ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΜΑΡΙΝΑΚΗ ΕΥΓΕΝΙΑ ΣΧΙΖΑΣ ΦΩΤΙΟΣ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΤΖΙΚΑ Α. ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ : ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΤΖΙΚΑ Α. ΑΘΗΝΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012

2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Ευχαριστίες Σε αυτή την ενότητα θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους όσους μας βοήθησαν για τη συγγραφή της παρούσας Εργασίας. Πρώτη από όλους θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά την υπεύθυνη καθηγήτρια κα. Χατζοπούλου Τζίκα Α. για την πολύτιµη καθοδήγηση και βοήθεια σε όλη τη διάρκεια της εργασίας.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Ο αριθμός των διαφημιστικών πινακίδων και λοιπών μέσων κατά μήκος των ελληνικών οδών κατά τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί υπερβολικά,με αρνητικές συνέπειες στον τομέα της οδικής ασφάλειας, ενώ παράλληλα έχουν αλλάξει τη μορφή και τα χαρακτηριστικά αυτών. Η ισχύουσα νομοθεσία θέτει αυστηρούς περιορισμούς στην τοποθέτηση διαφημιστικών μέσων, με αποτέλεσμα πολλά εξ αυτών να έχουν αφαιρεθεί. Ωστόσο, η εφαρμογή της αντιμετωπίζει προβλήματα. Κύριες αιτίες αποτελούν οι ασάφειες της νομοθεσίας περί των αρμόδιων για την αποξήλωση φορέων καθώς και η αντιμετώπιση από τους δημόσιους αρμόδιους φορείς που παραβλέπουν πολλές φορές τον παράγοντα της οδικής ασφάλειας. ABSTRACT: The number of billboards and other media along the Greek roads in recent years has increased too, with adverse consequences for road safety, while they have changed the shape and materials of these. Existing legislation places strict restrictions on the placement of advertising media, resulting billboards removal. However, its implementation is facing difficulties. Major causes are the ambiquities of law about subtraction authorities and their attitude which disregards the factor of road safety. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦ.1. ΕΙΔΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ... 7 1.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ... 12 1.3 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ... 21 1.4 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ... 38 ΚΕΦ.2. ΩΦΕΛΗ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΥΠΑΙΘΡΙΑΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ 2.1 ΩΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ... 40 2.2 ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΥΠΑΙΘΡΙΑΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ... 41 2.2α Η ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΩΣ ΑΣΤΙΚΗ ΟΧΛΗΣΗ... 41 2.2.β : ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ... 50

4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες 2.2.β.1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 50 2.2.Β.2 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ... 53 2.2.Β.3 Η ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ... 58 2.2.Β.4 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ... 59 2.2.Β.5 ΑΙΤΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ... 61 2.2.Β.6 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ... 62 2.2.Β.7 Η ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΩΣ ΑΙΤΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ... 65 2.2.Β.8 ΕΙΔΗ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ... 67 2.2.Β.9 ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΤΩΝ ΟΔΗΓΩΝ- ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ ΣΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ... 69 2.2.Β.10 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΕΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΟΥΝ ΠΛΗΡΗΣ... 73 2.2.Β.11 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ... 75 2.2.Β.11.1 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ... 75 2.2.Β.11.2 ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ ΜΕ ΠΑΡΟΔΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ... 76 2.2.Β.11.3 ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ... 76 2.2.Β.11.4 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ,ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΩΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ... 78 2.2.Β.12 ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ... 82 2.2.Β.13 ΟΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΈΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΩΣ ΕΠΙΚΥΝΔΙΝΑ ΠΑΡΟΔΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 88 ΚΕΦ. 3. ΙΣΧΥΟΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΕΦ.4. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 4.1 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΠΛΑΙΣΙΩΝ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ... 117 4.2 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΑΠΟΞΗΛΩΣΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΠΛΑΙΣΙΩΝ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ... 144 4.3 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟΞΗΛΩΣΕΩΝ... 145

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 5 ΚΕΦ.5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο προβληματισμός σχετικά με τα τροχαία δυστυχήματα και τις οχλήσεις,τόσο εντός όσο και εκτός των αστικών ιστών της χώρας μας,περιλαμβάνει μια μεγάλη λίστα ζητημάτων υγείας ασφάλειας,αστικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η οδική ασφάλεια, η κατάληψη και η υποβάθμιση του δημόσιου χώρου καθώς και οι δυσκολίες κίνησης και πρόσβασης είναι από τα βασικότερα, δεδομένου ότι επηρεάζουν άμεσα και σε μεγάλο βαθμό το βιοτικό επίπεδο ζωής των πολιτών. Μια από τις πηγές ατυχημάτων (κάποια εκ των οποίων είναι θανατηφόρα), αισθητικής ρύπανσης και κακοποίησης του αστικού και όχι µόνο χώρου, αποτελούν και οι διαφηµιστικές πινακίδες, οι επιγραφές, τα διαφηµιστικά ταµπλό στα πεζοδρόµια και τους στύλους, οι διαφηµίσεις στα δώµατα και τις προσόψεις των κτιρίων, αφίσες και πανώ ποικίλης αισθητικής και µεγέθους, που συνέθεταν τη μέχρι πρότινος εικόνα των πόλεων, καταστρατηγώντας καταφανώς τους ισχύοντες νόµους και τις σχετικές διατάξεις. Η επί σειρά ετών ανεξέλεγκτη τοποθέτηση παράνομων διαφημιστικών πινακίδων και επιγραφών, η άγνοια και η αμέλεια των αρμόδιων αρχών καθώς και οι αποτυχημένες απόπειρες αποξήλωσής τους αποτέλεσαν την αιτία να χαθούν ανθρώπινες ζωές.το θέμα αυτό είδε το φως της δημοσιότητας καθώς οι διαμαρτυρίες των πολιτών ήταν πλέον καθημερινό φαινόμενο, ενώ παράλληλα οι καταγγελίες στους αρμόδιους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ( Ο.Τ.Α) και στις Περιφέρειες διαδέχονταν η μια την άλλη. Το γεγονός αυτό είχε σαν συνέπεια την αντίδραση της πολιτείας. Συγκεκριμένα από την ημερομηνία : Τετάρτη 14 Απριλίου 2010 λειτουργεί ο

6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες διαδικτυακός τόπος «Χωρίς Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες» (www.illegalsigns.gov.gr), που έχει σαν στόχο τη συμμετοχή των πολιτών και την αποφασιστική συμβολή τους στην αποξήλωση των παράνομων διαφημιστικών πινακίδων. Επιπλέον πολλοί δήμαρχοι, πρόεδροι κοινοτήτων καθώς και περιφερειάρχες κλήθηκαν να έρθουν αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη και να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν τόσο για την αδειοδότηση των παράνομων διαφημιστικών πλαισίων όσο και για τη μη αφαίρεσή τους. Πλέον οι αποξηλώσεις είναι αυτές που διαδέχονται η μια την άλλη και το αποτέλεσμά τους είναι ορατό! Στη φάση όμως αυτή δημιουργούνται κάποια καίρια ερωτήματα. Μήπως οι διαφημιστικές πινακίδες δεν είναι οι υπαίτιες για όλα τα ατυχήματα που τους καταλογίζουν; Μήπως το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο είναι υπέρμετρα αυστηρό και παρέχει ακραίες λύσεις,που δεν είναι οι βέλτιστες ; Στη παρακάτω μελέτη αρχικά (Κεφάλαιο 1 ο ) ορίσαμε και καταγράψαμε τα είδη των διαφημιστικών πινακίδων και επιγραφών (χρησιμοποιώντας για αυτό το σκοπό διευκρινιστικό οπτικό υλικό) όπως αυτά αναφέρονται στη νομοθεσία και όπως προέκυψε από δική μας έρευνα.στη συνέχεια (Κεφάλαιο 2 ο ) προσπαθήσαμε να επισημάνουμε τις αρνητικές και θετικές επιπτώσεις που έχει η υπαίθρια διαφήμιση σε όλες τις εκφάνσεις τις καθημερινότητας μας,λιγότερο στον κοινωνικό-οικονομικό τομέα και περισσότερο στο κομμάτι της οδικής ασφάλειας.συγκεκριμένα προσπαθήσαμε να αναδείξουμε με ποιο τρόπο υπεισέρχεται η υπαίθρια διαφήμιση(αίτιο απόσπασης προσοχής, επικύνδινο παρόδιο εμπόδιο) ως παράγοντας της οδικής ασφάλειας αλλά και μέσω μελετών να ποσοτικοποιήσουμε αυτή την επιρροή(διαχωρίσαμε μεθόδους ερευνών,τις αξιολογήσαμε,επιλέξαμε τις εγκυρότερες και τέλος δώσαμε ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές που έχουν γίνει στον Ελλαδικό χώρο).έπειτα(κεφάλαιο 3 ο) συλλέξαμε,αναλύσαμε και παραθέσαμε το πολυδαίδαλο νομικό πλαίσιο αφού προσπαθήσαμε να το κατηγοριοποίησουμε ώστε να είναι ευκολότερα προσβάσιμο.στη συνέχεια(κεφάλαιο 4 ο ) κάναμε προσπάθεια καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης όπου αποτυπώσαμε τα προβλήματα στην πάταξη της παρανομίας αλλά και το θετική πλευρά του ζητήματος,τη μαζική αποξήλωση πινακίδων που έχει παρατηρηθεί τον τελευταίο χρόνο.τέλος (Κεφάλαιο 5 0 ) διατυπώσαμε τα συμπεράσματα και τις προτάσεις μας,όπου και προσπαθήσαμε να επισημάνουμε το αν και πόσο οι προδιαγραφές και οι περιορισμοί του νομοθετικού πλαισίου συνάγουν με τα αντίστοιχα πορίσματα των ερευνών από την πλευρά της οδικής ασφάλειας.στις προτάσεις μας προτείναμε λύσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν τα υφιστάμενα προβλήματα στα πλαίσια του εφικτού και να καταδείξουμε κάποια στοιχεία που πρέπει να περιελαμβάνει η έρευνα στον τομές της οδικής ασφάλειας ώστε στο μέλλον να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε πιο ασφαλή και τεκμηριομένα συμπεράσματα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΕΙΔΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 7 Το καθολικό φαινόµενο της διαφήµισης στον αστικό χώρο µπορεί να περιγραφεί και να κατηγοριοποιηθεί βάση διαφορετικών κριτηρίων που σε κάθε περίπτωση θεωρούνται αναγκαία προκειµένου να έχουµε µια µεθοδευµένη προσέγγιση του αντικειµένου αλλά και µια συνολική κατανόηση του. Την παρακάτω κατηγοριοποίηση συνοδεύει αναλυτική φωτογράφηση που έγινε την περίοδο 2006-2012 σε βασικούς οδικούς άξονες των πολεοδοµικών συγκροτημάτων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ Θα πρέπει αρχικά να σηµειωθεί η βασική διάκριση που ακολουθεί και όλη η σχετική νοµοθεσία ανάµεσα σε ότι θεωρείται επιγραφή και ότι θεωρείται διαφήµιση. Επιγραφές αποτελούν οι κατασκευές εκείνες που λειτουργούν ενδεικτικά της ύπαρξης σε µια θέση επαγγελµατικής (εµπορικής, υπηρεσιών κλπ.) δραστηριότητας. Κατά το νόµο 2946/2001 «Υπαίθρια διαφήµιση, Συµπολιτείες ήµων και Κοινοτήτων και άλλες διατάξεις» δίνεται έµµεσα ο παρακάτω ορισµός για τις επιγραφές : «Οι επιγραφές µε τις οποίες προσδιορίζεται η θέση, η διεύθυνση, η ιδιότητα ή η επαγγελµατική δραστηριότητα φυσικού προσώπου, ή η επωνυµία και το αντικείµενο δραστηριότητας, ενώσεως φυσικών προσώπων ή νοµικών προσώπων δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου...». Αν και δεν αναφέρεται στο νόµο θα πρέπει να θεωρήσουµε ότι το βασικό χαρακτηριστικό των επιγραφών είναι το ότι συνδέονται µε µια συγκεκριµένη θέση η οποία ταυτίζεται γειτνιάζει χωρικά µε τον ιδιωτικό χώρο όπου λαµβάνει χώρα η προσδιοριζόµενη µε την επιγραφή δραστηριότητα κάτι που προκύπτει άλλωστε και από την ετοιµολογία της λέξης. Σε κάθε άλλη περίπτωση αν δηλαδή µια επιγραφή είναι τοποθετηµένη σε θέση που δεν γειτνιάζει µε το φυσικό χώρο της δραστηριότητας τότε µπορούµε να θεωρήσουµε ότι αποτελεί διαφήµιση. ιαφηµίσεις θεωρούνται όλα τα µέσα που ανήκουν στον κύκλο της προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών. Ο ορισµός δίνεται και στην περίπτωση αυτή από τον παραπάνω νόµο (Ν 2946/2001) : «Στην έννοια της υπαίθριας διαφήµισης κατά το νόµο αυτόν, περιλαµβάνεται η

8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες υπαίθρια και δηµόσια προβολή µε κάθε τρόπο και µέσο, µηνυµάτων κάθε µορφής, για την προώθηση εµπορικών και επαγγελµατικών σκοπών ή άλλων συναφών δραστηριοτήτων». Οι διαφηµίσεις δεν συνδέονται χωρικά µε κάποια συγκεκριµένη θέση ή κάποιο συγκεκριµένο µέσο δηλαδή µπορούν να βρίσκονται σε ιδιωτικό ή δηµόσιο χώρο και να είναι έντυπες, χειρόγραφες, φωτεινές ή φωτιζόµενες, ηλεκτρονικές, από τον αέρα ή από κινούµενα οχήµατα κλπ.. Φωτ.1: Επιγραφη

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 9 Φωτ.2: Επιγραφη και διαφημιση Σε αυτό το σηµείο θα πρέπει να τονιστεί η ισχυρή τάση των επιγραφών να εξελίσσονται σε διαφηµίσεις καθώς µέσω της επιβεβληµένης ανάγκης ύπαρξής τους, που εξυπηρετεί το σκοπό της ενηµέρωσης του πολίτη για τη θέση µιας επαγγελµατικής δραστηριότητας, µπορούν εν δυνάµει να λειτουργήσουν και µε ρόλο διαφηµιστικό. Μάλιστα µετά τη συστηµατική παρατήρησή τους µπορεί κανείς να πει ότι σήµερα κατά κύριο λόγο λειτουργούν ως διαφηµίσεις καθώς γίνονται υπερµεγέθης,παίρνουν εντυπωσιακούς χρωµατισµούς και λογοτύπους µε σκοπούς που προφανώς προσπερνούν την απλή ένδειξη της χωροθέτησης.

