Κατασκευή Μαθησιακών Στόχων και Κριτηρίων Επιτυχίας: Αξιολόγηση για Μάθηση στην Πράξη Μαργαρίτα Χριστοφορίδου 25 Απριλίου 2015 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ- ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ»
Σκοπός του σημερινού εργαστηρίου: αναγνώριση της αξιολόγηση του μαθητή ως βασικού παράγοντα αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας ανάπτυξη δεξιοτήτων για την κατασκευή μαθησιακών στόχων και κριτήριων επιτυχίας που εξυπηρετούν τη μάθηση
Ανάγκη για στοχευμένη επιμόρφωση σε παράγοντες που συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της σχολικής μονάδας Αξιολόγηση του μαθητή Η έρευνα έχει δείξει ότι η αξιολόγηση του μαθητή συνδέεται άμεσα με την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας και μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της μάθησης.
Αξιολόγηση Κάθε διαδικασία που δίνει πληροφορίες για τη σκέψη, την επίδοση και την πρόοδο των μαθητών (Crooks, 2001)
Αξιολόγηση Η αξιολόγηση του μαθητή είναι μια συνεχής και οργανωμένη διαδικασία. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διδασκαλίας και όχι μία ανεξάρτητη διαδικασία. Η αξιολόγηση δε θα πρέπει να ταυτίζεται με όρους όπως «βαθμολόγηση», «εξέταση», «διαγώνισμα». Η έρευνα έχει δείξει ότι η αξιολόγηση του μαθητή συνδέεται άμεσα με την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας και μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της μάθησης.
Αποφασίζοντας το σκοπό Η εκπαιδευτική έρευνα τονίζει τη σημασία του διαμορφωτικού σκοπού της αξιολόγησης αφού ο σκοπός αυτός συνδέεται άμεσα με την προσπάθεια για βελτίωση της μάθησης. Επομένως κάθε προσπάθεια για επίτευξη αποτελεσματικής αξιολόγησης στα πλαίσια της καθημερινής διδακτικής πράξης πρέπει να αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του διαμορφωτικού αυτού σκοπού.
Όπως σε κάθε αξιολόγηση έτσι και όταν θέλω να αξιολογήσω την πρόοδο των μαθητών μου είναι σημαντικό να θέτω σαφείς, συγκεκριμένους και μετρήσιμους στόχους
Προσοχή, οι δραστηριότητες δεν είναι μαθησιακοί στόχοι! Δραστηριότητα Μαθησιακός στόχος Συγκείμενο Να δώσουν μία διάλεξη εναντίον του καπνίσματος Να παρουσιάζουν προφορικά μία άποψη με πειστικό τρόπο Διάλεξη για το κάπνισμα Να σχεδιάσουν ένα ραβδόγραμμα για να δείξουν πώς οι μαθητές της τάξης έρχονται στο σχολείο Να εργαστούν σε ομάδες για τη δημιουργία ενός τρίπτυχου που να προωθεί την υγιεινή διατροφή Να παρουσιάζουν πληροφορίες με τη χρήση διαγραμμάτων Να συνεργάζονται αποτελεσματικά σε ομάδες Ραβδόγραμμα για τα μέσα συγκοινωνίας που χρησιμοποιούνται για προσέλευση στο σχολείο Τρίπτυχο υγιεινής διατροφής
Μαθησιακοί στόχοι (learning targets) Βασική παράμετρος της δόμησης Οι μαθησιακοί στόχοι περιλαμβάνουν ένα στόχο διαδικασίας ή περιεχομένου, την αναμενόμενη (προσδοκώμενη) απόδοση καθώς και τα κριτήρια επιτυχίας. Η αναμενόμενη απόδοση δεν είναι αρκετή αφού οι μαθητές πρέπει να γνωρίζουν όχι μόνο ΤΙ αναμένεται να μπορούν να κάνουν αλλά και ΠΩΣ θα δείξουν ότι το πέτυχαν αλλά και ΠΟΣΟ ΚΑΛΑ πρέπει να το κάνουν. Η κοινοποίηση των μαθησιακών στόχων είναι πολύ πιο πολύπλοκη από το να επαναλαμβάνω απλώς το τι σχεδιάζω να διδάξω Clarke, 2001
Μαθησιακοί στόχοι (learning targets) Βασικά χαρακτηριστικά Πόσο συγκεκριμένοι; Πόσο δύσκολοι; Η έρευνα υποστηρίζει ότι οι στόχοι πρέπει να είναι όσο πιο συγκεκριμένοι γίνεται και οι μαθητές να τους θεωρούν δύσκολους όχι όμως ακατόρθωτους
Ταξινομία του Bloom ΕΠΙΠΕΔΟ Γνώση Κατανόηση Εφαρμογή Ανάλυση Σύνθεση Αξιολόγηση ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ ανακαλώ, αναφέρω, απαγγέλω, απαριθμώ, δηλώνω, καταγράφω, ονομάζω, ορίζω, περιγράφω, ταυτίζω αναγνωρίζω, γενικεύω, διακρίνω, εξηγώ, επεκτείνω, επισημαίνω, μετατρέπω, παραφράζω, συνοψίζω αλλάζω, γράφω, επιλύω, κατασκευάζω, μεταφέρω, μετρώ, προετοιμάζω, υπολογίζω, χρησιμοποιώ αναλύω, διαχωρίζω, επεξηγώ, κάνω διάγραμμα, σκιαγραφώ, συμπεραίνω, συσχετίζω αναπτύσσω, δημιουργώ, επινοώ, κατηγοριοποιώ, οργανώνω, παράγω, συνδυάζω, συνθέτω, τροποποιώ αντιπαραθέτω, αξιολογώ, δικαιολογώ, εκτιμώ, επιλέγω, κάνω κριτική
