Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 1: Διοίκηση και Manager Επίκ. Καθηγητής Θεμιστοκλής Λαζαρίδης Τμήμα Διοίκηση Επιχειρήσεων (Γρεβενά)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Ο στόχος και η διαδικασία της Διοίκησης (Management) Η Διοίκηση είναι υπεύθυνη για την χρήση των επιχειρησιακών πόρων για την επίτευξη των στόχο της επιχείρησης. Η Διοίκηση λογοδοτεί στους μετόχους της. 4
Διοίκηση Επιχειρήσεων Οργανισμών (1) O ορισμός υπονοεί την ανάγκη για διοίκηση: Στόχοι πρέπει να ορισθούν για την επιχείρηση, Κάποιος πρέπει να εποπτεύει την εξέλιξη και τα αποτελέσματα, έτσι ώστε οι στόχοι της επιχείρησης να επιτυγχάνονται, Κάποιος πρέπει να επικοινωνεί τις εταιρικές αξίες, την επιχειρηματική εταιρική ηθική και της λειτουργικές αρχές, Κάποιος πρέπει να προσέχει τα συμφέροντα των μετόχων (agency theory) και όλων όσων συμμετέχουν διακινδυνεύουν στην επιχείρηση (stakeholders). 5
Διοίκηση Επιχειρήσεων Οργανισμών (2) Η δραστηριότητα της διοίκησης μπορεί επομένως να υποδιαιρεθεί σε επιμέρους δραστηριότητες ως εξής: Προγραμματισμός και λήψη αποφάσεων Οργάνωση Στελέχωση Διεύθυνση ανθρωπίνων πόρων διαπροσωπικοί επηρεασμοί Έλεγχος 6
Αρχή, Λογοδοσία και ευθύνη (1) Είναι ο ρόλος του manager να αναλάβει την ευθύνη να οργανώσει τους ανθρώπους για να φέρει αποτέλεσμα. Αυτό περιλαμβάνει την χρήση εξουσίας και υπονοεί την ύπαρξη μίας ιεραρχίας, στην οποία η εξουσία ανατίθεται προς τα κάτω ενώ η λογοδοσία αποδίδεται προς τα πάνω. 7
Αρχή, Λογοδοσία και ευθύνη (2) Αρχή είναι η ευχέρεια λήψης απόφασης που δίνεται στον manager, ενώ ευθύνη είναι η υποχρέωση να εκτελεί ο manager τα καθήκοντά του. Η απόδοση σημαντικής αρχής στους managers μπορεί να θεωρηθεί αναγκαία για την ευχερέστερη (αποδοτικότερη) εργασία των managers.η ανάθεση αρμοδιοτήτων και εξουσίας είναι απαραίτητη όπου υπάρχει ιεραρχία διοίκησης. Εξουσία είναι η ευχέρεια να γίνει μία ενέργεια, ενώ αρχή είναι το δικαίωμα να γίνει μία ενέργεια. 8
Αρχή, Λογοδοσία και ευθύνη (3) Η ανάθεση αρμοδιοτήτων δραστηριοτήτων μπορεί να γίνει: Γραμμικά (από τα άνω κλιμάκια της πυραμίδας προς τα κάτω) Λειτουργικά (ορίζοντια) Γραμμικά / Επιτελικά Μέσω επιτροπών ή συμβουλίων. 9
Διοίκηση & Εποπτεία (1) Εποπτεία ο συνδετικός κρίκος μεταξύ του κατώτερου ιεραρχικά ανθρώπινου δυναμικού και της διοίκησης της επιχείρησης. Η εποπτεία θα πρέπει να διαχωριστεί από την στρατηγική και την ηγεσία. Ο εποπτεύων έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: 10
Διοίκηση & Εποπτεία (2) Ο εποπτεύων είναι, συνήθως, ένας manager πρώτης γραμμής (λειτουργικό επίπεδο). Δεν περνά τον περισσότερο χρόνο του στην διαμόρφωση πολιτικών ή αρχών (τακτικό και στρατηγικό επίπεδο). Ο εποπτεύων είναι ένα φίλτρο επικοινωνίας μεταξύ της ανώτερης διοίκησης και του κατώτερου προσωπικού, τόσο προς τα πάνω (επικοινωνία αναφορών και προτάσεων), όσο και προς τα κάτω στην ιεραρχική πυραμίδα (επικοινωνία των αρχών, πολιτικών και στρατηγικών που έχουν χαραχθεί στα ανώτερα κλιμάκια). Ο εποπτεύων παρακολουθεί και ελέγχει τις καθημερινές εργασίες, κάνοντας χρήση πληροφοριών μεγάλης ακρίβειας και λεπτομέρειας, σε αντίθεση με την ανώτερη διοίκηση που παρακολουθεί και ελέγχει περιοδικά κάνοντας χρήση συγκ. πληροφοριών που έχουν ήδη τύχει επεξεργασίας από τον επόπτη. 11
Ηγεσία και Διοίκηση (1) Η ηγεσία έχει ορισθεί ως: η δραστηριότητα επηρεασμού των ανθρώπων να πασχίζουν οικιοθελώς να επιτύχουν ομαδικούς στόχους (Terry). Οι όροι ηγεσία και διοίκηση χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά. Η διοίκηση (management) σχετίζεται με την αντιμετώπιση της πολυπλοκότητας: οι λειτουργίες της αφορούν την λογική, δομή, ανάλυση και έλεγχο και έχει ως στόχο την δημιουργία τάξης, συνέπειας και προβλεψιμότητας. Η ηγεσία, αντίθετα, σχετίζεται με την αντιμετώπιση της αλλαγής: οι λειτουργίες της αφορούν την δημιουργία μίας αίσθησης κατεύθυνσης, επικοινωνιακής στρατηγικής και ενεργοποίησης, έμπνευση και κινητοποίηση άλλων για τον μετασχηματισμό του οράματος σε δράση. Η διοίκηση μπορεί να ασκηθεί επί των πόρων, δραστηριοτήτων, έργων, κλπ. Η ηγεσία μπορεί να ασκηθεί μόνο σε ανθρώπους. 12
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Θεμιστοκλής Λαζαρίδης. «Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων». Έκδοση: 1.0. Γρεβενά 2015. 14
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 15
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 16