1 0 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Φωτ.3: Επιγραφή σε οροφή ιδιωτικού κτιρίου-διαφημιση

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 1 1 Φωτ.4 :Επιγραφή-Διαφημιση Φωτ.5 :Επιγραφή-Διαφημιση 1.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΠΙΓΡΑΦΩΝ Από την έρευνα μας ξεχωρίζουµε τις παρακάτω κατηγορίες επιγραφών : Ανάλογα µε το είδος τους: α. Απλές

1 2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες β. Φωτεινές

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 1 3 Ανάλογα µε τη θέση τους α. Κατά την οριζόντια θέση : α1.στη µετώπη και σε άλλες θέσεις του ισογείου

1 4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες α2. Στα κιγκλιδώµατα ή τα στηθαία των ορόφων ή σε όλο το ύψος των ορόφων ή σε αρχιτεκτονικά µέλη των ορόφων

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 1 5

1 6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 1 7 α3. Σε στοές κτιρίων

1 8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες β. κατά την κατακόρυφη θέση : β1. Παράλληλα µε την όψη του κτιρίου β2.κάθετα στη όψη του κτιρίου

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 1 9 γ. Σε κοινόχρηστους χώρους ή τεχνικά έργα

2 0 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 2 1 Στον ακόλουθο πίνακα αναφέρουμε συνοπτικά τις κατηγορίες επιγραφών που εντοπίσαμε 1.3 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ Από την έρευνα της προαναφερθείσας περιόδου ξεχωρίζουµε τις παρακάτω κατηγορίες διαφηµίσεων : Ανάλογα µε το είδος τους α. Απλές

2 2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 2 3

2 4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες β. Ηλεκτρονικές πολλαπλών όψεων (trivizion)

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 2 5 γ. Φωτεινές

2 6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Ανάλογα µε την κατασκευή και το σχήµα του περιγράµµατός τους Σηµειώνεται ότι η ορολογία που χρησιµοποιείται παρακάτω για την περιγραφή των σχηµάτων των περιγραµµάτων των διαφηµίσεων είναι η αντίστοιχη που συναντάµε στην ΚΥΑ 52138 (ΦΕΚ 1788Β /2-12-03) «Καθορισµός όρων, προϋποθέσεων, προδιαγραφών και διαδικασίας τοποθέτησης ειδικά διαµορφωµένων πλαισίων, για την προβολή υπαίθριας εµπορικής διαφήµισης κατά τις διατάξεις του Ν2946/2001». Αυτή αποτελεί µια επίσηµη ορολογία αλλά είναι ενδεικτική καθώς οι διαφηµιστικές εταιρείες χρησιµοποιούν µια άλλου είδους κωδικοποίηση των τύπων που συµπίπτει ή διαφέρει µε τις παρακάτω κατά περίπτωση και που σχετίζεται µε τους κώδικες του επαγγελµατικού κλάδου της διαφήµισης (π.χ. χρησιµοποιούνται όροι όπως trivizion, πιζα, multivision κλπ.). α. Σχήµα ρακέτας

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 2 7 β. Σχήµα πίζας

2 8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες γ. Σχήµα παραλληλόγραµµο

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 2 9 Ανάλογα µε την θέση στην οποία βρίσκονται εγκατεστηµένες α. Σε κοινόχρηστους δηµόσιους χώρους όπως α.1 Πεζοδρόµια

3 0 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες α2. Σε πλατείες, πεζοδρόµους κλπ. α3. Σε επιφάνειες τεχνικών έργων

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 3 1 α4. Στις νησίδες οδών

3 2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες β. Σε ιδιωτικούς δηµόσιους χώρους όπως: β1.στις οροφές και τα δώµατα ιδιωτικών κτισµάτων

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 3 3 β2. Στα όρια ιδιωτικών οικοπέδων β3. Εντός ιδιωτικών οικοπέδων

3 4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες β4. Στις πλάγιες (τυφλές) όψεις κτιρίων

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 3 5 β5. Σε εγκαταλελειµµένα ιδιωτικά κτίρια β6. Σε εργοτάξια

3 6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες γ. Σε µνηµεία ή ιστορικούς τόπους ή στον περιβάλλοντα χώρο τους

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 3 7 Μια τελευταία αλλά εξίσου σηµαντική κατηγορία αποτελεί το κτίριο επιγραφή- διαφήµιση

3 8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες ΠΙΝΑΚΑΣ- Συνοπτική παρουσιαση διαφημιστικων πινακίδων αναλογα με είδος,κατασκευή και είδος περιγραμματος και τη θέση που βρίσκονται εγκατεστημένες 1.4 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ Οι πινακίδες αυτές τοποθετούνται για την παροχή πληροφοριών που σχετίζονται με την οδό και κατά κύριο λόγω με την κατεύθυνση,τη χιλιομέτρηση,τις τοπωνυμίες,τις εγκαταστάσεις κ.λ.π.ειδικότερα οι εν λόγω πινακίδες είναι δηλωτικές Προειδοποίησης κατευθύνσεων Κατευθύνσεων Αρίθμισης οδών και χιλιομετρήσεων Τοπωνυμίων Επιβεβαιώσεων Χρήσιμων πληροφοριών για τους οδηγούς Διαφόρων εγκαταστάσεων

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 3 9

4 0 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΩΦΕΛΗ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΥΠΑΙΘΡΙΑΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ 2.1 ΩΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Απο τη διενέργεια υπαίθριας διαφήμισης προκύπτουν σημαντικά οφέλη και μπορούν να προκύψουν ακόμη περισσότερα με αποσαφήνιση και βελτίωση των όρων διενέργειάς της. Ειδικότερα, είναι άδικο να παραβλέπουμε ότι: - Μια υπαίθρια καμπάνια μπορεί να είναι ενημερωτική, κοινωνική, μορφωτική, πολιτιστική και λόγω της μεγάλης διεισδυτικότητας και της άμεσης επικοινωνίας μπορεί να προσφέρει στην κοινωνία. - Οι διαφημιστικές εταιρίες προς το σκοπό διενέργειας υπαίθριας διαφήμισης καταβάλλουν στους οικείους Δήμους σημαντικά χρηματικά ποσά, που αντιστοιχούν σε μισθώματα, δημοτικά τέλη και φόρους, και με τα οποία οι Δήμοι είναι σε θέση να καλύψουν διάφορες κοινωνικές ανάγκες (π.χ. παιδικές χαρές, αθλητικές δραστηριότητες κλπ.). Ενδεικτικά σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του έτους 2009 το ποσό της ως άνω συνεισφοράς ανήλθε σε 35 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Άλλα και το κεντρικό κράτος εισπράττει σημαντικά φορολογικά έσοδα, τα οποία σε ετήσια βάση με τα δεδομένα του 2009 προσεγγίζουν τα 40 εκατομμύρια ευρώ.μη ξεχνάμε πως είναι ένας κλάδος με πάνω απο 200 εκτομμύρια ευρώ κύκλο εργασιών.προφανώς τα συγκεκριμένα μεγέθη λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας έχουν συρρικνωθεί. - Οικονομικά η υπαίθρια διαφήμιση είναι ένα σημαντικό εργαλείο και για τις τοπικές κοινωνίες. Προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα στις μικρές τοπικές επιχειρήσεις να επικοινωνούν με τους τοπικούς καταναλωτές, χτίζοντας συχνότητα και κάλυψη με μικρό κόστος. Δυνατότητα που δεν προσφέρουν στη χώρα μας τα άλλα τοπικά μέσα ενημέρωσης, λόγω του σχετικά χαμηλού ποσοστού κάλυψης του τοπικού κοινού. Έχει δε το επιπρόσθετο πλεονέκτημα της απόλυτης γεωγραφικής στόχευσης, έτσι ώστε η μικρή τοπική επιχείρηση να μπορεί να απευθύνεται ακριβώς στο κοινό που την ενδιαφέρει. - Οι διαφημιστικές εταιρίες του κλάδου που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας απασχολούν περί τους 20.000 εργαζομένους, εξασφαλίζοντας τα προς το ζην γι αυτούς και τις οικογένειές τους. - Περιβαλλοντικά, αν χρησιμοποιείται με μέτρο, δεν προκαλεί κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα. Για αυτό άλλωστε υπάρχει και ανθεί παγκοσμίως και μάλιστα σε χώρες που χαρακτηρίζονται από υψηλή περιβαλλοντική ευαισθησία. Από την Ευρώπη μέχρι την Ασία και την Αμερική και από τη Μεγάλη Βρετανία έως την Ινδία, οι διαφημιζόμενοι επενδύουν όλο και περισσότερο στο outdoor. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατα ταξίδια μας σε ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις Λονδίνο, Βαρκελώνη, Μαδρίτη, Παρίσι οι διαφημιστικές πινακίδες (σε

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 4 1 λελογισμένο πλαίσιο) υπάρχουν παντού: σε πεζοδρόμια, νησίδες, κτίρια, διασταυρώσεις κ.τ.λ. Αδυνατούμε να πιστέψουμε ότι οι ανωτέρω χώρες αγνοούν τη σύμβαση της Βιέννης. Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι έχουν αναζητήσει, έχουν βρει και έχουν εφαρμόσει άλλες λύσεις που δεν αποκλείουν τη διενέργεια υπαίθριας διαφήμισης. Μπορούμε, κάλλιστα, να παραδειγματιστούμε από τις ανωτέρω περιπτώσεις. Άλλωστε, οι σύγχρονες μορφές διαφήμισης είναι διαδραστικές, ενώ και η τεχνολογία LED που έρχεται ταχέως είναι απολύτως φιλική προς το περιβάλλον και καταλαμβάνει ελάχιστο χώρο και όγκο (:οθόνες λεπτές σαν φύλλο χαρτιού). 2.2 ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΥΠΑΙΘΡΙΑΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ 2.2α Η ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΩΣ ΑΣΤΙΚΗ ΟΧΛΗΣΗ Η διαφήµιση και εφεξής στον όρο αυτό θα περιλαµβάνουµε και τις επιγραφές, δεν εµπεριέχει µόνο το θεµιτό σκοπό της ενηµέρωσης των πολιτών και της προβολής ενός προϊόντος ή µιας υπηρεσίας αλλά αφορά γενικότερα την επικοινωνία. Αφορά δηλαδή κάτι που γνωρίζουν πολύ καλά οι διαφηµιστικές εταιρείες αλλά και οι διαφηµιζόµενοι, ότι µπορεί να επιβάλει συµπεριφορές, να επιδείξει ισχύ και να προτρέψει σε τρόπους αντίληψης και σκέψης κατά τα επιδιωκόµενα ειδικά αν ο αποδέκτης δεν µπορεί να έχει καµιά επιλογή στο να µην αντιληφθεί το προβαλλόµενο φωτεινό, δελεαστικό, διασκεδαστικό, επαναλαµβανόµενο κατά υπολογισµένα χρονικά διαστήµατα µήνυµα αφού αυτό βρίσκεται στο άµεσο οπτικό του πεδίο και κυρίως εκεί που δεν το περιµένει δηλαδή στον πιο κενό και ελάχιστα δηµιουργικό χρόνο του. Τα χαρακτηριστικα που μετατρεπουν την ιαφημιση σε αστικη οχληση Στο σηµείο αυτό θεωρήθηκε σκόπιµο να παρουσιαστούν εν συντοµία αλλά µε σαφήνεια τα χαρακτηριστικά αυτά που µετατρέπουν την παράνοµη διαφήµιση σε αστική όχληση και ενισχύουν την άποψη της άµεσης ανάγκης για τη λήψη µέτρων ελέγχου της υφιστάµενης κατάστασης. Τα χαρακτηριστικά που µετατρέπουν την διαφήµιση σε αστική όχληση είναι κυρίως αισθητικού αντιληπτικού χαρακτήρα. Και πιο συγκεκριµένα :

4 2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες η άτακτη τοποθέτηση επιγραφών και διαφηµίσεων σε κάθε διαθέσιµο τετραγωνικό µέτρο της πόλης έχει σαν αποτέλεσµα την κατάργηση ή και την πλήρη υποκατάσταση (όπως συµβαίνει µε το κτίριο διαφήµιση) της πλαστικότητας και της γεωµετρίας του περιγράµµατος, της διατοµής και της κατατοµής των κτιρίων. Κατά έναν σαφή και άµεσο τρόπο το δυσδιάστατο µήνυµα καταργεί τοβάθος, την τρίτη διάσταση. Αυτό δηµιουργεί µια τεράστιας κλίµακας αντιληπτική αλλοίωση καθώς η πόλη µετατρέπεται σε ένα τεράστιο πανό µηνυµάτων. Στη σύγχρονη πραγµατικότητα αυτό που διαβάζεται αξιολογείται ως απείρως σηµαντικότερο από αυτό που απλά µπορεί να ειδωθεί και αυτό συµβαίνει γιατί το πρώτο αποτελεί µέρος της αλυσίδας των πραγµάτων που µπορούν να εµπορεύονται.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 4 3 Το γεγονός ότι επιγραφές και διαφηµίσεις εµφανίζονται σε τυχαίες και ευρείες κλίµακες καθώς οι πολύ µικρές συµπαρατίθενται µε τις υπερµεγέθης πολλές φορές και η µία δίπλα στην άλλη προκαλεί µια

4 4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες έντονη ρήξη σε επίπεδο κλίµακας και την απώλεια του κοινού µέτρου τόσο µεταξύ τους όσο και σε σχέση µε τα κτίρια. Ο µετασχηµατισµός του µεγέθους, της θέσης και κυρίως του µηνύµατος των επιγραφών και των διαφηµίσεων λαµβάνει χώρα µε ραγδαία ταχύτητα. Αν λάβουµε υπ όψιν ότι το µήνυµα εµπεριέχεται σε µια παραστατική εικόνα µε έντονα χρώµατα ή λογότυπους ή πολλές φορές και ολόκληρο σενάριο διαφηµιστικής και γραφιστικής αριστοτεχνίας µπορούµε να καταλάβουµε το πόσο τυχαία και ραγδαία µεταµορφώνουν οι διαφηµίσεις αυτές τις προσόψεις των κτιρίων και γενικά τους δηµόσιους χώρους της πόλης και εξαφανίζονται ή µετασχηµατίζονται το ίδιο γρήγορα όπως είχαν εµφανιστεί.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 4 5

4 6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Η διάσταση του τυχαία και ραγδαία εξελισσόµενου µηνύµατος έχει σηµαντικές συνέπειες στον χρήστη της πόλης ο οποίος ενώ στον προσωπικό του χώρο µπορεί να έχει την επιλογή να µην παρακολουθήσει τις διαφηµίσεις στον δέκτη της τηλεόρασής του, κατοικώντας την πόλη γίνεται έρµαιο της επιθετικής διαφήµισης καθώς απροσδόκητα, τυχαία και άµεσα προβάλουν εµπρός του µηνύµατα που δεν απευθύνονται στις ανάγκες του παρά προσπαθούν να καλλιεργήσουν επιθυµίες, να επιβάλουν συµπεριφορές και εν τέλη να εξυπηρετήσουν ιδιωτικά συµφέροντα. Ο χαρακτήρας της υπαίθριας διαφήµισης είναι ιδιαίτερα επιθετικός και αυτόµατα οδηγεί τον πολίτη σε αµυντική στάση, σε αντίσταση έναντι των καλλιεργούµενων επιθυµιών. Σε κάθε περίπτωση η ανεξέλεγκτη χρήση του δηµόσιου κοινόχρηστου χώρου για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συµφερόντων οδηγεί στον περιορισµό της ελευθερίας των πολιτών και την παραβίαση των δικαιωµάτων του.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 4 7

