Διαχείριση ελεύθερου χρόνου - Ψυχαγωγία πελατών 6η διάλεξη Η ξενοδοχειακή ψυχαγωγία και άθληση (Hotel animation) Εισηγητής: Μπακιρτζόγλου Παντελεήμων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Κατεύθυνση Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων & Επιχειρήσεων Φιλοξενίας
Hotel Animation Η υπηρεσία των οργανωμένων προγραμμάτων άθλησης και ψυχαγωγίας είναι γνωστή στον κλάδο του τουρισμού με τον ξενόγλωσσο όρο animation.
Animation Η λέξη animation προέρχεται από τη γαλλική λέξη animer, η οποία προέρχεται με τη σειρά της από το λατινικό ρήμα animare, το οποίο σημαίνει εμφυσώ, δίνω ζωή, εμψυχώνω και έχει τη ρίζα του στις επίσης λατινικές animus, anima. Η αρχική προέλευση των παραπάνω εννοιών είναι η ελληνική λέξη «άνεμος» (πνοή).
Animation Στην ελληνική γλώσσα η animation θα μπορούσε να ονομασθεί ψυχαγωγία, αλλά αυτό θα περιόριζε την πραγματική της διάσταση, διότι είναι μεν ψυχαγωγία, αλλά είναι και άθληση, διασκέδαση, ξεκούραση, μάθηση, παρακίνηση, ενθάρρυνση και υπηρεσία.
Σύμφωνα με τον Hemmans (1991), «η animation είναι ο ελκυστικός τρόπος της παρακίνησης των ανθρώπων να συμμετέχουν σε δραστηριότητες, ιδιαίτερα του κοινωνικού, αθλητικού και πολιτιστικού τομέα», ενώ οι Gayler & Finger (1993) θεωρούν ότι «η animation είναι η παρακίνηση, η απασχόληση και η διασκέδαση των συμμετεχόντων στον τόπο των διακοπών τους».
Η Γαλλία είναι η πρώτη χώρα η οποία χρησιμοποίησε τον όρο animation µε την έννοια της ψυχαγωγικής δράσης στον ελεύθερο χρόνο του τουρίστα. Η Γαλλία θεωρείται μητέρα της τουριστικής animation. Από το 1930 οι Γάλλοι χρησιμοποιούσαν animateurs σε διάφορες κοινωνικό- πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στη δεκαετία του 1930 στη Γαλλία γεννήθηκε η ιδέα συμμετοχής των νέων σε ομάδες κοινωνικής εργασίας, όπου οι animateurs αποτελούσαν τα κεντρικά άτομα για τη µη αυταρχική καθοδήγηση των ομάδων.
Hotel Animation Στη δεκαετία του 1950 η animation μπαίνει στο κόσμο των διακοπών, οργανώνοντας τον ελεύθερο χρόνο του τουρίστα και προσπαθώντας να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην επικοινωνία μεταξύ των τουριστών µε τους άλλους τουρίστες καθώς και µε τους κατοίκους της χώρας υποδοχής.
Η εφαρμογή έγινε στη δεκαετία του 1950 στα γαλλικά χωριά διακοπών, τα γνωστά Club Mediteranee, τα οποία από την αρχή της λειτουργίας τους προσέφεραν προγράμματα animation (άθλησης και ψυχαγωγίας).
Στη δεκαετία του 1970, η animation των διακοπών ξεπερνάει τα όρια των hotelclub ξενοδοχείων και εφαρμόζεται σε μερική έκταση και ένταση σε διάφορες ξενοδοχειακές μονάδες, όπου δεν οργανώνει μεν συνολικά το χρόνο των τουριστών, αλλά εμπλουτίζει τις διακοπές τους με διάφορες ψυχαγωγικές δραστηριότητες.
Γίνεται πλέον εμφανές ότι εκτός από τις παραδοσιακές τουριστικές υπηρεσίες όπως το ταξίδι, η διαμονή, φαγητό, ο τουρίστας έχει ανάγκη μιας επιπλέον υπηρεσίας, αυτή της ψυχαγωγίας. Αυτό ακριβώς είναι το έργο της animation.
Αυτός ο νέος τύπος ψυχαγωγίας αποσκοπεί να αυξήσει την επικοινωνία μεταξύ ομάδων που καταλύουν στο ίδιο ξενοδοχείο και να τους βοηθήσει να προσαρμοστούν στο περιβάλλον του θέρετρου. Κατ αυτόν τον τρόπο συμβάλλει στην προσφορά διακοπών ποιότητας κατά τη διάρκεια των οποίων ο τουρίστας όχι μόνο ξεκουράζεται, αλλά βιώνει νέες εμπειρίες και γνωρίζει νέα πρόσωπα και πολιτισμούς.
Η animation αποδείχθηκε ισχυρό φάρμακο ενάντια σε τρείς «ασθένειες» που παρουσίαζε (και παρουσιάζει) το τουριστικό προϊόν όπως: 1. η µ οναξιά 2. 3. η ανία η παθητικότητα των τουριστών.
Ο animateur πήρε το ρόλο του ανθρώπου ο οποίος φροντίζει για τη ψυχαγωγία των τουριστών σχεδιάζοντας, οργανώνοντας και πραγματοποιώντας διάφορες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους.
Η εξέλιξη του τουρισμού τη δεκαετία του 80 ήταν χαρακτηριστική για τη ξενοδοχειακή βιομηχανία. Τη περίοδο αυτή η αύξηση της τουριστικής κίνησης οδήγησε στην εξαφάνιση του ξενοδόχου οικοδεσπότη ο οποίος αντικαταστάθηκε από τον ξενοδόχο επιχειρηματία.
Ο ξενοδόχος οικοδεσπότης ήταν ένα πρόσωπο αναγνωρίσιμο για τους φιλοξενούμενους του. Συζητούσε μαζί τους, έδινε πληροφορίες σχετικά µε τη περιοχή και τα αξιοθέατα που προσφέρει, συμμετείχε σε εκδρομές και εκδηλώσεις και το βράδυ ρωτούσε τους πελάτες του για τις τουριστικές τους εντυπώσεις. Τα μικρά ξενοδοχεία προσέφεραν την ευκαιρία στους πελάτες τους να γνωριστούν και να οργανωθούν σε παρέες. Τα ξενοδοχεία αυτά φιλοξενούν πλέον ένα ελάχιστο ποσοστό από το σύνολο των κατ έτος αφικνούμενων τουριστών. Το συντριπτικό ποσοστό των τουριστών, καταλύει πλέον σε μεγάλα ξενοδοχεία όπου ο ξενοδόχος είναι ένας αόρατος φορέας τουριστικών υπηρεσιών.
Οι κοινωνικές αλλαγές σε συνδυασμό µε τη δομή προσφοράς των τουριστικών υπηρεσιών, δημιούργησαν πρόβλημα σε τρεις τομείς τουριστικών αναγκών: τη πληροφόρηση, τις εμπειρίες τις ανθρώπινες σχέσεις.
H animation θεωρήθηκε η λύση για να καλυφθεί ένα σύνολο ανικανοποίητων αναγκών κατά τη διάρκεια των διακοπών, ώστε αυτές να χαρακτηριστούν επιτυχημένες.
Η αναγκαιότητα της Animation Η ψυχαγωγία σε πολλές περιπτώσεις συμβάλλει αποφασιστικά στης αύξηση των πωλήσεων του τουριστικού πακέτου. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα ψυχαγωγικά μέσα ασκούν σημαντική επίδραση στους τουρίστες, ανεξάρτητα από τη κοινωνική ή οικονομική τάξη στην οποία αυτοί ανήκουν και αυτό γιατί αποτελούν κατά κάποιο τρόπο φυσική φυγή από τη ρουτίνα και τις συμβατικότητες της καθημερινής ζωής.
Η αναγκαιότητα της Animation Στις μέρες µας το πρόγραμμα της ψυχαγωγίας παίρνει συνεχώς τεράστιες διαστάσεις και παρουσιάζει ιδιαίτερη οξύτητα για τον άνθρωπο, ο οποίος ζει και εργάζεται κάτω από της επίδραση του σύγχρονου τεχνοκρατικού πολιτισμού. Έντονη επαγγελματική δραστηριότητα, η αύξηση του άγχους ως απόρροια του αυτοματισμού και της τυποποίησης και η ζωή στις μεγαλουπόλεις δημιουργούν ολοένα και μια αυξανόμενη ανάγκη στον άνθρωπο για ψυχαγωγία.
Στόχοι της animation Διεύρυνση των επαφών. Αύξηση της επικοινωνίας. Μεγαλύτερη προσφορά των δραστηριοτήτων διακοπών. Αύξηση της ευχαρίστησης, διασκέδασης και ψυχαγωγίας. Ανάπτυξη της ατομικής πρωτοβουλίας. Ικανοποίηση των αναγκών. Ευκαιρία για παραπέρα καλλιέργεια των εμπειριών που αποκτήθηκαν.
Οι αρχές της οργανωμένης animation Οι αρχές που θα πρέπει να διέπουν ένα προσεκτικά σχεδιασμένο και σωστά εφαρμοσμένο πρόγραμμα animation, βασίζονται από τη μια πλευρά στην πρωταρχική προϋπόθεση της εθελοντικής συμμετοχής και από την άλλη στις μεθόδους ψυχολογικής αντιμετώπισης των ομάδων.
Η εθελοντική συμμετοχή των πελατών κρίνεται ως η βασικότερη αρχή. Τα προγράμματα αθλητισμού και ψυχαγωγίας δεν θα πρέπει να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα και οι πελάτες δεν θα πρέπει να νιώθουν εξαναγκασμένοι να συμμετέχουν. Προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του στόχου αποτελεί η ποικιλία προγραμμάτων.
Η συμμετοχή των πελατών στα προγράμματα πρέπει να επιδιώκεται μέσα από την επίδειξη. Η επίδειξη των δραστηριοτήτων των προγραμμάτων άθλησης και ψυχαγωγίας, θα πρέπει να έχει ως στόχο τη διέγερση του ενδιαφέροντος των πελατών και την ενθάρρυνσή τους να πάρουν μέρος σε αυτές.
Προετοιμασία του προγράμματος Η προετοιμασία του προγράμματος θα πρέπει να γίνεται με βάση τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντα των πελατών. Το πρόγραμμα πρέπει να ανταποκρίνεται και να προσαρμόζεται, όσο αυτό είναι δυνατό, στις επιθυμίες των πελατών και να λαμβάνει υπόψη τη σχέση μεταξύ του μεγέθους της ομάδας των πελατών και των δραστηριοτήτων που πρόκειται να πραγματοποιηθούν.
Η διασκέδαση των πελατών πρέπει να υπερέχει της επίδοσης τους σε κάποια δραστηριότητα. Η προσωπικότητα του πελάτη πρέπει να γίνεται απόλυτα σεβαστή. Τα προγράμματα της animation πρέπει να έχουν ως στόχο την ψυχαγωγία των πελατών και όχι την έκθεση τους σε δραστηριότητες που προκαλούν σε βάρος τους σχόλια.
Η ποικιλία των προγραμμάτων της animation και η ετοιμότητα του προσωπικού να παρουσιάσει μια εναλλακτική πρόταση, αποτελούν επίσης σημαντική αρχή για την επιτυχία της animation, όταν δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τους πελάτες για κάποια προκαθορισμένη εκδήλωση.
Κατηγορίες ξενοδοχείων στην Ελλάδα και animation Κατηγορία Αριθμός ξενοδοχείων γενικά στη χώρα Απόλυτος αριθμός ξενοδοχείων με ανιμασιόν (αναλογία % επί του συνόλου) % Ποσοστό κατηγορίας στο σύνολο ξενοδοχείων με animation % Αθροιστικό ποσοστό LUX 159 24 (15.10 %) 15.9 15.9 Α 1036 99 (9.55 %) 65.5 81.4 Β 1538 21 (1.36 %) 14.1 95.5 C 3875 7 (0.10 %) 4.5 100.0 ΣΥΝΟΛΟ 6608 151 (2.28 %) 100.0% 100.0% (Γλυνιά,2004)
Γεωγραφική διασπορά ξενοδοχείων με animation στην Ελλάδα (Γλυνιά, 2004) Περιοχή f =Αριθμός ξενοδοχείων με ανιμασιόν % Ποσοστά %Αθροιστικά Κρήτη 50 30.2% 30.2% Ρόδος 33 21.0% 51.2% Κέρκυρα 16 10.2% 61.4% Χαλκιδική 15 09.6% 71.0% Κως 12 07.7% 78.7% Λοιπή Ελλάδα* 32 21.00% 100% ΣΥΝΟΛΟ 157 100% 100%
Μόνο 151 από τα 6.608 ξενοδοχεία (το 2,28%) στην Ελλάδα προσφέρουν οργανωμένα προγράμματα animation. Όμως 2 στα 3 (το 65,5%) από αυτά είναι της κατηγορίας LUX και Α. Τέσσερα στα πέντε ξενοδοχεία είναι μεγάλα ξενοδοχεία resort και ένα στα πέντε είναι ειδικής συμφωνίας club Τα μισά ξενοδοχεία (51,2%) βρίσκονται στη Ρόδο και Κρήτη, τα υπόλοιπα είναι διασκορπισμένα σε Κέρκυρα, Χαλκιδική, Κω κλπ. (Γλυνιά 2004)
Από το 2004 μέχρι τo 2018 η αγορά των ξενοδοχείων διακοπών έχει αλλάξει σημαντικά/οι αθλητικές εγκαταστάσεις βελτιώθηκαν και αυξήθηκαν. Σήμερα Με την οικονομική κρίση μειώθηκαν οι αμοιβές σε όλον τον τομέα, όμως παραμένει η διαμονή και διατροφή σαν δωρεάν παροχές. Το 90% των απασχολούμενων συνεχίζουν να είναι εισερχόμενοι εργαζόμενοι (Ευρωπαίοι ή άλλοι) outsourcing. Η τουριστική σαιζόν τελευταία στην Ελλάδα μεγαλώνει, στην αγορά αυτή μπαίνουν και αστικά ξενοδοχεία και ορεινά καταφύγια.
Εξειδικευμένες εταιρείες μεσολάβησης προσωπικού έχουν αναδειχθεί. Σήμερα Οι γυμναστές στην Ελλάδα έχουν πλέον εξειδικευτεί στην αθλητική αναψυχή, μιλούν γλώσσες και προσανατολίζονται για εργασία στο εξωτερικό οι υπαίθριες δραστηριότητες (ποδήλατο αναρρίχηση κλπ). Γιατί όχι και στο εσωτερικό; Αρκεί να βρεθεί ο κατάλληλος φορέας διασύνδεσης πχ/ (EU) και να αμβλυνθεί η δυσπιστία που υπάρχει προς τους Έλληνες ανιματέρ.
Βιβλιογραφία Finger C., Gayler B. (1993). Εγχειρίδιο Animation στις ιακοπές (Τόμος Α Β & Γ ). Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, /νση Ι Έκπαίδευσης, Πρόγραμμα Regiovoc, Αθήνα. Joseph, J. ( 1995). Book Reviews: Managing Tourism: edited by S. Medlik (Butterworth- Heinemann, Oxford; 1991; paperback, 1995; 344 pp). Journal of Vacation Marketing, 2(1), 91 92. Γλυνιά Ε., Κώστα Γ. (2004). Η Απασχόληση στον Τομέα της Ξενοδοχειακής Αnimation στην Ελλάδα. Διοίκηση Αθλητισμού & Αναψυχής, 1(2), 25-36. Γλυνιά Ε., Λύτρας Π., Μάρας Δ. (2004). Ανιμασιόν : Ψυχαγωγία και άθληση στον τουρισμό. - Αθήνα : Interbooks. Κώστα Γ. ( 1999). Αναψυχή Τουρισμός Μάνατζμεντ, Πανεπιστημιακές σημειώσεις, ειδικότητα υπαίθριες αθλητικές δραστηριότητες, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Λαλούμης Δ. (2000). Ξενοδοχειακή Ψυχαγωγία και Άθληση, εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα.