Ένσημα ΘΕΜΙΣ Τέλος Επιτηδεύματος Δικηγόρων

182 Φιλοτέλεια 710 Μάιος-Ιούνιος 2018 Philotelia 710 May-June 2018 Ένσημα ΘΕΜΙΣ Τέλος Επιτηδεύματος Δικηγόρων από τον Αλέξανδρο Γαληνό Πρόλογος Τα χαρτόσημα αποτέλεσαν συλλεκτικό αντικείμενο κατά την πρώτη περίοδο άνθησης του φιλοτελισμού (τελευταίες δεκαετίες του 19ου και τις πρώτες του 20ού αιώνα), αφού οι ερευνητικές ανησυχίες ορισμένων συλλεκτών τους οδήγησαν στην έρευνα και άλλων τομέων ενσήμων που εκδόθηκαν για πληρωμή διαφόρων τελών. Κατά το πρότυπο των γραμματοσήμων, κυκλοφόρησαν παγκόσμιοι κατάλογοι χαρτοσήμων, ιδρύθηκαν ειδικές εταιρείες και κυκλοφόρησαν περιοδικά. Όμως, μετά την ύφεση που προκάλεσε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, το ενδιαφέρον των φιλοτελιστών για τα χαρτόσημα μειώθηκε. Σ αυτό, πιθανόν δικαιολογημένα, συνετέλεσαν και η μειωμένη εικαστική και θεματολογική πρόκληση των συγκεκριμένων ενσήμων που δεν εκδόθηκαν για να ταξιδέψουν στον χωροχρόνο ούτε για να εξάψουν τη φαντασία παραληπτών επιστολών... Αξίζει να σημειώσουμε ότι τα ένσημα της Μεγάλης Βρετανίας και των κρατών της Κοινοπολιτείας εκδίδονταν για διττή χρήση (σαν γραμματόσημα και χαρτόσημα), αντίθετα με ό,τι συνέβαινε στα υπόλοιπα κράτη. Η χρήση γραμματοσήμων αντί χαρτοσήμων και τανάπαλιν είναι τυχαία και μη κανονιστική και σαφώς αποτελεί παραβίαση της ισχύουσας νομοθεσίας. Νέα συλλεκτική άνθηση των χαρτοσήμων και άλλων ενσήμων παρατηρήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, πάλι με πρωτεργάτες τους ερευνητές φιλοτελιστές, που διψούσαν για νέα πεδία έρευνας και καταλογογράφησης. Παράλληλα, η FIP έχει αναγνωρίσει τα χαρτόσημα σαν ανεξάρτητη τάξη και ήδη έχουμε δει αρκετά εκθέματα χαρτοσήμων σε τοπικές, εθνικές και διεθνείς φιλοτελικές εκθέσεις. Κατάλογοι ελληνικών Χαρτοσήμων Στα τέλη του 20ού αιώνα κυκλοφόρησαν δύο ξένοι κατάλογοι ελληνικών χαρτοσήμων, ένας του Αμερικανού φιλοτελιστή και μελετητή χαρτοσήμων William MacDonald και ένας του βρετανικού εκδοτικού οίκου Barefoot. Ο πρώτος, με σαφώς περισσότερες καταγραφές, είναι μια πολύ φιλότιμη και αξιέπαινη προσπάθεια κάποιου που δεν γνωρίζει την ελληνική. Δυστυχώς, όπως είναι φυσικό, υπάρχουν πολλές αστοχίες στις κατηγορίες, ενώ υπάρχουν ελλείψεις αξιών και εκδόσεων, ή και προσθήκες ανύπαρκτων αξιών! Ελλείψει καλύτερου, είναι ο μόνος κατάλογος που θα συνιστούσα. Ο δεύτερος, των εκδόσεων Barefoot, είναι μια προσπάθεια με καταγραφή πολύ λιγότερων χαρτοσήμων, που επιμελήθηκε Βρετανός συλλέκτης. Στο θέμα της τιμολόγησης υστερούν και οι δύο, με πολύ υψηλές εκτιμήσεις για τα κοινά ένσημα. Τα χαρτόσημα και ένσημα που εκδόθηκαν στην Κρήτη έχουν μελετηθεί και καταγραφεί στο βιβλίο Κρήτη του Rienk Feenstra. Στο υποδειγματικό βιβλίο Χαρτόσημα και άλλα ένσημα της Δωδεκανήσου του Μιχάλη Πετραδάκη έχουν μελετηθεί τα χαρτόσημα, ένσημα και δημόσημα της Δωδεκανήσου. Τέλος, μια πρώτη μελέτη και καταγραφή των προξενικών ενσήμων έχει δημοσιευθεί στο βιβλίο Προξενικά στην Αίγυπτο του Θέμη Ντάκου.

Φιλοτέλεια 710 Μάιος-Ιούνιος 2018 Philotelia 710 May-June 2018 183 Ελληνικά χαρτόσημα και ένσημα Τα πρώτα ελληνικά χαρτόσημα ήταν απ ευθείας τυπωμένα σε φύλλα (αποκαλούμενα «ένσημος χάρτης») και χρονολογούνται από την Οθωνική Περίοδο. Λίγο αργότερα εισήχθησαν και τα «Κινητά Ένσημα» που επικολλώντο όπου έπρεπε. Αρχικά υπήρχαν μόνο τα χαρτόσημα «Αξίας» και «Τάξεως», ενώ ακολούθησαν τα «Προξενικά». Στη συνέχεια, το Υπουργείο Οικονομικών άρχισε να διαχωρίζει τους τρόπους και τα αποδεικτικά πληρωμής των διαφόρων Φόρων και Τελών, και προχώρησε σε εκδόσεις πολλών νέων κατηγοριών ενσήμων, ειδικά από τα τέλη του 19ου αιώνα (Εκπαιδευτικών Τελών, Τελωνείων κτλ.). Δεν θα προχωρήσουμε στην καταγραφή των διαφόρων ελληνικών ενσήμων, αξίζει όμως, διευρύνοντάς τα, να τα κατηγοριοποιήσουμε στις ακόλουθες ενότητες: - Κρατικά Ένσημα για την είσπραξη φόρων και τελών - Ένσημα Ασφαλιστικών Φορέων - Ένσημα Συνδρομών (επίσημων φορέων, συλλόγων, συνδέσμων κτλ., καθώς και επιχειρήσεων) Τα ένσημα ΘΕΜΙΣ Αν και αρκετά ελληνικά γραμματόσημα επισημάνθηκαν για χρήση σαν ένσημα, αυτά που επισημάνθηκαν για την είσπραξη του Τέλους Επιτηδεύματος των Δικηγόρων είναι εντυπωσιακά πολλά! Γιʼ αυτό και κρίθηκε σκόπιμο να αποτελούν το αντικείμενο του πρώτου συγκροτημένου άρθρου περί Χαρτοσήμων που θα δημοσιευθεί στη Φιλοτέλεια. Με το Νόμο ΓΧΚΓ (3623) να ισχύει από το Μάρτιο του 1910, το σχετικό Διάταγμα εφαρμογής προέβλεπε την επισήμανση γραμματοσήμων διαφόρων αξιών με τη λέξη ΘΕΜΙΣ, για την πληρωμή του τέλους επιτηδεύματος των δικηγόρων. Οι αναγκαίες αξίες που εκδόθηκαν (επισημάνθηκαν) φαίνονται στην εικόνα με το απόσπασμα του Νόμου του 1910. Η προσωρινή αυτή λύση της επισήμανσης γραμματοσήμων εξυπηρέτησε και καθιερώθηκε διαρκώντας τουλάχιστον δύο δεκαετίες, με αποτέλεσμα να έχουν επισημανθεί αρκετά διαφορετικά γραμματόσημα και μάλιστα, με διάφορους τύπους γραμμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες επισημάνσεις τέθηκαν επί γραμματοσήμων εν κυκλοφορία. Ελλείψει αρχείων, είναι αδύνατη η παράθεση ορθών ημερομηνιών έκδοσης των διαφόρων επισημάνσεων, ούτε μπορούμε να είμαστε απόλυτοι για τη χρονολογική σειρά των διαφόρων τύπων. Τα συμπεράσματα που ακολουθούν προκύπτουν από τη μελέτη εγγράφων με επικολλημένα ένσημα Θέμιδας, της περιόδου των δεκαετιών 1910-1930. Έχουμε συναντήσει επισημάνσεις στις ακόλουθες εκδόσεις γραμματοσήμων: - Ιπτάμενος Ερμής (χωρίς ή με νέα αξία) - Ολυμπιακά 1906 - Χαλκογραφικά 1911 - Λιθογραφικά 1912-1927 (χωρίς ή με νέα αξία) - Τοπία 1927 με νέα αξία Για τις περιοχές που διοικήθηκαν από την Προσωρινή Κυβέρνηση (1916-17) επισημάνθηκαν με ΘΕΜΙΣ (με χαρακτηριστική γραμματοσειρά) κάποια από τα γραμματόσημα που υπήρχαν στις αποθήκες του Ταμείου Θεσσαλονίκης: - Χαλκογραφικά 1911 - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ - Εκστρατεία 1912-13 - Προσωρινή Κυβέρνηση Εκτός από γραμματόσημα, επισημάνθηκαν κάποιες αξίες των ακόλουθων εκδόσεων χαρτοσήμων: - Ένσημα Προσθέτων Τελών - Ένσημα Προσθέτων Τελών με νέα αξία - Δίχρωμες επανεκδόσεις χαρτοσήμων Νέων Χωρών (Νίκη) χωρίς ή με νέα αξία