4 8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 4 9

5 0 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες 2.2.β : ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ 2.2.β.1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην προσπάθεια να δοθεί ένας ορισμός για την έννοια της «Οδικής Ασφάλειας» θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η Οδική Ασφάλεια είναι το σύνολο των κανόνων, ρυθμίσεων, ελέγχων, κυρώσεων, αλλά και των δράσεων και ενεργειών που αποσκοπούν στο να καταστήσουν ασφαλέστερη την κυκλοφορία των πεζών και εποχουμένων (ποδηλατών, μοτοποδηλάτων, μοτοσικλετιστών και αυτοκινητιστών), δηλαδή των χρηστών γενικά στο οδικό δίκτυο, με την έννοια ότι θα συντελέσουν στο δραστικό περιορισμό των συγκρούσεων, των τραυματισμών και των θανάτων, από τροχαία δυστυχήματα, σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Οι τραυματισμοί και τα θύματα των οδικών ατυχημάτων είναι το μεγαλύτερο τίμημα που καλούνται να πληρώσουν οι άνθρωποι σαν αποτέλεσμα της ικανοποίησης της ανάγκης τους για να μετακινούνται με τα αυτοκίνητα.μάλιστα το τίμημα που καταβάλλουν οι άνθρωποι στο βωμό της κινητικότητας ήταν και παραμένει πολύ υψηλό. Από το 1970, πάνω από 1,65 εκατ. συμπολιτών μας στην Ευρώπη έχουν χάσει τη ζωή τους σε τροχαία ατυχήματα. Το έτος 2007 στην Ευρωπαϊκή "Ενωση έχασαν τη ζωή τους σε οδικά ατυχήματα 42.448 άτομα, ενώ ο αριθμός των τραυματιών στην Ευρώπη ήταν 1.276.800 άτοματο 2009, περισσότεροι από 35.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή το ισοδύναμο μιας μέσου μεγέθους πόλης και τουλάχιστον 1.500.000 άτομα τραυματίστηκαν. Το κόστος για την κοινωνία είναι τεράστιο και ανήλθε σε περίπου 130 δισ. ευρώ το 2009 1

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 5 1 Πίνακας:Εξέλιξη θανάτων στην ΕΕ απο τροχαία ατυχήματα για τα έτη 1991-2010 Απο το 2000-2010 στους δρόμους της Ελλάδας έχασαν τη ζωή τους πάνω απο 18500 άνθρωποι σε σύνολο 174000 ατυχημάτων.μόνο κατά το έτος 2011 1091 συμπολίτες μας έχασαν τη ζωή τους στους Ελληνικούς δρόμους ----------------------------------------------------------------------------------- 1.Βάσει της στατιστικής αξίας της ζωής όπως έχει υπολογιστεί σε μελέτη της HEATCO (6 0 πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη)

5 2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Πίνακας:Εξέλιξη θανάτων στην Ελλάδα απο τροχαία ατυχήματα για τα έτη 2000-2011

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 5 3 Πίνακας:Εξέλιξη τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα απο τροχαία ατυχήματα για τα έτη 2000-2011 Σημαντικό είναι πως η ηλικιακή μερίδα που πλήττεται περισσότερο είναι αυτή μεταξύ 14-25 ετών, στην οποία οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτων. Επιπλέον, ένα άτομο στα τρία προβλεπεται ότι θα τραυματιστεί στη διάρκεια της ζωής του σε τροχαίο ατύχημα. 2.2.Β.2 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Το πρόβλημα της Οδικής Ασφάλειας είναι πολυπαραμετρικό και επομένως ο καθορισμός των αιτιών πρόκλησης των οδικών ατυχημάτων είναι αρκετά δύσκολος. Τα ατυχήματα αναμφισβήτητα οφείλονται σε ένα συνδυασμό των περιορισμών της ανθρώπινης απόδοσης, της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς των χρηστών του οδικού δικτύου και των περιστάσεων. Υπάρχει μία γενικά αποδεκτή κατηγοριοποίηση των παραγόντων με επιρροή στα οδικά ατυχήματα. Αυτοί οι βασικοί παράγοντες που επιδρούν στην Οδική Ασφάλεια είναι τρεις [3]: ο άνθρωπος (οι χρήστες της οδού) το όχημα

5 4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες το οδικό περιβάλλον Το επίπεδο διασποράς σε κάθε ένα από αυτά συχνά λησμονείται κατά την ανάλυση του ατυχήματος μετά το συμβάν. Οι Εμπειρογνώμονες τείνουν να κάνουν τον απολογισμό για τα ατυχήματα χωρίς να έχουν μεγάλη γνώση της κύριας αιτίας της συντριβής, δηλαδή του οδηγού. Ο άνθρωπος Ο άνθρωπος, είτε ως οδηγός ή επιβάτης ενός οχήματος είτε ως πεζός, αποτελεί σημαντικότατο παράγοντα για τα οδικά ατυχήματα. Τα ατυχήματα που αποδίδονται στη χρήση της οδού προκαλούνται κυρίως από την παράβαση των κανόνων της οδικής κυκλοφορίας, όπως: παράνομη προσπέραση, λανθασμένη στροφή ή στάση, απρόσεχτη οδήγηση, κόπωση, μέθη, υπνηλία, χρήση του κινητού τηλεφώνου ταυτόχρονα με την οδήγηση, μη συμμόρφωση με τη σήμανση και τη σηματοδότηση, απρόσεχτη διάσχιση των οδών από τους πεζούς. Επίσης, άλλα στοιχεία που υπάγονται στον ανθρώπινο παράγοντα της Οδικής Ασφάλειας είναι η ηλικία και το φύλο των οδηγών των οχημάτων, τα οποία και επηρεάζουν τον χρόνο αντίδρασης αλλά και τη γενικότερη οδηγική συμπεριφορά.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 5 5 Το όχημα 'Ενας αρκετά μικρός αριθμός ατυχημάτων έχει ως κύρια αιτία τις μηχανικές ή άλλες βλάβες των οχημάτων. Οι βλάβες αυτές οφείλονται κυρίως στην ανεπαρκή συντήρηση και στην παλαιότητα των κινούμενων οχημάτων καθώς και στην υπερφόρτωση των φορτηγών αυτοκινήτων. Το οδικό περιβάλλον Αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων αποτελούν οι παρακάτω συνθήκες στην οδό και γενικότερα στο οδικό περιβάλλον: α. ανεπαρκή γεωμετρικά χαρακτηριστικά, όπως: λωρίδες κυκλοφορίας και ερείσματα με ανεπαρκές πλάτος, έλλειψη ή μικρό πλάτος διαχωριστικών νησίδων, μικρές ακτίνες οριζόντιας και κατακόρυφης χάραξης που μειώνουν την ορατότητα, κακή διαμόρφωση των κόμβων. β. χαμηλά πρότυπα κατασκευής, κυρίως μειωμένη πρόσφυση λόγω ολισθηρού οδοστρώματος, ανεπαρκής αποστράγγιση της οδού. γ. κακή μελέτη, κατασκευή και τοποθέτηση των παρόδιων στοιχείων, όπως: στύλων οδοφωτισμού, στηθαίων, δένδρων, κρασπεδορείθρων, αναχωμάτων και τάφρων,μεγάλος αριθμός διαφημηστικών πινακίδων. δ. κακή οργάνωση της κυκλοφορίας, όπως: έλλειψη ή ανεπάρκεια σήμανσης, ανεπαρκής έλεγχος των προσβάσεων στις εισόδους και στις εξόδους από την οδό, στάθμευση στην οδό. ε. πλήρης έλλειψη ή ανεπάρκεια οδικού φωτισμού στ. ανεπαρκής έλεγχος και σήμανση κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής ή συντήρησης της οδού

5 6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες ζ. ιδιαίτερα δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες, κυρίως ομίχλη, βροχή, υγρές επιφάνειες, χιόνι και πάγος, αλλά και σκόνη και δυνατός άνεμος. Η μείωση της επίδρασης της οδού και του οδικού περιβάλλοντος στην Οδική Ασφάλεια απαιτεί τη σωστή μελέτη, κατασκευή και συντήρηση των νέων οδών με βάση τις προδιαγραφές, την προϋπάρχουσα εμπειρία από ατυχήματα σε παρόμοιες υφιστάμενες οδούς. Για τη βελτίωση των ήδη υφιστάμενων οδών σημαντικό ρόλο παίζει η συστηματική καταγραφή, μελέτη και ανάλυση των οδικών ατυχημάτων. Αυτή μπορεί να οδηγήσει στην επισήμανση των επικίνδυνων Θέσεων (Black spots) όπου οι παραπάνω συνθήκες έχουν μεγάλη βαρύτητα στη δημιουργία ατυχημάτων και στην πρόταση ανάλογων βελτιώσεων. Η συμμετοχή του κάθε παράγοντα Οι ανωτέρω τρεις παράγοντες επηρεάζουν την Οδική Ασφάλεια και, συνεπώς, καθορίζουν ουσιαστικά και τα τροχαία ατυχήματα. Αυτοί οι παράγοντες της Οδικής Ασφάλειας δεν είναι σε καμία περίπτωση πλήρως ανεξάρτητοι μεταξύ τους. Δημιουργούν ένα σύστημα στο οποίο είναι στενά συνδεδεμένοι και οι τρεις τους, με μεταβλητή όμως βαρύτητα για τον κάθε παράγοντα ανάλογα με τις συνθήκες σε κάθε οδό. Στις περισσότερες περιπτώσεις δύο ή και τρεις από τους παραπάνω παράγοντες συμβάλλουν στο εκάστοτε ατύχημα. Ο ανθρώπινος παράγοντας, μόνος του ή σε συνδυασμό με τους άλλους δύο παράγοντες, αποτελεί την κύρια αιτία των οδικών ατυχημάτων.από μελέτες που έγιναν στην Μ.Βρετανία κατά την περίοδο 1970-1974 προκύπτει η παρακάτω κατανομή

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 5 7 Συµβολή Παραγόντων στα ατυχήµατα Άνθρωπος µόνο Άνθρωπος και οδός Άνθρωπος και όχηµα 65% 24% 4.5% 94.75 % Άνθρωπος οδός και όχηµα 1.25% Οδός µόνο Οδός και όχηµα 2.5% 0.25% 2.75% Όχηµα µόνο 2.5% 2.5% Σύνολο 100 % 100% Από τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτει ότι ο ανθρώπινος παράγοντας μόνος του ή σε συνδιασμό με τους άλλους δύο παίζει ρόλο στο 95% των ατυχημάτων,η οδός στο 28% και το όχημα στο 8.5%.

5 8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες 2.2.Β.3 Η ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ Στον τομέα μελέτης μας οι διαφημηστικές πινακίδες αποτελούν μέρος ενός επιβαρυμένου οδικού περιβάλλοντος το οποίο επηρρεάζει την οδική ασφάλεια αφού ως εικόνα αποσπά την προσοχή του οδηγού απο το οδηγικό καθήκον,παράλληλα όμως παρέχει και κάποιο μήνυμα το οποίο πιθανόν να αποτελέσει αντικείμενο επεξεργασίας απο τον οδηγό για αρκετό χρόνο μετά την εμφάνιση της οπότε και η αιτία πρόκλησης του ατυχήματος θα ήταν ο ανθρώπινος παράγοντας.επίσης κάποια διαφημιστική πινακίδα μπορεί να αποτελέσει οπτικό εμπόδιο προς την ανάγνωση ενός φωτεινού σηματοδότη ή μιας πινακίδας πληροφόρισης η οποία θα παρείχε στον οδηγό βασικές πληροφορίες για την ασφάλεια του. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΟΔΗΓΟΥ 95% ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΜΕΙΩΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΟΔΙΚΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗΣ 65% 8.5% ΆΝΘΡΩΠΟΣ 4.5% 24% 1.25% ΟΧΗΜΑ ΟΔΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 0.25% 2.5% 2.5% 28% ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΕΠΙΚΥΝΔΙΝΑ ΠΑΡΟΔΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η επίδραση των διαφημιστικών πινακίδων στα ατυχήματα παρουσιάζεται εκτενέστερα στη συνέχεια μέσω της αναφοράς και ανάλυσης μελετών που έχουν λάβει χώρα τόσο στον Ελλαδικό χώρο όσο και στο εξωτερικό.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 5 9 2.2.Β.4 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Ξεκινόντας την έρευνα μας για την επιρροή των διαφημηστικών πινακίδων στην οδική ασφάλεια παρατηρήσαμε ότι υπάρχει πολύ μικρό εύρος ερευνών που μελετά αποκλειστικά το ζητούμενο.ως εκ τούτου οδηγηθήκαμε στη μελέτη του γενικότερου φαινομένου της απόσπασης προσοχής και προσπαθήσαμε μέσω αυτού να αποσαφηνήσουμε την επιρροή των διαφημιστικών πινακίδων στην οδική ασφάλεια. Τα ατυχήματα αναμφισβήτητα οφείλονται σε ένα συνδυασμό των περιορισμών της ανθρώπινης απόδοσης, της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς των χρηστών, του οδικού δικτύου και των περιστάσεων. Συγκεκριμένα η απύσπαση της προσοχής του οδηγού κατά την οδήγηση περιλαμβάνει και τους τρεις από τους παραδοσιακούς παράγοντες που επηρεάζουν την οδική ασφάλεια: το περιβάλλον, το όχημα, και τον οδηγό, καθώς η απόσπαση μπορεί να προέρχεται από κάποιο χαρακτηριστικό του περιβάλλοντος, κάποια συσκευή του οχήματος ή και από τον ίδιο τον οδηγό μέσω μιας παράλληλης με την οδήγηση σκέψης ή πράξης. "Ετσι λοιπόν η προσέγγιση του θέματος αυτού απαιτεί διερεύνηση που κατανοεί τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των τριών αυτών περιοχών. Ορισμός της απόσπασης προσοχής Στο 1οΔιεθνές Συνέδριο σχετικά με την απόσπαση της προσοχής των οδηγών, International Conference on Distracted Driving (2005), η επιστημονική κοινότητα συμφώνησε καταλήγοντας σε έναν ορισμό για την απόσπαση της προσοχής των οδηγών. Σύμφωνα με αυτόν, «η απόσπαση της προσοχής σχετίζεται με την απόκλιση της προσοχής από την οδήγηση, διότι ο οδηγός είναι προσωρινά προσηλωμένος σε ένα αντικείμενο, άτομο, θέμα ή γεγονός μη σχετικό με την οδήγηση, με αποτέλεσμα να μειώνεται η προσοχή του, η ικανότητα λήψης αποφάσεων, και/ή η απόδοση του, οδηγώντας σε αυξημένου ρίσκου διορθωτικές ενέργειες, παραλίγο ατυχήματα, ή ατυχήματα» (Tasca, 2005, Hedlund et al., 2006). Ως διευκρινίσεις δίνονται τα ακόλουθα: δεν περιλαμβάνονται στον ορισμό αποσπάσεις της προσοχής που προκαλούνται εξαιτίας κάποιας, προϋπάρχουσας της απόσπασης, αρνητικής κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο οδηγός, όπως είναι το αλκοόλ, η κούραση, οι άσχημες ψυχολογικές καταστάσεις η απόσπαση της προσοχής μπορεί να επηρεαστεί από προσωπικά

