επίκαιρα νομοθεσία Θαλάσσιο Πάρκο Κυκλάδων Ταξίδι στις Βρυξέλες... Νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική 2012 Γι' άκουσε τα νέα της Δαμανάκη, που μου 'λεγε «δεν ξέρω τι θα πει καμάκι»... Παρακολουθεί ο Γιάννης Βλάχος
Η κομισάριος της Επιτροπής Αλιείας της Ε.Ε. Μαρία Δαμανάκη παρουσίασε τον περασμένο Ιούλη τις κατευθυντήριες γραμμές της νέας Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (Κ.Α.Π.) που θα διαμορφωθεί το 2012 και θα εφαρμοστεί από 1-1-2013, επιμερίζοντας άδικα τις περιβαλλοντικές ευθύνες σε όλους τους ψαράδες: ερασιτέχνες, μικρομεσαίους επαγγελματίες και μεγάλες αλιευτικές επιχειρήσεις. Παράλληλα, το μέλος της Επιτροπής Αλιείας και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Κρίτων Αρσένης μιλώντας για τη νέα Κ.Α.Π. τόνισε ότι θεωρεί ακρογωνιαίο λίθο της αναθεώρησης «την οικοσυστημική προσέγγιση στη διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος» και σημαντικό εργαλείο τη δημιουργία Θαλάσσιων Πάρκων, όπως αυτό που «ετοιμάζεται αυτή τη στιγμή στις Κυκλάδες με πρωτοβουλία των τοπικών αλιέων και της τοπικής αυτοδιοίκησης». Τέλος εκτίμησε ότι το κλειδί της επιτυχίας θα είναι ο «πλήρης σεβασμός των τεκμηριωμένων επιστημονικών συμβουλών και δεδομένων στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα επίπεδα επιτρεπόμενης αλιείας». Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική, καθώς: 1. Η δημιουργία του Θαλάσσιου Πάρκου Κυκλάδων επιβάλλεται από τη γενικότερη πολιτική της Ε.Ε. για την οικονομική εκμετάλλευση της περιοχής, πρωτίστως στους τομείς της «πράσινης ενέργειας», του τουρισμού και της αγοράς των ακινήτων, και μόνο δευτερευόντως στην αλιεία. 2. Δεν υπάρχει ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών αλιέων και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι «έπεσαν σφαλιάρες» κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης στη Νάξο, όπου συμμετείχαν επιστημονικοί «σύμβουλοι», νομάρχης και τμήμα της ηγεσίας των παράκτιων αλιέων, όταν ξαφνικά εμφανίστηκαν απρόσκλητα εκπρόσωποι της μέσης αλιείας οι οποίοι αντιτίθενται στους περιορισμούς της Ε.Ε για την αλιεία. Λίγους μήνες μετά, σε πρόσκληση της Νομαρχίας προς τους συλλόγους αλιέων της περιοχής για συγκέντρωση - συζήτηση στην Ανάφη, ελάχιστα άτομα παρευρέθηκαν. 3. Οι μόνοι «επιστημονικοί σύμβουλοι», στων οποίων τις «τεκμηριωμένες» απόψεις για τα «επίπεδα επιτρεπόμενης αλιείας» θα κληθούν να επιδείξουν με το έτσι θέλω «πλήρη σεβασμό» οι κάτοικοι των Κυκλάδων, είναι τα ελληνικά υπουργεία, η Ε.Ε., η I.U.C.N., οι πολυεθνικές GREΕNPEACE, WWF - MOm και η PEW (το αμερικάνικο μοντέλο των ποσοστώσεων σε όλα τα είδη που επικαλείται η Μ. Δαμανάκη). Η PEW στις Κυκλάδες Χρηματοδοτώντας το λόμπυ των ευρωπαίων επιστημόνων που κατέχουν κρατικές θέσεις και έχουν συνταχθεί σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μ.Κ.Ο) με «οικοσυστημική προσέγγιση» (όπως η ελληνική «Αρχιπέλαγος»), η PEW θα παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της Κ.Α.Π. Από τις δηλώσεις της Μ. Δαμανάκη για τη νέα Κ.Α.Π. προκύπτει ευθέως ότι το αμερικάνικο μοντέλο των ποσοστώσεων για όλα τα είδη θα χρησιμοποιηθεί στο άμεσο μέλλον και στην Ευρώπη. Το αμερικάνικο μοντέλο εκφράζεται από το περιβαλλοντικό τμήμα της PEW, μιας Μ.Κ.Ο. που ιδρύθηκε από την πετρελαϊκή εταιρία του Τέξας SUNOIL, και φέρει το όνομα του ιδιοκτήτη της. Η PEW υποστηρίζει το μοντέλο των ποσοστώσεων σε όλα τα ψάρια. Στην πρώτη γραμμή έχει θέσει τις απαγορεύσεις και τις ποσοστώσεις στους ροφούς (σφυρίδες, στήρες) και στα φαγκριά, τα πιο εμπορικά ψάρια μετά τους τόνους. Ουσιαστικά, μέσω των ποσοστώσεων τα ψάρια θα ανήκουν σε κάποιους. Όπως συνέβη με τους τόνους, έτσι και με τους ροφούς και τα φαγκριά οι ερασιτέχνες θα βγουν εκτός, οι μικρομεσαίοι θα πάρουν τα ψίχουλα και οι μεγάλες αλιευτικές επιχειρήσεις θα τα πάρουν όλα. Η PEW χρηματοδοτεί την πανευρωπαϊκή κίνηση OCEANA 2012 μέλος της οποίας είναι το «Αρχιπέλαγος» με σκοπό να θεσπιστούν οι ποσοστώσεις από την Κ.Α.Π. 2012. Ωστόσο, μέχρι την τελική διαμόρφωση της Κ.Α.Π. οι ποσοστώσεις είναι υπό εξέταση, αν και η Δαμανάκη μίλησε για ευρωπαϊκό σύστημα ενημέρωσης στο οποίο τα κράτη μέλη θα στέλνουν στοιχεία για όλα τα είδη που αλιεύουν. Οι ποσοστώσεις της Κ.Α.Π. θα αποτελέσουν πρόσθετο βάρος για τους ερασιτέχνες και τους μικρομεσαίους ψαράδες των Κυκλάδων. Και βέβαια κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τη δημιουργία μονάδων πάχυνσης φαγκριών, που θα αλιεύονται με κυκλικά δίχτυα και θα μεταφέρονται ζωντανά σε κλουβιά όπως έγινε με τους τόνους, καθώς σύμφωνα και με τη νέα Κ.Α.Π. η ιχθυοκαλλιέργεια εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα. Τα ιχθυοτροφεία στις Κυκλάδες Με την ψήφιση από την Ελληνική Βουλή του νόμου για τις Περιοχές Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών ( Π.Ο.Α.Υ.) έχουν ξεπεραστεί και τα τελευταία νομικά εμπόδια για την ιδιωτικοποίηση της θάλασσας για τη δημιουργία υδατοκαλλιεργειών. Τα φιλέτα της παράκτιας ζώνης των Κυκλάδων είναι ήδη στο στόχαστρο ντόπιων και διεθνών αλιευτικών εταιριών. Σχεδόν τα μισά κοινοτικά κονδύλια θα πάνε στις υδατοκαλλιέργειες, όπως συμβαίνει χρόνια τώρα. Φυσικά, μόνο σαν αστείο ακούγεται το ενδεχόμενο μιας πολιτικής, νομικής και οικονομικής στήριξης συνεταιρισμών ψαράδων για τη δημιουργία ιχθυοκαλλιεργειών. Οι νομικές διευκολύνσεις του Δημοσίου και οι κοινοτικές επιχορηγήσεις πηγαίνουν στις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρίες ιχθυοκαλλιέργειας και όχι στην αναβάθμιση των παλιών επαγγελματικών σκαφών. Κι ούτε συζήτηση βέβαια για να επιχορηγήσει το ελληνικό κράτος τους μικρομεσαίους ψαράδες από τον προϋπολογισμό. Η μοναδική «διέξοδος» που προβλέπει η Κ.Α.Π. για τους επαγγελματίες αλιείς που βρίσκονται σε απόγνωση, είναι αυτή η ίδια η πόρτα της εξόδου, μέσω του ξεπουλήματος των δικαιωμάτων τους στις αλιευτικές εταιρίες (εκχωρήσεις). Εκχωρήσεις - Αλιευτικές εταιρίες στις Κυκλάδες Η Μ. Δαμανάκη παρουσιάζοντας τη νέα Κ.Α.Π. είπε «στοπ» στα χρήματα για τις αποσύρσεις, επειδή παρά τη μείωση του αλιευτικού στόλου η αλιευτική του ικανότητα αυξήθηκε κατά 30% εντείνοντας την υπεραλίευση. Αν και φέτος δόθηκαν ήδη 18 εκ. ευρώ για την απόσυρση 315 ελληνικών αλιευτικών (βιτζότρατες και αλιευτικά κλειστών κόλπων), η νέα Κ.Α.Π. νομιμοποιεί την εκχώρηση εθνικών αλιευτικών δικαιωμάτων σε αλιευτικές επιχειρήσεις άλλου κράτους μέλους. Έτσι, μέσω διμερών διακρατικών συμφωνιών θα μπορεί να βρεθεί εκμεταλλευτής ενός γρι-γρι στις Κυκλάδες μια αλλοδαπή αλιευτική εταιρία η οποία θα αποκτήσει τα αλιευτικά δικαιώματα από τον έλληνα ιδιοκτήτη για τουλάχιστον 15 χρόνια, με δικαίωμα μεταβίβασης (εκμίσθωσης - εμπορίας του δικαιώματος) σε τρίτο. Προς το παρόν, το σχέδιο της νέας ΚΑΠ αποτρέπει τα κράτη μέλη να συνομολογούν εκχωρήσεις για σκάφη κάτω των 12 μέτρων (εκτός αν έχουν συρόμενα εργαλεία), αλλά τίποτα δεν αποκλείεται - το αντίθετο μάλιστα. Η πολιτική των εκχωρήσεων θα έχει ως συνέπεια την αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων για αλιεία στις Κυκλάδες. Θα καταστεί ασύμφορο στον φτωχό- ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011 35
επίκαιρα Θαλάσσιο Πάρκο Κυκλάδων τερο έλληνα της επόμενης γενιάς να ανταποκριθεί στις τιμές που θα έχει διαμορφώσει η αλιευτική εταιρία για να ασκήσει και πάλι το αλιευτικό δικαίωμα του προγόνου του ώστε να ψαρεύει στις Κυκλάδες (άλλωστε, η «ψαροσύνη» του θα έχει πια χαθεί). Η αλιεία στο άμεσο μέλλον θα περάσει (τουλάχιστον για τα μεσαία και μεγάλα σκάφη) στα χέρια ξένων και μεικτών αλιευτικών εταιριών. Την ίδια στιγμή, η τόνωση της ψαράδικης κοινωνίας των Κυκλάδων, που σύμφωνα με τη Δαμανάκη θα πραγματοποιηθεί μέσω της εφαρμογής της νέας Κ.Α.Π., θα μείνει στα χαρτιά, σαν μια ακόμη δημαγωγία. Στις Κυκλάδες, όπως σε όλες τις ψαράδικες κοινωνίες, οι άνθρωποι -παρά τις διαφωνίες τους- είναι σαν αδέλφια που μαλώνουν και φιλιώνουν. Όταν ο ψαράς γυρίσει στο λιμάνι, θα χαρίσει ψάρια σε συγγενείς και φίλους, θα πουλήσει ψάρια πόρτα-πόρτα, θα βοηθήσει το συνάδελφό του να τραβήξει το σκάφος στο καρνάγιο, θα συμμετάσχει στην κοινωνική ζωή με τις ατέλειωτες ψαροκουβέντες του. Όλα αυτά θα χαθούν, όπως χάθηκαν και σε άλλες ψαροκοινωνίες της Ευρώπης. Παράδειγμα, οι παραδοσιακοί ψαράδες του τόνου στη Μάλτα και τη Σικελία, οι οποίοι εξαφανίστηκαν από τις ποσοστώσεις και τις επιχορηγήσεις της Ε.Ε. προς τις κάθετες αλιευτικές επιχειρήσεις του Fuentes και της Mitsubishi, οι οποίες «μάντρωσαν» τους τόνους της Μεσογείου στις αποθήκες τους -κατεψυγμένους ή ζωντανούς. Η επόμενη γενιά ψαράδων θα βρεθεί σε αδυναμία ακόμη και για αγορά πρώτης κατοικίας, αφού λόγω της υλοποίησης των Περιοχών Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (Π.