Φιλοτέλεια 710 Μάιος-Ιούνιος 2018 Philotelia 710 May-June 2018 184 Τέλος, στο δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας του 1920, εκτυπώθηκαν τα ειδικά ένσημα που απεικονίζουν την Θέμιδα και τιτλοφορούνται ΘΕΜΙΣ. Από συλλεκτική άποψη, τα ασφράγιστα με γόμα ένσημα ΘΕΜΙΣ σπανίζουν, αφού δεν αποσύρθηκαν ποτέ, ούτε αποτελούσαν αντικείμενο συλλογής. Οι πρώτες επισημάνσεις (τύπος I) Μετά τη δημοσίευση του Νόμου και του σχετικού Διατάγματος, πραγματοποιήθηκε αμέσως η επισήμανση σε γραμματόσημα Ιπταμένου Ερμή και πιθανότατα της Ολυμπιακής του 1906 (2 Δ. & 5 Δ.), αφού όλα συναντώνται σίγουρα πριν το 1912. Η ίδια επισήμανση σε γραμματόσημα της χαλκογραφικής σειράς (10 λ., 25 λ. & 5 Δ.), καθώς και τα σφάλματα στοιχειοθεσίας που συναντάμε στις διάφορες επισημανθείσες αξίες Ιπταμένου Ερμή, οδηγούν στο συμπέρασμα πως σε βάθος χρόνου πραγματοποιήθηκαν επαναλαμβανόμενες επισημάνσεις με νέες στοιχειοθεσίες. Σφάλμα i Σφάλμα ii Σφάλμα iii Σφάλμα iv

Φιλοτέλεια 710 Μάιος-Ιούνιος 2018 Philotelia 710 May-June 2018 185 Σφάλμα v Σφάλμα vi Σφάλμα vii Σφάλμα viii Σφάλμα ix Σφάλμα x Τα σημαντικότερα σταθερά σφάλματα είναι τα ακόλουθα (σε παρένθεση οι αξίες στις οποίες έχουν βρεθεί): i. Χωρίς «Ι» (Ιπταμένου: 5 λ., 20 λ. & 50 λ., Χαλκογραφικά 10 λ. & 25 λ.) ii. Μικρότερο «Μ» (Ιπταμένου: 5 λ. & 20 λ., Χαλκογραφικά 25 λ.) iii. Μικρότερο «Ι» (Ιπταμένου: 10 λ. & 50 λ., Χαλκογραφικά 10 λ. & 25 λ.). Όπως γνωρίζουν όσοι έχουν εμπειρία από τις επισημάνσεις ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ, τα «Ι» προσφέρουν μεγάλη ποικιλία στις διαστάσεις, γεγονός που οφείλεται ως επί το πλείστον στην κακή τοποθέτηση του στοιχείου. iv. Διαφορετικό «Ε», με απολήξεις (Ιπταμένου: 5 λ. & 20 λ.) v. «Σ» αντί «Ε» (Ιπταμένου: 5 λ., & 50 λ., Χαλκογραφικά 25 λ.) vi. Στενό «Σ» (Ιπταμένου: 50 λ., Χαλκογραφικά 10 λ. & 25 λ.) vii. Χωρίς «Σ» (Χαλκογραφικά 25 λ.) viii. Ξαπλωμένο «Π» αντί «Ε» / «Ε» χωρίς τη μεσαία οριζόντια γραμμή (Χαλκογραφικά 25 λ.) ix. «Ξ» αντί «Ε» (Ιπταμένου: 20 λ.) x. Παχύ και μεγάλο «Ι» (Ιπταμένου: 10 λ. & 50 λ., Χαλκογραφικά 10 λ. & 25 λ.) (συνεχίζεται)

Φιλοτέλεια 711 Ιούλιος-Αύγουστος 2018 Philotelia 711 July-August 2018 244 Ένσημα ΘΕΜΙΣ Τέλος Επιτηδεύματος Δικηγόρων από τον Αλέξανδρο Γαληνό (συνεχίζεται από σελ. 185) Από παραδρομή, δεν έγινε η δέουσα αναφορά στο πολυτελές βιβλίο -λεύκωμα Χαρτόσημα της Κρήτης (1875-1913) που συνέγραψε ο Rienk Feenstra και επιμελήθηκε ο Άγγελος Παπαϊωάννου (έκδοση Τράπεζας Κρήτης, 1996). xi. Ενότητα αρκετών ποικιλιών του «E» με διάφορα υπολείμματα αποξεσμένων τόνων (οξείας, βαρείας ή περισπωμένης) ή διαλυτικών (Ιπταμένου: 20 λ., 50 λ., 5 Δ., Χαλκογραφικά: 10 λ., 25 λ., εικ. 11). Εικ.11: Διάφορες ποικιλίες με υπολείμματα αποξεσμένων τόνων και διαλυτικών του «Ε» και οι αξίες στις οποίες συναντάται η ενότητα ποικιλιών xi Εκτός από τα παραπάνω σημαντικότερα σφάλματα και ποικιλίες στοιχειοθεσιών, υπάρχουν και πολλά άλλα ήσσονος συλλεκτικής σημασίας, αλλά που θα μπορούσαν να μελετηθούν για την ανασύσταση των διαφόρων στοιχειοθεσιών της επισήμανσης. Τέλος, είναι φυσικό να συναντώνται και πολλά τυχαία σφάλματα και ποικιλίες, όπως για παράδειγμα αυτά της εικ. 12. Εικ. 12: Οριζοντίως μετατοπισμένη επισήμανση σε 10 λ. Ιπταμένου, διαγώνια επισήμανση σε 50 λ. Ιπταμένου, επισήμανση σε 50 λ. Ιπταμένου μερικώς λεπτυσμένο προηγουμένως, επισήμανση σε 50 λ. Ιπταμένου με διπλή οδόντωση στο αριστερό περιθώριο.

Φιλοτέλεια 711 Ιούλιος-Αύγουστος 2018 Philotelia 711 July-August 2018 245 Εικ. 13: Το 25 λ. Ιπταμένου σε ασφράγιστη τετράδα με γόμα, το 50 λ. Ιπταμένου (τύπος ΙΙ) και το 2 Δ. Ολυμπιακό με γόμα (όλες οι αξίες σπανίζουν σε αυτήν την κατάσταση), που δεν εμφανίζονται σε άλλες εικόνες του άρθρου. Κλείνοντας με τον πρώτο τύπο της επισήμανσης ΘΕΜΙΣ που άρχισε να πραγματοποιείται από το 1910 στο Εθνικό Σφραγιστήριο σε γραμματόσημα εκδόσεων 1901-1911, καταγράφουμε τις αξίες που γνωρίζουμε πως επισημάνθηκαν (εικ. 13): - Ιπτάμενος: 5 λ., 10 λ., 20 λ., 25 λ., 50 λ. (τύποι I & II), 1 Δ., 2 Δ., 5 Δ. - Ολυμπιακά 1906: 2 Δ., 5 Δ. - Χαλκογραφική 1911: 10 λ., 25 λ., 5 Δ. Αργότερα επισημάνθηκαν γραμματόσημα 1 λ. και 2 λ. Ιπταμένου με ίδιου τύπου στοιχεία ΘΕΜΙΣ, αλλά με νέες αξίες 10 λ. και 25 λ. αντίστοιχα (τύπος IV). Αξίζει να σημειωθεί πως οι μεγάλες αξίες (δραχμές) είναι σαφώς σπανιότερες, εύκολα αντιληπτό αφού το τέλος επιτηδεύματος ήταν ανάλογο με τον βαθμό του Δικαστηρίου, όπως θα δούμε παρακάτω. Τέλη επιτηδεύματος Τα τέλη προβλέπονται στον ίδιο Νόμο ( ΓΧΚΓ ) ανά περίπτωση (πολιτικές ή ποι νικές υποθέσεις, αγωγές εξώσεως κτλ.), ανά βαθμό δικαστηρίου (Άρειος Πάγος, Εφετείο, Πρωτοδικείο κτλ.) και ανά έδρα (Αθήνα και επαρχία). Έτσι, και χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες, κατά την πρώτη περίοδο εφαρμογής του Νόμου, το τέλος για υποθέσεις ενώπιον του Αρείου Πάγου ήταν 5 Δ., ενώπιον του Εφετείου, Κακουργιοδικείου και Αναθεωρητικού Στρατοδικείου Αθηνών ήταν 2 Δ., ενώπιον του Πλημμελειοδικείου, Στρατοδικείου, Ναυτοδικείου Αθηνών ήταν 1 Δ., ενώπιον του Ειρηνοδικείου Αθηνών ήταν 50 λ. και ενώπιον του Πταισματοδικείου Αθηνών ήταν 20 λ. (εικ. 14). Εικ. 14: Το 5 Δ. Ολυμπιακό ΘΕΜΙΣ σε έγγραφο υπόθεσης Αρείου Πάγου και ημερομηνία 27 Μαΐου 1912.

246 Φιλοτέλεια 711 Ιούλιος-Αύγουστος 2018 Philotelia 711 July-August 2018 Εικ. 15: Ζευγάρι 5 Δ. Χαλκογραφικής ΘΕΜΙΣ σε έγγραφο υπόθεσης Αρείου Πάγου και ημερομηνία 30 Αυγούστου 1923. Το τέλος επιτηδεύματος διπλασιάστηκε. Τα τέλη αυτά, ήταν μειωμένα στο μισό για τους δικηγόρους που παρίσταντο ενώπιον των επαρχιακών Δικαστηρίων. Προφανώς, τα τέλη άλλαζαν κατά διαστήματα (εικ. 15). Ιδιαιτερότητες Για τον αδαή υπόχρεο χρήσης, κάτοχο των συγκεκριμένων ενσήμων, φαίνεται πως η επισήμανση ΘΕΜΙΣ δεν απέκλειε τη χρήση του ενσήμου και σαν γραμματόσημο. Για τον πονηρό, ένα χρησιμοποιημένο επισημασμένο ένσημο χωρίς ακύρωση του έδινε τη δυνατότητα να σφετεριστεί την ονομαστική του αξία, χρησιμοποιώντας το για τη γραμματοσήμανση της αλληλοεικ. 16: Επιστολικό δελτάριο ταχυδρομημένο από την ΥΔΡΑ (η ημερομηνία δεν διακρίνεται, Dec. 11th το νέο ημερολόγιο) προς το Blackheath της Αγγλίας. Ο αποστολέας παρανόμως επικόλλησε 10 λ. ένσημο ΘΕΜΙΣ (Τέλη Νοεμβρίου 1910;). Ορθό τέλος, λάθος ένσημο. Εικ. 17: Φάκελος προς τον Ερυθρό Σταυρό στη Γενεύη, παράτυπα γραμματοσημασμένος με 25 λ. ένσημο ΘΕΜΙΣ που ακυρώθηκε με τη σφραγίδα αγροτικού διανομέα 267 που έδρευε στην Τσαγκαράδα (ΤΗΛ. ΓΡ. ΤΣΑΓΚΑΡΑΔΩΝ 1.ΑΠΡ.19). Ελέγθηκε στο Βόλο (λογοκριτής «133» του Γραφείου Λογοκρισίας Βόλου).

Φιλοτέλεια 711 Ιούλιος-Αύγουστος 2018 Philotelia 711 July-August 2018 247 Εικ. 18: Έγγραφο με 25 λ. χαλκογραφικό ΘΕΜΙΣ χρησιμοποιημένο (με δόλο άραγε;...) από τον πρόεδρο της «Κοινότης Δολών» (Μεσσηνίας), στις 5 Φεβρουαρίου 1915. γραφίας. Η χρήση λοιπόν άλλων ενσήμων αντί γραμματοσήμων, οφείλεται είτε σε άγνοια και/ή σε αδιαφορία των ανταποκρινομένων, είτε γινόταν εκ του πονηρού (εικ. 16, 17). Εκτός από τη χρήση ενσήμων ΘΕΜΙΣ σαν γραμματόσημα, σπανίως συναντάται και η μη κανονιστική χρήση τους σε άλλου τύπου έγγραφα (εικ. 18). Αντίστροφα, βρίσκονται επίσης έγγραφα με γραμματόσημα χωρίς επισήμανση αντί των επισημασμένων ΘΕΜΙΣ (η χρήση τους δεν είναι τόσο συνήθης επειδή η επικόλληση γινόταν είτε από δικηγόρους είτε από γραμματείς δικαστηρίων που, αν μη τι άλλο, έπρεπε να ακολουθήσουν το γράμμα του Νόμου..., ίσως όμως και «κλέβοντας», με την επικόλληση ήδη χρησιμοποιημένων γραμματοσήμων). Την άγνοια, αλλά και την πιθανή στιγμιαία έλλειψη του κανονιστικού ενσήμου για την πληρωμή των Τελών Επιτηδεύματος των Δικηγόρων, ενισχύει και η χρήση άλλων ενσήμων (γραμματοσήμων ή χαρτοσήμων) (εικ. 19, 20). Εκ. 19: Απόκομμα από το βιβλίο του Πταισματοδικείου Πύργου με επαναχρησιμοποιημένο 10 λ. γραμματόσημο Ιπταμένου Ερμή χωρίς επισήμανση (α/α 1199), ενώ στην επόμενη σειρά ο Γραμματέας ή ο Δικηγόρος επικόλλησε το ορθό 10 λ. επισημασμένο ΘΕΜΙΣ (1 Δεκεμβρίου 1910). Εικ. 20: Χρήση απλού 10 λ. χαρτοσήμου σε απόκομμα σελίδας βιβλίου Παραστάσεων Πταισματοδικείου Πύργου (18 Δεκεμβρίου 1910).

248 Φιλοτέλεια 711 Ιούλιος-Αύγουστος 2018 Philotelia 711 July-August 2018 Πλαστογραφίες και παραποιήσεις Φιλοτελιστές και έμποροι γραμματοσήμων παραποίησαν (με απόξεση) επισημασμένα γραμματόσημα των μεγάλων ονομαστικών αξιών, αφαιρώντας την επισήμανση και κάποιες φορές σφραγίζοντάς τα με πλαστή σφραγίδα (εικ. 21). Εικ. 21: 2 Δ. Ιπταμένου με ελαφρώς αποξεσμένη την επισήμανση ΘΕΜΙΣ και πλαστή σφραγίδα «*ΚΑΛΑΜΟ * 190». Ο τύπος II της επισήμανσης «ΘΕΜΙΣ» Το χαρακτηριστικό της δεύτερης κατά χρονολογική σειρά επισήμανσης είναι τα λεπτά σέριφ στοιχεία (με απολήξεις) και τα εισαγωγικά. Επισημάνθηκαν λιγότερες αξίες και σε μικρότερες ποσότητες από όσες η προηγούμενη (εικ. 22). Χρονολογικά, δεν αποκλείεται η επισήμανση να πραγματοποιήθηκε μεταξύ των διαφόρων στοιχειοθεσιών του τύπου I. Συναντάται με μαύρη επισήμανση (Μ) ή κόκκινη επισήμανση (Κ) (εικ. 23, 24): - Ιπτάμενος: 20 λ. (Μ), 1 Δ. (Κ) και 2 Δ. (Μ) - Ολυμπιακά 1906: 25 λ. (Μ) Ο MacDonald την αναφέρει και στις αξίες των 3 Δ. (απίθανο) και 5 Δ. (πιθανό) Ιπταμένου. Εικ. 22: Η επισήμανση «ΘΕΜΙΣ» τύπου ΙΙ Εικ. 23: Οι τέσσερεις αξίες επί των οποίων γνωρίζουμε ότι τέθηκε η επισήμανση τύπου II. Εικ. 24: Προτάσεις ενώπιον του εν Αθήναις Πρωτοδικείου σε ένσημο χάρτη 1 Δ. (κίτρινο 1917), με δύο ένσημα «ΘΕΜΙΣ» 1 Δ., το ένα με ποικιλία στο αριστερό εισαγωγικό (γωνίες). Φαίνεται κι εδώ ο διπλασιασμός του τέλους επιτηδεύματος (2 Δ.), Αθήνα 14 Μαΐου 1920.

Φιλοτέλεια 711 Ιούλιος-Αύγουστος 2018 Philotelia 711 July-August 2018 249 Σφάλματα & ποικιλίες Προς το παρόν δεν έχω συναντήσει λάθη στοιχειοθεσίας, εκτός από την ποικιλία των εισαγωγικών με σχήμα γωνίας αντί καμπύλης. Συναντάται τόσο στην αριστερή, όσο και στη δεξιά πλευρά, στις αξίες των 1 Δ. και 2 Δ. (εικ. 25). Εικ. 25: Οι ποικιλίες στις αγκύλες (γωνίες αντί τοξοειδείς). Ο τύπος III της επισήμανσης ΘΕΜΙΣ Το χαρακτηριστικό της τρίτης κατά χρονολογική σειρά επισήμανσης είναι τα ίδια λεπτά σέριφ στοιχεία (με απολήξεις) χωρίς όμως τα εισαγωγικά του τύπου II (εικ. 26). Χρονολογικά πιθανόν να τοποθετείται κοντά στο 1916, θεωρώ όμως οι επισημάνσεις αυτές έγιναν σε βάθος χρόνου (αρχικά σε Ιπτάμενο, στη συνέχεια σε λιθογραφικά, εικ. 27). Εικ. 26: Η επισήμανση ΘΕΜΙΣ τύπου ΙΙI Εικ. 27: Αίτηση και Βεβαίωση παραλαβής Έκθεσης, με χαρτόσημο 3 Δ. Προσωρινής Κυβέρνησης και ένσημο ΘΕΜΙΣ 50 λ. (ενιαίου Κράτους), ακυρωμένα με ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 20.6.1917. Η χρονολογία χρήσης αποδεικνύει πως η επισήμανση πραγματοποιήθηκε πριν τη διάσπαση του Κράτους (Βασιλικό - Βενιζελικό). Επισημάνθηκαν (εικ. 28): - Ιπτάμενος: 20 λ. και 50 λ. - Λιθογραφική: 5 λ., 10 λ., 20 λ., 25 λ. και 50 λ. Ο MacDonald αναφέρει αυτή την επισήμανση και σε 5 λ. και 25 λ. Ιπταμένου, καθώς και κόκκινη στο 50 λ. λιθογραφικό. Είναι μάλλον απίθανο να επισημάνθηκαν οι αξίες των 5 λ. και 25 λ. Ιπταμένου γύρω στο 1916, αφού είχαν ήδη εξαντληθεί λίγο μετά την κυκλοφορία της Χαλκογραφικής σειράς. Για το 50 λ. λιθογραφικό προφανώς συγχέεται με μία μεταγενέστερη, λίγο μεγαλύτερη επισήμανση σε καφε-κόκκινο χρώμα.

250 Φιλοτέλεια 711 Ιούλιος-Αύγουστος 2018 Philotelia 711 July-August 2018 Εικ. 28: Τα επτά γραμματόσημα που γνωρίζουμε πως επισημάνθηκαν με τον τύπο III. εικ. 29: Σφάλματα και ποικιλίες στα 20 λ και 50 λ Ιπταμένου εικ. 30: 25 λ. λιθογραφικό ΘΕΜΙΣ με τηλεγραφική σφραγίδα Σφάλματα & ποικιλίες Προς το παρόν δεν έχω συναντήσει λάθη στοιχειοθεσίας. Όμως, υπάρχουν 20 λ. με ανεστραμμένη επισήμανση, ίσως και 50 λ. (πληροφορία από τον MacDonald), καθώς και 20 λ. και 50 λ. Ιπταμένου με οριζοντίως μετατοπισμένη επισήμανση (εικ. 29). Μη κανονιστική χρήση Όπως και στον πρώτο τύπο της επισήμανσης, έτσι και σ' αυτόν έχουμε κάποια σπάνια δείγματα χρήσης των ενσήμων στην αλληλογραφία (εικ. 30). (συνεχίζεται) Τακτοποίηση συνδρομής 2018 Μπορείτε να πληρώσετε με ή (χωρίς έξοδα για την ΕΦΕ) από Τράπεζα Πειραιώς στον λογαριασμό της ΕΦΕ στην Τράπεζα Πειραιώς IBAN: GR22 0172 0380 0050 3805 7291 597 BIC: PIRBGRAA

262 Φιλοτέλεια 712 Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2018 Philotelia 712 September-October 2018 Ένσημα ΘΕΜΙΣ Τέλος Επιτηδεύματος Δικηγόρων (συνεχίζεται από σελ. 250) από τον Αλέξανδρο Γαληνό Η επισήμανση ΘΕΜΙΣ της Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης Κατά τον Διχασμό του 1916-1917, η διάσπαση δεν επέφερε καμία αλλαγή στις λειτουργίες του κράτους. Όμως, όπως περίπου συνέβη και στα γραμματόσημα με την έκδοση της σειράς της Προσωρινής Κυβέρνησης, έτσι και για τα διάφορα ένσημα που εξαντλούντο, προέκυψε ανάγκη τοπικής επισήμανσης 1. Θεωρώ πως η συγκεκριμένη επισήμανση καλό θα ήταν να χαρακτηριστεί σαν «τύπος Θεσσαλονίκης», αφού τα προκύψαντα ένσημα δεν χρησιμοποιήθηκαν σε όλη την επικράτεια, πόσω μάλλον που πρόκειται για προσωρινή λύση προβλεπόμενης της εξάντλησης των απαραίτητων ενσήμων. Εικ. 31: «Μικρή» και «μεγάλη» επισήμανση, 13.5 mm και 16 mm αντίστοιχα. Εικ. 32: Τύποι επισημάνσεων στις διάφορες αξίες. 1 Αναφορές περί ενσήμων της Προσωρινής Κυβέρνησης (όχι των επισημασμένων ΘΕΜΙΣ) κάνει στο άρθρο του «Ο Εθνικός Διχασμός και οι ταχυδρομικές του συνέπειες» ο Μανώλης Μυλωνάκης (Φιλοτέλεια αρ. 702/2107, σελ. 16 και αρ. 704/2017, σελ. 143).

Φιλοτέλεια 712 Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2018 Philotelia 712 September-October 2018 263 Εικ. 33: Διαφορετικοί τύποι επισημάνσεων σε 50 λ. Χρησιμοποιήθηκε συγκεκριμένη γραμματοσειρά, σε δύο μεγέθη εικ. 31, που πιθανότατα στοιχειοθετήθηκαν συγχρόνως στην ίδια πλάκα (ήταν συχνό φαινόμενο να μην επαρκούν τα στοιχεία ίδιου μεγέθους ή βάρους ενός τυπογραφείου, σε περιπτώσεις επισημάνσεων, αφού εν προκειμένω ήταν απαραίτητα 100 ίδια στοιχεία από το κάθε γράμμα Θ, Ε, Μ, Ι και Σ). Το μήκος της «μεγάλης» επισήμανσης είναι 16 mm, ενώ της «μικρής» 13,5 mm. Στο μικρό δείγμα επισημασμένων γραμματοσήμων (λόγω της σχετικής σπανιότητας των συγκεκριμένων ενσήμων) που κατέχω ή έχω δει, δεν εντόπισα σφάλματα στοιχειοθεσίας. Έχω συναντήσει τις αξίες των 10 λ., 25 λ., 50 λ., 1 Δ., αλλά δεν αποκλείεται να έχουν επισημανθεί και γραμματόσημα των 2 Δ. για υποθέσεις Εφετείου ή Κακουργιοδικείου. Πάντως, στο έγγραφο υπόθεσης Εφετείου (εικ. 34) έχουν επικολληθεί δύο ένσημα της μίας δραχμής. Η συγκεκριμένη επισήμανση, με το μικρό tirage και τα αρκετά διαφορετικά γραμματόσημα ανά αξία, μας αφήνει να φανταστούμε πώς επεσήμαιναν τα διάφορα γραμματόσημα ή χαρτόσημα, ακόμα και πώς ετοίμαζαν τα διάφορα φύλλα (σε πακέτα) για διανομή. Ενδιαφέρουσα είναι και η διαπίστωση πως υπήρχαν στο Ταμείο ή στο Ταχυδρομείο της Θεσσαλονίκης μονόδραχμα χαλκογραφικά χωρίς επισήμανση ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ. Τα μέχρι στιγμής καταγεγραμμένα ένσημα είναι (εικ. 32, 33 & 34): i. 10 λ.: Προσωρινής Κυβέρνησης, με μεγάλη επισήμανση από κάτω προς τα πάνω ii. 10 λ.: Προσωρινής Κυβέρνησης, με μικρή επισήμανση από κάτω προς τα πάνω iii. 25 λ.: Εκστρατείας, οριζόντια μεγάλη επισήμανση iv. 50 λ.: Κόκκινη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ από κάτω προς τα πάνω, ΧΩΡΙΣ επισήμανση "ΘΕΜΙΣ" v. 50 λ.: Κόκκινη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ από κάτω προς τα πάνω, με μεγάλη ΘΕΜΙΣ από κάτω προς τα πάνω vi. 50 λ.: Κόκκινη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ από κάτω προς τα πάνω, με μεγάλη ΘΕΜΙΣ από πάνω προς τα κάτω vii. 50 λ.: Μαύρη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ από κάτω προς τα πάνω, με μεγάλη ΘΕΜΙΣ από κάτω προς τα πάνω viii. 1 Δ.: Χαλκογραφικό, με μεγάλη ΘΕΜΙΣ από κάτω προς τα πάνω

264 Φιλοτέλεια 712 Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2018 Philotelia 712 September-October 2018 ix. 1 Δ.: Χαλκογραφικό, με μικρή ΘΕΜΙΣ από κάτω προς τα πάνω x. 1 Δ.: Κόκκινη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ από κάτω προς τα πάνω, με μεγάλη ΘΕΜΙΣ από κάτω προς τα πάνω xi. 1 Δ.: Κόκκινη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ από κάτω προς τα πάνω, με μικρή ΘΕΜΙΣ από κάτω προς τα πάνω xii. 1 Δ.: Μαύρη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ από κάτω προς τα πάνω, με μεγάλη ΘΕΜΙΣ από κάτω προς τα πάνω Ο τύπος IV της επισήμανσης ΘΕΜΙΣ (με νέες αξίες) Το χαρακτηριστικό της τέταρτης κατά χρονολογική σειρά επισήμανσης του ενιαίου κράτους είναι τα ίδια στοιχεία με αυτήν του πρώτου τύπου, αλλά με νέα αξία κάτω από τη λέξη ΘΕΜΙΣ (εικ. 35). Επισημάνθηκαν τα απόθετα του 1 λ. και των 2 λ. Ιπταμένου Ερμή με 10 λ. (μαύρη) και 25 λ (κόκκινη ή καρμέν επισήμανση) αντίστοιχα (εικ. 36). Εικ. 35: Οι δύο επισημάνσεις των 10 και 25 λεπτών Εικ. 36: Τα χρώματα των επισημάνσεων, 10 λ. μαύρη και 25 λ. κόκκινη και καρμέν Εικ. 34: Προτάσεις ενώπιον του Εφετείου Θεσσαλονίκης, 6 Μαΐου 1917, με χαρτόσημο 50 λ. Νέων Χωρών (Νίκη, μονόχρωμη) και 2x1 Δ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ κόκκινη με μικρή επισήμανση ΘΕΜΙΣ (xi). εικ. 37: Ανεστραμμένη επισήμανση και Ξ αντί Ε (ΘΞΜΙΣ).

Φιλοτέλεια 712 Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2018 Philotelia 712 September-October 2018 265 Εικ. 38: Σφάλματα και ποικιλίες της επισήμανσης των 25 λ. Εικ. 39: Ακριβές αντίγραφο Δικαστικού Πληρεξουσίου με χαρτόσημα, δικαστικό ένσημο και επισημασμένα γραμματόσημα 1 λ. Ιπταμένου Ερμή με ΘΕΜΙΣ Λεπτά 10 (τύπος IV). Ακυρωμένα με ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΝ ΕΧΙΝΟΥ, 19 Αυγούστου 1922. Σφάλματα & Ποικιλίες Στην αξία των 10 λ. (εικ. 37) i. Ανεστραμμένη επισήμανση (10 λ.) ii. «Ξ» αντί «Σ» (10 λ.) Στην αξία των 25 λ. (εικ. 38) i. «Δ» αντί «Λ» στη λέξη «Λεπτά» ii. Μικρότερο «Ι» στη λέξη «ΘΕΜΙΣ» iii. Σπασμένα «Μ» & «Σ» iv. Σπασμένο «Θ» v. Σπασμένο «2» (συνεχίζεται)

328 Φιλοτέλεια 713 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018 Philotelia 713 November-December 2018 Ένσημα ΘΕΜΙΣ Τέλος Επιτηδεύματος Δικηγόρων (συνεχίζεται από σελ. 265) από τον Αλέξανδρο Γαληνό Ο τύπος V της επισήμανσης ΘΕΜΙΣ (χωρίς ή με νέες αξίες) Ο πέμπτος χρονολογικά τύπος επισήμανσης έχει γίνει με στοιχεία παρόμοια με αυτά του τρίτου τύπου, αλλά ελαφρώς μεγαλύτερα, είτε χωρίς (εικ. 40), είτε με νέα αξία κάτω από τη λέξη ΘΕΜΙΣ (εικ. 41). Έχουν πια εξαντληθεί τα απόθετα της έκδοσης του Ιπταμένου Ερμή και χρησιμοποιούνται τα γραμματόσημα της λιθογραφικής, καθώς και κάποιες αξίες ενσήμων Προσθέτων Τελών. Εικ. 40: Μεγαλύτερη επισήμανση ΘΕΜΙΣ (μαύρη ή καρμινόχρωμη) Για απλοποίηση της ταξινόμησης μπορούμε να διαχωρίσουμε την ενότητα του τύπου V της επισήμανσης σε πέντε υποενότητες: Vα. Καρμινόχρωμη επισήμανση Συναντάται μόνο στο 50 λ. της λιθογραφικής. Η μόνη ποικιλία που παρατήρησα είναι η οριζοντίως μετατοπισμένη επισήμανση (εικ. 42). Αξίζει εδώ να τονιστεί πως οι χρονολογίες όλων των διαφόρων τύπων επισημάνσεων είναι άγνωστες. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η συγκεκριμένη καρμέν επισήμανση να προηγήθηκε χρονολογικά του τύπου IV (δες εικ. 39), αφού το εικονιζόμενο έγγραφο με το καρμινόχρωμο ΘΕΜΙΣ έχει χρονολογία 1920 (εικ.43). Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, σπάνια συναντάται η άδολη ή μη χρήση του ενσήμου στην αλληλογραφία (εικ. 44). Εικ. 41: Ισομεγέθης μαύρη επισήμανση ΘΕΜΙΣ με νέα αξία Εικ. 42: Μετατοπισμένη καρμινόχρωμη επισήμανση ΘΕΜΙΣ σε 50 λ. λιθογραφικό Εικ. 44: 50 λ. λιθογραφικό χρησιμοποιημένο αντί γραμματοσήμου στο Άργος Εικ. 43: Αίτηση της Ατμοπλοΐας Πανταλέοντος με 50 λ. λιθογραφικό επισημασμένο με καρμινόχρωμη ΘΕΜΙΣ, 11.9.1920

Φιλοτέλεια 713 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018 Philotelia 713 November-December 2018 329 Εικ. 45: Οι τέσσερεις αξίες των λιθογραφικών που επισημάνθηκαν με τη μαύρη μεγαλύτερη επισήμανση ΘΕΜΙΣ Vβ. Μαύρη επισήμανση σε λιθογραφικά Έχουν επισημανθεί οι ακόλουθες αξίες της λιθογραφικής: 50 λ., 1 Δ., 2 Δ. και 5 Δ. (εικ. 45). Ο McDonald αναφέρει επιπλέον τις αξίες των 5 λ., 10 λ., 20 λ. και 25 λ. (προφανώς συγχέει τις επισημάνσεις τύπων III και V), καθώς και αυτήν των 40 λ. (κατά τη γνώμη μου δεν επισημάνθηκε ποτέ). Σπάνια και πάλι, το 50 λ. χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά στην αλληλογραφία (εικ. 46). Σφάλματα & Ποικιλίες: Στην αξία των 50 λ. i. Θ ξαπλωμένο (εικ. 47) ii. ΘΜΕΙΣ αντί ΘΕΜΙΣ (εικ. 48) iii. Στενά M και Σ στο ίδιο γραμματόσημο (εικ. 49) iv. ΘΕΜΙ (χωρίς το Σ) (εικ. 50) Εικ. 46: Ζευγάρι 50 λ λιθογραφικό χρησιμοποιημένο αντί γραμματοσήμου στην Υπάτη (2.9.1925) Εικ. 47: Ζευγάρι 50 λ. λιθογραφικό, το δεξί με το σφάλμα «ξαπλωμένο Θ» Εικ. 48: 50 λ. λιθογραφικό με το σφάλμα «ΘΜΕΙΣ» αντί «ΘΕΜΙΣ» Εικ. 51: 1 Δ. λιθογραφικό με διπλή επισήμανση Εικ. 49: Ζευγάρι 50 λ. λιθογραφικό, το δεξί με την ποικιλία «στενά Μ και Σ» Εικ. 50: Ζευγάρι 50 λ. λιθογραφικό, το κάτω με το σφάλμα «ΘΕΜΙ» (χωρίς «Σ») Εικ. 52: 1 Δ. λιθογραφικό με την ποικιλία «στενά Μ και Σ»

330 Φιλοτέλεια 713 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018 Philotelia 713 November-December 2018 Εικ. 53: 1 Δ. λιθογραφικό με την ποικιλία «σπασμένη πάνω οριζόντια γραμμή του Ε» Εικ. 54: 1 Δ. λιθογραφικό με την ποικιλία «Ε χωρίς απολήξεις δεξιά στις πάνω και κάτω γραμμές» Εικ. 55: 1 Δ. λιθογραφικό με την ποικιλία «Σ χωρίς απόληξη δεξιά στην πάνω γραμμή» Εικ. 56: 1 Δ. λιθογραφικό με εμφανές διάστημα μετά το «Σ» Στην αξία της 1 Δ. i. Διπλή επισήμανση (εικ. 51) ii. Στενά M και Σ στο ίδιο γραμματόσημο (εικ. 52) iii. Σπασμένο Ε (στην πάνω οριζόντια γραμμή) (εικ. 53) iv. Σπασμένο Ε (πάνω και κάτω δεξιές απολήξεις) (εικ. 54) v. Σπασμένο Σ (πάνω απόληξη) (εικ. 55) vi. Εμφανές διάστημα μετά το Σ (εικ. 56) Στην αξία των 2 Δ. i. Διπλή επισήμανση (εικ. 57) Είναι πολύ πιθανό οι ποικιλίες της 1 Δ. να υπάρχουν και στις αξίες των 2 και 5 Δ. Εικ. 57: 2 Δ. λιθογραφικό με διπλή επισήμανση Εικ. 58: Πλαστή επισήμανση ΘΕΜΙΣ σε 25 Δ. λιθογραφικό Πλαστά: Στον διασημότερο και κολοσσιαίο ιστότοπο δημοπρασιών και πωλήσεων βρίσκουν δυστυχώς φιλοξενία (για εξαπάτηση αδαών συλλεκτών) πολλά ευφάνταστα πλαστά αντικείμενα. Δανείζομαι από το φωτογραφικό αρχείο του Αντώνη Μανωλούδη, συλλέκτη των λιθογραφικών ανατυπώσεων 1912-1927, ένα γνήσιο 25 Δ. λιθογραφικής ακυρωμένο με ταχυδρομική σφραγίδα, με εμφανώς πλαστή πρόσθετη επισήμανση ΘΕΜΙΣ που λόγω σχήματος και μεγέθους θα ανήκε στον τύπο V (εικ. 58). Εικ. 59: Απόκομμα από το βιβλίο του Πταισματοδικείου Πύργου με ζευγάρι ΘΕΜΙΣ Λεπτά 25, το δεξί με ψιλή στο ἀ

Φιλοτέλεια 713 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018 Philotelia 713 November-December 2018 331 Vγ. Μαύρη επισήμανση με νέα αξία σε λιθογραφικό Έχει επισημανθεί το 30 λ. λιθογραφικής με νέα αξία, σε δύο γραμμές «ΘΕ- ΜΙΣ Λεπτά 25» (εικ. 59). Σαν ποικιλία μπορούμε να αναφέρουμε την ψιλή στο α, στη θέση της βαρείας (εικ. 60). Vδ. Μαύρη επισήμανση σε ένσημα Προσθέτων Τελών Έχουν επισημανθεί οι ακόλουθες αξίες: 50 λ. και 1 Δ. με διάτρηση zig-zag, και 50 λ. με κανονική διάτρηση (εικ. 61). Εικ. 60: Η ποικιλία επισήμανσης με ψιλή αντί βαρείας στο ἀ Εικ. 61: ΘΕΜΙΣ σε Ένσημα Προσθέτων Τελών, σε 50 λ. & 1 Δ. zig-zag και σε 50 λ. με κανονική διάτρηση Εικ. 62: ΘΕΜΙΣ με νέα αξία Λεπτά 25 σε 50 λ. (διάτρηση zig-zag) Vε. Μαύρη επισήμανση με νέα αξία σε ένσημο Προσθέτων Τελών Έχει επισημανθεί η αξία των 50 λ. (zig-zag) με νέα αξία "Λεπτά 25" (εικ. 62). Ο τύπος VI της επισήμανσης ΘΕΜΙΣ (χωρίς ή με νέες αξίες) Ο έκτος χρονολογικά τύπος επισήμανσης έχει γίνει με στοιχεία παρόμοια με αυτά του πέμπτου τύπου, αλλά σαφώς παχύτερα. Αρχικά επισημάνθηκαν τα λιθογραφικά γραμματόσημα της 1 Δ. και 2 Δ. (εικ. 63). Αργότερα (πιθανόν σε δεύτερη φάση, ύστερα από την εκτύπωση των δικηγοροσήμων) επισημάνθηκαν τα δίχρωμα χαρτόσημα των Νέων Χωρών (Νίκη), είτε χωρίς, είτε με νέα αξία κάτω από τη λέξη ΘΕΜΙΣ (εικ. 64). Όπως και στην ενότητα του τύπου V των επισημάνσεων, για απλοποίηση της ταξινόμησης μπορούμε να διακρίνουμε τέσσερεις υποενότητες: Εικ. 63: Η μαύρη (παχειά) επισήμανση ΘΕΜΙΣ (τύπος VI) Εικ. 64: Οι παχειές επισημάνσεις ΘΕΜΙΣ με νέες αξίες (τύπος VI) Εικ. 65: Οι δύο αξίες των λιθογραφικών που επισημάνθηκαν με τη μαύρη (παχειά) επισήμανση ΘΕΜΙΣ VIα. Μαύρη επισήμανση σε λιθογραφικά Έχουν επισημανθεί οι αξίες της λιθογραφικής: 1 Δ. και 2 Δ. (εικ. 65, 66). VIβ. Μαύρη επισήμανση σε χαρτόσημα Νέων Χωρών Έχουν επισημανθεί οι ακόλουθες αξίες: 1 Δ. και 2 Δ. (εικ. 67).

