Καθημερινά οι γονείς παλεύουν να κατανοήσουν καταστάσεις, γεγονότα και συμπεριφορές που προκλήθηκαν από τα παιδιά τους και αδυνατούν. Τις πιο πολλές φορές θεωρούν ότι ευθύνονται τα παιδιά τους γι αυτό. Σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις αναζητούν την αιτία σε άλλες πηγές και ίσως και στον εαυτό τους. Της Ερατώς Χατζημιχαλάκη* 1 / 5
Η βασική αιτία για τις δυσκολίες που εμφανίζονται καθημερινά στη σημερινή οικογένεια, είναι ο αποπροσανατολισμός ολόκληρου του κοινωνικού συστήματος. Το εκπαιδευτικό και κοινωνικό σύστημα με τις τεράστιες απαιτήσεις του, εμπλέκει παιδιά και γονείς σε έναν ανηλεή αγώνα παροχής άυλων και υλικών αγαθών. Έτσι θεωρώντας ότι μαζεύοντας γνώσεις και αντικείμενα θα οδηγήσουμε τα παιδιά μας στο ζητούμενο που δεν είναι άλλο από την αποκατάσταση, οδηγούμε ακόμη πιο βαθιά στην λανθασμένη έννοια του «είμαι αυτό που έχω». Ο γονιός μπερδεμένος και πιεσμένος πασχίζει για την παροχή των πιο πάνω και το παιδί άλλοτε με συναισθήματα ενοχών και άλλοτε θυμωμένο αγωνίζεται να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις και τις προκλήσεις. Τα «καλά παιδιά» Είναι αρκετά τα παιδιά που πείθονται και έτσι ενεργούν σύμφωνα με τη γνώμη των «μεγάλων». Τις περισσότερες φορές αισθάνονται καταπιεσμένα και διαφορετικά από τους ομοίους τους και τελικά διαμορφώνονται ως οι αυριανοί καταπιεστές της επόμενης γενιάς. Αυτή η κατηγορία παιδιών χαίρει εκτιμήσεως από το σύστημα. Είναι τα λεγόμενα «καλά» παιδιά. Μέσα τους βαθιά όμως δεν είναι καθόλου ευχαριστημένα και χαρούμενα. Απεγνωσμένοι επαναστάτες Είναι πολύ περισσότερα όμως εκείνα τα λεγόμενα «κακά» παιδιά που επαναστατούν και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θέλουν να δηλώσουν την απόγνωσή τους. Δεν έχουν επιχειρήματα. Δεν έχουν καταφέρει να τα αναπτύξουν ακόμη. Ξέρουν όμως βαθιά μέσα τους πως ο αγώνας της επιβίωσης είναι βαρύς ανελέητος και σκληρός και αγωνίζονται να επιβιώσουν με τρόπους ανταγωνιστικούς. Σας δοκιμάζει! Σας προκαλεί! Σας εκπαιδεύει! Γονείς χαλαρώστε! Αυτό που το παιδί σας κάνει σήμερα με ίσως λανθασμένο ή διαφορετικό τρόπο από αυτόν που εσείς νομίζετε, δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο θα λειτουργεί σε όλη του τη ζωή. Σας δοκιμάζει! Σας προκαλεί! Σας εκπαιδεύει! Σας προσκαλεί να το χειριστείτε : Με ΕΥΓΕΝΕΙΑ και ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ. Αν ένας γονιός είναι μόνο ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ μπορεί πολύ εύκολα να οδηγηθεί στην ΕΠΙΤΡΕΠΤΙΚΟΤΗΤΑ. Αν πάλι είναι μόνο ΣΤΑΘΕΡΟΣ χωρίς καμιά αμφιβολία θα οδηγηθεί 2 / 5
στον ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟ. Ο σοφός συνδυασμός των δύο αυτών εννοιών αποτελεί τη μέθοδο που τα σημερινά παιδιά χρειάζονται. Έχουμε άραγε αναρωτηθεί πως αν φερόμασταν στους φίλους μας έτσι όπως φερόμαστε στα παιδιά μας δεν θα είχαμε φίλους; Με ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ Ο γονιός που προβληματίζεται χρειάζεται και ένα ακόμη εργαλείο. Το εργαλείο της ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ. Η παλιά τακτική που μας έκανε να εστιαζόμαστε στο «λάθος» είναι πια ξεπερασμένη. Ανήκει σε μια αυταρχική κοινωνία που μέσω της ΤΙΜΩΡΙΑΣ (Τι μωρία!) συνετίζει. Ας εστιαστούμε στο «σωστό» και ας ενθαρρύνουμε την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα. Μέσω αυτής της τακτικής θα καταφέρουμε αυτό που όλοι ποθούμε για τα παιδιά μας την ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ και την ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ. Μόνον το παιδί που ενθαρρύνεται στην προσπάθειά του, έχει τα εφόδια να προσπαθήσει κι άλλο. Ας τολμήσουμε να μάθουμε στα παιδιά μας να μην κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Το επιθυμητό αποτέλεσμα θα έρθει από μόνο του όταν του μάθουμε τον τρόπο «να ξανασηκώνεται όταν πέφτει» και όχι να «μην πέφτει». Με ΣΕΒΑΣΜΟ στην ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ Μια άλλη παράμετρος που μοιάζει να είναι δεσμευτική για πολλούς γονείς είναι η γνώση και η πείρα που διαθέτουν σαν ενήλικες. Είναι ένα εξαιρετικό χαρακτηριστικό μόνο που εξαρτάται από την οπτική που θα ειδωθεί. Μπορεί να αποτελέσει ένα λειτουργικό όσο και καταστροφικό στοιχείο στο μεγάλωμα ενός παιδιού. Αν δηλαδή ο γονιός επιβάλει στο παιδί του αυτό που εκείνος νομίζει ως εφόδιο για την επιτυχία του, αγνοώντας τη διαφορετικότητα του παιδιού του, μπορεί να αποβεί μοιραίο και για τις σχέσεις τους και για το μέλλον του παιδιού. ΣΕΒΑΣΜΟΣ στη ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ είναι το εργαλείο που οδηγεί στην επιτυχία. Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να είναι διαφορετικά από τα πρότυπα των γονιών τους. Με την βεβαιότητα ότι ΑΝΗΚΕΙ και ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ Από την στιγμή που γεννιέται ο άνθρωπος, το βασικό του μέλημα είναι να ανήκει, να αποτελεί μέρος ή μέλος του συνόλου και να είναι σημαντικός μέσα στο σύνολο αυτό. Αυτή η έννοια συχνά παρανοείται από τους γονείς με στόχο την προστασία του παιδιού. Δεν εντάσσονται λοιπόν συχνά τα παιδιά ούτε στις καθημερινές υποχρεώσεις του συνόλου (της οικογένειας αρχικά), ούτε στις αποφάσεις. Αυτό έχει σαν συνέπεια να μεγαλώνουν εστιασμένα στις δικές τους μόνο ανάγκες και επιθυμίες, με κατάληξη στο «δράμα του παραχαϊδεμένου». Αν τους δώσουμε το χώρο που τους αναλογεί, σοφά και μελετημένα ανάλογα με την ηλικία τους, θα μάθουν να ανήκουν και θα εισπράξουν τη σημαντικότητά τους. Εφόδια που είναι απαραίτητα για μια υγιή προσωπικότητα. 3 / 5
Με ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Η ισορροπία στη καθημερινότητα είναι αυτή που οδηγεί στην ψυχική υγεία. Επειδή οι περισσότεροι γονείς έχουν αποφασίσει να δουλεύουν μέχρι τελικής πτώσεως έχουν και την πεποίθηση πως κάπως έτσι πρέπει να είναι και η ζωή των παιδιών. Εξωθούνται λοιπόν τα περισσότερα παιδιά σε απίστευτα πολλές δραστηριότητες που έτσι όπως είναι δομημένες δεν αποσκοπούν παρά μόνο σε έναν ανηλεή αγώνα δρόμου γονιών παιδιών, με αντιμέτωπο το χρόνο. Το παιδί μαθαίνει μέσα απ το παιχνίδι. Αν οι γονείς κατάφερναν να καθιερώσουν ώρα παιχνιδιού σταθερά και με πρόγραμμα θα υπήρχαν αφ ενός καλύτερες σχέσεις και αφ εταίρου μεγάλη εξοικονόμηση χρήματος και χρόνου. Αν οι γονείς επέτρεπαν κάποια από τα «θέλω» και τα «θα ήθελα» όπως επιβάλουν τα «πρέπει» μπορεί η αυριανή κοινωνία να είχε πιο ισορροπημένους ενήλικες. Για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται να το επιτρέψουν βέβαια κατ αρχήν στον εαυτό τους. Με ΕΡΓΑ και ΟΧΙ ΛΟΓΙΑ Αν οι γονείς μπορούσαν να ακούσουν τον εαυτό τους για μια μέρα θα έμεναν έκπληκτοι με το πόσες άχρηστες λέξεις ξεστομίζουν. Αν ενεργούσαν περισσότερο και μιλούσαν λιγότερο, η διαφορά θα ήταν μεγάλη. Λέγονται τόσα πολλά από τους γονείς που δεν τα εννοούν πραγματικά! Αν ο γονιός εννοεί πράγματι κάτι θα ήταν καλύτερα να ενεργήσει αντί να το ανακοινώσει. Άλλωστε τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερο από αυτό που κάνουμε παρά από αυτό που λέμε. Η πράξη έχει μεγαλύτερη δύναμη από το λόγο. Με ΑΓΑΠΗ άνευ ΟΡΩΝ Ότι όλοι οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους δεν το αμφισβητεί κανείς. Το αμφισβητούν όμως τα παιδιά πολύ συχνά. Αυτό προκύπτει τις περισσότερες φορές από τις συμπεριφορές των γονιών που χρησιμοποιούν την αγάπη σαν μέσο χειραγώγησης των παιδιών. Το «σ αγαπώ γιατί έκανες αυτό ή εκείνο» δεν είναι καθόλου ίδιο με το «σ αγαπώ γι αυτό που είσαι ότι κι αν είσαι». Στη ψυχή του παιδιού δεν υπάρχει καθόλου η έννοια της αγάπης με προϋποθέσεις. Υπάρχει μόνο η απλή, αγνή, καθαρή αγάπη. Αυτή ζητά και αυτή θα ήθελε να μάθει να δίνει μέσα απ το παράδειγμα που βιώνει καθώς μεγαλώνει. Καθιερώνοντας τα παραπάνω στη καθημερινότητα είναι σχεδόν βέβαιο ότι μια άλλη εικόνα θα προκύψει. Ένας άλλος τύπος σχέσης θα διαφανεί. Εκείνη που προάγει την εμπιστοσύνη στον «Εαυτό». Αυτός που σέβεται τον εαυτό του, αδιαμφισβήτητα σέβεται και τους άλλους και οδηγείται στη συνεργασία, την ομοψυχία και τη δημιουργικότητα με γνώμονα το προσωπικό και το κοινωνικό καλό. 4 / 5
*Η Ερατώ Χατζημιχαλάκη είναι Οικογενειακή Σύμβουλος. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα άρθρα της στο www.allazo.gr 5 / 5