ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Ανακοίνωση τύπου από την πρεσβεία της Κύπρου, Βρυξέλλες, 6 Μαρτίου 2007: «Στατιστικά στοιχεία παρουσίαζαν για το έτος 2005 προσδόκιμη διάρκεια ζωής για τις Κύπριες τα 81.7 χρόνια και για τους Κύπριους τα 77 χρόνια. Η προσδόκιμη διάρκεια ζωής, αναμένεται να αυξηθεί τις επόμενες δεκαετίες και υπολογίζεται να φτάσει μέχρι το έτος 2050 τα 85.1 χρόνια για τις γυναίκες και 81.9 χρόνια για τους άντρες. Στοιχεία από το Eurostat επισημαίνουν ότι ο δείκτης γεννητικότητας για την Κύπρο έχει μειωθεί στο 1.34 παιδιά για κάθε γυναίκα, ενώ στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι 1.51 παιδιά για κάθε γυναίκα». α) Να ονομάσετε και να επεξηγήσετε το κοινωνικό φαινόμενο πρόβλημα που δημιουργείται με βάση τα πιο πάνω στατιστικά στοιχεία. β) Να γράψετε δύο μέτρα που μπορεί να πάρει η κυβέρνηση της Κύπρου έτσι ώστε να αντιμετωπίσει το πιο πάνω πρόβλημα. 2. Η χρήση της επιταγής ως τρόπου πληρωμής προϊόντων και υπηρεσιών έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια. Εξακολουθεί όμως να αποτελεί τρόπο πληρωμής για ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες. α) Να γράψετε δύο πλεονεκτήματα που προσφέρει η χρήση της επιταγής ως μέθοδος πληρωμής προϊόντων. β) Να αναφέρετε τέσσερα σημεία που πρέπει να προσεχθούν κατά τη συμπλήρωση μιας επιταγής. 3. α) Να αναφέρετε τρεις παράγοντες που ευνοούν τον πολλαπλασιασμό και την ανάπτυξη των βακτηρίων στα τρόφιμα και να τους επεξηγήσετε. β) Να γράψετε τρία σημεία που πρέπει να προσεχθούν κατά την προετοιμασία και το μαγείρεμα των τροφών, ώστε να αποφεύγονται οι τροφικές δηλητηριάσεις../2..
- 2-4. Τα τρόφιμα συσκευάζονται για να εξυπηρετήσουν πολλούς στόχους. Να γράψετε και να εξηγήσετε τρεις από αυτούς τους στόχους. (Μονάδες 6) 5. α) Να ορίσετε τι είναι ο Βασικός Μεταβολισμός. β) Να γράψετε και να επεξηγήσετε δύο παράγοντες που μπορεί να μειώσουν και δύο παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν το Βασικό Μεταβολισμό. 6. Στους καρδιοπαθείς συστήνεται να διατηρούν την «κακή χοληστερόλη» (LDL), σε χαμηλά επίπεδα στο αίμα και την «καλή χοληστερόλη» (HDL), σε ψηλά επίπεδα στο αίμα. Επίσης συστήνεται η μείωση της κατανάλωσης κορεσμένου λίπους στην καθημερινή τους διατροφή. α) Να δικαιολογήσετε γιατί η LDL πρέπει να διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα και γιατί η ΗDL σε ψηλά επίπεδα. β) Να εξηγήσετε για ποιο λόγο το κορεσμένο λίπος θεωρείται επικίνδυνο ιδιαίτερα για τους καρδιοπαθείς. γ) Να εισηγηθείτε τέσσερις τροφές πλούσιες σε κορεσμένο λίπος, που θα πρέπει να αποφεύγουν οι καρδιοπαθείς. 7. Ο Γιώργος είναι αθλητής στην κολύμβηση και προπονείται καθημερινά για πέντε ώρες. α) Ποιο θρεπτικό συστατικό πρέπει να περιλαμβάνει σε μεγάλη ποσότητα στην καθημερινή του διατροφή, για να καλύπτει τις αυξημένες απαιτήσεις του σε ενέργεια; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. β) Να ονομάσετε τέσσερις τροφές πλούσιες στο πιο πάνω θρεπτικό συστατικό. (Μονάδες 2 ) γ) Ποια είναι τα κύρια συστατικά των ισοτονικών ποτών που καταναλώνονται συχνά από τους αθλητές;./3..
- 3-8. α) Τι ονομάζουμε γενετικά τροποποιημένα ή μεταλλαγμένα τρόφιμα; β) Πώς μπορεί ο καταναλωτής να γνωρίζει αν τα τρόφιμα που αγοράζει έχουν τροποποιηθεί γενετικά ή περιέχουν γενετικά τροποποιημένα συστατικά; γ) Να γράψετε τρία μειονεκτήματα των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. 9. Οι βιολογικές καλλιέργειες αναπτύσσονται όλο και περισσότερο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως εκ τούτου τα βιολογικά τρόφιμα αποτελούν μια από τις επιλογές του σύγχρονου καταναλωτή. Να γράψετε τρία μειονεκτήματα και τρία πλεονεκτήματα των βιολογικών τροφίμων. (Μονάδες 6) 10. Κάθε χρόνο παρατηρείται αύξηση του αριθμού των ατυχημάτων στο σπίτι. α) Να ονομάσετε τέσσερις πιθανούς παράγοντες πρόκλησης τέτοιων ατυχημάτων. (Μονάδες 2 ) β) Τα ατυχήματα από δηλητηριάσεις και εγκαύματα είναι συχνά κατά την περίοδο της παιδικής ηλικίας. Να αναφέρετε τέσσερις τρόπους με τους οποίους μπορούν να προληφθούν τα ατυχήματα αυτά../4..