Ο.Τ.Α.) οι τιμές των ακινήτων θα εκτοξευτούν. Οι Π.Ο.Τ.Α. στις Κυκλάδες Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, απαραίτητες προϋποθέσεις για την ίδρυση Π.Ο.Τ.Α. είναι μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, σε απόσταση 20 χλμ. από οικισμό, και, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη Αλιευτικού Καταφύγιου (με την έννοια της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής) για τις καταδύσεις αναψυχής των τουριστών. Και καθώς οι Κυκλάδες πρόκειται να ανακηρυχθούν Αλιευτικό Καταφύγιο που θα εμπεριέχει ένα ή περισσότερα Θαλάσσια Πάρκα, εδώ θα δημιουργηθούν και οι πρώτες Π.Ο.Τ.Α. οι οποίες αποτελούν προτεραιότητα για Ε.Ε. και Δ.Ν.Τ.. «Πουλήστε παράκτια ζώνη για να αναπτυχθεί ο τουρισμός και η τουριστική κατοικία», δήλωσε o συνάδελφος της Μ. Δαμανάκη και εκπρόσωπος της Ε.Ε. στην «τρόικα» Ντερούζ. Κι ενώ το νομοθετικό πλαίσιο για τις Π.Ο.Τ.Α. υπάρχει, λείπει η πολιτική βούληση για την υλοποίησή του από την κυβέρνηση, καθώς φοβάται τη σύγκρουση με την τοπική κοινωνία. Ήδη, το νομοσχέδιο της Μπιρμπίλη που χτυπούσε τους μικροϊδιοκτήτες στις προστατευόμενες περιοχές αποσύρθηκε λόγω αντιδράσεων, αλλά είναι βέβαιο ότι και ο Παπακωνσταντίνου βρίσκεται εκεί που βρίσκεται για να το επαναφέρει. Και τότε το φαινόμενο του ντόμινο θα εκδηλωθεί στις Κυκλάδες: Οικολογία μέσα στις Π.Ο.Τ.Α. και στο Θαλάσσιο Πάρκο / Έντονη και άναρχη οικοδόμηση στα όρια των Π.Ο.Τ.Α. και των Θαλάσσιων Πάρκων. (Και κάπου εκεί έξω και τα σκουπίδια). Όταν, λοιπόν, η νέα Κ.Α.Π. ομιλεί για ανάπτυξη του τουρισμού, εννοεί τον τουρισμό των μεγάλων μονοπωλίων που μεταφέρουν τα κέρδη τους και πληρώνουν φόρους στο εξωτερικό, χρησιμοποιώντας τους Κυκλαδίτες σαν γκαρσόνια και βαρκάρηδες. Να αποσυρθούν οι αλιείς από το Θαλάσσιο Πάρκο και να ασχοληθούν με τον τουρισμό, προτείνει η MΟm - MOFI (WWF) προκειμένου να προστατευτούν οι φώκιες. Η MΟm-MOFI (WWF) στις Κυκλάδες Οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις της ερασιτεχνικής και επαγγελματικής αλιείας στις Κυκλάδες αποτελούν μέρος και του «Σχεδίου Δράσης για την Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας στην Ελλάδα 2009-2015» της MΟm- MOFI, στο οποίο προτείνεται «η θεσμοθέτηση περιοχών πλήρους απαγόρευσης της αλιείας με άμεσο στόχο την προστασία των ιχθυαποθεμάτων από την υπερεκμετάλλευση και με σκοπό την ανάκαμψή τους, ώστε να υποστηριχθεί η αλιεία και να αναβαθμιστεί το θαλάσσιο οικοσύστημα». Όμως, στο βαθμό που η MΟm έχει χαρτογραφήσει βιότοπους τακτικής αναπαραγωγής της φώκιας μέσα στα όρια του Αλιευτικού Καταφύγιου Κυκλάδων, διευκολύνεται (σε σχέση με τις περιοχές ελεύθερης αλιείας της επικράτειας) η υλοποίηση του «Σχεδίου Δράσης 2009-2011» για τη δημιουργία και άλλων, πρόσθετων Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών (Θ.Π.Π.) πλήρους απαγόρευσης της αλιείας ειδικά για τη φώκια. Και επειδή η φώκια τρέφεται κυρίως με χταπόδια, η MΟm-MOFI θα συνηγορήσει στο αίτημα ορισμένων «ηγετών» των παράκτιων ψαράδων για την πλήρη απαγόρευση της αλιείας με ψαροντούφεκο και καμάκι στο Αλιευτικό Καταφύγιο Κυκλάδων. Πράγματι, το «Σχέδιο Δράσης» της MΟm προβλέπει την «ανάληψη, εκ μέρους τοπικών ηγετών, που απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη των τοπικών κοινωνιών, ενός σημαντικού ρόλου στις δράσεις προστασίας». Να σημειωθεί ότι ένας από αυτούς τους «ηγέτες» των παράκτιων επαγγελματιών ψαράδων Κυκλάδων με τους οποίους συντάσσεται η MΟm έχει δηλώσει στην εφημερίδα Καθημερινή ότι έχει όπλο στο σκάφος «για λόγους προστασίας», ενώ εμφανιζόμενος στην κρατική τηλεόραση (σε ντοκιμαντέρ της Μαριάνας Οικονόμου) πρόβλεψε για τις φώκιες ότι «αν θέλαμε τις ξεπαστρεύαμε». Ωστόσο, η απαγόρευση αλιείας με ψαροντούφεκο και καμάκι είναι ένα μόνο από τα μέτρα περιορισμού της αλιείας στο Αλιευτικό Καταφύγιο Κυκλάδων. (Άλλωστε, η MΟm-MOFI πανελλαδικά επιδιώκει «για τη μείωση της αλληλεπίδρασης φώκιας-αλιείας, την απαγόρευση κάθε μορφής αλιείας κατά τον μήνα Μάιο.) Το ζητούμενο στις Κυκλάδες για τη MΟm είναι η εφαρμογή του συστήματος απαγορεύσεων και περιορισμών της αλιείας που ήδη ισχύει στην Αλόννησο μέσω της στρατηγικής της παροχής προνομίων στους ντόπιους ψαράδες. Όπως αναφέρει το Σχέδιο Δράσης της MΟm, «αυτό το συμφέρον πακέτο δράσεων και κινήτρων απευθύνεται για την επιλεγμένη κοινότητα». Καλλιεργείται λοιπόν, συνειδητά και στις Κυκλάδες μια αντιπαράθεση ανάμεσα στους: α) παράκτιους ψαράδες και ψαροντουφεκάδες- καμακιστές, β) παράκτιους ψαράδες και παράκτιους ψαράδες «επιλεγμένης κοινότητας», και γ) παράκτιους ψαράδες και ψαράδες μέσης αλιείας. Ταυτόχρονα, η MΟm συντάσσεται με τα σχέδια της Ε.Ε. για την «προώθηση της μείωσης της αλιευτικής προσπάθειας μέσω της δημιουργίας οικονομικά ελκυστικότερων και φιλικών προς το περιβάλλον δραστηριοτήτων (π.χ. οικοτουρισμός, αλιευτικός τουρισμός», όπως αναφέρει το «Σχέδιο Δράσης 2009-2015». Αναμφίβολα, στο Θαλάσσιο Πάρκο Κυκλάδων θα υπάρξει μια «ολιστική» αντίληψη της διαχείρισης της αλιείας και της παράκτιας ζώνης, όπως άλλωστε προβλέπει το σχέδιο διαχείρισης που εκπονήθηκε στη Βόνη από το νομικό τμήμα της Διεθνούς Οργάνωσης για τη Διατήρηση της Φύσης, International Union for the Conservation of the Nature (I.U.C.N.), μέλος της οποίας είναι το ελληνικό κράτος και η W.W.F. Η I.U.C.N. στις Κυκλάδες Η «μητέρα» όλων των οικολογικών οργανώσεων I.U.C.N. έχει καθορίσει τον τρόπο διαχείρισης των Αλιευτικών Καταφύγιων στη Μεσόγειο. Σύμφωνα με το γενικό σχεδιασμό της I.U.C.N. το Αλιευτικό Καταφύγιο (Κυκλάδων) περιλαμβάνει έναν ή