Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 27 Φεβρουαρίου 2015 6535/15 SΟC 98 EMPL 46 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (1ο Τμήμα) Αποδέκτης: Συμβούλιο «Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές» (EPSCO) αριθ. προηγ. εγγρ.: έγγρ.6184/15 SOC 76 EMPL 37 αριθ. πρότ. Επιτρ.: 10949/14 SOC 522 EMPL 89 - COM(2014) 332 final Θέμα: Στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020: Προσαρμογή σε νέες προκλήσεις - Έγκριση σχεδίου συμπερασμάτων του Συμβουλίου Η Προεδρία εκπόνησε το συνημμένο σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου «Στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020: Προσαρμογή σε νέες προκλήσεις» ως απάντηση του Συμβουλίου στην ανακοίνωση της Επιτροπής (έγγρ. 10949/14). Η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων ενέκρινε το σχέδιο κειμένου και το Συμβούλιο (EPSCO) της 9ης Μαρτίου καλείται να εγκρίνει το σχέδιο συμπερασμάτων. 6535/15 ΓΒ/ριτ 1
Στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020: Προσαρμογή σε νέες προκλήσεις Σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου (1) ΧΑΙΡΕΤΙΖΟΝΤΑΣ την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2014-2020 (το στρατηγικό πλαίσιο) και ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ότι οι ακόλουθες προκλήσεις απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή: (α) (β) (γ) η ανάγκη να βελτιωθεί η εφαρμογή της νομοθεσίας για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία (ΑΥΕ), και μάλιστα στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η πρόληψη των επαγγελματικών νόσων και των ασθενειών που σχετίζονται με την εργασία δια της αντιμετώπισης των υφιστάμενων, νέων και αναδυόμενων κινδύνων, ιδίως επαγγελματικών καρκίνων, ψυχοκοινωνικών κινδύνων και μυοσκελετικών διαταραχών (ΜΣΔ), καθώς και των κινδύνων που συνδέονται με τη χρήση νέων τεχνολογιών και υλικών όπως οι βιοτεχνολογίες, οι πράσινες τεχνολογίες, οι νανοτεχνολογίες και τα νανοϋλικά το γηράσκον εργατικό δυναμικό και η παράταση του εργασιακού βίου τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών (2) ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στις ακόλουθες δράσεις: (α) (β) στην έμπρακτη εφαρμογή της νομοθεσίας ΑΥΕ, ιδίως δε σε πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις (παραδείγματος χάριν μέσω στοχοθετημένης καθοδήγησης, πρακτικών εργαλείων, πρωτοβουλιών ευαισθητοποίησης και στήριξης επιχειρήσεων, καθώς και νέων μορφών ελέγχου και νέων συστημάτων παρακολούθησης) στην αντιμετώπιση νέων και αναδυομένων κινδύνων, όπως οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι στην εργασία, οι κίνδυνοι που συνδέονται με νέες τεχνολογίες και υλικά, και στην πρόληψη επαγγελματικών νόσων και ασθενειών που σχετίζονται με την εργασία, ιδίως των επαγγελματικών καρκίνων και άλλων ασθενειών που συνδέονται με την έκθεση σε χημικές ουσίες, καθώς και των μυοσκελετικών διαταραχών. Αυτό μπορεί να γίνει μεταξύ άλλων με προληπτικά μέτρα στον τόπο εργασίας και με την προαγωγή της υγείας γενικά 6535/15 ΓΒ/ριτ 2
(γ) στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και της παράτασης του εργασιακού βίου. Αυτό περιλαμβάνει την προσαρμογή των χώρων εργασίας και της οργάνωσης της εργασίας στις ανάγκες των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας και τη λήψη των κατάλληλων προληπτικών μέτρων για τους νεαρούς εργαζόμενους, δίνοντας παράλληλα προσοχή στην ΑΥΕ σε ολόκληρο τον κύκλο του επαγγελματικού βίου (δ) στην συνεκτίμηση των θεμάτων ΑΥΕ σε άλλους συναφείς τομείς πολιτικής, ιδίως δε σε όσους έχουν σχέση με τους στόχους της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» όσον αφορά την απασχόληση και κοινωνική ένταξη (ε) στον εντοπισμό και την άρση κάθε περιττής διοικητικής επιβάρυνσης στη νομοθεσία ΑΥΕ χωρίς μείωση του υφισταμένου επιπέδου προστασίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων (3) ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΣΗΜΑΣΙΑ της δημιουργίας νέων, φιλικών για τον χρήστη εργαλείων και της καλύτερα στοχοθετημένης διάδοσης των πληροφοριών σχετικά με την ΑΥΕ, μεταξύ άλλων των βέλτιστων πρακτικών και της καθοδήγησης. Συγκεκριμένα, είναι σημαντική η προσαρμογή στην τεχνολογική πρόοδο προκειμένου να δημιουργηθούν αποτελεσματικότερα πρακτικά εργαλεία και να εξευρεθούν νέες μέθοδοι επικοινωνίας και καλύτεροι τρόποι διάδοσης στοχοθετημένης πληροφόρησης για την ΑΥΕ, και μάλιστα προκειμένου να προωθηθεί μία νοοτροπία πρόληψης (4) ΣΥΜΜΕΡΙΖΕΤΑΙ το συμπέρασμα της Επιτροπής ότι η επένδυση στην ΑΥΕ είναι οικονομικά αποδοτική και ότι η πρόληψη των κακώσεων που συνδέονται με την εργασία και της κακής υγείας, και η προώθηση ασφαλέστερων και υγιεινότερων συνθηκών εργασίας, μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της εργασίας και ταυτόχρονα να προαγάγουν την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα. (5) ΕΠΙΚΡΟΤΕΙ ιδίως την έμφαση του νέου στρατηγικού πλαισίου στα θέματα προστασίας της υγείας Η πολιτική δημόσιας υγείας και άλλοι τομείς πολιτικής όπως η εκπαίδευση, η έρευνα, το περιβάλλον, η βιομηχανική πολιτική και η γεωργική πολιτική μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία ασφαλέστερων, υγιεινότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας 6535/15 ΓΒ/ριτ 3
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΛΕΙ τα κράτη μέλη: (6) να επανεξετάσουν ή να αναπτύξουν και να ενοποιήσουν περαιτέρω τις εθνικές τους στρατηγικές κάτω από το φως του νέου στρατηγικού πλαισίου καθώς και να εφαρμόσουν τις εν λόγω στρατηγικές σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές και σε συνεργασία και με διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους αρμόδιους φορείς (7) να εξετάσουν το ζήτημα της υγείας στην εργασία και να αναλάβουν πρωτοβουλίες προκειμένου να αντιμετωπίσουν στις εθνικές τους στρατηγικές νέους και αναδυόμενους κινδύνους, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων θεμάτων, τις ιδιαιτερότητες των φύλων (8) να συνεχίσουν την δραστήρια εφαρμογή πολιτικών και πρωτοβουλιών πρόληψης εργατικών ατυχημάτων (9) να παρέχουν στήριξη στις επιχειρήσεις, ιδίως τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, χρησιμοποιώντας όλα τα αρμόζοντα μέσα, όπως είναι οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης και η ανταλλαγή ορθών πρακτικών, καθώς και διάφορα εργαλεία βασισμένα στην ΤΠ (τεχνολογία των πληροφοριών) και τα κοινωνικά δίκτυα (10) να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη της ορθής διαχείρισης της ΑΥΕ στις επιχειρήσεις, και ιδίως στις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (11) να εξασφαλίζουν αποτελεσματική επιβολή και παρακολούθηση της νομοθεσίας ΑΥΕ με την παροχή των κατάλληλων πόρων και δυνατοτήτων για τις επιθεωρήσεις 1 εργασίας και με τη χρησιμοποίηση αποτελεσματικών μεθόδων παρακολούθησης, με προσφορά συμβουλών και με χρήση νέων τρόπων επικοινωνίας, καθώς και με τη χρήση αποτελεσματικών, αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων. Αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας μπορεί, μεταξύ άλλων, να συμβάλει στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις (12) να προωθήσει τρόπους για τη βελτίωση της ΑΥΕ για εκείνες τις κατηγορίες εργαζομένων που αντιμετωπίζουν ή επηρεάζονται από ιδιαίτερους κινδύνους 1 Βλ. Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Ιανουαρίου 2014 σχετικά με τις αποτελεσματικές επιθεωρήσεις εργασίας. 6535/15 ΓΒ/ριτ 4
(13) να προσέξουν ιδιαίτερα την αποτελεσματική επανένταξη προσώπων με διαταραχές υγείας λόγω ατυχημάτων κατά την εργασία ή ασθενειών που σχετίζονται με την εργασία, βοηθώντας τα να ενταχθούν στην επαγγελματική ζωή (14) να προαγάγουν μια πολιτική στον τομέα της πρόληψης, σε στενή συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους (15) να ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά και τους νέους συμπεριλαμβάνοντας θέματα ΑΥΕ στα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης όπου αυτό αρμόζει, καθώς και προωθώντας εργαλεία που βασίζονται στην ΤΠ (παραδείγματος χάριν παιχνίδια, παιχνίδια ερωτήσεων (κουΐζ) και εφαρμογές κινητής υπηρεσίας) (16) να χρησιμοποιήσουν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και άλλα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, αναλόγως περιπτώσεως, για την προώθηση των θεμάτων ΑΥΕ, μεταξύ άλλων με καινοτόμα εργαλεία με αριθμητικό έλεγχο ΚΑΛΕΙ την Επιτροπή: (17) (17) να συνεχίσει να προωθεί την ΑΥΕ στην εργασία, λαμβάνοντας όλα τα μέτρα που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που έχουν εντοπιστεί, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις αλλαγές στον κόσμο της εργασίας (18)σύμφωνα με τους στόχους του Προγράμματος βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT) και λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της παράλληλης εκ των υστέρων αξιολόγησης των υφισταμένων οδηγιών ΑΥΕ και των μεταβολών στον χώρο εργασίας εξ αιτίας των τεχνολογικών εξελίξεων, να απλοποιήσει τη νομοθεσία ΑΥΕ με σκοπό την αύξηση της αποτελεσματικότητας και δυνατότητας επαληθεύσεώς της, συν τοις άλλοις επικαιροποιώντας ή, όπου χρειάζεται, καταργώντας παρωχημένες διατάξεις, με τη δέουσα συνεκτίμηση του στόχου της βελτίωσης του εργασιακού περιβάλλοντος 2 και δίχως μείωση του τρέχοντος επιπέδου προστασίας ΑΥΕ. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στα αντίστοιχα πλεονεκτήματα της χρήσης στόχων με προσανατολισμό στα αποτελέσματα και/ή με προσανατολισμό στα μέσα, αναλόγως περιπτώσεως 2 Άρθρο 153 ΣΛΕΕ 6535/15 ΓΒ/ριτ 5
(19) να αναθεωρεί το Στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ υπό το πρίσμα της εκ των υστέρων αξιολόγησης των υφιστάμενων οδηγιών ΑΥΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις γνωμοδοτήσεις του ACSH και SLIC 3 σχετικά με τη νέα στρατηγική ΑΥΕ της ΕΕ (20) να βελτιώσει τη νομοθεσία σχετικά με τις καρκινογόνες ουσίες, αναθεωρώντας τις υφιστάμενες και προσθέτοντας νέες δεσμευτικές οριακές τιμές επαγγελματικής έκθεσης (21) για να εξασφαλίσει ότι έχουν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα για την επίτευξη συνοχής ανάμεσα στα διάφορα τμήματα της νομοθεσίας ΑΥΕ και η νομοθεσία για τα χημικά προϊόντα, όπως ο κανονισμός REACH (22) να εξασφαλίσει ότι νέες πρωτοβουλίες στον τομέα της ΑΥΕ θα βασίζονται στα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων αυτών που λαμβάνει από τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους και τους ενδιαφερόμενους φορείς, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις, τις αβεβαιότητες των χρησιμοποιούμενων δεδομένων και μια αυστηρή εκτίμηση αντικτύπου (23) κατά περίπτωση, να συλλέξει περαιτέρω δεδομένα σχετικά με τους νέους και αναδυόμενους κινδύνους ΑΥΕ, για παράδειγμα στους τομείς των ΜΣΔ και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων (24) να διευκολύνει και να παρακολουθήσει την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου της ΕΕ με την βοήθεια της ACSH; (25) σε συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές αρχές και την ACSH, να εξετάσει εναλλακτικές λύσεις για την βελτίωση της διαθεσιμότητας και συγκρισιμότητας των δεδομένων για τα εργατικά ατυχήματα και τις ασθένειες που σχετίζονται με την εργασία και των λοιπών δεικτών της ΑΥΕ σε επίπεδο ΕΕ και να δημιουργήσουν μια ανάλογη βάση δεδομένων 3 Συμβουλευτική Επιτροπή για την Ασφάλεια και την Υγεία στον Χώρο Εργασίας (ACSH) Επιτροπή Ανώτερων Επιθεωρητών Εργασίας (SLIC) 6535/15 ΓΒ/ριτ 6
(26) να ενισχύσει την συνεργασία στον τομέα της ΑΥΕ με άλλα όργανα, οργανισμούς και υπηρεσίες της ΕΕ (ιδίως EU-OSHA, ACSH, SLIC, Eurofound 4 ), και με διεθνείς οργανισμούς και φόρα (παραδείγματος χάριν ΔΟΕ, ΠΟΥ, ΟΟΣΑ, G20 5 ), καθώς και με τους κοινωνικούς εταίρους και τις εθνικές αρχές (27) να συνεχίσει τη διάδοση πληροφοριών για τους τρόπους και τα μέσα εφαρμογής της νομοθεσίας ΑΥΕ, με παραδείγματα ορθών πρακτικών και κατευθυντήριων γραμμών ΚΑΛΕΙ τους κοινωνικούς εταίρους: (28) να δραστηριοποιηθούν για την ανάπτυξη και την εφαρμογή εθνικών στρατηγικών ΑΥΕ και να στηρίξουν και να ενθαρρύνουν την προώθηση μιας νοοτροπίας πρόληψης. (29) να παραγάγουν, να προωθήσουν και να διαδόσουν σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό, τομεακό και εταιρικό επίπεδο, πληροφορίες σχετικά με τις βασικές αρχές του στρατηγικού πλαισίου της ΕΕ, επίσης δε κατευθύνσεις και ορθές πρακτικές για την αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων ΑΥΕ, επί παραδείγματι τη σημασία που έχει το να συμπεριλαμβάνουν οι εργοδότες τους εργαζομένους τους καθώς και τους εκπροσώπους ΑΥΕ των εργαζομένων σε αποφάσεις που αφορούν την υγεία και την ασφάλεια στον τόπο εργασίας (30) να παρέχουν στήριξη και, όπου είναι δυνατόν, κατάρτιση, σε εργοδότες και εργαζόμενους, συμπεριλαμβανομένων των εκπροσώπων ΑΥΕ των εργαζόμενων, προκειμένου να προωθήσουν τις αναγκαίες γνώσεις και δεξιότητες για τον εντοπισμό, την εκτίμηση και τον έλεγχο των κινδύνων ΑΥΕ. 4 5 Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (EUROFOUND) Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) η Ομάδα των 20 (G20) είναι ένα φόρουμ διεθνούς οικονομικής συνεργασίας 6535/15 ΓΒ/ριτ 7