6 0 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες χαρακτηριστικά, όπως η ιατρική κατάσταση του οδηγού. η απόσπαση της προσοχής μπορεί να επηρεαστεί από τις διάφορες οδηγικές καταστάσεις και συνθήκες που επικρατούν στο οδηγικό περιβάλλον. η απόσπαση της προσοχής για να αναγνωριστεί δεν είναι αναγκαίο να καταλήγει σε επικίνδυνα αποτελέσματα, όπως διορθωτικές κινήσεις ή συγκρούσεις. Αυξάνει, όμως, τον κίνδυνο, αυτές οι συνέπειες να λάβουν χώρα. Οι σημαντικότερες αιτίες τις απόσπασης της προσοχής κατατάσσονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Αυτές που προέρχονται από το εσωτερικό του οχήματος και οι υπόλοιπες που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν αιτίες όπως το ραδιόφωνο, η συζήτηση με τον συνεπιβάτη, η χρήση του κινητού τηλεφώνου και πολλές άλλες δραστηριότητες ή γεγονότα που διαδραματίζονται εντός του χώρου του οχήματος.στη δεύτερη κατηγορία συναντά κανείς μερικές πολύ σημαντικές πηγές πιθανής απόσπασης της προσοχής ενός οδηγού. Ένα πολύπλοκο αστικό περιβάλλον με πλούσια πληροφορία, είναι σαφές πως προκαλεί σύγχυση στον οδηγό και όσοελκυστικότερη είναι η πληροφορία που βρίσκεται σε αυτό, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να αποσπαστεί ο οδηγός. Κτήρια με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία,οθόνες προβολής, διαφημιστικές πινακίδες όλων των ειδών, παρόδια στοιχεία,λεωφορεία με διαφημίσεις στις όψεις τους, στάσεις λεωφορείων με διαφημιστικές αφίσες στα στέγαστρά τους, βιτρίνες καταστημάτων, περίπτερα και πολλά άλλα στοιχεία αποτελούν αιτίες απόσπασης της προσοχής χωρίς να παραβλέπουμε τα γεγονότα εκτός του οχήματος που με την δυναμική του παρουσία μπορούν ναθεωρηθούν μέρος της κατηγορίας αυτής. Στην περίπτωση των αιτιών που σχετίζονται με τη διαφήμιση πρέπει να τονιστεί ιδιαιτέρως πως ο στόχος της παρουσίας τους σε κάποιο σημείο παραπλεύρως της οδού ή ακόμη και σε κάποιο όχημα που κινείται εντός της οδού, είναι ένας και μοναδικός και δεν είναι άλλος από το να αιχμαλωτίσει την ματιά του οδηγού και στη συνέχεια ο ίδιος να αφιερώσει τον απαιτούμενο χρόνο ώστε να αφομοιώσει την πληροφορία που του δόθηκε. Ξεκινώντας, λοιπόν, τη μελέτη του φαινομένου της απόσπασης της προσοχής σε κοινή βάση για όλες τις κατηγορίες οδηγών, το μόνο που θα διαφοροποιήσει μια έρευνα είναι η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου μελέτης καθώς όπως θα γίνει αντιληπτό από τα ακόλουθα δεν είναι όλες οι διαθέσιμες μέθοδοι εφαρμόσιμες ή αποτελεσματικές στον ίδιο βαθμό σε όλες τις περιπτώσεις οδηγών. Γενικά η προσοχή του οδηγού συνήθως διαρκεί μέχρι 30 έως 90 δευτερόλεπτα. Μετά την περίοδο αυτή, ο οδηγός τείνει να κρατά, κάνει ή ακόμη και να

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 6 1 σκέφτεται κάτι που δεν έχει σχέση με τα τρέχοντα καθήκοντα ελέγχου του οχήματος. Από διεθνείς έρευνες φαίνεται ότι οι οδηγοί λόγω διάσπασης της προσοχής προκαλούν περίπου το ένα τρίτο των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων. 2.2.Β.5 ΑΙΤΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Όπως προαναφέραμε τα αίτια πόσπασης προσοχής χωρίζονται σε 2 κύριες κατηγορίες,τα εσωτερικά και τα εξωτερικά. Στα εσωτερικά δειγματοληπτικά αναφέρουμε:συνομιλίες στο κινητό τηλέφωνο,απάντηση του κινητού τηλεφώνου,πραγματοποίηση κλήσης,κατανάλωση φαγητού η ποτού,προετοιμασία φαγητού ή ποτού,χειρισμός μουσικής/ράδιο,cd,κάπνισμα,ανάγνωση ή γράψιμο,καλλωπισμός,άλλος επιβάστης του οχήματος,συζητήσεις κλπ Στα εξωτερικά: Κτήρια με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία,οθόνες προβολής, διαφημιστικές πινακίδες όλων των ειδών, παρόδια στοιχεία,λεωφορεία με διαφημίσεις στις όψεις τους, στάσεις λεωφορείων με διαφημιστικές αφίσες στα στέγαστρά τους, βιτρίνες καταστημάτων, περίπτερα και πολλά άλλα στοιχεία αποτελούν αιτίες απόσπασης της προσοχής χωρίς να παραβλέπουμε τα γεγονότα εκτός του οχήματος που με την δυναμική του παρουσία μπορούν να θεωρηθούν μέρος της κατηγορίας αυτής

6 2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Σχήμα:Οι διαφημιστικές πινακίδες ως αίτιο της απόσπασης του οδηγού 2.2.Β.6 ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Από μελέτη που έλαβε χώρα στην Ελλάδα προέκυψε ότι το βλέμμα του οδηγού απομακρύνεται απο το νοητό πλαίσιο,μπροστά από τον οδηγό (οριζόντιο παράθυρο οπτικής αναζήτησης)το οποίο είναι το παιδίο που λαμβάνει χώρα το οδηγικό έργο κατά μέσο όρο σε ποσοστό 9% Σχήμα : Διάγραμμα κατανομής της κατεύθυνσης του βλέμματος εντός και εκτός πλαισίου στο οποίο θεωρήθηκε ότι λαμβάνει χώρα το οδηγικό έργο

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 6 3 Στο χρόνο αυτό κατα τον οποίο το βλέμμα εξέρχεται του νοητού πλαισίου η κατεύθυνση του βλέμματος κατανέμεται στα χαρακτηριστικά του σχήματος όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. Σχήμα : Κατανομή της κατεύθυνσης του βλέμματος στα χαρακτηριστικά του οχήματος κατά το χρόνο που θεωρητικά απομακρύνεται αποό το οδηγικό έργο Το αριστερό παράθυρο και ο αριστερός καθρέπτης συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό διασταυρώσεων με την κατεύθυνση του βλέμματος,ενώ ακολουθούν η κονσόλα των οργάνων,το δεξί παράθυρο και οαριστερός καθρέπτης.βέβαια αυτά τα βλέμματα μπορεί να δικαιολογούνται απο απαραίτητη για την οδήγιση ενέργεια αλλά και τα βλέμματα εντός του οριζόντιου παραθύρου οπτικής αναζήτησης μπορεί να μην εξυπηρετούν αυτούς τους σκοπούς αλλά να παρατηρούν άσχετα με το αντικείμενο της οδήγισης αντικείμενα όπως ένα διαφημιστικό μήνυμα σε μια στάση λεοφωρείου. H έρευνα Stutts(2005) όπου χρησιμοποιήθηκαν βιντεοκάμενρες εντός του οχήματος για την καταγραφή των ενεργειών 70 ατόμων για μια βδομάδα μας έδειξε πως το 1.5% του χρόνου οδήγισης οι οδηγοί αποσπούνται από εξωτερικά αίτια ενώ συνολικά ο χρόνος που δεν είναι συγκεντρομένοι στο οδηγικό καθήκον αποτελεί σημαντικό μέρος της οδήγισης.τα συμπρεράσματα τους συνοψίζονται στον κάτωθεν πίνακα

6 4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Πίνακας : Ποσοστό χρόνου που αφιερώνει ο οδηγός σε χρόνους άσχετους με το οδηγικό έργο. Για να κατανοήσουμε τη σπουδαιότητα της ανωτέρω μελέτης και το μέγεθος του χρόνου που δίνει ο οδηγός για τη εκτός οδηγικού έργου δραστηριότητα του αρκεί να αναφέρουμε πως η παρατεταμένη (2 δευτερόλεπτα ή περισσότερο) απόσπαση του οδηγού απο το οδηγικό έργο αυξάνει σημαντικά την (3,7 φορές) την πιθανότητα μιας σύγκρουσης (Klauer, et al., 2006a).Ενώ άλλοι ερευνητές έχουν προτείνει ότι το ανώτερο όριο για ένα αποδεκτό επεισόδιο εκτροπής μπορεί να είναι 0,75 δευτερόλεπτα (Beijer, et al., 2004, Smiley, et al., 2005)ή 1,6 δευτερόλεπτα (Wierwille and Tijerina, 1998). Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η έκθεση του Virginia Tech Transportation Institute (VTTI) (η οποία κρίνεται ως η πλέον αξιόπιστη) όπου Klauer και συνεργάτες μεταξύ άλλων συμπερασμάτων αναφέρουν ότι το 1.4% των ατυχημάτων ή παρολίγον ατυχημάτων που επισημάνθηκαν ωφείλονται σε αίτια άμεσα συνδιασμένα με την απόσπαση προσοχής(18.7%).συγκεκριμένα αυτά που ωφείλεται σε αίτια εκτός του αυτοκινήτου ευθύνονται για το 1.4% των ατυχημάτων.βέβαια στη συγκεκριμένη έρευνα παρουσιάζεται μεγάλη απόκλιση με την έρευνα του Stutts (2003) που είχε εξετάσει δεδομένα στις ΗΠΑ για τα έτη 1995-1999 και είχε διαπιστώσει ότι το 8.3% των οδηγών που είχαν εμπλακεί σε θανατηφόρα ατυχήματα παρουσίασαν απόσπαση προσοχής.η εν λόγω απόκληση δικαιολογείται κατα κυρίως στην χρήση κινητών τηλεφώνων αλλά και στο επιβαρυμένο οπτικά περιβάλλον οδήγισης.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 6 5 2.2.Β.7 Η ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΩΣ ΑΙΤΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Τα στοιχεία που παρατήθενται παρακάτω προέρχονται απο ανάλυση τροχαίων ατυχημάτων όπως αυτή καταγράφηκε από την Τροχαία με χρήση των Δελτίων Οδικών Τροχαίων Ατυχημάτων (ΔΟΤΑ).Συγγκεκριμένα στην Ελλάδα απο τα 1162 θανατηφόρα ατυχήματα που αναφέρθηκαν το 2010 και τα 1011 για το 2011 η απόσπαση προσοχής θεωρήθηκε ως βασική αιτία πρόκλησης ατυχήματος για τα 76 και 70 αντίστοιχα,δηλαδή σε ποσοστιαία κλίμακα ανφερόμαστε στο 6.54% και 6.92%.

6 6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Αντίστοιχα σε ποσοστό συνολικών ατυχημάτων τα στοιχεία για το Ά εξάμηνο του 2008 μας δίνουν 12.33%,δηλαδή 998 ατυχήματα σε σύνολο 8095 έχουν ως αίτιο την απόσπαση προσοχής.επίσης σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 6 7 δημοσιότητα η τροχαία του αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας για το Α 9μηνο του 2010 η απόσπαση προσοχής του οδηγού αποτελεί αιτία πρόκλησης 1502 ατυχημάτων σε σύνολο 10183 με αίτια αναφερόμενα σε οδηγούς,αποτελεί δε τον νούμερο ένα παράγoντα πρόκλησης ατυχήματος με βάση τα ίδια στοιχεία και ακολουθούν η παράβαση προτεραιότητας(1392),η οδήγηση σε κατάσταση μέθης(1148) και η υπερβολική ταχύτητα(917). Στα αναφερόμενα ποσοστά δυνητικά συνεισφέρουν και άλλα αίτια τα οποία μπορεί να έχουν ως πρωτογενές αίτιο την απόσπαση προσοχής και ειδικότερα όπως αυτή προκαλείται απο μια διαφημιστική πινακίδα,ειδικότερα η παράβαση προτεραιότητας,η αδικαιολόγητη τροχοπέδηση,η μη τήρηση απόσταση ασφαλείας κλπ.συνεπώς η απόσπαση της προσοχής ενός οδηγού μπορεί να αποτελεί στην Ελλάδα άιτιο πρόκλησης ατυχήματος μέχρι και ένα ποσοστό της τάξης του 30-35%. Τέλος θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε την αρκετά μεγάλη αύξηση του ποσοστού ατυχημάτων που ωφείλονται στην απόσπαση προσοχής όταν αναφερόμαστε σε συνολικό αριθμό ατυχημάτων από όταν αναφερόμαστε σε θανατηφόρα ατυχήματα.αυτό μπορεί να μας οδηγήσει στα εξης συμπεράσματα.ο οδηγός αποσπάτε ευκολότερα όταν οι συνθήκες οδήγησης δεν είναι απαιτητικές και οι ταχύτητες μικρότερες ως εκ τούτου το ατύχημα δυσκολότερα καταλήγει σε θανατηφόρο. Σίγουρα θα επιθυμούσαμε περισσότερα στοιχεία για την εξαγωγή πιο ασφαλών συμπερασμάτων και αξιόλογων παρατηρήσεων όπως αίτιο τροχαίου ατυχήματος ανά κατηγορία οδού,ανά βαθμό επικυνδινότητας και σίγουρα μεγαλύτερη ανάλυση του είδους απόσπασης προσοχής, τα οποία δυστυχώς δε παρέχονται απο την Τροχαία.Σίγουρα αναμένουμε στο μέλλον πιο πλούσια βάση δεδομένων η οποία θα αποτελέσει βασικό στοιχείο ανάλογων μελετών. 2.2.Β.8 ΕΙΔΗ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν 4 βασικά είδη απόσπασης της προσοχής που συναντώνται στους οδηγούς και που είναι ανάλογα με τα είδη των περισπασμών που την προκαλεί. Τα είδη των περισπασμών που μπορεί να αποσπάσουν την προσοχή των οδηγών είναι : οι οπτικοί περισπασμοί οι γνωστικοί περισπασμοί οι ακουστικοί περισπασμοί οι χειρονακτικοί περισπασμοί

6 8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Ο οπτικός περισπασμός που αποσπά την προσοχή συμβαίνει όταν τα μάτια ενός οδηγού δεν είναι στο δρόμο, όπως π.χ. αν ο οδηγός δεν προσέχει το μπροστινό αυτοκίνητο, αλλά κοιτά στη διαφημιστική πινακίδα ή στο πεζοδρόμιο κατά μήκος της οδού. Ο γνωστικός περισπασμός συμβαίνει όταν το μυαλό του οδηγού δεν είναι στο δρόμο. 'Ενας τέτοιος περισπασμός Θα μπορούσε να συμβεί όταν ο οδηγός σκέφτεται κάποιες πληροφορίες που δεν σχετίζονται με τις πληροφορίες για την οδική ασφάλεια, για παράδειγμα, όταν επεξεργάζεται ένα μήνυμα μιας διαφημιστικής πινακίδας. Επίσης ένας γνωστικός περισπασμός μπορεί να προκληθεί από έναν ακουστικό περισπασμό, δηλαδή μια ακουστική πηγή η οποία Θα τραβήξει την προσοχή του οδηγού και θα τον αποσπάσει από το οδηγικά του καθήκον. Τέλος ο χειρονακτικός περισπασμός παρατηρείται όταν τα χέρια του οδηγού δεν είναι στο σύστημα διεύθυνσης των τροχών, π.χ. όταν αλλάζει CD στο σύστηνα αναπαραγωγής ήχου του αυτοκινήτου,όταν καπνίζει Πέραν της κατανοητής επικινδυνότητας των χειρονακτικών και των οπτικών περισπασμών μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι, η γνωστική απόσπαση της προσοχής μπορεί να θίξει τις δυνατότητες και επιδόσεις στην οδήγηση ενός οδηγού να ανιχνεύει στόχους σε ολόκληρο το οπτικό πεδίο και οδηγεί σε διατάραξη της κατανομής της οπτικής προσοχής στο οδηγικό πεδίο και την επεξεργασία των πληροφοριών που παρατηρήθηκαν. O γνωστικός περισπασμός εμφανίζεται όταν ένας οδηγός είναι φορτωμένος με ένα ή περισσότερα γνωστικά φορτία. Το γνωστικό φορτίο μπορεί να οριστεί ως το ποσό των πόρων που ένα γνωστικό σύστημα (ανθρώπινος νους) απαιτεί για να εκτελέσει μια συγκεκριμένη εργασία. Το φυσιολογικό ανθρώπινο γνωστικό σύστημα έχει περιορισμένη ικανότητα να επεξεργάζεται και να ανταποκρίνεται. Κάθε φορά που ο αριθμός των καθηκόντων ή δυσκολία της αποστολής που εκτελείται σε συγκεκριμένο χρόνο, αυξάνει, το γνωστικό φορτίο Θα αυξηθεί επίσης. Αυτή η πιθανότητα μπορεί να μειώσει την διαθέσιμη ικανότητα για περαιτέρω επεξεργασία και ανταπόκριση.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 6 9 ΕΙΔΗ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ- ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗΣ ΠΙΝΑΚΙΔΑΣ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ- ΠΡΟΣΚΑΙΡΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗΣ ΠΙΝΑΚΙΔΑΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΣΠΑΣΜΟΙ ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΟΠΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΣΠΑΣΜΟΙ ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΣΠΑΣΜΟΙ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΣΠΑΣΜΟΙ Οι διαφημιστικές πινακίδες αποτελούν οπτικό αλλά και γνωστικό περισπασμό.αρχικά τραβούν την προσοχή του οδηγού απο το οδηγικό καθήκον επιβαρίνοντας το οδηγικό περιβάλλον οπτικά είτε δημιουργόντας δυσκολία στην αναζήτηση πληροφοριών που έχουν να κάνουν με το οδηγικό καθήκον είτε αποκρίπτοντας πλήρως τέτοιες πληροφορίες και αποροφόντας μέρος των ικανοτήτων που τις καθοδηγεί ώστε να αναγνώσει την εικόνα και το μήνυμα που αυτή φέρει και εν συνεχεία αποτελεί γνωστικό περισπασμό καθώς η επεξεργασία το προαναφερθέντως μηνύματος αποτελεί επιβαρυμένο φόρτο σκέψης άσχετο με το οδηγηκό καθήκον και την οδική ασφάλεια που αυτό επιβάλει. Στην περίπτωση λοιπόν μίας επιτυχημένης διαφημιστικής προσπάθειας ο στόχος προκαλεί στον οδηγό συνδυασμένη μορφή οπτικής και νοητικής απόσπασης της προσοχής. 2.2.Β.9 ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΤΩΝ ΟΔΗΓΩΝ-ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ ΣΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Ο βασικός και πλέον αξιόπιστος τρόπος να αντιληφθεί ο μελετητής την απόσπαση της προσοχής του οδηγού είναι μέσω των αποτελεσμάτων που παράγονται λόγω της επίδρασής της. Τα αποτελέσματα αυτά μπορεί να είναι σύγκρουση ή παραλίγο σύγκρουση του οχήματος, αλλαγή της ταχύτητάς του,

7 0 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες απότομα και αναίτια φρεναρίσματα, απώλεια ελέγχου, έξοδος από τις οριογραμμές του οδοστρώματος κτλ. Οι επιδράσεις της απόσπασης της προσοχής μετρώνται μέσω διαφόρων ειδών μελετών, οι πιο δημοφιλείς εκ των οποίων εντάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες οι οποίες είναι οι εξής: Μελέτες βασισμένες σε στοιχεία ατυχημάτων Εργαστηριακές- Πειραματικές μελέτες σχετικά με την εκτέλεση του οδηγικού έργου Μελέτες παρατήρησης στο παιδίο Έρευνες ερωτηματολογίων Στη συνέχεια αναλύουμε τις μεθόδους ώστε απο την καταγραφή των πλεονεκτημάτων και μειωνεκτημάτων τους και της αντιστοίχησης τους με τα αποτελέσματα των υπάρχουσον ερευνών που έχουν λάβει χώρα στην Ελλάδα να καταλήξουμε σε όσο πιο δυνατόν ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την επιρροή των διαφημηστικών πινακίδων στην οδική ασφάλεια. Μελέτες Βασισμένες σε Στοιχεία Ατυχημάτων Η διεξαγωγή των συγκεκριμένων μελετών απαιτεί από τον ερευνητή να μελετήσει τα στοιχεία των ατυχημάτων που έχουν ήδη γίνει σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ή σε ένα συγκεκριμένο σημείο μιας διαδρομής και να εξαγάγει συμπεράσματα σχετικά με το ποια από τα υπό επεξεργασία ατυχήματα προκλήθηκαν λόγω απόσπασης της προσοχής του οδηγού και ποια από κάποια άλλη αιτία. Επίσης, ο ερευνητής μπορεί να συλλέξει εκ νέου δικά του στοιχεία παρακολουθώντας τα ατυχήματα που τυχόν θα διεξαχθούν στην περιοχή μελέτης, κατά το χρονικό διάστημα που διαρκεί η έρευνά.σημαντικό πλεονέκτημα της συγκεκριμένης μεθόδου, εάν και εφόσον εξακριβωθεί πως το αίτιο είναι η απόσπαση της προσοχής του οδηγού του οχήματος, είναι η αξιοπιστία της ως προς την επικινδυνότητα της εκάστοτε μορφής απόσπασης εξαιτίας της οποίας προκλήθηκε το ατύχημα. Οι έρευνες αφορούν αποκλειστικά τα ατυχήματα, που είναι το δυσμενέστερο αποτέλεσμα μίας λανθασμένης οδηγικής συμπεριφοράς, και κατά συνέπεια ο ερευνητής οδηγείται κατευθείαν σε ασφαλή συμπεράσματα σε σχέση με την αποτελεσματικότητα της έλλειψης προσοχής. Στην πρώτη περίπτωση όπου εξετάζεται το ιστορικό των ατυχημάτων και με την προϋπόθεση ότι η αστυνομία διατηρεί άρτια βάση δεδομένων, είναι δυνατή η συλλογή μεγάλου αριθμού χρήσιμων πληροφοριών σχετικών με το θέμα. Η δεύτερη περίπτωση, πλεονεκτεί σε ότι αφορά τη δυνατότητα του ερευνητή να πληροφορηθεί ότι αυτός θεωρεί χρήσιμο μέσω προσωπικών συνεντεύξεων

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 7 1 των συμμετεχόντων καθώς και λοιπών μαρτύρων που παρίστανται στον τόπο του ατυχήματος.σημαντικό μειονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι η δυσκολία να προσδιορίσει κανείς μέσα από στοιχεία ατυχημάτων αν η αιτία του ατυχήματος ήταν η απόσπαση της προσοχής του οδηγού ή οποιοδήποτε άλλο είδος έλλειψης προσοχής (Ranney, 2008). Οι αστυνομικοί πολλές φορές δεν σημειώνουν την πληροφορία αυτή στα έγγραφα που περιγράφουν το ατύχημα και ακόμη περισσότερο υπάρχουν πολλοί οδηγοί που δε θεωρούν καλό να παραδεχθούν πως αποσπάστηκαν και έχασαν τον έλεγχο του οχήματός τους. Επιπλέον, δεν υπάρχουν εμφανή στοιχεία σε ένα ατύχημα που να συνδέουν το αποτέλεσμα με την απόσπαση της προσοχής ως αιτία. Έτσι, η αποκλειστική χρήση αυτής της μεθόδου είναι πιθανό να υποεκτιμήσει την απόσπαση της προσοχής των οδηγών ως αιτία πρόκλησης ατυχημάτων (Trezise et al., 2006:Stutts et al., 2001: McCartt et al., 2006). Λοιπά μειονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι η άμεση εξάρτηση του μεγέθους του δείγματος από το μέγεθος της βάσης δεδομένων και η ποιότητα αυτού από την πληρότητά της. Επιπλέον, η μελέτη της βάσης δεδομένων μπορεί να οδηγήσει στη σύνδεση μίας μορφής απόσπασης της προσοχής με το ατύχημα, χωρίς όμως να φτάσει ποτέ στο σημείο ο μελετητής να γνωρίζει τη συχνότητα με την οποία αυτή εμφανίζεται στον οδηγό κατά τη διάρκεια μιας φυσιολογικής οδήγησης (Kircher,2007).Η επιλογή της απ ευθείας συνέντευξης προϋποθέτει την ύπαρξη πληθώρας σωστά εκπαιδευμένου προσωπικού, καθώς και ευχέρεια χρόνου μιας και η συλλογή ικανοποιητικού μεγέθους δείγματος μπορεί να διαρκέσει αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Βασικό, επίσης, μειονέκτημα της εν λόγω μεθόδου είναι το γεγονός ότι τα ατυχήματα χωρίς σοβαρούς τραυματισμούς τα οποία συνήθως λαμβάνουν χώρα εντός αστικού ιστού όπου ίσως θα μπορούσε να αποσπαστεί κανείς ευκολότερα λόγω του πλούσιου εξωτερικού περιβάλλοντος, της μικρής απαιτήσεων οδήγηση και της χαμηλής ταχύτητας, σπάνια αναφέρονται στην αστυνομία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το προς ανάλυση δείγμα το οποίο έχει ο μελετητής κάποιες φορές να μην είναι ικανοποιητικά αντιπροσωπευτικό. Εργαστηριακές-Πειραματικές μελέτες σχετικά με την εκτέλεση του οδηγικού έργου Αναφερόμαστε σε μελέτη όπου το περιβάλλον οδήγησης είνα απόλυτα ελεγχόμενο.μπορούν να λάβουν χώρα σε εργαστήριο με χρήση προσομοιωτή είται σε αυτές που κατασκευάζεται δοκιμαστική διαδρομή. Κοινό στόχο της διεξαγής αποτελεί η πιθανότητα απόσπασης της προσοχής δίνοντας του κάποια αντίστοιχη αιτία.αναφερόμενοι στα θετικά της μεθόδου αναφέρουμε τη δυνατότητα του ερευνητή να αλλάξει τις μεταβλητές του πειράματος όπως μέγεθος πινακίδας,επίπεδο φωτεισμού κ.α,να καθορίσει πλήρως τις υπόλοιπες συνθήκες του πειράματος όπως και να προσομειάσει επικύνδινες οδηγικές καταστάσεις που δε θα ήταν φρόνιμο να δοκιμαστούν σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης.στα αρνητικά της μεθόδου συγκαταλέγεται ότι ο οδηγός είναι υποψιασμένος για την εμφάνιση κάποιας διαφημηστικής

7 2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες πινακιδας και ενδεχομένος να μην αντιδράσει όπως θα αντιδρούσε σε συνθήκες καθημερινής οδήγισης.τέλος θα πρέπει να επισημάνουμε το αρκετά αυξημένο κόστος. Στις μελέτες σε πίστες διαδρομών θα πρέπει να προσθέσουμε στα θετικά ότι η οδήγηση είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα αλλά παρατηρείται δυσχέρεια στην εναλλαγή των συνθικών. Μελέτες Παρατήρησης στο Πεδίο Μελέτες παρατήρησης είναι οι μελέτες κατά τις οποίες ο ερευνητής παρατηρεί τον οδηγό και εξάγει συμπεράσματα σχετικά με την απόσπασή του από το οδηγικό έργο.διεξάγονται σε οδούς κυκλοφορίας οχημάτων και χρησιμοποιούνται σε αυτές πραγματικά οχήματα.διαχωρίζονται σε δύο κατηγιρίες,αυτές που παρατηρούμε διερχόμενα οχήματα και αυτές που χρησιμοποιούμε ειδικά εξοπλισμένα οχήματα.στα πλεονεκτήματα της πρώτης εντάσονται το περιορισμένο κόστος και η συσχέτηση επικυνδινότητας τοποθέτησης συγκεκριμένης πινακίδας σε συγκεκριμένο σημείο του οδικού δικτύου και στα αρνητικά της την υποκειμενικότητα του παρατηρητή.στη δεύτερη κατηγορία εντιπίζουμε ως θετικό τη μέγιστη δυνατή συνάφεια με συνθήκες καθημερινής οδήγησης και την πλήρη καταγραφή των αντιδράσεων του οδηγού.στα αρνητικά και των δύο μεθόδων καταλογίζομε ότι δεν μας δίνουν άμεση συσχέτιση με αριθμό ατυχημάτων και τη μη δυνατότητα εφαρμογής σε ακραίες συνθηκες οδήγησης.κρίνονται ως οι αποτελεσματικότερες στο να μας δείξουν την επιρροή που μπορεί να έχει ο κάθε παράγοντας στην οδική ασφάλεια.στη διεθνή βιβλιογραφεία τις βρίσκουμε και ως Naturalistic Driving Studies.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 7 3 Εικόνα:Μελέτες παρατήρησης πεδίου Έρευνες Ερωτηματολογίου Η σύνταξη ενός πλήρους ερωτηματολογίου από εξειδικευμένο ερευνητικό δυναμικό και η διεξαγωγή συνεντεύξεων θα μπορούσε να μας δώσει κάποια χρήσιμα δεδομένα προς επεξεργασία.στα πλεονεκτήματα αναφέρουμε το χαμηλό κόστος,την ειλικρίνια των ερωτηθέντων που προκύπτει απο την ανωνυμία και τη απουσία συνεπειών.στα αρνητικά την απουσία της σε βάθος κατανόησης του φαινομένου αλά και την δυσκολία του να ανακαλέσει στη μνήμη του την κατάσταση που βρέθηκε στην αντίστοιχη περίπτωση. 2.2.Β.10 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΕΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΘΕΩΡΗΘΟΥΝ ΠΛΗΡΗΣ Κατά την ανάλυση των μεθόδων προσέγγισης της επιρροής της απόσπασης προσοχής και ειδικότερα των διαφημιστικών πινακίδων ως αίτιο αυτής στην οδική ασφάλεια εύκολα κατανοούμε τη δυσκολία ασφαλών και πλήρως μετρήσημων συμπερασμάτων.αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε πινακίδα,κάθε δρόμος, κάθε οδηγός δύναται να δώσουν τελείως διαφορετικά