ΜΕΡΟΣ Β (40 Μονάδες) - 4 - Να απαντήσετε και στις ΤΕΣΣΕΡΙΣ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δέκα μονάδες. 1. Η κυρία Γεωργίου επισκέφθηκε το γιατρό της διότι το τελευταίο διάστημα αισθανόταν πολλή κόπωση και διψούσε συνεχώς. Υποβλήθηκε σε γενικές εξετάσεις και αναλύσεις αίματος. Το ιστορικό της κυρίας Γεωργίου είναι το ακόλουθο: Α. Προσωπικά στοιχεία ασθενούς Όνομα: Κ. Γεωργίου Ηλικία: 50 ετών Βάρος: Παχύσαρκη Άλλα στοιχεία: Επάγγελμα: Καθηγήτρια Συνήθειες: Καπνίστρια Περπάτημα μια φορά την εβδομάδα, διάρκειας 30 λεπτών. Οικογενειακό ιατρικό ιστορικό: Μητέρα με Διαβήτη τύπου ΙΙ. Τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων και αναλύσεων της είναι: Β. Αποτελέσματα εξετάσεων Αρτηριακή πίεση: 170/110 mmhg... ψηλή Αναλύσεις αίματος: Γλυκόζη αίματος 180 mg/dl.. ψηλή Ολική χοληστερόλη 250 mg/dl.. ψηλή Τριγλυκερίδια 200 mg/dl. ψηλά Ο γιατρός, αφού μελέτησε το ιστορικό και τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων και αναλύσεων της, διέγνωσε Διαβήτη τύπου ΙΙ. α) Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία, που δίνονται για την κυρία Γεωργίου, να γράψετε έξι παράγοντες κινδύνου, που μπορεί να προκάλεσαν το Διαβήτη τύπου ΙΙ. β) Ποια είναι τα επιθυμητά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα; (Μονάδα 1) γ) Να γράψετε τέσσερα σημεία που θα πρέπει να προσέξει η κυρία Γεωργίου στην καθημερινή της διατροφή, για να πετύχει τη ρύθμιση του Διαβήτη της. Να επεξηγήσετε το κάθε σημείο ξεχωριστά. δ) Να αναφέρετε τέσσερις επιπτώσεις που μπορεί να παρουσιαστούν στην υγεία της κυρίας Γεωργίου, αν δε ρυθμίσει σωστά το Διαβήτη της../5..
2. - 5 - Η πιο πάνω γραφική παράσταση παρουσιάζει τις χώρες με τα περισσότερα απορρίμματα (Kg ανά άτομο) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. α) Ποια θέση κατέχει η Κύπρος στον πιο πάνω πίνακα; Να αναφέρετε ένα λόγο που να δικαιολογεί τη θέση αυτή. β) Να γράψετε τρία προβλήματα που δημιουργούνται από το μεγάλο όγκο απορριμμάτων. γ) Να γράψετε και να επεξηγήσετε τρεις τρόπους που διδαχθήκατε και που συνήθως εφαρμόζονται σε διάφορες χώρες, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του μεγάλου όγκου απορριμμάτων. δ) Να επεξηγήσετε τα πιο κάτω σύμβολα μεταφέροντας στο τετράδιο απαντήσεων μόνο τα γράμματα α,β,γ και σημειώνοντας δίπλα από αυτά την επεξήγηση. α) β) γ) 3. H Mαρία βρίσκεται στον πρώτο μήνα της εγκυμοσύνης της και οι αιματολογικές της εξετάσεις δείχνουν χαμηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα. α) Να γράψετε δύο λόγους για τους οποίους οι ανάγκες σε σίδηρο είναι αυξημένες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης../6..
- 6 - β) Να γράψετε τέσσερις τροφές πλούσιες σε σίδηρο, που θα συστήνατε να περιλάβει στο διαιτολόγιο της η Μαρία, έτσι ώστε να αυξηθούν τα επίπεδα σιδήρου στο αίμα. γ) Ποια βιταμίνη είναι απαραίτητη για να γίνεται η απορρόφηση του σιδήρου από τις τροφές; δ) Να ονομάσετε τρία είδη τροφίμων (στερεά ή υγρά), που πρέπει να αποφεύγονται από τις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και να δικαιολογήσετε την κάθε περίπτωση. 4. Ο Πέτρος και η Μαρία είναι ζευγάρι με δύο παιδιά στην εφηβεία. Πρόσφατα πήραν δάνειο για ανακαίνιση του σπιτιού τους και αγορά καινούριου αυτοκινήτου. Για να μην αντιμετωπίσουν οικονομικά προβλήματα, αποφάσισαν να οργανώσουν πιο προσεκτικά τα οικονομικά τους και να συντάξουν οικογενειακό προϋπολογισμό. α) Να αναφέρετε τρία πλεονεκτήματα που μπορεί να προσφέρει ο οικογενειακός προϋπολογισμός στη διαχείριση των οικονομικών της οικογένειας. β) Να γράψετε δύο σταθερά, δύο μεταβλητά και δύο έκτακτα έξοδα που μπορεί να περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό της οικογένειας του Πέτρου και της Μαρίας. γ) Να γράψετε και να εξηγήσετε τέσσερις παράγοντες που πιθανόν να επηρεάζουν την καταναλωτική συμπεριφορά της συγκεκριμένης οικογένειας. --------- ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ---------