών συναλλαγών Αξιοποίηση επιστημονικού δυναμικού Αναβάθμιση των γνώσεων του ανθρώπινου δυναμικού Ανάπτυξη νέας τεχνογνωσίας Ανάπτυξη της έρευνας και της εκπαίδευσης Δικτύωση σε επίπεδο παραγωγής, πωλήσεων, τεχνογνωσίας και γνωστικών δυνατοτήτων με τις χώρες της ΕΕ Ενίσχυση των συλλογικών προσεγγίσεων της τοπικής ανάπτυξης