7 4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες αποτελέσματα. Μια μελέτη αξιολόγησης πινακίδας αλλαγής μηνύματος ανά τέσσερα δευτερολέπτα θα μπορούσε να αποτυπώσει αρκετά διαφορετικά αποτελέσματα από τη χρήση μιας οκτώ δευτερόλεπτών. Μια μελέτη στο φως της ημέρας θα δώσει σίγουρα διαφορετικές απαντήσεις από την ίδια μελέτη που πραγματοποιήθηκε νύχτα. Και μια μελέτη που διεξήχθη με ελεύθερη ροή της κυκλοφορίας μπορεί να έχει διαφορετικό αποτέλεσμα από ό, τι μία που εξετάζει τον ίδιο δρόμο και την ίδια πινακίδα σε συνθήκες μεγαλύτερου κυκλοφοριακού φόρτου.επίσης είναι τελείως διαφορετικές οι συνέπειες ή ο βαθμός επιρροής μιας πινακίδας ανάλογα με το ίδιο το περιεχόμενο της,το μέγεθος της,το βαθμό φωτεινότητας αλλά και το άτομο που λαμβάνει το μήνυμα της. Στην πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη της FHWA του (2009), Molino και οι συνεργάτες αξιολόγησαν τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες διαφόρων μεθόδων έρευνας και επισήμαναν τους παράγοντες που πρέπει να μελετηθούν ώστε μια έρευνα να θεωρηθεί πλήρης Διάρκεια της αλλαγής του μηνύματος Φωτεινότητα τη νύχτα διαστάσεις Σχήμα Απόσταση πινακίδας απο λωρίδες Γωνία του σημείου προσανατολισμού ως προς τον οδηγό Εγγύτητα σε επίσημες πινακίδες Αριθμός και πλάτος των λωρίδων του δρόμου Γεωμετρία Οδών - κάθετη και οριζόντια καμπυλότητα Τα όρια ταχύτητας και τις επικρατούσες ταχύτητες Ο όγκος της κυκλοφορίας Μίγμα κυκλοφορίας (π.χ. ποσοστό των μεγάλων φορτηγών, λεωφορείων) Η εγγύτητα της πινακίδας στην έξοδο ή είσοδο ράμπας, σταγόνας κλπ Η εξοικείωση του αυτοκινητιστή με το οδόστρωμα Καιρικές συνθήκες Περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται η πινακίδα(π.χ. αστικές, ημιαστικές, αγροτικές) Ποσό των πληροφοριών που παρουσιάζονται Πληροφορίες παρουσίασης (χρώμα, αντίθεση, γραμματοσειρά, κ.λπ.) Βλέποντας το μέγεθος των δεδομένων που θα έπρεπε να συλλέξουμε ώστε να έχουμε μια πλήρως τεκμηριομένη απάντηση για την επιρροή των διαφημιστικών πινακίδων και τα χαρακτηριστικά που αυτές πρέπει να έχουν και συλογιζόμενοι το κόστος που θα απαιτούσε μια τέτοια έρευνα καταλήγουμε σε πιο εφικτές λύσεις οι οποίες θα έχουν έντονο το στοιχείο των πιθανολογικών θεωρήσεων.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 7 5 2.2.Β.11 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 2.2.Β.11.1 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Οι μελέτες σε διεθνές επίπεδο έχουν ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1980 και συνεχίζουν ως σήμερα καθώς στις περισσότερες χώρες παρατηρείται ενδιαφέρον για τη βελτίωση του οδικού περιβάλλοντος ώς συστατικό στοιχείο της οδικής ασφάλειας.παρουσιάζονται μελέτες που εξετάζουν τόσο το φαινόμενο της απόσπασης πρόσοχής γενικότερα όσο και άλλες που ερευνούν αποκλειστικά την επιρροή των διαφημηστικών πινακίδων σε αυτή. Στις περισσότερες μη απαιτητικές οδηγικές καταστάσεις οι οδηγοι συχνά αφήνουν τα μάτια τους να περιπλανηθούν σε άσχετα αντικείμενα. Το ποσοστό εκτίμησης του χρόνου οδήγησης όπου η προσοχή των οδηγών απευθύνεται σε σκηνικά και άλλα άσχετα αντικείμενα ποικίλουν από 20% ως 50% (π.χ. Green,2002, Hughes and Cole, 1986, Land and Lee, 1994). Η κατάσταση αυτή αντανακλά την πλεονάζουσα ικανότητα προσοχής που έχουν οι οδηγοί σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή και είναι αυτή για την οποία έχουν σχεδιαστεί οι παρόδοιες διφημιστικές πινακίδες να προσελκύουν. Η ανησυχία μας όμως εντοπίζεται στο ενδεχόμενο τέτοιες διαφημίσεις να προσελκύσουν την προσοχή πάνω και πέρα από την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα (π.χ. Wallace, 2003). Οι διαφημιστικές πινακίδες σε αυτή την περίπτωση αποτελούν βάρος στην επεξεργασία ζωτικής σημασίας πληροφοριών για την οδική ασφάλεια καθώς λειτουργούν ως αντιπερισπασμός έλκοντας την προσοχή του οδηγού και χειροτερεύουν την απόδοση του. Αν και αναγνωρίζεται ότι η έρευνα για την απόσπαση της προσοχής του οδηγού λόγω διαφημιστικών πινακίδων είναι εξαιρετικά περιορισμένη (Beijer et al., 2004), οι λίγες μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν δείξει ότι οι οδηγοί παρατηρούν τις παρόδοιες διαφημιστικές πινακίδες(hughes και Cole, 1986), και ότι η καθήλωση από τις διαφημίσεις μπορεί να γίνει σε μη ασφαλείς συνθήκες (Smiley et al., 2004). Από προηγούμενες μελέτες των στατιστικών για τα ατυχήματα έχουν εντοπιστεί επίσης πως οι εξωτερικές περισπάσεις, συμπεριλαμβανομένων και των διαφημίσεων αποτελούν μια σημαντική αυτοαναφερόμενη αιτία τροχαίων ατυχημάτων (Stutts et al., 2001). Άλλη έρευνα έχει ωστόσο αμφισβητήσει την πιθανότητα μιας άμεσης σχέσης μεταξύ απόσπαση της προσοχής που οφείλεται στις διαφημίσεις και των ατυχημάτων (Andreassen, 1985).Ένα από τα λίγα παραδείγματα για την απευθείας σύνδεση των διαφημίσεων με τα ποσοστά ατυχημάτων δόθηκε από τον Ady (1967). Κοίταξε τα ποσοστά των ατυχημάτων σε τμήματα των δρόμων πριν και μετά την ανέγερση διαφημιστικών πινακίδων. Μια συγκεκριμένη πινακίδα προκάλεσε ιδιαίτερο πρόβλημα. Είχε τοποθετηθεί στη γωνία μιας απότομης καμπής και είχε έντονο φωτισμό.φάνηκε ότι ο συνδυασμός ενός εξαιρετικά εντυπωσιακού σήματος όπως μια φωτιζόμενη διαφημιστική πινακίδα και ενώς ούτος η άλλος επικύνδινου οδικού τμήματος αύξησε τον αριθμό των ατυχημάτων σε αυτό το τμήμα του δρόμου σε σύγκριση με μία θέση ελέγχου. Με βάση αυτά και άλλα παρόμοια δεδομένα, η ανασκόπηση (Wallace, 2003) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και ότι οι διαφημίσεις μπορεί να αποσπάσουν την προσοχή των οδηγών σε βαθμό που μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα ενός ατυχήματος, αλλά αυτό σε συγκεκριμένες καταστάσεις.ο κύριος παράγωντας που υποκρύπτεται κάτω από τις συγκεκριμένες

7 6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες καταστάσεις μοιάζει να είναι το επίπεδο νοητικής λειτουργίας που απαιτείται από τον οδηγό σε κάθε σημείο.για παράδειγμα κατά την οδήγιση περιφερειακά μιας καμπύλης (όπως στη μελέτη του Ady, 1967) οι κινήσεις των ματιών θα πρέπει να επικεντροθούν περισσότερο στις σημάνσεις λωρίδων κυκλοφορίας και τα άκρα του δρόμου, προκειμένου να εξαχθούν ζωτικής σημασίας πληροφορίες για το σύστημα διεύθυνσης (Land and Lee, 1994, Shinar et al., 1977).Αυτές οι επιπλέον οπτικές απαιτήσεις οδηγούν σε λιγότερη πλεονάζουσα ικανότητα προσοχής.ως εκ τούτου,οι διαφημίσεις που τοποθετούνται στις στροφές δεν είναι επιθυμιτό να προσελκύσουν επιπλέον πόρους προσοχής.συνεπώς οι διαφημιστικές πινακίδες που τοποθετούνται σε καμπύλη οδό στα πλαίσια της ασφαλούς οδήγισης έχουν πολύ λιγότερους ως μηδενικούς νοητικούς πόρους να αποροφήσουν σε σχέση με αυτές που τοποθετούνται σε ευθυγραμμία.δυστυχώς στην πραγματικότητα η τοποθέτηση πινακίδων σε μια στροφή είναι πολύ ελκυστικό σημείο τοποθέτησης για τις διαφημιστικές εταιρείες καθώς αυτοί οι χώροι είναι πιο κοντά στην αρχική γραμμή όρασης. 2.2.Β.11.2 ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ ΜΕ ΠΑΡΟΔΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ Εκτός από τα αποτελέσματα των ειδικών περιοχών(περιοχών με αυξημένη επικυνδινότητα ατυχήματος) υπάρχουν πολλοί άλλοι παράγοντες που αποτελούν παροδικούς κινδύνους (Chapman and Underwood, 1998; Horswill and McKenna, in press) η πυκνότητα της κυκλοφορίας (Miura, 1990), η ταχύτητα (Harms, 1986), η ταυτόχρονη λεκτική και χωρική απεικόνιση των καθηκόντων (Recarte και Nunes, 2000), η συνομιλία σε κινητό τηλέφωνο (Garcia-Larrea et al., 2001), και αναφέρουμε μόνο μερικά. Ορισμένες από αυτές τις αυξημένες απαιτήσεις μπορεί να προβλεφθούν επί τη βάσει της συγκεκριμένης θέσης(πχ πυκνότητα κυκλοφορίας), ενώ άλλοι δεν μπορούν εύκολα να ληφθούν υπόψη επειδή εξαρτάται από τις μεταβλητές του οδηγού και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των οδηγών. Παροδικοί κίνδυνοι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να προβλεφθούν, ειδικά όταν είναι ανεξάρτητοι της θέση, ή όταν αλληλεπιδρούν με μεταβλητές του οδηγού, όπως η κούραση ή εμπειρία,τέτοια γεγονότα μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την πιθανότητα του οδηγού του ατυχήματος (Chapman and Underwood, 1998; Horswill and McKenna, in press).αυτά μπορεί να περιελαμβάνουν ένα πεζό που ξαφνικά διασχίζει το δρόμο ή και ένα αυτοκίνητο. Αν η προσοχή αποσπαστεί κατά την έναρξη ενός ξαφνικού κινδύνου η πιθανότητα να συμβεί ένα ατύχημα θα αυξηθεί αν και πολλοί απο αυτούς τους κινδύνους έναι ανεξάρτητοι της θέσης,ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα οπτικά μοτίβα αναζήτησης που σχετίζονται με ανίχνευση κινδύνου που μπορεί δυνητικά να χρησιμοποιηθούν για την ενημέρωση του οδηγού ως προς την τοποθέτηση των διαφημίσεων. 2.2.Β.11.3 ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΟΠΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι οι οδηγοί θα τείνουν να κινήσουν τα μάτια τους περισσότερο στο οριζόντιο επίπεδο σε σχέση με το κατακόρυφο επίπεδο (π.χ. Mourant androckwell, 1972, Crundall and Underwood, 1998). Αυτό συμβαίνει

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 7 7 κυρίως διότι οι σχετικές περιβαλλοντικές πληροφορίες διανέμονται σε μεγαλύτερη πυκνότητα κατά μήκος του οριζόντιου επίπεδου. Ευθεία μπροστά (straight ahead) που συχνά αποκαλείται το επίκεντρο της επέκτασης είναι η πιο σημαντική θέση καθως προς αυτή ο οδηγός κατευθύνεται.αυτή παίρνει το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής και όταν οι οδηγοί κοιτάξουν κάπου αλλού στη σκηνή υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα το βλέμμα να επιστρέψει straight ahead πριν κοιτάξει οποιοδήποτε άλλο ερέθισμα (Underwood et al., 2003). Όταν δε κοιτάζοντας ίσια μπροστά, τα μάτια τείνουν να κινούνται αριστερά και δεξιά από την εστία της επέκτασης, κοιτάζοντας τους πεζούς,σταθμευμένα αυτοκίνητα, δρόμους και άλλους πιθανούς κινδύνους. Αυτό δημιουργεί ένα οριζόντιο παράθυρο οπτικής αναζήτησης, όπου πέφτει και το κύριο μέρος της προσοχής, όπου και οι περισσότεροι αναζητούν συναφείς με την οδήγιση πληροφορίες. Το πρώτο πάνελ στο σχήμα.. περιέχει ένα τυπικό διάγραμμα πυκνότητας προσοχής που αντιπροσωπεύει τους τομείς της σκηνής όπου συγκέντρωσαν την προσοχή ενός μεγάλου αριθμού συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια βίντεο εξαιρετικά απαιτητικής οδήγισης.παρατηρούμε μεγάλη πύκνωση στο επίκεντρο της επέκτασης και κάθε μεταγενέστερη δακτύλιος περιέχει όλο και λιγότερα βλέμματα. Σχήμα. Το δεξί πάνελ αντιπροσωπεύει ένα τυπικό διάγραμμα πυκνότητας προσοχής κατά τη διαδικασία κανονικής οδήγησης (taken from Chapman and Underwood, 1998, image courtesy of Pion Limited, London). Οι δύο πίνακες δείχνουν μια διαφημιστική πινακίδα στο επίπεδο του δρόμου (street-level advertisements,slas)(στάση λεοωφορείου) και ένα διαφημιστικό πλαίσιο σε υπερυψομένο επίπεδο. raised-level advertisements (RLAs). Ως εκ τούτου, υποστηρίζουμε ότι σε συνθήκες απαιτητικής οδήγισης αν μια

7 8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες διαφήμιση είναι τοποθετημένη στο οριζόντιο παράθυρο οπτικής αναζήτησης θα πάρει μεγαλύτερο μέρος της προσοχής από άλλες διαφημίσεις τοποθετημένες εκτός αυτού.αν και πρόθεση των γρήγορων κινήσεων των οφθαλμών εντός του οριζοντίου επιπέδου αναζήτησης είναι να αναζητήσουν πληροφορίες που σχετίζονται με το οδηγικό καθήκον είναι πιθανόν ακούσια μια διαφημιστική πινακίδα να αποσπάσει την προσοχή του οδηγού.η τοποθέτηση της κρίνεται λοιπόν επικύνδινη,ειδικότερα σε κατάσταση απαιτητικής οδήγισης. Σε καταστάσεις μικρότερων απαιτήσεων από άποψη επικυνδινότητας έχουμε ένα πλεόνασμα παραγωγικής ικανότητας και το βλέμμα του οδηγού μπορεί να απομακρυνθεί απο το κεντρικό κάδρο και να στρέψει την προσοχή του σε RLA πινακίδες.και σε αυτή την περίπτωση βέβαια κάποιο ξαφνικό γεγονός όπως απότομο φρενάρισμα προπορευόμενου οχήματος μπορεί να οδηγήσει σε ατύχημα. 2.2.Β.11.4 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ,ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΩΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Cole and Hughes, 1984 Αντικείμενο μελέτης:γωνία εκκεντρότητας και οδικό περιβάλλον Οι συγγραφείς πραγματοποίησαν μια σειρά πειραμάτων στα οποία 50 συμμετέχοντες οδήγησαν όχηματα κατά μήκος μιας προκαθορισμένης διαδρομής στη Μελβούρνη. Πριν από τη συλλογή των δεδομένων τοποθετηθηκαν μια σειρά από 35 δίσκοι-πινακίδες κατά μήκος της διαδρομής. Αυτοί οι δίσκοι ήταν τριών διαφορετικών μεγέθων και τριών διαφορετικών ανάκλασεων. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο διαφορετικές ομάδες τυχαία. Σε κάθε ομάδα δόθηκαν διαφορετικές οδηγίες. Στην ομάδα Α οι στόχοι ήταν απροσδόκιτοι, ενώ στην ομάδα Β ήταν ευδιάκριτοι. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το ποσοστό επιτυχίας(η συχνότητα με την οποία οι στόχοι του δίσκου αναφέρθηκαν) ήταν τρεις φορές υψηλότερος στην ομάδα Β σε σχέση με την ομάδα Α, αποδεικνύοντας τα οφέλη της ευδιακριτότητας των στόχων. Αν και οι πρώτες έρευνες έδειξαν ότι ο καθορισμός της ευδιακριτότητας εξαρτάται αυστηρά από τα υλικά του αντικειμένου οι πρόσφατες εργασίες έδειξαν ότι δε μπορεί να είναι ανεξάρτητη της προσοχής του παρατηρητή. Άλλο πολύ σοβαρό συμπεράσμα της εν λόγω έρευνας αποτελεί ότι η γωνία της εκκεντρότητας με τη γραμμή όρασης του θεατή-οδηγού αποτελεί σημαντικό παράγοντα της ορατότητας του.επίσης οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι το οπτικό περιβάλλον στο οποίο βρισκώταν ο στόχος ήταν επίσης σημαντικός παράγοντας της ορατότητας.συνεπώς ο κατασκευαστής της πινακίδας προτιμά να τοποθετήσει την πινακίδα σε περιβάλλον χαμηλής οπτικής όχλησης ώστε να διευκολύνει την προσβασιμότητα στο οπτικό μήνυμα.επίσης σχεδιάζουν τις πινακίδες ώστε να γίνουν όσο δυνατόν πιο εμφανής ώστε να ξεχωρίσουν από τους ανταγωνιστές τους ώστε να προκαλέσουν με επιτυχία τις αντανακλαστικές κινήσεις των ματιών και να να

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 7 9 μετακινήσουν την εικόνα ή μήνυμα σε κεντρικό πλάνο ενός οδηγού.προφανώς ένας τέτοιος ανταγωνισμός οδηγεί σε ολοένα και πιο επιβαρημένο οπτικό περιβάλλον για τον οδηγό και αφού οι πινακίδες αποτελούν εξ ορισμού οπτική όχληση συμβάλουν στην υποβάθμιση της ορατότητας αναζήτησης των επίσημων σημάτων κυκλοφορίας, οι λοιπών πιθανών οδηκών κινδύνων.τέλος αναφερόμενη διαπίστωση ότι η γωνία της εκκεντρότητας με τη γραμμή όρασης του θεατή-οδηγού αποτελεί σημαντικό παράγοντα της ευδιακριτότητας οδηγεί στην επιθυμία του διαφημιστή σε τοποθέτηση σε σημία με μικρές γωνίες εκκεντρότητας ή ως αντιστάθμησμα σε μεγάλες αποστάσεις παρατήρησεις άρα και σε θέσεις όσο πιο κοντά στο δρόμο και κατά μήκος των οριζόντιων καμπυλών σε δυνητικά μεγαλύτερες αποστάσεις για τους οδηγούς. Pottier, A. 1988 Αντικείμενο μελέτης:οπτικό περιβάλλον-οπτική σήραγγα-γωνία εκκεντρότητας Ο Pottier έχόντας ως ώθηση τα ευρήματα προηγούμενων μελετών που κατέδειξαν ότι η ορατότητα των οδικών σημάτων εξαρτάται από το οπτικό περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται ορίζει τον οπτικό θόρυβο ως<<συνεχή θόρυβο που προέρχεται από ένα πλήθος συνθήματων που παρεμβαίνοντας στο οπτικό πεδίο του οδηγού και τον επιβαρύνουν στην επεξεργασία των πληροφοριών από το περιβάλλον >>.Ο Pottier αξιολόγησε τις ικανότητες των δώδεκα συμμετέχοντων ως προς την ανίχνευση της μορφής, της θέσης και του αριθμού των επίσημων πινακίδες κυκλοφορίας, σε τέσσερις διαφορετικές συνθήκες δοκιμής: (α) απλό ή σύνθετο οπτικό περιβάλλον (Β) διάφορα σχήματα (τρεις) και μεγέθη (τρία) (Γ) τους διαφορετικούς βαθμούς (τρεις) για την εκκεντρότητα από το κεντρικό σημείο της καθήλωσης Και ( δ) σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα (τρεία), στα οποία τα σημάδια ήταν ορατά.επίσης κατέγραψε οφθαλμικές κινήσεις.τα ευρήματα της παρούσας μελέτης ήταν όπως αναμενόταν - συγκεκριμένα, ότι ο περισσότερος χρόνος παρατήρησης βελτιώνει την απόδοση ανίχνευσης, τα μεγαλύτερα σημεία εντοπίζονται ευκολότερα από ό, τι τα μικρότερα, και ορισμένα σχήματα (κύκλος και τρίγωνο) εντοπίζονται ευκολότερα από άλλα (ορθογώνιο). Επίσης τα πιο σημαντικά ευρήματα σχετίζονται με την οπτική γωνία από την οποία τα οδικά σήματα ανιχνεύονται πιο εύκολα. Ο Pottier διαπίστωσε ότι, όταν δεν υπάρχει οπτικός θόρυβος στο περιβάλλον, η βέλτιστη ζώνη ανίχνευσης βρισκόταν μεταξύ μηδέν και δέκα μοίρες(0 º - 10 º) από κεντρικό σημείο του συμμετέχοντος. Ωστόσο, με την παρουσία του οπτικού θορύβου η βέλτιστη ζώνη ανίχνευσης συρρικνωθεί στο μηδέν έως τέσσερις μοίρες(0 º - 4 º) από το σημείο σύνδεσης, ανεξάρτητα από το διαθέσιμο χρόνο για παρατήρηση. Ένα σχετικό εύρημα ήταν ότι, όταν μια πινακίδα αποτελεί μια συνιστώσα του οπτικού θορύβου, "η τελευταία εμποδίζει την προηγούμενη από το να εντοπιστεί» και όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση μεταξύ του οπτικού θορύβου και του σημείου του αυτοκινητόδρομου, τόσο μεγαλύτερη είναι η ορατότητα του σημείου. Συμπέρασμα του συγγραφέα είναι ότι ο οπτικός θόρυβος μειώνει το λειτουργικό πεδίο καθώς δημιουργεί ένα είδος οπτικής σηράγγας για τον οδηγό.

8 0 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Wisconsin Department of Transportation District 2, Freeway Operations Unit (1994). Αντικείμενο μελέτης :Ηλεκτρονική πινακίδα μεταβλητών Μια ηλεκτρονική πινακίδα άρχισε να λειτουργεί στις 13 Απριλίου 1984.Συλλέχθηκαν δεδομένα ατυχημάτων για περίπου τρία χρόνια πριν να υπογράψει τη λειτουργία (από 01/01/81) έως και τρία έτη μετά. (31/12/87). Οι επιδράσεις ήταν κατανεμημένες ανά τύπο σύγκρουσης (πλευρική-μετωπικήπίσω).τα δεδομένα αναλύθηκαν για τη διάρκεια ενός έτους μετά την έναρξη της λειτουργίας της πινακίδας καθώς και για τις περιόδους τριών ετών πριν και μετά.το ποσοστό συγκρούσεων υπολογίστηκε ως ο αριθμός των ατυχημάτων ανά εκατομμύριο μίλια του ταξιδιού του οχήματος (VMT). Η ηλεκτρονική πινακίδα μεταβλητών μηνυμάτων άλλαζε τις εικόνες κατά μέσο όρο 12 καρέ ανά λεπτό. Αυτό σημαίνει ότι κάθε εικόνα εμφανίζεται για πέντε δευτερόλεπτα. Δεν παρέχονται πληροφορίες ως προς την τεχνολογία της οθόνης, του σημείου, τη φωτεινότητα ή τη μέθοδο της αλλαγής.επίσης ούτε για το μέγεθος και το ύψος της. Η πινακίδα ήταν δύο πλευρών, δεδομένου ότι ήταν ορατή τόσο προς ανατολάς όσο και προς δυσμάς κυκλοφορία και βρίσκόταν στα δυτικά λωρίδων κυκλοφορίας. Η μελέτη χρησιμοποίησε το ποσοστό συγκρούσεων κατά τα τρία έτη πριν από την ημερομηνία λειτουργίας της πινακίδας ως το βασικό σενάριο. Τα ευρήματα έδειξαν ότι στην προς ανατολάς κίνηση τα ατυχήματα αυξήθηκαν κατά 43% κατά το πρώτο έτος, και 36% την τριετία μετα την τοποθέτηση σε σύγκριση με την αρχική κατάσταση. Στις ίδιες περιόδους, τα πλαγιομετωπικά ατυχήματα αυξήθηκαν κατά 80% και 8%, και οι οπίσθιες συγκρούσεις αυξήθηκαν 60% και 21%. Για τα δυτικά της κυκλοφορίας, τα ατυχήματα μειώθηκε κατά 12% κατά το πρώτο έτος, αλλά αυξήθηκε κατά 21% την 3ετία μετά την τοποθέτηση. Τα πλαγιομετοπικά παρουσίασαν αύξηση 123% κατά το πρώτο έτος και 35% κατά το διάστημα από τρία χρόνια, ενώ προσκρούσεις με προπορευόμενο όχημα μειώθηκε 29% κατά το πρώτο έτος, και στη συνέχεια αυξήθηκαν κατά 35% σε τρία χρόνια. Ο συγγραφέας υποθέτει δύο λόγους για τους οποίους οι προς δυσμάς συντριβές ήταν μικρότερες απο τις προς ανατολάς. Πρώτον η πινακίδα ήταν πιο ευανάγνωστη στην προς ανατολάς κυκλοφορία Δεύτερον παρατηρείται μια περιοχή συγχώνευσης για τους προς δυσμάς οδηγούς που προκαλείται απο βόρεια και νότια με αντίστοιχη αναγκαστική διαμόρφωση του οδοστρώματος για αναγκαστική επιβράδυνση που καταλήγει στη μείωση ης κυκλοφοριακής συμφόρησης. Ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι προφανές ότι η ηλεκτρονική πινακίδα είχε επιπτώσεις στην κίνηση, κυρίως στην αύξηση του

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 8 1 ποσοστού των πλαγιομετωπικών συγκρούσεων και προτείνει ότι «μπορεί να είναι ευεργετική για την εισαγωγή της κυκλοφορίας υπεύθυνη πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων σε η περιοχή. Σημάδια θα μπορούσε να λειτουργήσει σε ποσοστά ανάλογα με τη ροή της κυκλοφορίας και η πυκνότητα στην περιοχή προβολής. " Θα ήταν αναγκαίο να αναφέρουμε κάποια μειωνεκτήματα της συγκεκριμένης μελέτης. Δεν ασχολείται και δεν αναφέρει πιθανές αλλαγές των λοιπών συνθηκών όπως αλλαγές στα όρια ταχύτητας,δραστηριότητες αστυνόμευσης,αλλαγές στο οπτικό περιβάλλον κ.α. Το συγκεκριμένο μειωνέκτημα θα μπορούσε να διορθωθεί, με παράλληλη μελέτη οδικού τμήματος στην ίδια γενική με παρόμοια χαρακτηριστικά στο οποίο δε θα υπήρχε τοποθέτηση διαφημηστικής πινακίδας έτσι ώστε να γίνει αντιπαραβολή των στατιστικών στοιχείων. Αυτό θα ενισχύσει την ικανότητά τους να αποδείξουν ότι ήταν η παρουσία της πινακίδας και όχι κάποιος άλλος παράγοντας σχετίζεται με τα αυξημένα ποσοστά ατυχημάτων. Schieber, 1997 Αντικείμενο μελέτης:φωτεινότητα πινακίδων Η εν λόγω μελετά την ορατότητα (δηλ. Την ανίχνευση) κατά τη διάρκεια της νύχτας επίσημων διαφημηστικών πινακίδων σε δύο διαφορετικά επίπεδα φωτεινότητας.παρά το γεγονός ότι αφορούσε μόνο την επίσημη και όχι την εμπορική σήμανση, υπάρχουν πολύτιμες παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν Οι συγγραφείς σύγκριναν "φωτεινή" και "πολύ- φωτεινή " πινακίδα κάτω από τρεις διαφορετικές συνθήκες οπτικού περιβάλλοντος : χαμηλού(αντιπροσοπευτικού εθνικών- αγροτικών οδών), μέτρια (που απεικονίζει ένα τυπικό εμπορικό δρόμο σε μια μικρή πόλη) και υψηλή (προσομοίωση σε έναν δρόμο στο κέντρο της πόλης σε μια αστική περιοχή με πολλές επιχειρήσεις και φωτεινά εμπορικά σήματα). Οι κύριες υποθέσεις επιβεβαιώθηκαν. Δηλαδή, η αυξημένη φωτεινότητα δε προσφέρει κανένα πλεονέκτημα ούτε στο χρόνο απόκρισης ούτε στην ακρίβεια στο χαμηλής πολυπλοκότητας οπτικό περιβάλλον, ήταν σημαντικά αποτελεσματικότερη σχετικά με τη χαμηλή φωτεινότητα και στα μέτρια και υψηλής πολυπλοκότητας περιβάλλοντα. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν επίσης ότι οι ηλικιωμένοι οδηγοί μπορεί να είναι πιο ευαίσθητοι στις επιδράσεις της παρεμβολής υψηλότερων επίπεδων πολυπλοκότητας περιβάλλοντος, όταν ψάχνουν για πληροφορίες σχετικά με πινακίδες οδικής κυκλοφορίας. Προφανώς το εν λόγω συμπέρασμα κάνουν πράξη οι διαφημιστικές εταιρείες οι οποίες επιδιώκοντας την προβολή τους έναντι του ανταγωνισμού αυξάνουν συνεχώς το επίπεδο φωτινότητας των διαφημιστικών πινακίδων δημιουργόντας ένα πολύ επιβαρυμένο οδικό περιβάλλον