332 Φιλοτέλεια 713 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018 Philotelia 713 November-December 2018 Εικ. 66: Έγγραφο με χαρτόσημο και τρία λιθογραφικά 1 Δ. με επισήμανση ΘΕΜΙΣ, Χίος 13.2.1926 Εικ. 67: Οι δύο αξίες των χαρτοσήμων Νέων Χωρών (δίχρωμα Νίκης) που επισημάνθηκαν με τη μαύρη (παχειά) επισήμανση ΘΕΜΙΣ Εικ. 68: Επισημάνσεις με νέες αξίες (με αριθμούς) 25 λ., 1 Δ. και 2 Δ. σε χαρτόσημα Νέων Χωρών (50 λ., 2 Δ. & 3 Δ. αντίστοιχα) VIγ. Μαύρη επισήμανση με νέα αξία σε χαρτόσημα Νέων Χωρών Έχουν επισημανθεί οι ακόλουθες αξίες: 25 λ. / 50 λ. (Λεπτά 25), 1 Δ. / 2 Δ. (Δραχ. 1 «μία»), 2 Δ. / 3 Δ. (Δραχ. 2 «δύο») (εικ. 68). Σφάλματα & Ποικιλίες: i. Στην αξία της 1 δρχ συναντώνται αντίτυπα και με οριζόντια διάτρηση 10½ (οφείλεται σε τοπικές επιδιορθώσεις διατρητικής μηχανής) πάνω ή κάτω (εικ. 69).

Φιλοτέλεια 713 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018 Philotelia 713 November-December 2018 333 Εικ. 69: Αίτηση κατοίκου Λισβορίου, μέσω πληρεξουσίου δικηγόρου (ημερομηνία 9.7.1929), με δύο ένσημα 1 Δ. / 2 Δ., με οδόντωση 10½ στην κάτω πλευρά. ii. Ανεστραμμένη επισήμανση στην αξία της 1 Δ. (εικ. 70). VIδ. Μαύρη επισήμανση με νέα αξία μόνο ολογράφως σε χαρτόσημα Νέων Χωρών Έχει επισημανθεί η αξία των 2 Δ. με ΘΕΜΙΣ ΔΡΑΧΜΗ ΜΙΑ (ολογράφως) (εικ. 71). Σφάλματα & Ποικιλίες: i. Συναντώνται αντίτυπα και με οριζόντια διάτρηση 10½ πάνω ή κάτω (εικ. 72). Εικ. 70: Ανεστραμμένη επισήμανση 1 Δ. σε 2 Δ. Εικ. 71: Επισήμανση 1 Δ. (μόνο ολογράφως) σε 2 Δ. χαρτόσημα Νέων Χωρών Εικ. 72: Επισήμανση 1 Δ. σε 2 Δ. χαρτόσημα Νέων Χωρών με οριζόντιες οδοντώσεις 10½ πάνω και κάτω Η ειδική έκδοση Δικηγοροσήμων Δεν έχουν βρεθεί στοιχεία για την ημερομηνία κυκλοφορίας των Δικηγοροσήμων, υποθέτουμε πως εκδόθηκαν το 1927, ή οριακά λίγο πριν. Δηλαδή, η προσωρινή χρήση διαφόρων γραμματοσήμων επισημασμένων με τη λέξη ΘΕΜΙΣ διήρκεσε 17 ολόκληρα χρόνια... Γνωρίζουμε τις αξίες των 10 λ., 20 λ., 50 λ., 1 Δ. και 2 Δ. (εικ. 73, 74). Έχουν τυπωθεί από τους Αδελφούς Ασπιώτη στην Κέρκυρα (δηλαδή πριν το 1928 που συγχωνεύθηκε με την ΕΛΚΑ).

334 Φιλοτέλεια 713 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018 Philotelia 713 November-December 2018 Εικ. 73: Η ειδική έκδοση Δικηγοροσήμων, με πέντε αξίες σε δύο τύπους (λεπτά και δραχμές), τυπωμένη στους Αδελφούς Ασπιώτη Εικ. 74: Προτάσεις κατατεθείσες ενώπιον του Πρωτοδικείου Μυτιλήνης, με ημερομηνία 2.5.1927, με δύο ένσημα 1 Δ. ΔΙΚΗΓΟΡΟΣΗΜΟΝ / ΘΕΜΙΔΟΣ και χαρτόσημο 10 Δ. Τυπώθηκαν σε δύο τύπους, μικρότερο για τις αξίες των λεπτών και μεγαλύτερο για τις δραχμές, απεικονίζουν τη Θέμιδα και βασίζονται σε μη εγκεκριμένη μακέτα με το εσφαλμένο ΟΕΜΙΔΟΣ (προφανώς προδίδει πως φιλοτεχνήθηκε από ξένο καλλιτέχνη) (εικ. 75). Όπως και στην προηγούμενη έκδοση (τύπος VI), δεν Εικ. 75: υπάρχει αξία μεγαλύτερη των 2 Δ., γεγονός που μας δείχνει Απορριφθέν πως ίσως τα μεγάλα τέλη καταργήθηκαν. φωτογραφικό Νέοι τύποι επισήμανσης (με νέα αξία 2 δραχμών) Μετά τις επισημάνσεις στα χαρτόσημα Νέων Χωρών (Νίκη) και τα Δικηγορόσημα Θέμιδος, έκπληξη προκαλεί η ανεύρεση δύο μικρών αξιών (5 λ. εικ. 76 και 10 λ.) των Τοπίων του δοκίμιο για το Δικηγορόσημο Θέμιδος

Φιλοτέλεια 713 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018 Philotelia 713 November-December 2018 335 1927 με επισημάνσεις για χρήση τους σαν Δικηγορόσημα. Και οι δύο είναι επισημάνσεις των δύο δραχμών, η μία χειροποίητη (τοποθετημένη διαγώνια) και η άλλη τυπογραφική (εικ. 77). Πρέπει να θεωρηθούν ιδιαίτερα δυσεύρετα (πρόκειται τα τα μόνα αντίτυπα που έχω συναντήσει). Σε ερώτηση που έκανα στον Γιάννη Νταή, παλιό ειδικευμένο συλλέκτη των εκδόσεων Τοπίων 1927-1935, μου απάντησε πως δεν τα έχει συναντήσει ποτέ! Αρνητική απάντηση μου έδωσε και έμπορος που ασχολείται με κοινό σφραγισμένο γραμματόσημο. Δεν γνωρίζω ποια από τις δύο επισημάνσεις προηγήθηκε, σαφώς και η χειροποίητη είναι πρόχειρη, πάντως χρονολογικά είναι τα τελευταία δικηγορόσημα που έχω συναντήσει (1936) (εικ. 78). Πιθανολογώ ότι επισημάνθηκαν κι άλλες αξίες για να καλυφθούν οι όποιες ανάγκες. Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί πως τα σύγχρονα Δικηγορόσημα δεν αποτελούν πλέον ένσημα πληρωμής του Τέλους Επιτηδεύματος των Δικηγόρων. Εικ. 76: Η τυπογραφική επισήμανση ΘΕΜΙΣ / 2 / 2 ΔΡΧ 2 σε 5 λ. τοπίων 1927 Εικ. 77: Οι δύο τύποι επισημάνσεων (χειροποίητη και τυπογραφική) που έχουμε συναντήσει σε γραμματόσημα τοπίων Εικ. 78: Προτάσεις κατατεθείσες ενώπιον του Πρωτοδικείου Πατρών, με ημερομηνία 14.3.1936, με απόδειξη του Ταμείου Συντάξεως Νομικών και, αντί Δικηγοροσήμου Θέμιδος, ένα 10 λ. Τοπίων επισημασμένο με ιώδη σφραγίδα ΔΡΑΧΜΑΙ ΔΥΟ Ζητήστε την ψηφιακή έκδοση των Ανατύπων αρ. 47-61 (www.hps.gr/gr/publications_library.htm)