ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΑΙ ΣΔΙ ΚΡΗΣΗ

ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΑΙ ΣΔΙ ΚΡΗΣΗ ΓΙΔΠΙΣΗΜΟΝΙΚΟ ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΠΟΛΙΣΗ Ακαδημαφκό Έηορ 2010-2011 ΔΠ03 «Παιδεία ηος Πολίηη, Πεπιβάλλον και Δπαναπποζδιοπιζμόρ ηηρ Ανάπηςξηρ» Σπειρ διδακηικέρ και πένηε πιζηυηικέρ μονάδερ Τπεύθςνορ μαθήμαηορ: Γπ Μισάληρ Ι. ημανηήπαρ (Πεπιζζόηεπερ πληποθοπίερ ζηο studentsweb: https://student.cc.uoc.gr/) ΓΙΔΞΑΓΩΓΗ ΜΑΘΗΜΑΣΟ 27 ΜΑΪΟΤ 2011 ην πιαίζην ηνπ δηεπηζηεκνληθνύ δηαηκεκαηηθνύ καζήκαηνο ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΠΟΛΙΣΗ (3 Γ. Μ. θαη 5 ECTS), ην νπνίν δηδάζθεηαη ην αθαδεκαϊθό έηνο 2010-2011 ζην Παλεπηζηήκην θαη ΣΔΙ Κξήηεο κε ηε ζεκαηηθή «ΠΑΙΓΔΙΑ ΣΟΤ ΠΟΛΙΣΗ, ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΔΠΑΝΑΠΡΟΓΙΟΡΙΜΟ ΣΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ» γηα ηηο πξνπηπρηαθέο θνηηήηξηεο/ πξνπηπρηαθνύο θνηηεηέο ζα πξαγκαηνπνηεζεί κάζεκα από ηνλ ηάθη Μπάλια Αλαπιεξωηή Καζεγεηή, Σκήκα Δπηζηεκώλ ηεο Δθπαίδεπζεο θαη ηεο Αγωγήο ζηελ Πξνζρνιηθή Ηιηθία, Παλεπηζηήκην Παηξώλ κε ζέκα «Η σέζη ηηρ Δκπαίδεςζηρ με ηην Ιδιόηηηα ηος Πολίηη: Ο Ρόλορ ηηρ Δκπαίδεςζηρ για ηην Ανηιμεηώπιζη Πεπιβαλλονηικών, Κοινυνικών και Ανθπυπιζηικών Πποβλημάηυν» ηην Παπαζκεςή 27 Μαΐος 2011 ζηιρ έξι και ηέηαπηο ηο απόγεςμα ζηην Αίθοςζα ηος Δπιμεληηηπίος Ηπακλείος, Κοπυναίος 9 Πεπίλητη ηηρ ομιλίαρ Η εθπαίδεπζε εκθαλίδεηαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία όιν θαη πεξηζζόηεξν ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ωο έλα από ηα ζεκαληηθόηεξα κέζα γηα ηε δηακόξθωζε ηνπ ζύγρξνλνπ πνιίηε. Σν αίηεκα γηα ηε δηακόξθωζε ηνπ πνιίηε ζηελ επνρή καο γίλεηαη επηηαθηηθό εμαηηίαο ηωλ ηεξάζηηωλ αιιαγώλ πνπ έρεη επηθέξεη ε παγθνζκηνπνίεζε ζηηο ζύγρξνλεο θνηλωλίεο θαη ηωλ πξνβιεκάηωλ ηα νπνία απηέο θαινύληαη λα αληηκεηωπίζνπλ. Σα πξνβιήκαηα απηά πεξηιακβάλνπλ θπξίωο ην πεξηβάιινλ, ηε κεηαλάζηεπζε, ηε θηώρεηα, ηηο αζζέλεηεο, ηε βία,

2 ηνπο πνιέκνπο θαη ηηο κεγάιεο θνηλωληθέο αληζόηεηεο πνπ εληείλνληαη ζήκεξα ζε όιεο ηηο ρώξεο, ηόζν ηηο αλεπηπγκέλεο όζν θαη ηηο αλαπηπζζόκελεο. Ο ζύγρξνλνο πνιίηεο θαιείηαη ζηηο ζπλζήθεο απηέο λα είλαη ελεξγόο ώζηε λα ζπκβάιεη θαηά ην δπλαηόλ ζηελ αληηκεηώπηζε ηωλ πξνβιεκάηωλ απηώλ, γηα ηα νπνία νύηε ε δξάζε ηνπ θξάηνπο νύηε εθείλε ηωλ δηεζλώλ νξγαληζκώλ κπνξνύλ λα θέξνπλ ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα. Η γλώζε, ε ελεκέξωζε, ε επαηζζεηνπνίεζε, ε επζύλε θαη ε αλάπηπμε δεμηνηήηωλ από ηνλ πνιίηε είλαη βαζηθέο πξνϋπνζέζεηο γηα ηελ ελεξγνπνίεζή ηνπ ζε κηα ζεηξά από ηνκείο ηεο θνηλωληθήο δωήο ώζηε λα επηηεπρζεί κηα βηώζηκε δεκνθξαηηθή θνηλωλία θαη κηα βηώζηκε παγθόζκηα θνηλόηεηα. Οη ζεκαηηθέο πνπ ζα αλαπηπρζνύλ επηθεληξώλνληαη: 1. ζην ηδαληθό ηνπ ζύγρξνλνπ πνιίηε, ζύκθωλα κε ηελ Nussbaum, 2. ζηελ έλλνηα ηεο ηδηόηεηαο ηνπ πνιίηε ζύκθωλα κε ηνλ Marshall, 3. ζηηο δεκόζηεο αξεηέο θαηά ηνλ Galston 4. ζηηο δεκόζηεο αξεηέο θαη ζηε ζρέζε ηνπο κε ηε δηαβνπιεπηηθή δεκνθξαηία θαηά ηνλ Dryzek 5. ζηηο πνιηηεηαθέο θαη ηηο εξγαιεηαθέο αξεηέο 6. ζηελ εθπαηδεπηηθή ιεηηνπξγία ηεο ζπκκεηνρήο ζηα θνηλά 7. ζηελ εθπαίδεπζε ωο ζεζκνύ εθκάζεζεο ηωλ πνιηηηθώλ αξεηώλ 8. ζηελ εθπαίδεπζε ζηα αλζξώπηλα δηθαηώκαηα θαηά ηελ Tibbitts 9. ζηελ αλαγθαηόηεηα ηεο εθπαίδεπζεο γηα ην πεξηβάιινλ 10. ζηνλ παηδεπηηθό ξόιν ηωλ ΜΚΟ, ηωλ ΜΜΔ θαη ηωλ ζπιινγηθνηήηωλ 11. ζηνλ ξόιν ηνπ παλεπηζηεκίνπ γηα κηα βηώζηκε δεκνθξαηηθή θνηλωλία 12. ζηνλ ξόιν ηνπ ζρνιείνπ θαη ηωλ εθπαηδεπηηθώλ ύνηομο βιογπαθικό ζημείυμα ηος ομιληηή Ο ηάζεο Μπάιηαο είλαη Αλαπιεξωηήο Καζεγεηήο ζην Σκήκα Δπηζηεκώλ ηεο Δθπαίδεπζεο θαη ηεο Αγωγήο ζηελ Πξνζρνιηθή Ηιηθία ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Παηξώλ. πνύδαζε πνιηηηθέο επηζηήκεο ζηελ Π.Α..Π.Δ. (πξώελ Πάληεην Παλεπηζηήκην) θαη Κνηλωληνινγία ηνπ Γηθαίνπ ζην παλεπηζηήκην Paris II, όπνπ εθπόλεζε ηε δηδαθηνξηθή δηαηξηβή ηνπ ζηε πγθξηηηθή Πνιηηηθή. Γίδαμε επίζεο ζηα Παλεπηζηήκηα Θεζζαιίαο θαη Κξήηεο. Δίλαη ζπγγξαθέαο ηωλ βηβιίωλ Τα ανθρώπινα δικαιώμαηα ζηην εποτή ηης δημοκραηίας και Τα δικαιώμαηα ηοσ παιδιού: ο δρόμος προς ηην ελεσθερία. Δπηκειήζεθε ην βηβιίν Ενεργός Πολίηης και Εκπαίδεσζη. Μεηαθξάζεηο, θείκελα ζε ζπιινγηθνύο ηόκνπο θαη δεκνζηεύζεηο ζε ειιεληθά θαη

3 δηεζλή επηζηεκνληθά πεξηνδηθά ζπκπεξηιακβάλνληαη ζην ζπγγξαθηθό έξγν ηνπ. Σα δηδαθηηθά θαη εξεπλεηηθά ελδηαθέξνληα ηνπ εζηηάδνληαη ζε ζέκαηα αλζξωπίλωλ δηθαηωκάηωλ θαη δηθαηωκάηωλ ηνπ παηδηνύ, ζηε ζεωξία ηεο δεκνθξαηίαο θαη ηε δεκνθξαηηθή εθπαίδεπζε. Θέμαηα για εκπόνηζη επγαζιών 1. Σα δηεζλή θείκελα ηνπ ΟΗΔ θαη νη ζηόρνη ηνπ γηα ηελ εθπαίδεπζε ζηα αλζξώπηλα δηθαηώκαηα. 2. Ο ελεξγόο πνιίηεο ζηηο ζύγρξνλεο θνηλωλίεο: νη πνιηηηθέο ηεο ΔΔ ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο ηνπ πνιίηε. Θέκα 1 Δνδεικηική Βιβλιογπαθία ΔΛΛΗΝΟΓΛΩΗ 1. Ishay, M. (2008). Η Ιζηορία ηων Ανθρωπίνων Δικαιωμάηων. (Μηθξ: Α. ίκνγινπ). Αζήλα: αββάιαο. 2. Μπάιηαο,. (2009). Αλζξώπηλα δηθαηώκαηα θαη εθπαίδεπζε: εζηθν-πνιηηηθνί ζθνπνί, θνηλωληθή αιιαγή θαη δηαρείξηζε πξνβιεκάηωλ. ην: Οηθνλνκίδεο Β., Διεπζεξάθεο, Θ. (εηζαγωγή-επηκέιεηα) Εκπαίδεσζη, Δημοκραηία και Ανθρώπινα Δικαιώμαηα. Αζήλα: Αηξαπόο. ζει. 141-155. 3. Παληαδήο, Β. (2009). Παηδεία γηα ηα Αλζξώπηλα Γηθαηώκαηα. ην: Οηθνλνκίδεο Β., Διεπζεξάθεο, Θ. (εηζαγωγή-επηκέιεηα) Εκπαίδεσζη, Δημοκραηία και Ανθρώπινα Δικαιώμαηα. Αζήλα: Αηξαπόο. ζει. 156-184. ΞΔΝΟΓΛΩΗ 4. Alfredsson, G. (2001). The right to human rights education. ην Economic, Social and Cultural Rights. A textbook, second edition. Eide, A., Krause, C. and Rosas, A. (ed.) Martinus Nijhoff Publishers: Dordrecht/ Boston/ London. pp. 273-288. 5. Amnesty International. (1996). Human Rights Education Strategy. Αλαθηήζεθε ζηηο 18/05/2001 από: http://www.amnesty.org/ailib/aipub/1996. 6. Amnesty International. (2005). Human Rights Education - Building a Global Culture of Human Rights. Circular 25. Developed for 27th International Council Meeting, 14-20 August, pp. 13-14. 7. Andreopoulos, G.J. and Claude, R.P. (Eds.), (1995). Human Rights Education for the Twenty-First Century. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. 8. Banks, Dennis N. (2002). Promised to Keep - Results of the National Survey of Human Rights Education 2000. Published online by the University of Minnesota Human Rights Resource Center. Αλαθηήζεθε ζηηο 15/07/2005 από : http://hrusa.org/education/promisestokeep.htm. 9. Bernath, Tania; Holland, Tracey; Martin, Paul. (1999). How can human rights education contribute to international peace-building?. In: Current Issues in Comparative Education, Vol. 2 (1), 14-22. Αλαθηήζεθε ζηηο 04/03/10 από: Αλαθηήζεθε ζηηο 04/03/10 από: http://www.tc.columbia.edu/cice/archives/2.1/21bernath_holland_martin.pdf published

4 November 15, 1999 10. Dias, C. (2005). The missing piece to world peace: human rights education. SangSaeng: living together, helping each other, no. 14 (Autumn-Winter 2005), UNESCO. p. 4-7. 11. Flowers, N. (2003). What is Human Rights Education? (Published in A Survey of Human Rights Education (Bertelsmann Verlag, 2003). Reprinted with permission by HREA. Αλαθηήζεθε ζηηο 28/11/09 από: http://www.hrea.org/erc/library/display_doc.php?url=http%3a%2f%2fwww.hrea.org %2Ferc%2FLibrary%2Fcurriculum_methodology%2Fflowers03.pdf&external=N 12. Flowers, N. (2004). How to Define Human Rights Education? - A Complex Answer to a Simple Question. In: Georgi, Viola B.; Seberich, Michael, eds. International Perspectives in Human Rights Education. Gütersloh: Bertelsmann Foundation Publishers, pp. 105-128. 13. Jacobsen, F., A. Human rights education, trends and paradoxes. (2007). in: Rikke Frank Jorgensen and Klaus Slavensky (eds.), Implementing Human Rights. Essays in Honour of Morten Kjaerum. Copenhagen: Danish Institute for Human Rights. pp. 126-138. 14. King, L. (2009). A holistic approach to human rights education. SangSaeng: living together, helping each other, no. 24 (Spring 2009), UNESCO. p. 8-11. 15. Koenig, Sh. (n.d). About the People's Movement for Human Rights Education - About PDHRE. New York. Αλαθηήζεθε ζηηο 04/05/2006 από: http://www.pdhre.org/about.html 16. Koenig, Sh. (2004). Human Rights Education, Human Rights Culture and the Community of Non-Governmental Organizations - The Birth of a Political Ideology for the Twenty-First Century. New York. Αλαθηήζεθε ζηηο 14/03/2006 από: http://www.pdhre.org/dialogue/ideology.html. 17. Magendzo, Abraham. (2005). Pedagogy of Human Rights Education - A Latin American Perspective. In: Intercultural Education, Vol. 16(2), 137-143. 18. Merrills J. M. Human Rights and Democracy Values in the Strasbourg System, in K. Koufa (ed)human Rights and Democracy in the 21st Century, Athens Thessaloniki: Sqakkoulas Publications, 45-106. 19. Office of the High Commissioner for Human Rights. (2000). Human Rights Training: A Manual on Human Rights Training Methodology. Geneva: United Nations. 20. Ray, D. (1994). Rights, Education, and the Evolution of the Curriculum. In: Education for Human Rights. An International Perspective. UNESCO. pp.16-36. 21. Reardon, B. (1995). Educating for Human Dignity - Learning about Rights and Responsibilities. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. 22. Tibbits, F. (1994). Human Rights Education in Schools in the Post-Communist Context. In: European Journal of Education, 29 (4). pp. 363-376. 23. Tibbits, F. (1996). On Human Dignity - A Renewed Call for Human Rights Education. In: Social Education, 60 (7). pp. 428-431. 24. Tibbits, F. (2002). Understanding What We Do - Emerging Models for Human Rights Education. In: International Review of Education, 48 (3-4). pp. 159-171. 25. Tibbits, F. (2003). Report from the United Nations Office of the High Commissioner Sub-Regional Meeting on Human Rights Education in South-Eastern Europe. Skopje, Macedonia, 7-8 July 2003. 26. Tibbitts, F. (2006). Overview of the Emerging Field of Human Rights Education in Schools. Working Paper 2. Cambridge, MA: HREA. Θέκα 2

5 European Commission, Citizen and Governance in a Knowledge Based Society (Sixth Framework Program), δηαζέζηκν (15.11.2004): ftp.cordis.lu/pub/fp6/docs/wp/sp1/g_wp_200201_en.pdf, 2004. European Commission, A New Impetus for European Youth (White Paper), European Commission, Brussels, 2001a. European Commission, European Governance (White Paper), European Commission, Brussels, 2001b. European Commission, A Memorandum on Lifelong Learning, European Commission, Brussels, 2000. Nuissl E., «Learning to Learn: Preparing Adults for Lifelong Learning», Lifelong Learning in Europe, 1/2001, 2001, pp: 26-31. Pontusson Jonas, Inequality and Prosperity: Social Europe vs Liberal America, Cornell University Press, N. York, 2005. ηακάηεο Κ., Δίκαιο και δικαιοζύνη ζηην εποτή ηων ορίων, Πόιηο, Αζήλα, 1999. Sartori G., Theory of Democracy, Chatman House, London, 1987. Taguieff P.-A., Παγκοζμιοποίηζη και Δημοκραηία, Δθδόζεηο ηνπ Δηθνζηνύ Πξώηνπ, Αζήλα, 2002. Υάκπεξκαο Γ., Ο μεηαεθνικός αζηεριζμός, Πόιηο, Αζήλα, 2003. Υέιλη Ν., Μονηέλα Δημοκραηίας, ηάρπ, Αζήλα, 1995.