8 2 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες 2.2.Β.12 ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Όπως είδαμε στα ως τώρα αναφερόμενα οι μελέτες παγκόσμια έχουν ξεκινήσει απο το 1980.Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε πολύ μικρό δείγμα ερευνών οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.κάνουμε εκτενέστερη αναφορά σε αυτές αφού πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας τα ειδικά χαρακτηριστικά του ελληνικού οδικού δικτύου τα οποία επηρεάζουν βασικούς προς μελέτη τομείς όπως τα όρια ταχύτητας και τις επικρατούσες ταχύτητες τον όγκο αλλα και το μίγμα της κυκλοφορίας κ.α «Διερεύνηση της επιρροής των διαφημιστικών πινακίδων στον αριθμό των οδηκών ατυχημάτων» «Καταγραφή και αξιολόγηση της απόσπασης των οδηγών.η περίπτωση της περιφερειακής οδού της θεσσαλονίκης» Διερεύνηση της επιρροής των διαφημιστικών πινακίδων στον αριθμό των οδικών ατυχημάτων Ομάδα μελέτης: George Yannis, Eleonora Papadimitriou, Panagiotis Papantoniou, Chrisoula Voulgari National Technical University of Athens, Greece Αποτελεί έρευνα που ακολουθεί τη μέθοδο συλλογής στατιστικών στοιχείων και ειδικότερα τη μέθοδο «πριν και μετά» με χρήση μεγάλης και μικρής περιοχής ελέγχου σε 9 οδηκούς άξονες σε διαφορετικές περιοχές της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας στους οποίους πραγματοποιήθηκε τοποθέτηση ή αποξήλωση διαδημηστικών πινακίδων κατά την τελευταία δεκαετία.τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν αφορούν τα έτη 1995-2009. Τα οδικά τμήματα που εξετάστηκαν είναι: Βείκου,Μαραθώνος,Βάρης-Κορωπίου,Βασιλίσσης Σοφίας,Σουνίου,Ποσειδώνος,Ηλιουπόλεως,Συγγρού,Αλεξάνδρας

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 8 3 Εικόνα: Σημεία ελέγχου στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας Πηγή: Διερεύνηση της επιρροής των διαφημιστικών πινακίδων στον αριθμό των οδικών ατυχημάτων(george Yannis, Eleonora Papadimitriou, Panagiotis Papantoniou, Chrisoula Voulgari)2012 Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζονται τα βασικά γεωμετρικά και κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά των εξεταζόμενων οδικών αξόνων(μήκος εξεταζόμενου τμήματος,αριθμός κατευθεύνσεων και λωρίδων κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση,ύπαρξη προστατευτικής νησίδας)

8 4 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες Πίνακας:Γεωμετρικά και κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά των εξεταζόμενων οδών ΠΗΓΗ Διερέυνηση της επιρροής των διαφημιστικών πινακίδων στον αριθμό ατυχημάτων (Γιαννής Γιώργος,Παπαντωνίου Παναγιώτης,Παπαδημητρίου Ελεονώρα) Έχουν επιλεχθεί περιοχές με ποικίλα χαρακτηριστικά και έχει δωθεί ιδιαίτερη έμφαση στην επιλογή κατάλληλων περιοχών ελέγχου.για κάθε έναν από τους εξεταζόμενους άξονες ως περιοχή ελέγχου ορίστηκε οδικός άξονας(γειτονικός ή μη)με όμοια γεωμετρικά και κυκλοφορικά χαρακτηριστικά αλλά και με μέγεθος δείγματος ικανό ώστε να επιτρέπει τη στατιστική ανάλυση.επιπλέον οι περίοδοι πριν και μετά κυμαίνονται μεταξύ 2.5 και 6 έτη,με βάση τη χρονική περίοδο τοποθέτησης/αποξήλωσης των διαφημηστικών πινακίδων και τη διαθεσημότητα των στοιχείων για τα οδικά ατυχήματα. Η ανάλυση για κάθε περιοχή μελέτης περιελαμβάνει 2 στατιστικούς ελέγχους(χ 2 και λόγου πιθανοτήτων).βάση της μεταβλητής Χ 2 προκύπτουν και τα αντίστοιχα συμπεράσματα για το αν η τοποθέτηση ή η αποξήλωση των αντίστοιχων πινακίδων επηρέασε τα οδικά ατυχήματα πριν-και μετά σε επίπεδο εμπιστοσύνης 95%. Τα στοιχεία των οδικών ατυχημάτων με παθόντες που χρησιμοποιήθηκαν για τους εξεταζόμενους οδικούς άξονες και οι στατιστικοί έλεγχοι παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 8 5 -ΠΙΝΑΚΑΣ Αριθμός οδικών ατυχημάτων κα στατιστικοί έλεγχοι (χ 2 -λόγου πιθανοτήτων) στις περιοχές μελέτης -ΠΗΓΗ Διερέυνηση της επιρροής των διαφημιστικών πινακίδων στον αριθμό ατυχημάτων (Γιαννής Γιώργος,Παπαντωνίου Παναγιώτης,Παπαδημητρίου Ελεονώρα) Στον ανωτέρο πίνακα παρατηρούμε ότι δεν παρουσιάζεται καμία σημαντική στατιστική μεταβολή στον αριθμό των ατυχημάτων πριν και μετά την τοποθέτηση ή αφαίρεση των διαφημιστικών πιθνακίδων στην εκάστοτε περιοχή μελέτης. Συνοπτικά τα συμπεράσματα της εν λόγω μελέτης όπως παρουσιάστηκαν στο 3 0 Πανελλήνιο Συνέδριο Οδοποιίας(9-10 Φεβρουαρίου 2012, Αθήνα)είναι : Από τη στατιστική ανάλυση με μεθόδους «πριν και μετά» για τους επιλεγμένους βασικούς οδικούς άξονες της Αττικής, δεν προέκυψε στατιστικάσημαντική επιρροή των διαφημιστικών πινακίδων στον αριθμό των οδικών ατυχημάτων σε καμιά από τις 9 περιπτώσεις. Εξετάστηκαν περιπτώσεις: τόσο τοποθέτησης όσο και αποξήλωσης διαφημιστικών πινακίδων τόσο σε αστικές αρτηρίες όσο και σε περιαστικές

8 6 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες οδούς με διαφορετικά χαρακτηριστικά (αριθμός λωρίδων κυκλοφορίας, διαχωριστική νησίδα, ύπαρξη σηματοδοτών κλπ.) Οι εξωτερικές πηγές απόσπασης της προσοχής του οδηγού αποτελούν αίτιο σε ποσοστό μικρότερο του 1% των οδικών ατυχημάτων, στο οποίο περιλαμβάνεται η επιρροή των διαφημιστικών πινακίδων. Ο μηχανισμός απόσπασης της προσοχής του οδηγού που σχετίζεται με τις διαφημιστικές πινακίδες αφορά σε μια υποσευνείδητη διαδικασία αντίληψης και καταγραφής της της πληροφορίας,η οποία δεν προυποθέτει απαραίτητα και πρόσθετο νοητικό φόρτο για τον οδηγό. Ο παραπάνω μηχανισμός είναι παρόμοιος και για πλήθος άλλων στοιχείων του εξοπλισμού της οδού και του ελέγχου της κυκλοφορίας (π.χ ενημερωτικές πινακίδες,επιγραφές,οδική σήμανση,πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων κλπ) αλλά και εξωτερικών ερεθισμάτων (άλλα οχήματα,πεζοί κλπ) Περαιτέρω έρευνα κθότι υπάρχει σε κάποιο βαθμό αβεβαιότητα για την υπαιτιότητα των διαφημιστικών πινακίδων στην αύξηση ή τη μείωση των οδικών ατυχημάτων όταν δεν είναι γνωστές άλλες παράμετροι(ποσοστό χρήσης κινητού τηλεφώνου,βελτιώσεις οδικής υποδομής στις εξεταζόμενες θέσεις,κυκλοφοριακοί φόρτοι κλπ) Στατιστικές μέθοδοι ανάλυσης στοιχείων πριν και μετά σε αρκετές διαφορετικές περιπτώσεις τοποθέτησης ή αποξήλωσης διαφημιστικών πινακίδων. Πειράματα είτε με προσομειωτή οδήγησης ή φυσικής οδήγησης(naturalistic driving) Είναι απαραίτητη η απλούστευση και κωδικοποίηση της ελληνικής νομοθεσίας αναφορικά με τις διαφημιστικές πινακίδες,ώστε οι σχετικές διατάξεις να είναι συγκεντρωμένες,περιεκτικές και σαφεις ως προς τους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις. «Καταγραφή και αξιολόγηση της απόσπασης των οδηγών.η περίπτωση της περιφερειακής οδού της θεσσαλονίκης» Ομάδα μελέτης:ελένη Μισοκεφάλου,Κατερίνα Χρισοστόμου,Σοφία Βαρδάκη,Νικόλαος Ηλίου Η εν λόγω έρευνα ανήκει στην κατηγορία παρατήρησης στο πεδίο. Πρωταρχικός στόχος της έρευνας είναι ο εντοπισμός και η αποσαφήνιση των αιτιών και του τρόπου επίδρασης, της συχνότητας εμφάνισης των παραγόντων της απόσπασης της προσοχής του εκάστοτε οδηγού και ειδικότερα των διαφημιστικών πινακίδων.ελαβε χώρα το διάστημα Ιανουάριος Απρίλιος 2010 στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στην Περιφερειακή οδό της πόλης η οποία είναι προστιακή οδός.η υπό μελέτη οδός έχει συνολικό μήκος 12.5 χιλιόμετρα και 12 κόμβους και γεωμετρικά χαρακτηριστικά οδού,ταχύτητα μελέτης 120 km/h,ταχύτητα κυκλοφορίας 80 km/h,διατομή 3 λωρίδες ανά κατεύθυνση πλάτους 3.25m και εξυπηρετεί πάνω από 100000 άτομα/μέρα.

Παράνομες διαφημιστικές πινακίδες 8 7 Εικόνα :Επιλεγμένη διαδρομή,το ανατολικό τμήμα της Περιφερειακής οδού Θεσσαλονίκης Πηγή : Καταγραφή και αξιολόγηση της απόσπασης των οδηγών.η περίπτωση της περιφερειακής οδού της θεσσαλονίκης (Ελένη Μισοκεφάλου,Κατερίνα Χρισοστόμου,Σοφία Βαρδάκη,Νικόλαος Ηλίου) Εικόνα :Εντοπισμός διαφημιστικών πινακίδων Πηγή : Καταγραφή και αξιολόγηση της απόσπασης των οδηγών.η περίπτωση της περιφερειακής οδού της θεσσαλονίκης (Ελένη Μισοκεφάλου,Κατερίνα Χρισοστόμου,Σοφία Βαρδάκη,Νικόλαος Ηλίου) Συμπεράσματα έρευνας: Όλοι οι οδηγοί αποσπώνται από σχεδόν όλες τις παρόδιες διαφημιστικές πινακίδες Πολλές διαφημιστικές πινακίδες τοποθετημένες σε παράταξη προσελκύουν την πλειοψηφία των οδηγών ΟΙ διαφημιστικές πινακίδες που χρησιμοποιούν κινούμενες εικόνες προσελκύουν σημαντικά περισσότερες και πιο μακροχρόνιες ματιές από τους οδηγούς Οι διαφημιστικές πινακίδες που βρέθηκαν στο κέντρο ή κοντά στο κεντρικό οπτικό πεδίο ήταν πιθανότερο να προσελκύσουν το βλέμμα του οδηγού.παράδειγμα ένας πίνακας διαφημίσεων στη στέγη ενός

8 8 Παράνομες Διαφημιστικές Πινακίδες κτιρίου προσέλκυσε 48% των οδηγών όταν συναντήθηκε κατά μήκος της αριστερής πλευράς του οδοστρώματος και του 76% των οδηγών όταν συναντήθηκε στη σωστή πλευρά. Εικόνα: Διαφημιστικές πινακίδες στην αριστερά και δεξιά λωρίδα της οδού Πηγή : Καταγραφή και αξιολόγηση της απόσπασης των οδηγών.η περίπτωση της περιφερειακής οδού της θεσσαλονίκης (Ελένη Μισοκεφάλου,Κατερίνα Χρισοστόμου,Σοφία Βαρδάκη,Νικόλαος Ηλίου) Κατά μήκος του τμήματος που περιείχε την μεγάλη συγκέντρωση αφισών ατάκτως τοποθετημένων είναι εμφανές ότι ο μεγάλος αριθμός παράνομων αφισών προσελκύει πολλαπλάσιες ματιές από τους οδηγούς με αποτέλεσμα η οπτική αυτή όχληση να οδηγεί σε σύγχυση.συνεπώς πολλές «μικρές» αποσπάσεις έχουν συνέπεια στην απόδοση του οδηγού. Τα συμπεράσματα της ανωτέρω έρευνας έρχονται να επιβεβαιώσουν αντίστοιχες διεθνείς έρευνες που έχουν προηγηθεί. 2.2.Β.13 ΟΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΈΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΩΣ ΕΠΙΚΥΝΔΙΝΑ ΠΑΡΟΔΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Στη μελέτη μας ως προς την επιρροή των διαφημιστικών πινακίδων στην οδική ασφάλεια πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας το ρόλο τους ώς επικύνδινα παρόδια στοιχεία.τα ατυχήματα που συμβαίνουν στις παρόδιες περιοχές αποτελούν το 40% του συνόλου των ατυχημάτων.(national Highway Safety Administration.Fatal Accident Reporting System,1980.National Center for Statistics and Analysis,Washigton D.C.,1980). Τα οχήματα κατά την εκτροπή τους απο την οδό μπορούν να ανατραπούν ή να προσκρούσουν σε σταθερό παρόδιο αντικείμενα όπως στην περίπτωση μας μια διαφημιστική πινακίδα.στόχος μας λοιπόν είναι η κατάλληλη διαμόρφωση των παρόδιων χώρων και η χωροθέτηση των εν λόγω αντικειμένων. Αν ένα όχημα εκτραπεί απο την οδό όσο μεγαλύτερη είναι η παρόδια ζώνη τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αποφθεχθεί τελικά το ατύχημα.στην περίπτωση που δεν έχουμε καθόλου ελεύθερη παρόδια ζώνη η πιθανότητα είναι περίπου 18%.H πιθανότητα ένα όχημα που θα εκτραπεί