Κριτήρια επιτυχίας (success criteria) Η ύπαρξη σαφών και μετρήσιμων κριτηρίων επιτυχίας είναι βασική προϋπόθεση της αυτοαξιολόγησης Οι μαθητές πρέπει να γνωρίζουν πώς μοιάζει η καλή δουλειά και να έχουν σαφή και συγκεκριμένα κριτήρια επιτυχίας έναντι των οποίων να μπορούν να αξιολογούν την εργασία τους. Τα κριτήρια επιτυχίας συνοψίζουν τα βασικά βήματα ή συστατικά που χρειάζεται ένας μαθητής για να εκπληρώσει το μαθησιακό στόχο- Τι να κάνει, τι να συμπεριλάβει, που να επικεντρωθεί Clarke, 2001
Κριτήρια επιτυχίας (success criteria) Σχετίζονται άμεσα με το μαθησιακό στόχο Μπορούν να εφαρμοστούν σε συγκεκριμένη δραστηριότητα/εργασία Συζητιούνται και συμφωνούνται με τους μαθητές πριν την έναρξη της δραστηριότητας Λειτουργούν ως «σκαλωσιά» (scaffold)για τους μαθητές και βοηθούν στην εστίαση κατά την εφαρμογή της δραστηριότητας Είναι η βάση για την αυτοαξιολόγηση και την ετεροαξιολόγηση των μαθητών Η ποιότητα των κριτηρίων κρίνεται από το αν οι μαθητές μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για αποτελεσματική αυτοαξιολόγηση. Εάν δεν μπορούν, θα πρέπει να επανεξεταστούν.
Ας εξετάσουμε αυτά τα κριτήρια επιτυχίας Η έκθεσή μου είναι δομημένη καλά. Τι σημαίνει «δομημένη καλά»; Τι περιλαμβάνει; Προσέγγισα ολοκληρωμένα το θέμα στο project μου Ποια είναι τα κριτήρια για την «ολοκληρωμένη προσέγγιση»; Έχω δέκα επίθετα στο δοκίμιό μου. Είναι όμως κατάλληλα επίθετα; Τι γίνεται με την ποιότητα; Τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητές πρέπει να εξετάζουν προσεκτικά τα κριτήρια επιτυχίας για τη χρησιμότητα και την εφαρμογή τους
Οι αριθμοί που χρησιμοποίησα υπάρχουν στον τιμοκατάλογο. Δραστηριότητα Μαθησιακός στόχος Κατασκευάζω ένα πρόβλημα πρόσθεσης με βάση τον τιμοκατάλογο. Κατασκευάζω προβλήματα πρόσθεσης Συγκείμενο Κριτήρια Επιτυχίας τιμοκατάλογος Το πρόβλημα μου δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες για να σχηματίσω εξίσωση. Το πρόβλημα μου έχει ερώτηση που μπορεί να απαντηθεί με τις πληροφορίες που δίνω. Μπορώ να εξηγήσω γιατί χρειάζεται να κάνω πρόσθεση και όχι κάποια άλλη πράξη για να λύσω το πρόβλημα.
Δραστηριότητα Μαθησιακός στόχος Κατασκευάζω 3 διαφορετικά ορθογώνια με εμβαδό 24cm2. Υπολογίζω το εμβαδό Συγκείμενο Ορθογώνια σχήματα Κριτήρια Επιτυχίας Στα σχήματα υπάρχουν σημειωμένες οι διαστάσεις που χρειάζονται για να βρω το εμβαδό. Υπάρχει εξίσωση που δείχνει ότι το εμβαδό κάθε σχήματος είναι 24cm2. Τα σχήματά μου είναι ορθογώνια. Κατασκεύασα 3 σχήματα διαφορετικών διαστάσεων. Μπορώ να εξηγήσω τον κανόνα που χρησιμοποίησα για να βρω το εμβαδό.
Δραστηριότητα Μαθησιακός στόχος Λύσε τις πιο κάτω εξισώσεις: Κατανοώ τη χρήση των παρενθέσεων και πως μια εξίσωσή αλλάζει όταν αυτές μετακινηθούν Συγκείμενο Εξισώσεις με παρενθέσεις Κριτήρια Επιτυχίας Χρησιμοποίησα τους πίνακες πολλαπλασιασμού για να υπολογίσω το γινόμενο Έκανα πράξεις πρόσθεσης και αφαίρεσης για να υπολογίσω το άθροισμα και τη διαφορά Έλυσα τις εξισώσεις εφαρμόζοντας την προτεραιότητα των πράξεων (παρενθέσεις- διαίρεσηπολλαπλασιασμός- αφαίρεσηπρόσθεση) Μπορώ να εξηγήσω τι θα άλλαζε εάν δεν ακολουθούσα τη σειρά προτεραιότητας των πράξεων.
Ανακεφαλαίωση Αξιολόγηση= βασικός παράγοντας για να έχω βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων Αξιολόγηση= αναπόσπαστο κομμάτι της διδασκαλίας Σκοπός= η βελτίωση της μάθησης των μαθητών -> διαμορφωτικός
Ανακεφαλαίωση Όταν προγραμματίζω την αξιολόγηση των μαθητών μου πρέπει να έχω υπόψη μου ότι χρειάζομαι: Σαφείς, μετρήσιμους μαθησιακούς στόχους Ξεκάθαρα κριτήρια επιτυχίας
Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας!