Οη πνηακνί ηεο Λέζβνπ θαη ε ζεκαζία ηνπο Πξόγξακκα Πεξηβαιινληηθήο Δθπαίδεπζεο 4 ν Γπκλάζην Μπηηιήλεο ρνιηθό Έηνο 2007 2008
Περιβαλλομηική Ομάδα
Τι είμαι ποηαμός Πνηακόο είλαη κεγάιε πνζόηεηα λεξνύ πνπ ξέεη ζπλερώο ζε κηα θνίηε κε θαζνξηζκέλεο όρζεο. Οη πνηακνί ηξνθνδνηνύληαη από ηα λεξά ησλ βξνρώλ, ηηο πεγέο θαη ηελ ηήμε ηνπ ρηνληνύ θαη ησλ παγεηώλσλ.
Τι είμαι τείμαρρος Χείκαξξνο είλαη έλα ηαρύ θαη αθαλόληζην ξεύκα κε κηθξό κήθνο θαη κε παξνδηθή δηάξθεηα, ην νπνίν είλαη ζρεηηθά μεξό ζηα ελδηάκεζα δηαζηήκαηα αλάκεζα ζε απόηνκεο θαη κεγάιεο πιεκκύξεο.
Τμήμαηα Ποηαμώμ Άλσ Ρνή Πεγέο Μέζε Ρνή Κάησ Ρνή - Δθβνιέο
Τελ άλσ ξνή ή ηηο πεγέο ηνπ: Ο ρώξνο απηόο βξίζθεηαη ζηα βνπλά, εθεί πνπ ην λεξό ησλ βξνρώλ θαη ηνπ ρηνληνύ πνπ ιηώλεη ζρεκαηίδεη ηα πξώηα κηθξά ξπάθηα, πνπ αξγόηεξα ζα ελσζνύλ θαη ζα δώζνπλ κνξθή ζην πνηάκη.
Τελ κέζν ξνή ηνπ δειαδή ην ηκήκα ηνπ από ηηο πεγέο έσο ηηο εθβνιέο ηνπ. Σηελ θπξίσο ξνή ησλ πνηακώλ ην λεξό θπιάεη ήξεκα, ζπλήζσο ζε πεδηλό έδαθνο.
Τελ θάησ ξνή ή ηηο εθβνιέο ηνπ δειαδή ην ηειηθό ηκήκα ηνπ, πνπ ρύλεηαη ζηε ζάιαζζα. Κνληά ζηηο εθβνιέο ηνπο ηα πνηάκηα ζπλήζσο πιαηαίλνπλ. Έηζη ζρεκαηίδνληαη ηα ''Γέιηα'' ησλ πνηακώλ. Τν άθζνλν λεξό θαη νη πινύζηεο απνζέζεηο θάλνπλ ηα Γέιηα ρώξνπο πινύζηνπο ζε θπηηθνύο θαη δσηθνύο νξγαληζκνύο. Δθβνιέο ηνπ Δπήλνπ πνηακνύ
Τα ραξαθηεξηζηηθά θάζε πνηακνύ είλαη επίζεο ηξία: α) Η ιεθάλε απνξξνήο, δειαδή ε ρεξζαία έθηαζε από ηελ νπνία ν πνηακόο ζπγθεληξώλεη ηα λεξά ηνπ θαζώο ξέεη. β) Η παξνρή ηνπ ή αιιηώο ν όγθνο ηνπ λεξνύ πνπ κεηαθέξεη έλαο πνηακόο ζηε ζάιαζζα ζε έλα δεπηεξόιεπην γ) ην κήθνο ηνπ, δειαδή ε απόζηαζε από ηηο πεγέο ηνπ πνηακνύ κέρξη ηηο εθβνιέο ηνπ.
Ο θύθινο ηνπ λεξνύ Τν λεξό πέθηεη από ηα ζύλλεθα κε ηε κνξθή βξνρήο ή ρηνληνύ θαη ζπγθεληξώλεηαη ζε πνηάκηα, ιίκλεο, ζάιαζζεο θαη ωθεαλνύο. Η ζεξκόηεηα πνπ εθπέκπεη ν Ήιηνο κεηαηξέπεη κέξνο ηνπ λεξνύ ζε πδξαηκνύο. Ο αέξαο αλεβαίλεη πξνο ηα πάλω, θξπώλεη θαη κεξηθνί πδξαηκνί μαλαγίλνληαη λεξό θαη ζρεκαηίδνπλ ηα ζύλλεθα. Σα 3/4 ηεο επηθάλεηαο ηεο Γεο καο, θαιύπηνληαη από λεξό, γη απηό ν πιαλήηεο καο θαίλεηαη από ην δηάζηεκα γαιάδηνο. Δίλαη ν κνλαδηθόο γαιάδηνο πιαλήηεο. Σν πεξηζζόηεξν λεξό ηνπ πιαλήηε καο είλαη αικπξό θαη βξίζθεηαη ζηνπο σθεαλνύο θαη ζηηο ζάιαζζεο.
Κίμδσμοι από ποηάμια Πιεκκύξεο Κίλδπλνο αλζξώπηλσλ δσώλ Καηαζηξνθή γεσξγηθώλ θαιιηεξγεηώλ θηελνηξνθηθώλ εθκεηαιιέπζεσλ Καηαζθεπή θξαγκάησλ
Όηαλ όιν ην θπζηθό πεξηβάιινλ πιήηηεηαη θαη θαηαζηξέθεηαη από ηηο άθξνλεο, αζπλείδεηεο θαη εγθιεκαηηθέο ελέξγεηεο ηνπ αλζξώπνπ, νη πνηακνί δελ ζα κπνξνύζαλ λα απνηειέζνπλ εμαίξεζε. θπξίσο κε ηελ αλάπηπμε ηεο βηνκεραλίαο ζηε κεηαπνιεκηθή πεξίνδν ε κόιπλζε ησλ πνηακώλ πήξε ηεξάζηηεο δηαζηάζεηο. Μόλσμζη Ποηαμώμ
Αηηίεο κόιπλζεο ησλ πνηακώλ Σα αζηηθά απόβιεηα θαη ιύκαηα από ηηο θαηνηθίεο θαη ηα καγαδηά απνρέηεπζεο ζηνπο πνηακνύο. Σα βηνκεραληθά απόβιεηα Απόβιεηα από γεσξγηθέο δξαζηεξηόηεηεο Απόβιεηα από θηελνηξνθηθέο δξαζηεξηόηεηεο θνππίδηα πνπ πεηνύλ νη άλζξσπνη ζηελ θνίηε ή ζηελ όρζε ηνπ πνηακνύ
Σπλέπεηεο ηεο κόιπλζεο ησλ πνηακώλ Καηαζηξεπηηθέο ζπλέπεηεο γηα ηε ρισξίδα θαη ηελ παλίδα Υπνβαζκίδεη ηελ πνηόηεηα ηνπ λεξνύ ηνπο Απεηιεί πνιιά είδε δώσλ θπξίσο πδξόβησλ πνπιηώλ, αιιά θαη θπηώλ θαη ηνλ άλζξσπν ζηνλ νπνίν θηάλνπλ πνιιέο ηνμηθέο νπζίεο κέζσ ηεο ηξνθηθήο αιπζίδαο επεξεάδνληαο δπζκελώο ηελ πγεία ηνπ. Δπηπιένλ νη κνιπζκέλνη πνηακνί γίλνληαη αηηία γηα ηε κόιπλζε ησλ ζαιαζζώλ
Σημαζία Ποηαμώμ Οη πνηακνί σο πγξόηνπνη είραλ, έρνπλ θαη ζα έρνπλ ηεξάζηηα ζεκαζία γηα ηνλ άλζξσπν, γηα ηε ρισξίδα θαη ηελ παλίδα ηνπ πιαλήηε. Η ζεκαζία ηνπο εληνπίδεηαη ζηα εμήο: Βηνπνηθηιόηεηα Άξδεπζε Ύδξεπζε Βειηίσζε κηθξνθιίκαηνο Πξνζηαζία από πιεκκύξεο Αιηεύκαηα Βόζθεζε Κπλήγη Αλαςπρή Πνιηηηζκόο
Βηνπνηθηιόηεηα Με ηνλ όξν απηό ελλννύκε πνιιέο νηθνινγηθέο δηεξγαζίεο θαη ζπζηήκαηα πνπ ζηεξίδνπλ ηε δσή. Απώιεηα ελόο είδνπο δελ ζεκαίλεη απώιεηα κόλν γηα ηνπο επηζηήκνλεο θαη ηνπο θπζηνιάηξεο, αιιά θαη ειάηησζε ηεο πξνζαξκνζηηθήο ηθαλόηεηαο ηνπ εκβίνπ θόζκνπ. Σηε βηνπνηθηιόηεηα αλήθνπλ ε ρισξίδα θαη ε παλίδα.
Φισξίδα Με ηνλ όξν ρισξίδα ελλννύκε ην ζύλνιν ησλ δηαθόξσλ εηδώλ θπηώλ θαη δέληξσλ πνπ απαληνύλ ζε κηα πεξηνρή.
Ποικιλία ειδϊν ηϊων ςε μια περιοχι. Στα νερά των ποταμϊν ηοφν ψάρια, αμφίβια, ερπετά, κθλαςτικά, πουλιά. Η ορνικοπανίδα του Έβρου είναι μοναδικι ςτθ χϊρα μασ κακϊσ αποτελεί χειμερινό καταφφγιο για τα ¾ από τα είδθ πουλιϊν που ζχουν καταμετρθκεί ςτθν Ελλάδα. Παλίδα
Ολνκάδεηαη ε ηερλεηή παξνρή λεξνύ από ηνλ άλζξσπν ζην έδαθνο, κε ζθνπό ηελ αλάπηπμε ηεο θαιιηέξγεηάο ηνπ. Σν λεξό αληιείηαη από θπζηθέο πεγέο, όπσο ιίκλεο, πνηάκηα ή πεγάδηα αιιά θαη από γεσηξήζεηο πνπ θαηαζθεπάδεη ν ίδηνο. Όινη ζρεδόλ νη ειιεληθνί θπζηθνί πγξόηνπνη, αιιά θαη πνιινί ηερλεηνί κε ηελ θαηαζθεπή θξαγκάησλ ζε πνηακνύο ή ρεηκάξξνπο, ρξεζηκνπνηήζεθαλ είηε γηα απνζήθεπζε αξδεπηηθνύ λεξνύ εμππεξεηώληαο αλάγθεο ηεο γεσξγίαο, είηε γηα βηνκεραληθή ρξήζε, θπξίσο γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο Άξδεπζε
Ύδξεπζε Λόγσ ησλ πεξηνξηζκέλσλ βξνρνπηώζεσλ ηα ηειεπηαία ρξόληα, ν πιεζπζκόο ηεο Διιάδαο αληηκεησπίδεη ζνβαξό πξόβιεκα πόζηκνπ λεξνύ πνπ ζα νμύλεηαη από έηνο ζε έηνο. Δπηβάιιεηαη ινηπόλ όρη κόλν λα κελ ππνβαζκίδνπκε, αιιά λα πξνζηαηεύνπκε ηνπο πγξνηνπηθνύο πόξνπο πνπ έρνπλ απνκείλεη θαη ηξνθνδνηνύλ κε λεξό ηνπο ππόγεηνπο πδξνθνξείο. Οη πνηακνί ζπληεινύλ ηα κέγηζηα ζε απηό.
Βειηίσζε κηθξνθιίκαηνο Η ζεξκνξπζκηζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ πγξνηόπνπ σθειεί άκεζα θαη έκκεζα ηνλ αλζξώπηλν πιεζπζκό ηεο γύξσ πεξηνρήο. Άκεζα επεηδή απνπζηάδνπλ ή ζπαλίδνπλ νη παγσληέο θαη ηα ρηόληα ηνπ ρεηκώλα θαη νη θαύζσλεο ην ζέξνο. Έκκεζα δηόηη δηεπξύλεηαη ε απμεηηθή πεξίνδνο ησλ θπηώλ, κεηώλνληαη νη θίλδπλνη ησλ δεκηώλ ζηα θαιιηεξγνύκελα θπηά θαη γίλεηαη δπλαηή ε θαιιηέξγεηα πεξηζζνηέξσλ εηδώλ θαη πνηθηιηώλ. Ωθέιεηεο ππάξρνπλ επίζεο θαη γηα ηελ θηελνηξνθία.
Πξνζηαζία από πιεκκύξεο Πνιινί πγξόηνπνη πξνζθέξνπλ πξνζηαζία από πιεκκύξεο ζε θαηνηθεκέλεο θαη γεσξγηθέο πεξηνρέο. πιεκκύξεο κπνξεί λα πξνέξρνληαη είηε από ην λεξό ηνπ άλσ ξνπ ηνπ πνηακνύ θαη ησλ ρεηκάξξσλ, είηε από ζαιάζζην λεξό, όηαλ απηό πςώλεηαη θαηά ηε δηάξθεηα πνιύ ζθνδξώλ αλέκσλ ή πιεκκπξίδσλ.
Οη πγξόηνπνη πξνζθέξνπλ επθαηξίεο ηόζν γηα παζεηηθή όζν θαη γηα ελεξγεηηθή αλαςπρή. Η παζεηηθή αλαςπρή πεξηιακβάλεη θπξίσο ηελ απόιαπζε ηνπ ηνπίνπ θαη ηελ παξαηήξεζε ησλ αγξίσλ δώσλ θαη θπηώλ. Η ελεξγεηηθή αλαςπρή πεξηιακβάλεη ηελ πεδνπνξία θαη αζιήκαηα όπσο ε θνιύκβεζε, ε ηζηηνπινΐα θαη ην εξαζηηερληθό ςάξεκα. Έηζη νη ζεκαληηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ πνηακώλ σο πγξόηνπσλ βνεζνύλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ νηθνινγηθνύ ηνπξηζκνύ αξθεί λα κελ ηαξάζζνληαη νη θπζηθέο, θνηλσληθέο θαη πνιηηηζηηθέο αμίεο ηεο πεξηνρήο από ηνπο επηζθέπηεο. Αλαςπρή
Αιηεύκαηα Βόζθεζε - Κπλήγη
Πνηάκηα θαη Πνιηηηζκνί Με όιε ηελ πξνζθνξά ησλ πνηακώλ (λεξό, επηθνηλσλία, κεηαθνξέο, επάξθεηα ηξνθήο, μπιεία, θαηάιιειν θιίκα) δελ είλαη ηπραίν πνπ ηόζνη ζεκαληηθνί πνιηηηζκνί αλαπηύρζεθαλ θνληά ζε πγξόηνπνπο πνηακώλ. Σελ θνηιάδα ηνπ Νείινπ ζηελ νπνία αλαπηύρζεθε ν ζπνπδαίνο Αηγππηηαθόο πνιηηηζκόο. Σηο θνηιάδεο ηνπ Σίγξε θαη ηνπ Δπθξάηε ζηε Μεζνπνηακία, όπνπ αλαπηύρζεθαλ αμηόινγνη πνιηηηζκνί όπσο ησλ Χαιδαίσλ, ησλ Αζζπξίσλ, ησλ Βαβπισλίσλ. ΑΙΓΥΠΤΟΣ
Μεγαινππόιεηο θαη πνηάκηα Σάκεζεο- Λνλδίλν Γνύλαβεο - Βηέλλε εθνπάλαο- Παξίζη Σίβεξεο- Ρώκε
Διατείριζη Υδάηιμφμ Πόρφμ Η Δ.Δ ζεζκνζέηεζε ηελ εθαξκνγή ηεο νδεγίαο- πιαίζην 2000/60 γηα ηελ πξνζηαζία θαη ηε βέιηηζηε δηαρείξηζε ηνπ πδάηηλνπ δπλακηθνύ ηεο ρώξαο καο. ηνρεύεη ζηε δεκηνπξγία ζρεδίνπ δηαρείξηζεο ησλ λεξώλ ζηα πιαίζηα ηεο ιεθάλεο απνξξνήο θαη ηεο παξάθηηαο δώλεο. Γηα απηό ε πνιηηεία ζηελ όπνηα πξνζπάζεηα ηεο λα δηαρεηξηζηεί ζσζηά ηνπο πδάηηλνπο πόξνπο πξνρώξεζε θαη πξνρσξεί ζηελ θαηαζθεπή θξαγκάησλ θαη ηερλεηώλ ιηκλώλ
Ποηαμοί Της Λέζβοσ Η Λέζβνο έρεη αξθεηνύο πνηακνύο θαη ρεηκάξξνπο ιόγσ ηνπ νξεηλνύ ηνπ εδάθνπο ηεο ζην κεγαιύηεξν κέξνο. Βέβαηα λεξό ζε απηνύο ππάξρεη κόλν ηνπο ρεηκεξηλνύο κήλεο. Οη ζεκαληηθόηεξνη πνηακνί ηεο Λέζβνπ είλαη ν Δπεξγέηνπιαο, Σζηθληάο θαη ν εδνύληαο
Εσεργέηοσλας Ο Δπεξγέηνπιαο είλαη έλαο από ηνπο κεγαιύηεξνπο πνηακνύο-ρεηκάξξνπο ηεο Λέζβνπ θαη έρεη ηηο πεγέο ηνπ ζηα βόξεηα ηνπ νξεηλνύ όγθνπ ηνπ Οιύκπνπ. Δίλαη ν πνηακόο πνπ έδσζε θαη ην όλνκα ηνπ ζηνλ νκώλπκν Γήκν ηνπ λεζηνύ, ηνλ νπνίν δηαζρίδεη, από ηηο πεγέο ηνπ ζρεδόλ, θπξηνιεθηηθά ζε όιε ηελ έθηαζε ηνπ.
Τζικμιάς O πνηακόο-ρείκαξξνο Σζηθληάο δηαζρίδεη ην θεληξηθό κέξνο ηνπ λεζηνύ θαη εθβάιιεη ζηνλ θόιπν ηεο Καιινλήο. Η ιεθάλε απνξξνήο ηνπ νξηνζεηείηαη ζηα βόξεηα ηνπ λεζηνύ θαη ζπγθεθξηκέλα λόηηα ηνπ όξνπο Λεπέηπκλνο (968 m) Η θεληξηθή θνίηε ηνπ πνηακνύ έρεη γεληθή δηεύζπλζε ξνήο από ηα βνξεηναλαηνιηθά πξνο ηα λνηηνδπηηθά ελώ πεξίπνπ 3 km πξηλ ηηο εθβνιέο ηνπ ζηνλ θόιπν ηεο Καιινλήο δηεπζύλεηαη από βνξά πξνο λόην.
Σεδούμηας Ο Σεδνύληαο είλαη έλαο ρείκαξξνο ηεο λόηηαο Λέζβνπ ν νπνίνο ζε πεξηνρή δπλαηήο βξνρήο κπνξεί λα γίλεη ηδηαίηεξα επηθίλδπλνο θαη έρεη πξνθαιέζεη πιεκκύξεο ζηελ θσκόπνιε ηνπ Πισκαξίνπ θαηά ην παξειζόλ. Πεγάδεη από ην νξεηλό ηκήκα ηνπ Οιύκπνπ, ζπγθεθξηκέλα ηνπ νηθηζκνύ ηνπ Μεγαινρσξίνπ θαη κε λόηηα πάληα θαηεύζπλζε εηζβάιιεη θαη δηαξξέεη ηελ θσκόπνιε ηνπ Πισκαξίνπ όπνπ θαη ρύλεηαη ζην Αηγαίν Πέιαγνο.
Εργαζία Σηο Στολείο Η πεξηβαιινληηθή νκάδα ησλ καζεηώλ ηνπ ζρνιείνπ ζπγθεληξώζεθε ηξία απνγεύκαηα αββάηνπ ζην ρώξν ηνπ ζρνιείνπ θαη: 1)Δλεκεξώζεθε από ηελ θ.δπζηξαηίνπ γηα ηνλ πδξνινγηθό ράξηε ηεο Λέζβνπ. 2)Δθπόλεζε θαηά νκάδεο εξγαζίεο ζηνπο ππνινγηζηέο γηα ηνπο πνηακνύο ηεο Λέζβνπ (εληνπηζκόο ηνπο, ιεθάλε απνξξνήο, κήθνο πνηακώλ, ππνινγηζκόο εηήζηαο πνζόηεηαο λεξνύ πνπ δέρνληαη, ζεκεία εθβνιήο ηνπο) 3)Χσξίζηεθε ζε νκάδεο εξγαζίαο κε ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν εθάζηε γηα παξνπζίαζε ζην Κ.Π.Δ Ν.Κίνπ.