περισσότερους πυρήνες. Ο πυρήνας αποτελεί το Θαλάσσιο Πάρκο όπου απαγορεύεται κάθε μορφής αλιεία. Η μόνη δραστηριότητα που επιτρέπεται στο Θαλάσσιο Πάρκο είναι η οργανωμένη αυτόνομη κατάδυση και το snorkeling, αποκλειστικά από diving-clubs. Eπίσης, στα χερσαία όρια του πυρήνα απαγορεύεται η πρόσβαση. (Δεν είναι ευρύτερα γνωστό, αλλά στην Αλόννησο τα μονοπάτια των βραχονησίδων είναι απαγορευμένη περιοχή για τους κατοίκους που τα χάραξαν). Σύμφωνα με την ομάδα που έχει σχηματιστεί στις Κυκλάδες, αποτελούμενη από το νομάρχη, την ομάδα των επιστημόνων και το τμήμα της ηγεσίας των παράκτιων επαγγελματιών ψαράδων που συντάσσονται με τις ρυθμίσεις της I.U.C.N., τα Θαλάσσια Πάρκα (οι πυρήνες) θα βρίσκονται σε Άνδρο, Κέα, Κύθνο, Τήνο, Σύρο, Μύκονο και βόρειο τμήμα της Παροναξιάς, περιοχή που ορίζει και τα όρια του Αλιευτικού Καταφύγιου Κυκλάδων. Τα Θαλάσσια Πάρκα θα κα-
ταλαμβάνουν το 8% της παράκτιας ζώνης κάθε νησιού και θα εκτείνονται ένα μίλι στη θάλασσα. Πρόκειται για ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο, καθώς απαιτούνται μεγάλα ποσά για μισθοδοσία προσωπικού σε κάθε πυρήνα. Το Αλιευτικό καταφύγιο Κυκλάδων πέρα από το (κάθε ένα) Θαλάσσιο Πάρκο θα χωρίζεται σε τρεις ζώνες σύμφωνα με τις γενικές ρυθμίσεις του νομικού τμήματος της I.U.C.N. Στην πρώτη ζώνη, γύρω από το Θαλάσσιο Πάρκο, αλιεύουν μόνο οι παράκτιοι επαγγελματίες, αλλά όχι με όλα τα εργαλεία. Στην επόμενη ζώνη αλιεύουν οι παράκτιοι επαγγελματίες με όλα τα εργαλεία και οι ερασιτέχνες με καλάμι που επιβαίνουν σε επαγγελματικά σκάφη αλιευτικού τουρισμού (fishing charter boats). Στην τρίτη ζώνη ψαρεύουν και οι ερασιτέχνες επιφανειακής αλιείας (συρτή, καλάμι, καθετή, παραγάδι) και τα γρι-γρι και οι μηχανότρατες. Το ψάρεμα με καμάκι και ψαροντούφεκο απαγορεύεται. Την εξουσία μέσα στο Αλιευτικό Καταφύγιο ασκεί ο ανεξάρτητος Φορέας Διαχείρισης με το δικό του κανονισμό λειτουργίας, ο οποίος δεν υπάγεται σε κανένα υπουργείο. Έξω από τα όρια του Αλιευτικού Καταφύγιου υπάρχει ζώνη όπου την εξουσία μοιράζονται από κοινού ο Φορέας Διαχείρισης και το Λιμενικό. Η απαγόρευση του ημερήσιου ψαροντούφεκου θα οδηγήσει σε αύξηση του νυχτερινού ψαροντούφεκου με μπουκάλες, στο οποίο θα στραφούν και πολλοί ελεύθεροι δύτες περνώντας στην παρανομία. Η διεθνής πείρα δείχνει ότι ακόμη και μέσα στον πυρήνα, τα ψάρια αλιεύονται επιλεκτικά με σκοπό την εμπορία από τους εποχιακούς εκπαιδευτές των καταδυτικών κλαμπ που αμείβονται με μισθούς πείνας. Οι μεγάλοι κερδισμένοι από την ίδρυση του Θαλάσσιου Πάρκου Κυκλάδων θα είναι τα μονοπώλια του τουρισμού που θα αποκτήσουν δωρεάν ένα φυσικό ενυδρείο προς εκμετάλλευση, οι μεγάλες αλιευτικές επιχειρήσεις (θαλάσσιας αλιείας, εμπορίας, υδατοκαλλιέργειας) και η αγορά των ακινήτων. (Σταδιακά, στο real estate θα εισχωρήσουν και οι αλιευτικές επιχειρήσεις). Πολιτικά, θα ενισχυθεί η τάση για άσκηση κυβερνητικής εξουσίας από εξωθεσμικά πολυεθνικά κέντρα (WWF-PEW). Και η κυβέρνηση(;) στις Κυκλάδες Η κομισάριος της Επιτροπής Αλιείας της Ε.Ε. Μ. Δαμανάκη τόνισε ότι σύμφωνα με την νέα ΚΑΠ, η Ευρώπη θα θέτει τους στόχους και τα Κράτη Μέλη από κοινού με τις αλιευτικές επιχειρήσεις θα έχουν την ευθύνη των μέτρων που θα λαμβάνουν για την υλοποίησή τους. «Δεν μας ενδιαφέρει τι μέτρα θα πάρουν, αρκεί να πετύχουν τους στόχους», δήλωσε η Μ. Δαμανάκη. Τα Κράτη Μέλη θα δίνουν ετήσια αναφορά για όσα πέτυχαν, προκειμένου να λάβουν τις κοινοτικές παροχές. «Η Ε.Ε. είναι ο Φάρος, και τα Κράτη Μέλη είναι τα πλοία που πρέπει να αποφύγουν τα βράχια», δήλωσε ποιητικά η Μαρία Δαμανάκη. Δυστυχώς, πολλοί έχουν ξεχάσει ότι το πλοίο της Ελλάδας είναι ένα παροπλισμένο αμερικάνικο πολεμικό του Β Παγκόσμιου πολέμου, που έχει ξεμείνει από μηχανή ήδη από τα τέλη του '70. (Μπορεί να κινηθεί μόνο αν το ρυμουλκήσει κανένα ισχυρότερο πλοίο, όπως το Γερμανικό ή το Γαλλικό). Η Ελλάδα, αλλά και το άλλο γουρουνάκι (P.I.G.S.) της Μεσογείου, η Ισπανία, λόγω των μεγάλων ανωμαλιών που γνώρισαν στην πολιτική τους ιστορία, είναι γεμάτα από «μπουμπούκια» αντίδρασης και διαφθοράς. Εδώ οι ισχυρές αλιευτικές επιχειρήσεις κάνουν πάρτυ με τις νόμιμες και τις παράνομες κομπίνες της αλιευτικής δραστηριότητας, ενώ τα ελάχιστα δικαιώματα που αναγνωρίζονται από την Ε.Ε. (π.χ. αλιεία τόνου από ερασιτέχνες) δεν εφαρμόζονται όπως στις οργανωμένες αστικές δημοκρατίες της Γαλλίας και Ιταλίας. Η ντιρεκτίβα «Δεν μας ενδιαφέρει τι μέτρα θα πάρουν τα Κράτη Μέλη» σημαίνει ότι ο πέλεκυς της νέας ΚΑΠ θα πέσει βαρύς στον ερασιτέχνη και στον μικρομεσαίο επαγγελματία ψαρά. Αυτά λοιπόν τα νέα της Δαμανάκη που μου 'λεγε «δεν ξέρω τι θα πει καμάκι»... Όπως συνέβαινε με το ρεμπέτικο «Τα νέα της Αλεξάντρας», όπου η μυθική αυτή κυρία ήξερε πάρα πολύ καλά τι σημαίνει άντρας, έτσι και η Μ. Δαμανάκη ξέρει πάρα πολύ καλά τι σημαίνει καμάκι. Αντίθετα εμείς είμαστε που αγνοούμε τι σημαίνει HARP, TROL, LL, HAND, RR, UNCL, BCD, λέξεις που είναι συνδεδεμένες με τα (κουτσουρεμένα έστω) δικαιώματα για την ερασιτεχνική αλιεία του τόνου που αναγνωρίζει η Ε.Ε. στους ερασιτέχνες ψαράδες, αλλά τα αρνείται το ελληνικό κράτος. Αισιόδοξη προοπτική Ωστόσο, μέσα από τις προτάσεις που κατέθεσε το Σωματείο Ιδιοκτητών και Εργαζομένων Επαγγελματιών Αλιέων Μέσης και Παράκτιας Αλιείας Ν. Χανίων, αλλά και τις προτάσεις που κατέθεσε στο ΥΕΝ η Πανελλήνια Ένωση Ερασιτεχνών Αλιέων με Ψαροντούφεκο, μπορεί να διακρίνει κανείς την αισιόδοξη προοπτική για τη δημιουργία ενός μετώπου όλων των ερασιτεχνών και μικρομεσαίων επαγγελματιών ψαράδων για: α) τον εκδημοκρατισμό της αλιευτικής νομοθεσίας ώστε να χτυπηθεί η αυθαιρεσία και η διαφθορά των κρατικών υπαλλήλων που εξυπηρετούν τις νόμιμες και παράνομες κομπίνες των οικονομικά ισχυρών, β) την ισότητα ανάμεσα στους ψαράδες με τη θέσπιση κριτηρίων για τους κύρια, συμπληρωματικά και ερασιτεχνικά ασχολούμενους με την αλιεία, γ) τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων, όπως αυτά που οι παραπάνω φορείς προτείνουν, για τη διατήρησης της θαλάσσιας ζωής με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων. (Εκδημοκρατισμός, Ισότητα, Συμμετοχή, λέξεις άγνωστες για την Ε.Ε και τις πολυεθνικές οικολογικές οργανώσεις με τα εθνικά τους παρακλάδια, και ξεχασμένες για τη Μ. Δαμανάκη)... ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011 37
επίκαιρα νομοθεσία Μηχανισμοί βαθιάς καθετής τελικά, δεν απαγορεύονται! Οι φίλοι της βαθιάς καθετής, θα θυμούνται ότι η ιστορία με τη δήθεν απαγόρευση της χρήσης ηλεκτρικών μηχανισμών βαθιάς καθετής ξεκίνησε πριν από χρόνια, σχεδόν μια δεκαετία πριν... Ενημερώνει ο Μανώλης Ευγενιτάκης Ή ταν τότε που, ύστερα από σχετικό αίτημα του λιμεναρχείου Κέρκυρας προς τη Διεύθυνση Θαλάσσιας Αλιείας (του Υπουργείου Γεωργίας τότε), με το οποίο ζητούσε γνωμοδότηση για τον αν επιτρέπονται ή όχι οι εν λόγω μηχανισμοί, η απάντηση, που ήρθε υπό μορφή Εγκυκλίου (αρ. 287308/13-11-01), ουσιαστικά τους απαγόρευσε! Κι όμως, ήταν ολοφάνερο, ήδη από τότε, πως η Εγκύκλιος αυτή ήταν υπό αμφισβήτηση, μιας και στηρίχθηκε στην αυθαίρετη ερμηνεία του Προεδρικού Διατάγματος 373/85, το οποίο καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις άσκησης της ερασιτεχνικής αλιείας, καθώς και τα επιτρεπόμενα εργαλεία. Έδωσε όμως το πράσινο φως στις λιμενικές αρχές -όσες το αντιλήφθηκαν δηλαδή- oι οποίες άρχισαν να επιβάλουν κυρώσεις στους «παραβάτες»... Η απαγόρευση της χρήσης των μηχανισμών βαθιάς καθετής σήμαινε απαγόρευση του ψαρέματος των μπαλάδων, ψαριών που ζουν σε μεγάλα βάθη, που πολλές φορές ξεπερνούν τα 300 και 400 μέτρα, και κάθε νοήμων άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι είναι αδύνατον να ψαρευτούν με καλάμι ή με τα χέρια! Σχεδόν δύο χρόνια αργότερα και με την ίδια άνεση, η ίδια υπηρεσία, γνωμοδότησε για την ίδια υπόθεση (αρ. 173407/6-8-2003) αλλά με διαφορετικό συμπέρασμα αυτήν τη φορά: «Στο ΠΔ 373/85, με το οποίο καθορίστηκαν οι όροι και οι προϋποθέσεις άσκησης της ερασιτεχνικής αλιείας, καθώς και τα επιτρεπόμενα εργαλεία, δεν προβλέπονται τεχνικές προδιαγραφές για το εργαλείο καθετή. Κατόπιν τούτου, και μέχρι αναμόρφωσης του ισχύοντος Νομοθετικού πλαισίου, παύει να ισχύει η αρ. 287308/13-11-01 εγκύκλιός μας και κατά συνέπεια, οι ερασιτέχνες αλιείς μπορούν να χρησιμοποιούν το υπόψη εργαλείο, χωρίς συγκεκριμένες προδιαγραφές». Είδαμε λοιπόν, ότι τον Αύγουστο του 2003 (προφανώς λόγω των έντονων αντιδράσεων των ερασιτεχνών ψαράδων όλης της χώρας) η Διεύθυνση Θαλάσσιας Αλιείας ουσιαστικά αναγνώρισε το λάθος της (την αυθαίρετη ερμηνεία του Προεδρικού Διατάγματος 373/85 που είχε κάνει το 2001), και