«Connect with Respect!» Τα Δικαιώματα του παιδιού και οι προτάσεις της UNICEF για την προστασία τους μέσα και δια μέσου των εικονικών κόσμων Ηλίας Λυμπέρης Γενικός Διευθυντής Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNICEF Αθήνα, 5 Φεβρουαρίου 2013
Το ιστορικό της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού 1979 Η Πολωνία έχει την ιδέα σύναψης μια σύμβασης με δεσμευτική ισχύ κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Έτους Παιδιού 1989 Υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών 1990 Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού μπαίνει σε ισχύ 1992 Η Ελλάδα επικύρωσε τη Σύμβαση Σήμερα 193 κράτη έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση υπολείπονται 2 ακόμη 2000 Πρωτόκολλο σχετικά με την εμπλοκή των παιδιών στις ένοπλες συρράξεις Πρωτόκολλο σχετικό με την πώληση παιδιών, την πορνεία, την πορνογραφία 2012 Άνοιξε για υπογραφές το προαιρετικό πρωτόκολλο που αφορά στη διαδικασία μηχανισμού καταγγελιών από τα παιδιά σε διεθνές επίπεδο
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989) Βασίζεται σε 4 αρχές: Μη-διάκριση Το καλύτερο συμφέρον του παιδιού Επιβίωση ανάπτυξη προστασία Συμμετοχή Είναι ο πρώτος παγκόσμιος, νομικά δεσμευτικός κώδικας για τα δικαιώματα του παιδιού
Τα παιδιά και οι νέοι στον κυβερνοχώρο ενδεικτικά στοιχεία ΗΠΑ, το 73% των εφήβων που συνδέονται χρησιμοποιούν σελίδες κοινωνικής δικτύωσης Ε.Ε., το 59% των παιδιών από 9-16 ετών έχουν ένα προφίλ κοινωνικής δικτύωσης. Στην ηλικία 9-10 ετών είναι 26%, ενώ ανεβαίνει στο 82% στις ηλικίες15-16 ετών. Βραζιλία, 29 εκατομμύρια χρήστες Facebook, το 6% αυτών είναι παιδιά 13-15 ετών ενώ το 7% μεταξύ 16-17. Ελλάδα, 3.937.880 χρήστες Facebook, 78% του πληθυσμού με πρόσβαση στο internet (έρευνα του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικών Εμπορίου ELTRUN, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για το 2012 ).
Τεχνολογία της Πληροφόρησης και Επικοινωνίας και Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού Ευκαιρίες: Διαδικτυακή ενημέρωση Σύνδεση του τοπικού με το παγκόσμιο Ανταλλαγή πληροφοριών Ακτιβισμός. Σύμφωνα με την Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού το παιδί εξασκεί: Το Δικαίωμά του να εκφέρει ελεύθερα τη γνώμη του και να ακουστεί (άρθρο 12) Το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 13) Το δικαίωμα της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι (άρθρο 15) Το δικαίωμα στην πληροφόρηση (άρθρο 17) και κίνδυνοι: Έκθεση σε εικόνες παιδιών που είναι θύματα εκμετάλλευσης ή σεξουαλικής κακοποίησης Κίνδυνος να πέσουν τα παιδιά θύματα επιτηδείων που επιδιώκουν είτε εικονικό σεξ είτε και σεξ εκτός διαδικτύου Διαδικτυακός εκφοβισμός (Bullying) είτε από συνομηλίκους τους είτε από μεγαλύτερους με τη χρήση διαδικτύου. Ανεπιθύμητη επικοινωνία Παραβίαση της ιδιωτικότητας. Τα σχετικά άρθρα της Σύμβασης είναι τα ακόλουθα: Δικαίωμα στην Ιδιωτικότητα (άρθρο 16) Δικαίωμα στην προστασία από την βία και την κακοποίηση (άρθρο 19) Δικαίωμα στην προστασία από την σεξουαλική εκμετάλλευση, την πώληση, το trafficking (άρθρα 34,35,36)
Σύγχυση μεταξύ του πραγματικού και του εικονικού κόσμου πραγματικός κόσμος εικονικός κόσμος - Ευκρινή όρια - Σωματική επικοινωνία / επαφή - Παραδοσιακός «ιδιωτικός χώρος» - Ευκρινή όρια δεν υπάρχουν ή δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο - Άνθρωποι δεν είναι παρόντες «σωματικά» - Άγνωστο παγκόσμιο ακροατήριο - Προειδοποιητικά σημάδια αφύπνισης και προστασίας, «γλώσσα σώματος», προειδοποιητικές νύξεις από φίλο, γεωγραφική εγγύτητα - Προειδοποιητικά σημάδια, λείπουν γενικά από τον ψηφιακό κόσμο
Διεθνείς Συμβάσεις για την προστασία των παιδιών στον κυβερνοχώρο Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989). Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού σχετικά με την πώληση παιδιών, την παιδική πορνεία και την παιδική πορνογραφία, 2000. Πρωτόκολλο για την Πρόληψη, Καταστολή και Τιμωρία της Εμπορίας Ανθρώπων, Ιδιαίτερα Γυναικών και Παιδιών, (συμπληρωματικό της Σύμβασης του ΟΗΕ κατά του Οργανωμένου Διακρατικού Εγκλήματος γνωστό και ως «Πρωτόκολλο του Παλέρμο», 2000) Συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη του Διαδικτυακού Εγκλήματος, (2001) Συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Παιδιών από την Σεξουαλική Εκμετάλλευση και Σεξουαλική Κακοποίηση, (2007).
Η χρήση από τα παιδιά τα παιδιά και οι νέοι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο με παρόμοιο τρόπο για πληροφόρηση, επικοινωνία, κοινωνική δικτύωση, παιχνίδι. Υπάρχουν ελάχιστες διαφορές ανάμεσα στα αγόρια και τα κορίτσια ως προς τη χρήση του. Οι γονείς από την άλλη μεριά στις περισσότερες χώρες προσπαθούν να προλάβουν τις εξελίξεις της τεχνολογίας. Ενώ είναι γεγονός η μετάβαση από τη σταθερή στην κινητή επικοινωνία. Δεν επιβεβαιώνεται ο φόβος ότι όλα τα παιδιά βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο από τη χρήση του διαδικτύου. Αλλά όσο περισσότερο τα παιδιά χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τόσο αυξάνονται οι κίνδυνοι που πιθανόν να αντιμετωπίσουν. Το κλειδί βρίσκεται στο να γνωρίζουν τα παιδιά πώς να αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους αλλά και στο να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα βλαφτούν.
Παράγοντες κινδύνου: ποιος είναι ευάλωτος Ψυχο-κοινωνική εμπειρία / ιστορικό Τοποθεσία πρόσβασης στο διαδίκτυο Κοινωνικοοικονομικές συνθήκες Επίπεδο οικογενειακής υποστήριξης και επίγνωσης Προσωπικά χαρακτηριστικά ηλικία/φύλο /σεξουαλικότητα /αναπηρία Στάσεις απέναντι στη βία
Πηγές προστασίας Γονείς που είναι και αυτοί on-line Προσβάσιμες πηγές πληροφόρησης κατάλληλης για την ηλικία των παιδιών Προστασία Γονείς που διαθέτουν χρόνο, ενδιαφέρονται και ασχολούνται με τις εμπειρίες των παιδιών τους στο διαδίκτυο Οι φίλοι είναι συνήθως το πρώτο καταφύγιο Αρμόδιοι φορείς και υπηρεσίες που παρέχουν στα παιδιά κατάλληλη πληροφόρηση και μηχανισμούς για καταγγελίες
UNICEF: Στρατηγική για την προστασία των παιδιών μέσα και δια μέσου των εικονικών κόσμων Ενεργή συμμετοχή των παιδιών στη λήψη ενημερωμένων αποφάσεων και την ανάπτυξη πολιτικής και νομοθεσίας Ενδυνάμωση των παιδιών και των νέων και θωράκισή τους απέναντι σε βλάβες Άρση της ατιμωρησίας των παραβατών Θέσπιση κατάλληλης νομοθεσίας και πλαισίου εφαρμογής για την αποτελεσματική δίωξη εκείνων που κακομεταχειρίζονται παιδιά και νέους στο διαδίκτυο Παροχή σε παιδιά και νέους που έχουν υποστεί κακομεταχείριση την αναγκαία υποστήριξη και ευκαιρίες για αποκατάσταση Υποστήριξη και αποκατάσταση γιαταπαιδιάπου εκτέθηκαν σε βλάβες Αύξηση της προστασίας των παιδιών με ταυτόχρονη μείωση της έκθεσής τους σε κινδύνους Διασφάλιση πως το διαδικτυακό περιβάλλον, οπουδήποτε είναι προσβάσιμο από παιδιά και νέους είναι όσο το δυνατόν ασφαλές
Το έργο της UNICEF- Η προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού μέσα και δια μέσου του ψηφιακού κόσμου Έρευνες UNICEF Εκστρατείες ενημέρωσης Voices of Youth UNICEF Radio
Η UNICEF αξιοποιεί τη δύναμη του κυβερνοχώρου Σχολεία Υπερασπιστές των Παιδιών Συνεργασία με Google Hellas Εκθέσεις & Έρευνες για τα Δικαιώματα του Παιδιού Διαδικτυακό Ραδιόφωνο σε σχολείο της Αθήνας
Η UNICEF αξιοποιεί τη δύναμη του κυβερνοχώρου Σύμβαση, Φιλική έκδοση για τα παιδιά Twitter Facebook Συνεργασία με Google Hellas
Ευχαριστώ θερμά! Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το www.unicef.gr Τηλ.: 210 72 55 555