(Το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες) ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Μια από τις κύριες περιβαλλοντικές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Κύπρος με την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να προχωρήσει σε υλοποίηση προγραμμάτων ανακύκλωσης σημαντικού μέρους των συσκευασιών οι οποίες μέχρι τώρα κατέληγαν μαζί με τα υπόλοιπα απορρίμματα στις χωματερές. Να αναφέρετε τέσσερα οφέλη από την ανακύκλωση των υλικών συσκευασίας για την Κύπρο. (Μονάδες 6) 2. α) Τι σημαίνει «δημογραφική γήρανση»; β) Ποιοι οι λόγοι δημιουργίας του προβλήματος της «δημογραφικής γήρανσης»; 3. α) Να γράψετε δύο παράγοντες κινδύνου οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση Διαβήτη τύπου II. β) Να αναφέρετε τέσσερα σημεία τα οποία θα πρέπει να προσέξει στην καθημερινή του διατροφή ένα άτομο με Διαβήτη, έτσι ώστε να πετύχει τη σωστή ρύθμισή του. 4. α) Τι ονομάζουμε «οικογενειακό προϋπολογισμό»; β) Να γράψετε δύο πλεονεκτήματα τα οποία προσφέρει ο οικογενειακός προϋπολογισμός στη διαχείριση των οικονομικών της οικογένειας../2..
- 2-5. Η κυρία Μαρία έχει πρόσφατα διαγνωστεί με πρόβλημα απόφραξης της στεφανιαίας αρτηρίας. Ο γιατρός της συνέστησε να αποφεύγει την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε κορεσμένα λίπη και να προτιμά τροφές πλούσιες σε ω-3 λιπαρά οξέα. α) Να επεξηγήσετε γιατί τα άτομα που έχουν πρόβλημα με απόφραξη των αρτηριών τους, πρέπει να αποφεύγουν τα κορεσμένα λίπη. β) Να αναφέρετε δύο λόγους για τους οποίους συστήνεται η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ω-3 λιπαρά οξέα. γ) Να γράψετε την κύρια πηγή των ω-3 λιπαρών οξέων. 6. Ένα κορίτσι καταναλώνει 2,000 θερμίδες την ημέρα. Πόσες από αυτές πρέπει να προέρχονται από τους υδατάνθρακες, πόσες από τις πρωτεΐνες και πόσες από το λίπος. Οι πράξεις να γίνουν αναλυτικά στο τετράδιο απαντήσεων. (Μονάδες 6) 7. Ο Αντρέας είναι ένα οκτάχρονο αγόρι που αντιμετωπίζει πρόβλημα βάρους. Ο παιδίατρος συνέστησε στη μητέρα του να προσέξει τη διατροφή του, ώστε το παιδί να χάσει βάρος. Να αναφέρετε τέσσερα σημεία τα οποία θα πρέπει να προσέξει η μητέρα στη διατροφή του παιδιού της, για να το βοηθήσει. (Μονάδες 6) 8. Η συνιστώμενη ποσότητα πρόσληψης φυλλικού οξέος κατά την εγκυμοσύνη διπλασιάζεται από 200 μg σε 400 μg ημερησίως. α) Για ποιο λόγο συστήνεται η μεγάλη αύξηση στην πρόσληψη φυλλικού οξέος κατά την εγκυμοσύνη; β) Να αναφέρετε τέσσερις τροφές πλούσιες σε φυλλικό οξύ../3..
- 3-9. α) Να αναφέρετε δύο προβλήματα υγείας που μπορεί να προκληθούν, όταν δεν ελέγχεται και δεν αντιμετωπίζεται σωστά η Υπέρταση. β) Να γράψετε τρία σημεία τα οποία θα πρέπει να προσέξει στη διατροφή του το άτομο με Υπέρταση, για να επιτύχει μείωση της αρτηριακής του πίεσης. 10. Τα βιολογικά τρόφιμα γίνονται πολύ δημοφιλή ανάμεσα στους σύγχρονους καταναλωτές. α) Να αναφέρετε τέσσερα οφέλη από την παραγωγή και την κατανάλωση αυτών των τροφίμων. β) Nα γράψετε δύο τρόπους με τους οποίους οι βιολογικές καλλιέργειες επιτυγχάνουν τον εμπλουτισμό του εδάφους με θρεπτικά συστατικά καθώς και την προστασία των φυτών από έντομα και ασθένειες../4..