Επίζκευη Σηο Παμεπιζηήμιο ηηο 12/2/2008 ε πεξηβαιινληηθή νκάδα επηζθέθηεθε ην Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ. ην ακθηζέαηξν ηνπ ηκήκαηνο Πεξηβάιινληνο ελεκεξώζεθαλ από ηελ θ. Μ. Α. Δπζηξαηίνπ γηα ηνλ θύθιν ηνπ λεξνύ θαη γηα ηελ θαηηνύζα πνξεία-ιόγσ θιηκαηνινγηθώλ αιιαγώλ-ησλ πδάηηλσλ απνζεκάησλ ησλ πνηακώλ ηνπ πιαλήηε.
Επίζκευη ζηημ ηετμηηή λίμμη ηης Καλλομής ηηο 3/4/2008 νη καζεηέο ηεο νκάδαο πεξηβάιινληνο επηζθέθζεθαλ ηελ ηερλεηή ιίκλε ζηελ πεξηνρή Πνηακηά ηνπ δήκνπ Καιινλήο. Φνξέαο πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ ήηαλ ε Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Λέζβνπ. Οη καζεηέο ελεκεξώζεθαλ γηα ην ρξόλν, ηνλ ηξόπν θαη βέβαηα γηα ηε ζθνπηκόηεηα θαηαζθεπήο απηνύ ηνπ έξγνπ. Δπηπιένλ βιέπνληαο ην αλάγιπθν ηνπ ρώξνπ θαηάιαβαλ ην γηαηί θαηαζθεπάζηεθε απηή ε ηερλεηή ιίκλε ζην ζπγθεθξηκέλν ζεκείν. Σέινο ζε θαιιηέξγεηα-πόηηζκα παηάηαο παξαθνινύζεζαλ ηε δηαδηθαζία άξδεπζεο από ηε ιίκλε κέζα από ην δίθηπν παξνρήο λεξνύ από απηή. Οη καζεηέο έθπγαλ απ ην ρώξν θαηελζνπζηαζκέλνη.
Επίζκευη ζηο ΚΠΕ Ν.Κίοσ
Επίζκευη Σηο ΚΠΕ Ν. Κίοσ
Σσμπεράζμαηα Οη καζεηέο ηνπ πξνγξάκκαηνο σθειήζεθαλ παληνηνηξόπσο: Δκπινπηίζηεθαλ ζε γλώζεηο. Γέρηεθαλ ζεηηθά εξεζίζκαηα θαη αληαπνθξίζεθαλ δεκηνπξγηθά. Έζεζαλ ζηόρνπο θαη πξνζπάζεζαλ γηα ηελ πξαγκάησζή ηνπο. Βίσζαλ ηηο έλλνηεο ηεο ζπλεξγαηηθόηεηαο, ηεο νκαδηθόηεηαο, ηεο θνηλόηεηαο, ηεο ακνηβαηόηεηαο. πλεηδεηνπνίεζαλ ηη ζεκαίλεη λα αλαιακβάλνπλ πξσηνβνπιίεο θαη επζύλεο. Γνύιεςαλ κε ελδηαθέξνλ θαη όξεμε καθξηά απ ην ηππνπνηεκέλν ζύζηεκα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο κε ηα ακθηιεγόκελα θαη αληηεθπαηδεπηηθά βηβιία. Δλδπλάκσζαλ ηε ζρέζε θηιίαο κεηαμύ ηνπο. Οη ζρέζεηο καζεηώλ-θαζεγεηώλ ηνπ πξνγξάκκαηνο έγηλαλ πην πξνζσπηθέο, πην νηθείεο, πην αλζξώπηλεο. ηα πιαίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο επηζθέθζεθαλ κέξε-εληόο θαη εθηόο Λέζβνπ-πνπ ζα ηνπο κείλνπλ αμέραζηα.