ΜΕΡΟΣ Β - 4 - (40 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΤΕΣΣΕΡΙΣ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δέκα μονάδες. 1. Ο Γιάννης 15 χρόνων αποφάσισε να αρχίσει να ασκείται στο γυμναστήριο όπως και οι υπόλοιποι της παρέας του. Γυμνάζεται δύο φορές τη βδομάδα για μία ώρα κάθε φορά. Οι φίλοι του του έδωσαν ορισμένες συμβουλές για τη διατροφή του τώρα που γυμνάζεται. Τον παρότρυναν να καταναλώνει πρωτεϊνούχα συμπληρώματα διατροφής και κατά τη διάρκεια της άσκησης να πίνει ποτά με ψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη αντί νερού. α) Να αναφέρετε δύο λόγους για τους οποίους θεωρείτε ότι είναι σημαντικό ο Γιάννης να ακολουθεί σωστή διατροφή. Να δικαιολογήσετε τις απαντήσεις σας. β) Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη των φίλων του Γιάννη ότι δηλαδή πρέπει να καταναλώνει πρωτεϊνούχα συμπληρώματα διατροφής καθημερινά; Να δικαιολογήστε την απάντησή σας αναφέροντας τρεις λόγους. γ) i. Να δικαιολογήσετε τη σημασία της πρόσληψης μεγαλύτερης ποσότητας υγρών από τα άτομα που αθλούνται. ii. Γιατί δε συστήνεται η κατανάλωση ποτών με ψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη κατά τη διάρκεια της άσκησης; iii. Ποια θεωρούνται ως τα καταλληλότερα υγρά για να καταναλώνουν τα άτομα που αθλούνται; Να αναφέρετε δύο. 2. Η Ελένη είναι νεαρή μητέρα με νεογέννητο βρέφος το οποίο θηλάζει. Αναγνωρίζει πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του θηλασμού και της σωστής διατροφής για την ανάπτυξη του βρέφους και προβληματίζεται για διάφορα θέματα που σχετίζονται με αυτά. α) Να αναφέρετε δύο πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού για το βρέφος και δύο πλεονεκτήματα του θηλασμού για την ίδια../5..
- 5 - β) Να ονομάσετε δύο είδη τροφίμων (υγρά ή στερεά) που πρέπει να αποφεύγει η Ελένη κατά τη διάρκεια του θηλασμού τα οποία πιθανόν να προκαλέσουν πρόβλημα στο βρέφος. γ) Σε ποια ηλικία πρέπει να βρίσκεται το βρέφος, για να αρχίσει η Ελένη να του δίνει στερεά τροφή παράλληλα με το γάλα της και γιατί; δ) Να γράψετε τρεις από τις πρώτες στερεές τροφές τις οποίες μπορεί να καταναλώσει το βρέφος. Να περιγράψετε τη μορφή που πρέπει να έχει η κάθε τροφή. ε) Να γράψετε δύο παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την ποιότητα των δοντιών των βρεφών και των παιδιών. 3. Οι βιομηχανίες παραγωγής τροφίμων και οι χειριστές των τροφίμων έχουν ως πρώτο μέλημα τη διατήρηση της ποιότητας των προϊόντων σε ψηλά επίπεδα. α) Ποιοι είναι οι τρεις κύριοι παράγοντες οι οποίοι υποβαθμίζουν την ποιότητα των τροφίμων και προκαλούν αλλοιώσεις σε αυτά; (Μονάδες 1.5) β) Να περιγράψετε σε συντομία τις πιο κάτω μεθόδους διατήρησης των τροφίμων: Αποστείρωση Αφυδάτωση γ) Για το κάθε ένα από τα πιο κάτω υλικά συσκευασίας των τροφίμων να γράψετε ένα πλεονέκτημα και ένα μειονέκτημα: Γυαλί Πλαστικό δ) Να γράψετε τρία σημεία τα οποία πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής, όταν αγοράζει τρόφιμα σε κονσέρβες. (Μονάδες 1.5)./6..
- 6-4. Στατιστικά στοιχεία παρουσιάζουν ότι τα τελευταία χρόνια η χρήση πιστωτικών καρτών ως τρόπος πληρωμής από τους Κύπριους διευρύνεται σε σχέση με άλλους τρόπους, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, η χρήση πιστωτικών καρτών στην Κύπρο το 2007 σημείωσε άνοδο 16% σε σχέση με το 2006, ενώ στο εξωτερικό σημείωσε άνοδο 32% σε σχέση με το 2006. α) Να αναφέρετε τρία πλεονεκτήματα που προσφέρει η χρήση της πιστωτικής κάρτας στον καταναλωτή τα οποία δικαιολογούν την αυξημένη χρήση της τα τελευταία χρόνια. β) i. Nα ονομάσετε δύο άλλους τρόπους πληρωμής οι οποίοι μπορεί να χρησιμοποιηθούν στις συναλλαγές. ii. Να δικαιολογήστε γιατί η χρήση του καθενός από τους πιο πάνω τρόπους πληρωμής έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια. γ) H χρήση της πιστωτικής κάρτας εγκυμονεί ορισμένους κινδύνους για τον καταναλωτή. Να επεξηγήσετε δύο από αυτούς. --------- ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ---------