ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ-2

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ-2 Δρ. Ιωάννης Παπαδόπουλος Καθηγητής - papad@teilar.gr ΚΑΡΔΙΤΣΑ 2016-2017

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Η γνώση του ακριβούς υπολογισμού του κόστους της λειτουργίας μιας επιχείρησης αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες υποχρεώσεις της, καθώς είναι αυτή που θα δείχνει την πραγματική οικονομική εικόνα και γενικά τη θέση αυτής στην αγορά.

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Έτσι μπορεί, να έχουμε σχεδιάσει ένα πολύ καλό και πρωτοποριακό προϊόν, να έχουμε επενδύσει στην αγορά σύγχρονων μηχανημάτων, να χρησιμοποιούμε πολύ καλή ποιότητα πρώτης ύλης και να διαφημίζουμε το προϊόν μας, Αλλά, αν δεν ξέρουμε πως το κόστος όλων των παραπάνω δαπανών κατανέμεται στο κόστος της παραγωγής των διαφόρων προϊόντων μας Τότε, δεν θα μπορούμε να προσδιορίσουμε σωστά ούτε την τιμή πώλησης αυτών, ούτε να γνωρίζουμε την κατανομή αυτών στις διάφορες «θέσεις κόστους» για τη λήψη των κατάλληλων αποφάσεων, ούτε να έχουμε πλήρη και αληθινή εικόνα της οικονομικής λειτουργίας της επιχείρησης.

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Έτσι η κοστολόγηση αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο διεύθυνσης και ελέγχου της επιχείρησης. Άλλωστε υπάρχουν πολλά παραδείγματα επιχειρήσεων, που υπήρξαν κάποτε οικονομικά υγιείς, και παραλήψεις στον τομέα της κοστολόγησης τις οδήγησαν σε πτώχευση. Βέβαια, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις παραγωγής ξύλινων προϊόντων ή επίπλων, η πράξη έδειξε ότι δεν γίνεται σωστή κοστολόγηση από τους επιχειρηματίες, οι οποίοι στις περισσότερες περιπτώσεις είναι και ιδιοκτήτες και κατασκευαστές και πωλητές και προμηθευτές. Οι κυριότεροι λόγοι είναι: Η έλλειψη εκπαίδευσης, αλλά και της άγνοιας της σημασίας της κοστολόγησης Ο υπολογισμός γίνεται κατ εκτίμηση με βάση την εμπειρία Η δουλειά του γραφείου δεν «θεωρείται παραγωγική»

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Κοστολόγηση (accounting) με απλά λόγια είναι: ο μηχανισμός προσδιορισμού του κόστους παραγωγής ή το σύνολο των συστηματικών εργασιών που αποβλέπουν στο να συγκεντρώσουν, κατατάξουν, καταγράψουν και επιμερίσουν κατάλληλα τις δαπάνες, ώστε να προσδιοριστεί το κόστος παραγωγής ενός προϊόντος ή μιας παραγωγικής διαδικασίας. Ένα σύστημα κοστολόγησης είναι διαφορετικό, όχι μόνο για κάθε βιομηχανικό κλάδο, αλλά και μέσα στον ίδιο κλάδο πχ παραγωγής επίπλων ή και στην εξειδίκευση του κλάδου πχ έπιπλα κουζίνας, έπιπλα γραφείου, οικιακά έπιπλα κ.ά.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Ο έλεγχος της οικονομικότητας Ο προγραμματισμός Η ανάλυση κόστους / οφέλους και Η τιμολόγηση

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ Ο έλεγχος της οικονομικότητας σε είδη και θέσεις κόστους, θα οδηγήσει τον υπεύθυνο της επιχείρησης ώστε να εντοπιστεί ευκολότερα η κάθε αντιοικονομική λειτουργία έτσι ώστε: Να γίνουν ανάλογες παρατηρήσεις Να αναζητηθούν οι αιτίες Να προσδιοριστούν τα κατάλληλα μέτρα βελτίωσης της οικονομικότητας

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ, ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΪΟΝ Α ΠΡΟΪΟΝ Β ΠΡΟΪΟΝ Γ Πωλήσεις 88.050 30.070 31.690 26.290 Άμεσα υλικά 44.030 14.090 10.860 19.080 Άμεση εργασία 20.540 4.400 7.340 8.800 Γ.Β.Ε. 5.870 1.470 1.760 2.640 Κόστος παραγωγής 70.440 19.970 19.950 30.520 Μικρό κέρδος 17.610 10.100 11.740-4.230 Κέρδος % των πωλήσεων 20,0% 33,6% 37,0% -16,1% Α.Τι παρατηρείται όσον αφορά την κερδοφορία όλων και των επιμέρους προϊόντων; Β. Ποιες είναι οι προτάσεις σας για τη συνέχιση ή όχι της παραγωγής τους;

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ, ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Το μέσο μικτό κέρδος από τα προϊόντα Α και Β είναι περίπου 35% Το προϊόν Γ μειώνει το κέρδος αυτό στο 20% Αποφάσεις σχετικές με: Να ερευνηθεί ο τρόπος παραγωγής του προϊόντος Γ για να διαπιστωθούν τυχόν απώλειες. Να σταματήσει την παραγωγή του Γ. Να αυξήσει την τιμή πώλησης του Γ. Να εξακολουθήσει την παραγωγή και πώληση του Γ, επειδή έτσι διατηρούνται οι πωλήσεις του Α και του Β.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΗ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ Καθορίζεται το κόστος των παραγγελιών, των υπηρεσιών και των προϊόντων και έτσι η επιχείρηση μπορεί να ακολουθήσει μια σωστή τιμολογιακή πολιτική. Διαπιστώνεται η πηγή κάθε σπατάλης και εξακριβώνονται οι αιτίες μείωσης της αποδοτικότητας της επιχείρησης. Γίνεται αποτελεσματικότερος έλεγχος της λειτουργίας των διαφόρων τμημάτων της επιχείρησης. Συγκρίνεται το πραγματικό κόστος με αυτό που έχει προϋπολογιστεί και οι διαφορές λαμβάνονται υπόψη στους υπολογισμούς για μελλοντικές προσφορές και για τον καθορισμό των τιμών των παραγόμενων προϊόντων. Παρέχονται λογιστικά δεδομένα και έτσι είναι δυνατή η ετοιμασία καταστάσεων αποτελεσμάτων χρήσης, ισολογισμών και ταμειακής κίνησης της επιχείρησης. Στις περιπτώσεις που παράγονται περισσότερα από ένα προϊόντα, μπορεί να εξακριβωθεί ποιο απ αυτά αποφέρει το μεγαλύτερο κέρδος και ποιο αποφέρει ζημιά.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Η κοστολόγηση γίνεται πριν ακόμη ξεκινήσει να κατασκευάζεται ένα έπιπλο ή μια ξυλουργική κατασκευή με βάση το κατασκευαστικό σχέδιο του και τις προτεινόμενες προδιαγραφές του όσον αφορά το είδος των υλικών για να συντάξει τον Πίνακα Υλικών. Στη συνέχεια απαιτείται η σύνταξη του Πίνακα Εργασιών. Χρόνος εργασίας (μηχανημάτων και χειρονακτικής) Προσδιορισμός του απαιτούμενου χρόνου σε εργατοώρες και μηχανοώρες σε όλα τα στάδια παραγωγής. Το επόμενο στάδιο είναι ο υπολογισμός των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων της επιχείρησης και το ποσοστό αυτών που αντιστοιχεί στην παραγωγή του συγκεκριμένου επίπλου ή ξυλουργικής κατασκευής.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Αν προστεθούν οι δαπάνες των υλικών, της εργασίας και των Γ.Β.Ε., προκύπτει το συνολικό κόστος παραγωγής. Αν σε αυτό προστεθεί και το επιδιωκόμενο κέρδος της επιχείρησης, τότε προκύπτει η προτεινόμενη τιμή πώλησης του προϊόντος. Η τιμή αυτή είναι χωρίς τον Φ.Π.Α., τον οποίο θα πρέπει να επιβαρυνθεί ο πελάτης και να αποδοθεί στη συνέχεια από την επιχείρηση στο κράτος. Άρα στην προτεινόμενη τιμή πώλησης θα πρέπει να προστεθεί και το Φ.Π.Α.. Η τιμή αυτή είναι για παραλαβή του προϊόντος στον χώρο παραγωγής. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να συνυπολογιστεί και αυτή η δαπάνη της μεταφοράς (διανομής) στο κόστος!

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ο υπολογισμός των δαπανών κατά θέση κόστους, δηλ. στα διάφορα τμήματα της επιχείρησης τα οποία λειτουργούν όλα μαζί και δημιουργούν δαπάνες, ονομάζεται κοστολόγηση κατά θέση. Αντίστοιχα κοστολόγηση κατά φορέα είναι ο υπολογισμός των δαπανών κατά φορέα κόστους (πχ στα διάφορα παραγόμενα προϊόντα)που μπορεί σε μια επιπλοβιομηχανία να είναι οι διαφορετικοί τύποι καρεκλών, τραπεζιών, ντουλαπιών κλπ και ο κάθε τύπος καρέκλας πχ να αποτελεί ένα ξεχωριστό προϊόν.

ΕΙΔΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Συνήθως οι δαπάνες προκύπτουν κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Αν η κοστολόγηση γίνεται πριν την κατασκευή του προϊόντος λέγεται προκοστολόγηση ή κοστολόγηση προσφοράς. Απαραίτητη βέβαια προϋπόθεση για τη διεξαγωγή αυτή είναι η ύπαρξη ενός ακριβούς σχεδίου και μιας λεπτομερούς περιγραφής της απόδοσης. Χρησιμοποιούνται συνήθως χρόνοι εργασίας από προηγούμενες επανακοστολογήσεις. Κάθε προκοστολόγηση πρέπει να γίνεται με προσοχή και ακρίβεια, καθώς οι υπολογισμοί «στο περίπου» μπορεί να επιφέρουν στην επιχείρηση μεγάλες ζημιές. Έτσι μπορεί να δοθεί μια προσφορά για την πώληση ενός επίπλου ή μιας ξυλουργικής κατασκευής.

ΕΙΔΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Στην ανακοστολόγηση γίνεται έλεγχος κατά τη διάρκεια της κατασκευής του προϊόντος, οι δημιουργούμενες δαπάνες σε υλικά, εργασία και χρόνο συμφωνούν με αυτές που προϋπολογίστηκαν. Σε περίπτωση που υπάρχει απόκλιση μπορεί να πάρει κανείς μέτρα σε περιορισμένο όμως βαθμό. Αν η χρονική περίοδος κατά τη στιγμή που γίνεται η κοστολόγηση αποτελεί παρελθόν, δηλαδή γίνεται μετά την ολοκλήρωση της παραγγελίας τότε έχουμε την επανακοστολόγηση ή απολογιστική κοστολόγηση. Η επανακοστολόγηση προσφέρει τις ακριβέστερες τιμές για έναν επερχόμενο υπολογισμό τιμής.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου κοστολόγησης εξαρτάται άμεσα από το μέγεθος και το είδος της επιχείρησης. Καταλληλότερο σύστημα κοστολόγησης είναι αυτό που προσαρμόζεται στις ανάγκες της επιχείρησης, υπολογίζει με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια (πάνω από 95%) το κόστος παραγωγής και δίνει τα κατάλληλα στοιχεία που χρειάζεται η διεύθυνση της επιχείρησης να πάρει τις σωστές αποφάσεις για το μέλλον της. Τα πιο συνηθισμένα (κλασικά) συστήματα κοστολόγησης είναι: Το σύστημα της πλήρους κοστολόγησης με τη μέθοδο της απλής διαιρετικής κοστολόγησης, Το σύστημα της πλήρους κοστολόγησης με τη μέθοδο της σταθμικής διαιρετικής κοστολόγησης και Το σύστημα της πλήρους κοστολόγησης με τη χρήση συντελεστών εμμέσων εξόδων. Το σύστημα της μερικής (οριακής) κοστολόγησης. Το σύστημα της συγκριτικής κοστολόγησης.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Στην κοστολόγηση κατά φορέα διακρίνουμε την πλήρη κοστολόγηση (απλή διαιρετική και σταθμική διαιρετική κοστολόγηση) και μερική κοστολόγηση (οριακή). Η απλή διαιρετική κοστολόγηση εφαρμόζεται σε μαζική παραγωγή ή παραγωγή σε σειρά. Στην περίπτωση αυτή κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης περιόδου διαιρείται το σύνολο των δαπανών δια της ποσότητας των προϊόντων που προέκυψαν. Είναι προφανές ότι σε μια επιχείρηση που παράγει ένα μόνο προϊόν (ένας συγκεκριμένος τύπος τραπεζιού, δηλαδή (ένας φορέας κόστους) δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Συνήθως όμως ακόμη και μια επιπλοβιομηχανία που έχει εξειδικευτεί στην παραγωγή τραπεζιών αποκλείεται να παράγει μόνο ένα τύπο τραπεζιού συγκεκριμένων διαστάσεων και τίποτε άλλο. Για το λόγο αυτό σπάνια μπορεί να εφαρμοστεί η μέθοδος αυτή.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Παράδειγμα απλής διαιρετικής κοστολόγησης Ένας επιπλοποιός κατασκευάζει 1.000 τεμάχια καρεκλών το χρόνο και οι συνολικές δαπάνες της επιχείρησης (πρώτες και βοηθητικές ύλες, εργασία, απόσβεση μηχανημάτων, διοικητικά έξοδα κλπ) ανέρχονται σε 50.000 / έτος, τότε το κόστος ανά τεμάχιο καρέκλας υπολογίζεται σε 50.000/1000 = 50 / τεμάχιο.

ΠΛΗΡΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ Το σύστημα της πλήρους κοστολόγησης με τη χρήση συντελεστών εμμέσων εξόδων είναι αυτό που υπολογίζεται ένα ποσοστό % στις συνολικές δαπάνες εργασίας, ή υλικών ή στις συνολικές εργασίες των μηχανών κά που αντιστοιχεί στα Γ.Β.Ε. Τα Γ.Β.Ε. είναι έμμεσα κόστη που επιβαρύνουν τα διάφορα κέντρα κόστους με έμμεσο τρόπο, δηλαδή με βάση έναν συντελεστή επιβάρυνσης ή καταλογισμού. Παράδειγμα. Αν το άμεσο κόστος των υλικών ανέρχονται σε 14.086,57 και τα συνολικά Γ.Β.Ε. = 3.521,64, τότε ο συντελεστής Γ.Β.Ε. σε σχέση με τα υλικά θα είναι 25%, ήτοι: 3.521,64 14.086,57 25%

ΠΛΗΡΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ Αν θέλουμε να εκφράσουμε τα Γ.Β.Ε. σε σχέση με τα άμεσα εργατικά που απαιτούνται για την παραγωγή του συγκεκριμένου επίπλου, τότε αν τα άμεσα εργατικά είναι 2.347,76 και τα Γ.Β.Ε. = 1.173,88, τότε ο συντελεστής αυτός θα είναι : 1.173,88 2.347,76 50% Αν πάλι επιθυμούμε να υπολογίσουμε τα Γ.Β.Ε. σε σχέση με τις συνολικές ώρες λειτουργίας των μηχανημάτων και αυτές ανέρχονται σε 5.000 ώρες για τη συνολική ετήσια παραγωγή του προϊόντος και τα Γ.Β.Ε. σε 4.695,52, τότε ο συντελεστής αυτός θα είναι: 4.695,52 5.000 0,94 /ώρα μηχανής

ΠΛΗΡΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Συνολικά ΓΒΕ περιόδου 17.608,22 Σύνολο ωρών άμεσης εργασίας περιόδου (ΩΑΕ) 800 Συνολικά άμεσων εργατικών (ΑΕ) 4.695,52 Συνολική χρήση άμεσων υλικών περιόδου (ΑΥ) 8.804,11 Συνολικές ώρες λειτουργίας μηχανημάτων (ΩΛΜ) 1.200 Σύνολο παραγόμενων μονάδων 45 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Κόστος μονάδας Συντελεστής Συντελεστής ΓΒΕ/ΩΛΜ ΓΒΕ/ΩΑΕ 17.608,22 45 17.608,22 1.200 17.608,22 800 391,29 /μονάδα 14,67 /ΩΛΜ 22,01 /ΩΑΕ

ΠΛΗΡΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Όταν έχει επιλεγεί ο κατάλληλος συντελεστής ΓΒΕ, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί σε συγκεκριμένο κέντρο κόστους, μπορούμε να υπολογίσουμε το κόστος μονάδας όπως: Άμεσα εργατικά 80,70 Άμεσα υλικά 67,50 Αρχικό κόστος 148,20 Αν οι ώρες άμεσης εργασίας είναι 12 και ο συντελεστής ΓΒΕ/ΩΑΕ = 22,01 /ΩΑΕ, τότε 12 Χ22,01 = 264,12 Κόστος μονάδας 412,32

ΠΛΗΡΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Για την κατασκευή ενός σαλονιού έχουν καταγραφεί τα εξής οικονομικά δεδομένα: Άμεσα εργατικά 125 Άμεσα υλικά 75 Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα 22.500 /έτος Ετήσια παραγωγή σαλονιών 300 τεμ. Να βρεθεί το κόστος παραγωγής του κάθε σαλονιού Να βρεθούν ο συντελεστής ΓΒΕ/ΑΥ %. Στη συνέχεια να βρεθεί πόσο θα μεταβληθεί το κόστος παραγωγής αν χρησιμοποιηθούν νέα υλικά τα οποία είναι 10% φθηνότερα και η δαπάνη της εργασίας μειωθεί κατά 40%, λόγω αγοράς νέων μηχανημάτων αν είναι γνωστό ότι τα συνολικά ΓΒΕ και το ύψος της παραγωγής δεν μεταβάλλονται.

ΠΛΗΡΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Κόστος παραγωγής του κάθε σαλονιού 125+75+(22.500/300) = 275 Ο συντελεστής ΓΒΕ/ΑΥ %. 22.500 ΓΒΕ/ΑΥ 100% 75*300 Νέα άμεσα υλικά: 75-10% = 75-7,5=67,5 Νέα άμεσα εργατικά: 125-40% = 125-50=75 Νέο κόστος παραγωγής του κάθε σαλονιού 75+67,5+67,5 (ΓΒΕ/ΑΥ = 100%) = 210 ή Άρα μείωση του κόστους παραγωγής κατά 275-210 = 65 Ή ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΤΆ (65 * 100) / 275 = 23,6%.

ΣΤΑΘΜΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Μια επιπλοβιοτεχνία κατασκευάζει 4 τύπους καρεκλών κουζίνας σε ποσότητες 1200 1000 800 500 αντίστοιχα και οι συνολικές δαπάνες της επιχείρησης ανέρχονται σε 100.000. Αν οι αντίστοιχοι συντελεστές αναλογίας της συμμετοχής των δαπανών για κάθε τύπο καρέκλας είναι 0,6 0,8 1,2 1,4 αντίστοιχα να υπολογιστεί το ολικό κόστος ανά τύπο καρέκλας. Λύση Μοντέλο Ποσότητ α σε τεμ. Συντελεστής Υπολογιστικές μονάδες Κόστος τεμαχίου ανά τύπο Ολικό κόστος ανά τύπο 1 2 3 4 5 6 Α 0,6 1.200 720 31,446 Χ 0,6 = 18,868 22.641,51 Β 0,8 1.000 800 31,446 Χ 0,8 = 25,157 25.157,23 Γ 1,2 800 960 31,446 Χ 1,2 = 37,736 30.188,68 Δ 1,4 500 700 31,446 Χ 1,4 = 44,025 22.012,58 3.500 3.180 Ολικό κόστος 100.000,00

ΣΤΑΘΜΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Συνέχεια άσκησης Η ποσότητα (3) του κάθε τύπου καρέκλας πολλαπλασιάζεται με το συντελεστή αναλογίας (2). Το αποτέλεσμα είναι οι υπολογιστικές μονάδες (4). Το ολικό κόστος διαιρείται δια του ποσού των υπολογιστικών μονάδων 103.091,56 / 3.380 = 30,5 /υπολ.μονάδα. Με τον πολλαπλασιασμό του ποσού μιας υπολογιστικής μονάδας με το συντελεστή αναλογίας του κάθε τύπου καρέκλας παίρνουμε το κόστος ανά τεμάχιο ενός τύπου (5). Από την τιμή αυτή μπορούμε να υπολογίσουμε το ολικό κόστος ανά τύπο και τελικά το ολικό κόστος και να ελέγξουμε την ορθότητα της κοστολόγησης. Αν δεν είναι γνωστοί οι συντελεστές αναλογίας (όπως στην προηγούμενη άσκηση), τότε μπορεί να υπολογιστούν αυτοί με κάποια κριτήρια όπως πχ η τιμή διάθεσης του κάθε τύπου προϊόντος (βλ. παρακάτω άσκηση).

Μια επιπλοβιοτεχνία κατασκευάζει 3 τύπους πολυθρόνων σε ποσότητες 500, 300 και 200 αντίστοιχα ετήσια τις οποίες πουλά σε τιμές 300, 400 και 500 / τεμάχιο αντίστοιχα. Επειδή τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι αρκετά διαφοροποιημένα μπορεί το λογιστήριο της επιχείρησης να υπολογίσει τις άμεσες δαπάνες για κάθε τύπο οι οποίες είναι 150, 200 και 250 ανά τεμάχιο. Αν οι συνολικές δαπάνες της επιχείρησης ανέρχονται σε 300.000 να υπολογιστεί το ολικό κόστος ανά τύπο προϊόντος με τη μέθοδο της σταθμικής διαιρετικής κοστολόγησης. Λύση ΣΤΑΘΜΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Μοντέλ ο Ποσότη τα σε τεμ. Τιμή πώλησ ης /τεμ Δαπάνες /τεμ Άμεσες Κοινές Σύνολ ο Ολικό κόστος/ τύπο ( ) 1 2 3 4 5 6 7 Α 500 300 150 93,24 243,24 121.620 Β 300 400 200 124,32 324,32 97.297 Γ 200 500 250 155,41 405,41 81.083 300.000

ΣΤΑΘΜΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Συνέχεια της άσκησης Από τα παραπάνω δεδομένα έχουμε συνολικές δαπάνες 300.000. Το σύνολο των εσόδων υπολογίζεται από 500 Χ 300 + 300 Χ 400 + 200 Χ 500 = 150.000 + 120.000 + 100.000 = 370.000. Το σύνολο των άμεσων δαπανών υπολογίζεται από 500 Χ 150 + 300 Χ 200 + 200 Χ 250 = 75.000 + 60.000 + 50.000 = 185.000. Άρα οι συνολικές κοινές δαπάνες θα είναι: 300.000 185.000 = 115.000. Για την κατανομή των κοινών δαπανών (115.000 ) σε κάθε τύπο πολυθρόνας μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συντελεστής στάθμισης κάθε φορά η αναλογία μεταξύ της μέσης τιμής πώλησης προς το σύνολο των εσόδων από την πώληση όλων των προϊόντων. Δηλαδή θα είναι: Κατανομή κοινών δαπανών στον τύπο Α 115.000 Χ (300 / 370.000) = 93,24 /τεμ Κατανομή κοινών δαπανών στον τύπο Β:115.000 Χ (400 / 370.000) = 124,32 /τεμ Κατανομή κοινών δαπανών στον τύπο Γ: 115.000 Χ (500 / 370.000) = 155,41 /τεμ

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Άλλη μέθοδος κοστολόγησης είναι η οριακή κοστολόγηση, η οποία περιγράφεται και αναλύθηκε με τον προσδιορισμό του νεκρού σημείου και τον διαχωρισμό των συνολικών δαπανών σε σταθερές και μεταβλητές, σε συνδυασμό με τον όγκο παραγωγής. Τέλος υπάρχει και η συγκριτική κοστολόγηση και εφαρμόζεται όταν θέλουμε να συγκρίνουμε τις δαπάνες δύο ή περισσότερων μέτρων που σκοπεύει να πάρει μια επιχείρηση, ώστε να αυξήσει τα κέρδη της. Ένα παράδειγμα για μια επιχείρηση παραγωγής επίπλων αποτελεί η αγορά ενός μηχανήματος CNC, η οποία θα προκαλέσει κάποιες διαφορετικές δαπάνες και έσοδα σε διάφορες θέσεις κόστους. Το σύνολο των δαπανών και των εσόδων συγκρίνονται με αυτά που προκαλούνται χωρίς την ύπαρξη του μηχανήματος CNC, ώστε να πάρουμε ορθές αποφάσεις για την προμήθειά του ή όχι.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Στην κοστολόγηση κατασκευής επίπλων η έναρξη των υπολογισμών γίνεται από τα χρησιμοποιούμενα υλικά, τα οποία μπορεί να είναι: Τα κύρια υλικά (ξύλο μασίφ, καπλαμάς, σανίδες κάθε είδους κλπ) Συνδετικά βοηθητικά υλικά (κόλλα, γλουτολίνη, βίδες, καρφιά, τακάκια, ελατήρια, αφρός κλπ) Προπαρασκευάσματα για την επεξεργασία της επιφάνειας (μέσα καθαρισμού επιφανειών, λάκκα, γυαλόχαρτα, στόκος, θαμβωτικά μέσα κλπ) Εξοπλισμός βοηθητικών υλικών (ταινίες, κλειδιά, μεντεσέδες, λαβές, οδηγοί συρταριών κλπ) Ημιτελή προϊόντα και ξένες παροχές (προφίλ από ξύλο, αλουμίνιο ή πλαστικό, σανίδες επενδεδυμένες με πλαστικό φιλμ, γυαλί, μάρμαρο, καθρέφτες, δέρμα, ύφασμα, εργασίες ενδεχομένως ταπετσέρη, τορναδόρου, ελαιοχρωματιστή, γλύπτη κλπ)

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Πολύ σπουδαίος παράγοντας στον υπολογισμό του κόστους των υλικών είναι και η απώλεια ή φθορά ή φύρα των υλικών που δημιουργούνται κατά την επεξεργασία του ξύλου. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούν οι έννοιες της φύρας που είναι η απώλεια κοπής % σε σχέση με την ακατέργαστη ποσότητα, ενώ η προσαύξηση κοπής είναι η απώλεια κοπής % σε σχέση με την τελική ποσότητα του έτοιμου προϊόντος.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Παράδειγμα: Αν από μια σανίδα πάχους 5 cm, μήκους 5 m και πλάτους 30 cm κοπούν για την κατασκευή μιας πόρτας 2 τεμάχια διαστάσεων 2200 Χ 160 Χ 50 mm και 8 τεμάχια 600 Χ 120 Χ 50 mm θα έχουμε: Ακατέργαστη ποσότητα: 0,05 X 5 X 0,3 = 0,075 m 3 Ποσότητα τελικών προϊόντων : 2Χ 2,2 X 0,16 X 0,05 + 8 Χ 0,6 Χ 0,12 Χ 0,05 = 0,0352 + 0,0288 = 0,064 m 3 Άρα υπάρχει απώλεια κοπής 0,075-0,064 = 0,011 m 3 Τότε η φύρα θα είναι: (0,011 Χ 100) / 0,075 = 14,66% Και η προσαύξηση κοπής θα είναι: (0,011 X 100) / 0,064 = 17,18%

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Πρακτικά για να υπολογιστεί το κόστος των υλικών πχ. ενός επίπλου χρησιμοποιούνται κατάλογοι υλικών στους οποίους περιγράφονται για κάθε ένα από αυτά: Η χρήση Το είδος του ξύλου Ο αριθμός των τεμαχίων Η τελική διάσταση μήκος σε mm Η τελική διάσταση πλάτος σε mm Το τελικό πάχος σε mm Η επιφάνεια σε m 2 Το αρχικό πάχος σε mm Ο όγκος σε m 3 Τα άχρηστα τεμάχια % Η επιφάνεια μαζί με την προσαύξηση της φύρας σε m 2 ή m 3 Η τιμή ανά μονάδα επιφάνειας ή όγκου (αν πρόκειται πχ για μελαμίνη ή μασίφ ξύλο) Η τιμή για την υπολογιζόμενη ποσότητα σε. Χρησιμοποιούνται ακόμη ανάλογα και κατάλογοι για τον υπολογισμό των άχρηστων κομματιών ανά χρήση και κατάλογοι εξαρτημάτων και εξοπλισμού.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Κοστολόγηση κύριων υλικών Α / Α Περιγραφή τεμαχίου Είδος ξυλείας Αριθμός τεμαχίω ν Μήκο ς (mm) Τελικές διαστάσεις Πλάτο ς (mm) Πάχο ς (mm) Επιφάνεια Όγκος (m 2 ή m 3 ) Συντελεστή ς απώλειας υλικού % Τελική χρήση πρώτης ύλης (m 2 ή m 3 ) Τιμή αγοράς /m 2 /m 3 Ολική τιμή σε 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 Καπάκι Καπλαμ άς 2 Πόδια Οξιά μασίφ 3 Τραβέρσα Οξιά μασίφ 4 Τραβέρσα Οξιά μασίφ 5 Πήχεις Οξιά μασίφ 6 Πήχεις Οξιά μασίφ 1 1200 800 (20) 0,96 15% 1,104 15,0 0 4 750 50 50 0,0075 20% 0,009 750,00 6,75 2 1000 50 20 0,0020 2 600 50 20 0,0012 2 1200 20 20 0,00096 2 800 20 20 0,00064 16,56 0,0032 20% 0,004 750,00 3,00 0,0016 25% 0,002 1000,00 2,00 Ολικό ποσό 28,31

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Κοστολόγηση βοηθητικών υλικών Α/Α Είδος υλικού Μονάδες Ποσότητ α Τιμή μονάδας Συνολικ ή τιμή 1 Κόλλα Kgr 0,30 8,00 2,40 2 Βίδες Kgr 0,05 5,00 0,25 3 Γυαλόχαρτο τεμ 10,00 0,15 1,50 4 Πλαστικό βερνίκι Kgr 1,20 15,00 18,00 5 Σίλερ Kgr 0,50 15,00 7,50 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΤΙΜΗ 29,65 Επομένως η κοστολόγηση των χρησιμοποιηθέντων υλικών για την κατασκευή Επίπλου είναι το τελικό άθροισμα των δύο παραπάνω πινάκων, ήτοι 57,96.

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Μετά την κοστολόγηση των υλικών, επόμενο σημαντικό βήμα είναι η κοστολόγηση της εργασίας, η οποία αποτελεί και το πιο δύσκολο, κοπιαστικό και επισφαλέστερο μέρος και πρέπει να διαχωριστεί σε αυτές που έχουν άμεση σχέση με την παραγωγή και σε αυτές που έχουν έμμεση σχέση με την παραγωγή. Ως άμεσες εργασίες χαρακτηρίζονται η κοπή, το πλάνισμα, το τορνάρισμα, η κατασκευή καπλαμά, η βαφή κλπ., ενώ ως έμμεσες χαρακτηρίζονται η διεύθυνση, ο έλεγχος, η διοίκηση, καθώς και αυτές που είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση μιας παραγγελίας όπως εργασία στην αποθήκη ξύλου, φροντίδα μηχανών. Οι έμμεσες αμοιβές χαρακτηρίζονται και ως αμοιβές λειτουργικών εξόδων. Οι αμοιβές για αργίες, άδεια, ασθένεια δεν είναι άμεσα υπολογίσιμες και ονομάζονται κοινωνικές αμοιβές και ανήκουν στα γενικά έξοδα.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ένα παράδειγμα της πορείας των εργασιών για την κατασκευή μιας δίφυλλης ντουλάπας που πρέπει να καταγραφούν και να υπολογιστεί ο χρόνος εργασίας ώστε να υπολογιστεί το τελικό συνολικό κόστος κατασκευής αυτής δίνεται παρακάτω Προπαρασκευή εργασίας (αποδοχή εργασίας, κατασκευή σχεδίου, κατασκευή καταλόγου ξύλου) Προπαρασκευή μηχανών (αλλαγή δίσκου, ρύθμιση απόστασης δισκοπρίονου, τοποθέτηση εξαρτημάτων φρέζας, ρύθμιση ταχύτητας, τοποθέτηση τρυπανιού κλπ) Επιλογή και κοπή και πλάνισμα μασίφ ξύλου Ετοιμασία πλακάζ και διακοσμητικών λωρίδων Κοπή πλακών (επιλογή, έλεγχος, διαχωρισμός, κοπή) Κόλλημα άκρων, ακριβές φρεζάρισμα Αλφάδιασμα επιφανειών Προπαρασκευή καπλαμά (επιλογή, ταίριασμα και κόλλημα) Κατασκευή καπλαμά, κοπή άκρων (ανάδευση κόλλας, επίστρωση, πίεση επιφανειών, κοπή) Τελική μορφοποίηση Σχεδίαση και σημάδεμα Τοποθέτηση τάκων στον κορμό Τρυπήματα για ρεζέδες, κλειδαριές, στηρίγματα συρταριών

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Κατασκευή πατούρας στην πλάτη Λείανση άκρων και επιφανειών Επίστρωση κόλλας στον κορμό Ταίριασμα και στερέωση πλάτης Τοποθέτηση πορτών Επίστρωση κόλλας στα διακοσμητικά πηχάκια Προπαρασκευή για κατεργασία επιφάνειας (ξεβίδωμα εξοπλισμού, λείανση, στρογγύλεμα άκρων, ξεσκόνισμα) Κατεργασία επιφάνειας (πρώτο βάψιμο, ενδιάμεση λείανση, ξεσκόνισμα, διόρθωμα, τελικό βάψιμο) Τελείωμα (Τοποθέτηση πλάτης, ράβδου για τα ρούχα, εξοπλισμού, ετοιμασία για παράδοση)

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Σε κάθε μια από τις παραπάνω φάσεις θα πρέπει να υπολογιστεί ο απαιτούμενος χρόνος εργασίας για την προπαρασκευή και την εκτέλεση τόσο του επιπλοποιού και του βοηθού του, όσο και της απασχόλησης των μηχανημάτων και των παραγόμενων ποσοτήτων σε κάθε ενδιάμεση φάση. Οι χρόνοι αναμονής για ορισμένες εργασίες όπως στέγνωμα της κόλλας δεν πρέπει να προσμετρούνται, καθώς το χρόνο αυτό ο τεχνίτης μπορεί να απασχοληθεί σε άλλη φάση εργασίας.

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α/Α Φάση εργασίας Συνολικός χρόνος απασχόλησης μηχανημάτων σε min Συνολικός χρόνος απασχόλησης χειρονακτικής εργασίας σε min Τεχνίτη Εργατών 1 Προπαρασκευή εργασίας 20 5 2 Προπαρασκευή μηχανών 5 3 Επιλογή και κοπή και πλάνισμα μασίφ ξύλου 4 Ετοιμασία πλακάζ και διακοσμητικών λωρίδων 5 5 15 5 10 5 Κοπή πλακών 3 5 6 Κόλλημα άκρων, ακριβές φρεζάρισμα 2 5 10 7 Αλφάδιασμα επιφανειών 5 8 Προπαρασκευή καπλαμά 15 9 Κατασκευή καπλαμά, κοπή άκρων 5 10 5 10 Τελική μορφοποίηση 10 10

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α/Α Φάση εργασίας Συνολικός χρόνος απασχόλησης μηχανημάτων σε min Συνολικός χρόνος απασχόλησης χειρονακτικής εργασίας σε min Τεχνίτη 11 Σχεδίαση και σημάδεμα 10 Εργατών 12 Τρυπήματα 5 10 13 Κατασκευή πατούρας 5 5 14 Λείανση άκρων και επιφανειών 10 15 15 Επίστρωση κόλλας 5 16 Ταίριασμα και στερέωση καπακιού 17 Επίστρωση κόλλας στα διακοσμητικά πηχάκια 18 Προπαρασκευή για κατεργασία επιφάνειας 19 Κατεργασία επιφάνειας 10 20 Τελείωμα 10 5 10 5 10

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α/Α Φάση εργασίας Συνολικός χρόνος απασχόλησης μηχανημάτων σε min Συνολικός χρόνος απασχόλησης χειρονακτικής εργασίας σε min Τεχνίτη Εργατών ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ σε min 40 90 140 Συνολικός χρόνος σε ώρες 0,67 h 1,5 h 2,3 h Δαπάνη ανά ώρα εργασίας 15 /h* 12 /h* 7,5 /h* Συνολική δαπάνη 10,05 18,0 17,25 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΑΠΑΝΗ 45,3

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ Όλα τα έξοδα πλην αυτά των υλικών και της εργασίας για την παραγωγή ενός προϊόντος μπορούν να περιγραφτούν και ως γενικά έξοδα. Είναι δε αυτά που προαναφέρθηκαν και μπορούν όμως να καταγραφούν σε: Έμμεσα ημερομίσθια και μισθοί Αμοιβές για αργίες Αμοιβή κατά την άδεια Πληρωμή μισθού σε περίπτωση ασθένειας Συμμετοχή εργοδότη στις κοινωνικές ασφαλίσεις Συνδρομές σε επαγγελματικές ενώσεις και ταμεία Επίδομα άδειας Άλλα κοινωνικά έξοδα Έξοδα για φορτηγά και αυτοκίνητα της επιχείρησης Φόροι της επιχείρησης Ασφάλειες Έξοδα κτιρίου Έξοδα διοίκησης Έξοδα ενέργειας Επιδιορθώσεις και συντηρήσεις Αποσβέσεις, Ενοίκιο Τόκοι για το αναγκαίο στην επιχείρηση κεφάλαιο Τεκμαρτή αμοιβή του επιχειρηματία για διευθυντική εργασία

ΕΣΟΔΑ & ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Το εισόδημα (income, revenue, earning) μιας παραγωγικής ή και εμπορικής επιχείρησης ξύλου ή επίπλου σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκύπτει είτε από την εργασία (πχ. αποζημίωση επιχειρηματία και μετόχων), είτε από το κεφάλαιο (ενοίκια, τόκοι κά) είτε από την επιχειρηματικότητα (διανομή κερδών, μερίσματα κά). Το εισόδημα γενικά διακρίνεται σε ακαθάριστο (gross income) και σε καθαρό (net income). Το πρώτο περιέχει όλα τα παραγωγικά έξοδα (συνολικό κόστος παραγωγής) για μια παραγωγική επιχείρηση ή όλα τα λειτουργικά έξοδα για μια εμπορική επιχείρηση. Το ακαθάριστο εισόδημα ταυτίζεται ουσιαστικά με ακαθάριστα έσοδα (company earnings) της επιχείρησης που προκύπτουν από την πώληση των παραγόμενων επίπλων ή προϊόντων ξύλου. Τα ακαθάριστα έσοδα ταυτίζονται και με τον κύκλο εργασιών (τζίρο) της επιχείρησης.

ΕΣΟΔΑ & ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Το καθαρό εισόδημα προκύπτει αν από συνολικά παραγωγικά έξοδα ή λειτουργικά έξοδα αντίστοιχα, αφαιρεθούν οι συνολικές δαπάνες. Βέβαια το καθαρό εισόδημα διακρίνεται με τη σειρά του σε αυτό προ και μετά της φορολογίας του. Όλες οι επιχειρήσεις φορολογούνται με βάση τα ακαθάριστα κέρδη τους. Η φορολογία εισοδήματος επιχειρήσεων (corporate income taxes) είναι ουσιαστικά ο φόρος επί των κερδών των ανωνύμων εταιρειών (Α.Ε.), ο οποίος είναι αναλογικός και σύμφωνα με οικονομετρικές μελέτες συμπεριλαμβάνεται στο κόστος παραγωγής και μετακυλίεται στις τιμές των παραγόμενων επίπλων ή προϊόντων ξύλου. Για τις εμπορικές επιχειρήσεις ξύλου επίπλου η φορολογία του εισοδήματος διαφοροποιείται ανάλογα με τη νομική μορφή της επιχείρησης.

ΕΣΟΔΑ & ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Έτσι το κέρδος των ατομικών επιχειρήσεων φορολογείται μαζί με τα εισοδήματα από άλλες πηγές του επιχειρηματία και μετά την αφαίρεση τυχόν εκπτώσεων που προβλέπονται από νομοθεσία και φυσικά με βάση την ισχύουσα φορολογική κλίμακα. Πάνω από 40.000 ο συντελεστής φορολόγησης είναι 45%. Το κέρδος των ετερόρρυθμων εταιρειών και Α.Ε. φορολογείται με συντελεστή 29%. https://www.taxexperts.gr/%ce%b5%cf%81%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%b5%ce %AF%CE%B1/%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%83% CF%84%CE%AD%CF%82- %CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CF%8 2

ΕΣΟΔΑ & ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Ως φόρος θεωρείται και αυτός της προστιθέμενης αξίας γνωστός ως Φ.Π.Α. (value added tax). Ουσιαστικά ο Φ.Π.Α. είναι μια φορολογία των καταναλωτών και χρεώνεται σε αυτούς για τα διάφορα προϊόντα που αγοράζουν. Το ύψος του φόρου αυτού καθορίζεται από το Υπουργείο Οικονομικών και η είσπραξή του γίνεται από τις επιχειρήσεις που διαθέτουν τα προϊόντα τους στους πελάτες και αυτές με τη σειρά τους το καταθέτουν στο Τμήμα ΦΠΑ της Εφορίας. Έτσι κατά την κοστολόγηση της παραγωγής των προϊόντων ο ΦΠΑ δεν χρεώνεται ως συντελεστής κόστους και κατά τον υπολογισμό της τιμής του επίπλου όλες οι δαπάνες χρησιμοποιούνται χωρίς τον ΦΠΑ. Αυτός προστίθεται στην τελική τιμή και αναφέρεται ξεχωριστά και σήμερα είναι 24% για τα έπιπλα και την πώληση της πριστής ξυλείας. Καθαρή τιμή + ΦΠΑ = Μικτή τιμή πώλησης Παράδειγμα: Αν η καθαρή τελική τιμή πώλησης μιας τραπεζαρίας είναι 1.200, τότε ο ΦΠΑ (24%) που πρέπει να προστεθεί στην παραπάνω τιμή θα είναι: 1200 + (1.200 * 24%) = 1.200 + 288 = 1.488.

ΑΣΚΗΣΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Ένας σχεδιαστής ξύλινων επίπλων δημιουργεί ένα νέο σχέδιο μιας δρύινης ντουλάπας και για να ολοκληρώσει την πρότασή του προς τη διεύθυνση της εταιρίας στην οποία εργάζεται απομένει να κάνει την προκοστολόγηση του προϊόντος. Για το σκοπό αυτό κάνει τους παρακάτω υπολογισμούς δαπανών: 1. Κύρια υλικά (σύμφωνα με τον κατάλογο υλικών) 450 2. Εξοπλισμός (πόμολα, μηχανισμοί, στηρίγματα ραφιών, κλπ) 150 3. Υλικά επιφάνειας (λάκκα κλπ) 100 4. Βοηθητικά υλικά (κόλλα, βίδες κλπ) 80 5. Χρόνος κατασκευής με χρήση των μηχανών 5 ώρες 6. Χρόνος κατασκευής με χρήση εργατικών χεριών 12 ώρες 7. Γενικά έξοδα (αποσβέσεις, έξοδα κτιρίου, διοίκησης, ενέργειας κλπ) υπολογίζονται σε ποσοστό 20% στα έξοδα υλικών και 200 % στην εργασία απασχόλησης των μηχανημάτων και 150% στις δαπάνες εργατικών χεριών. Αν η τιμή του ωρομισθίου για τη χειρονακτική εργασία υπολογίζεται σε 8,5 /ώρα (συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών ΙΚΑ, των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα και επιδόματος άδειας), η δε δαπάνη απασχόλησης μηχανημάτων σε 15,0 /ώρα εργασίας, αν το επιδιωκόμενο κέρδος από την πώληση του προϊόντος είναι 20% επί των συνολικών εξόδων παραγωγής, και ο Φ.Π.Α. είναι 24%, τότε να υπολογιστεί η προτεινόμενη τιμή πώλησης του προτεινόμενου προϊόντος.

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Α/Α ΕΙΔΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΠΟΣΟ ΣΕ 1 Κύρια υλικά 450 2 Εξοπλισμός 150 3 Υλικά επιφάνειας 100 4 Βοηθητικά υλικά 80 5 Δαπάνη κατασκευής με χρήση των μηχανών 5 ώρες Χ 15 /ώρα = 6 Δαπάνη κατασκευής με χρήση εργατικών χεριών 12 ώρες Χ 8,5 /ώρα = 7 Γενικά έξοδα 20% στα έξοδα υλικών Χ 450 = 200 % στην εργασία μηχανημάτων Χ 75 100% στις δαπάνες εργατικών χεριών Χ 102 ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ 1.299,00 ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟ ΚΕΡΔΟΣ 20% 259,80 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ ΧΩΡΙΣ ΦΠΑ (24%) 1.558,80 /ΤΕΜ ΦΠΑ (24%) = 374,1 Η ΤΙΜΗ ΑΓΟΡΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΕΛΑΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΦΠΑ (24%) ΘΑ ΕΙΝΑΙ: 1.932,9 /ΤΕΜ 75 102 90 150 102

ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Κατά τον απολογισμό στο τέλος ενός έτους διαπιστώθηκε ότι μια ξυλοβιομηχανία παραγωγής πριστής ξυλείας ελάτης, βρέθηκε ότι πραγματοποίησε πωλήσεις 7.500 κμ με συνολικά ακαθάριστα έσοδα 2.500.000. Αντίστοιχα οι δαπάνες που πραγματοποίησε παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα:

ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΙΔΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΠΟΣΟ (Σε ) 1. Αγορές πρώτων και βοηθητικών υλών 1.500.000 2. Αμοιβές εργατών 130.000 3. Μισθοί διοικητικών υπαλλήλων 25.000 4. Εργοδοτικές εισφορές ΙΚΑ 50.000 5. Αποζημιώσεις επιχειρηματία 44.000 6. Αποζημιώσεις τρίτων 1.500 7. Αποσβέσεις κτιρίων 7.500 8. Αποσβέσεις μηχανημάτων 10.800 9. Αποσβέσεις μεταφορικών μέσων 4.000 10. Αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού 300 11. Επισκευές και συντηρήσεις μηχανημάτων και μέσων 18.000 12. Έξοδα κίνησης, μεταφοράς υλικών πρώτων υλών 90.000 13. Ασφάλιστρα (κτιρίων και μηχανών) 9.000 14. Έξοδα διαφήμισης 3.000 15. Έξοδα λογιστή 1.200 16. Δαπάνες ενέργειας λειτουργίας μηχανών (ΔΕΗ) 20.000 17. Συνδρομές σε επαγγελματικές οργανώσεις 400 18. Γραφική ύλη υλικά γραφείων 400 19. Φόρος εισοδήματος 35.000

ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Το κεφάλαιο που έχει επενδυθεί στην επιχείρηση ανέρχεται στο ποσό των 3.000.000 (2.000.000 η αξία των μηχανημάτων και 1.000.000 των κτιριακών εγκαταστάσεων), ενώ οι κτιριακές εγκαταστάσεις έχουν εγκατασταθεί σε οικόπεδο 5 στρεμμάτων, η σημερινή αξία του οποίου ανέρχεται σε 150.000 / στρ. Ακόμη το πάγιο ενεργητικό κεφάλαιο αυτής ανέρχεται σε 170.000. Αν το μέσο επιτόκιο των κεφαλαίων που χρησιμοποιούνται στην επιχείρηση είναι 2,5% να γίνει η κοστολόγηση στις θέσεις κόστους: εργασία μηχανών χειρονακτική εργασία υλικά διοίκηση.

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ Στην αρχή πρέπει να γίνει ο διαχωρισμός των δαπανών σε άμεσες για κάθε θέση κόστους και σε κοινές για ορισμένες ή όλες τις θέσεις κόστους. Οι θέσεις κόστους που καθορίστηκαν από την άσκηση και ζητείται να επιμεριστούν οι δαπάνες είναι 4 (εργασία μηχανών χειρονακτική εργασία υλικά διοίκηση). Α. Αρχική κατανομή δαπανών για κάθε θέση κόστους

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΙΔΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΠΟΣΟ (Σε ) ΘΕΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ 1. Αγορές πρώτων και βοηθητικών υλών 1.500.000 2. Αμοιβές εργατών 130.000 3. Μισθοί διοικητικών υπαλλήλων 25.000 4. Εργοδοτικές εισφορές ΙΚΑ 50.000 5. Αποζημιώσεις επιχειρηματία 44.000 6. Αποζημιώσεις τρίτων 1.500 7. Αποσβέσεις κτιρίων 7.500 8. Αποσβέσεις μηχανημάτων 10.800 9. Αποσβέσεις μεταφορικών μέσων 4.000 10. Αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού 300 11. Επισκευές και συντηρήσεις μηχανημάτων και μεταφορικών 18.000 μέσων 12. Έξοδα κίνησης, μεταφοράς υλικών αγαθών πρώτων υλών 90.000 Υλικά Χειρονακτική εργασία Διοίκηση Κοινές (Χειρονακτική εργασία και διοίκηση Διοίκηση Υλικά Διοίκηση Εργασία μηχανών Εργασία μηχανών Διοίκηση Εργασία μηχανών Διοίκηση

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΙΔΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΠΟΣΟ (Σε ) ΘΕΣΗ ΕΙΔΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΙΔΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΠΟΣΟ (Σε ) ΠΟΣΟ ΘΕΣΗ (Σε ) ΘΕΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ 13. Ασφάλιστρα (κτιρίων και μηχανών) 9.000 14. Έξοδα διαφήμισης 3.000 15. Έξοδα λογιστή 1.200 16. Δαπάνες ενέργειας λειτουργίας μηχανών (ΔΕΗ) 20.000 17. Συνδρομές σε επαγγελματικές οργανώσεις 400 18. Γραφική ύλη υλικά γραφείων 400 19. Φόρος εισοδήματος 35.000 Κοινές (εργασία μηχανών και διοίκηση) Διοίκηση Διοίκηση Εργασία μηχανών Διοίκηση Διοίκηση Κοινές (σε όλες τις θέσεις κόστους)

Β. Κατανομή κοινών δαπανών για κάθε θέση κόστους 1. Οι εργοδοτικές εισφορές ΙΚΑ (50.000 ) αφορούν την εργασία τόσο των εργατών, όσο και των διοικητικών υπαλλήλων. Με κριτήριο την αναλογία των αμοιβών εργατών και διοικητικού προσωπικού είναι: Εργοδοτικές εισφορές εργατών 130.000 * 50.000 /(130.000 + 25.000) = 41.935 και Εργοδοτικές εισφορές υπαλλήλων 25.000 * 50.000 /(130.000 + 25.000) = 8.065 Τα ασφάλιστρα (9.000 ) αφορούν τόσο τα μηχανήματα, όσο και τις κτιριακές εγκαταστάσεις της διοίκησης. Εδώ κριτήριο επιμερισμού μπορεί να είναι η αναλογία της συνολικής αξίας των μηχανημάτων και των κτιριακών εγκαταστάσεων (2.000.000 και 1.000.000 αντίστοιχα) Ασφάλιστρα μηχανημάτων 2.000.000 * 9.000 /(2.000.000 + 1.000.000) = 6.000 και Ασφάλιστρα κτιρίων 1.000.000 * 9.000 /(2.000.000 + 1.000.000) = 3.000 ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ

3. Ο φόρος εισοδήματος (35.000 ) προέρχεται από την απασχόληση όλων των συντελεστών παραγωγής και επομένως πρέπει να επιμεριστεί σε όλες τις θέσεις κόστους. Εδώ ένα κριτήριο επιμερισμού μπορεί να είναι οι αναλογίες των συνολικών άμεσων δαπανών όλων των θέσεων κόστους που ανέρχονται σε: Συνολικές άμεσες δαπάνες εργασίας μηχανών: 10.800+4.000+18.000+20.000 = 52.800 Συνολικές άμεσες δαπάνες χειρονακτικής εργασίας: 130.000 Συνολικές άμεσες δαπάνες υλικών: 1.500.000+1.500 = 1.501.500 Συνολικές άμεσες δαπάνες διοίκησης: 25.000+44.000+7.500+300+90.000+3.000+ 1.200+400+400 = 171.800 Επομένως ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 52.800 Φ.E. μηχανών: * 35.000 996, 52.800 130.000 1.501.500 171.800 130.000 Φ.E. χειρ. εργ: * 35.000 2.450, 52.800 130.000 1.501.500 171.800 1.501.500 Φ.E. υλικών: * 35.000 28.325, 52.800 130.000 1.501.500 171.800 171.800 Φ.E. διοίκησης: * 35.000 3.229, 52.800 130.000 1.501.500 171.800

Γ. Υπολογισμός των τόκων 1. Υπολογισμός τόκων από το κεφάλαιο που έχει επενδυθεί 3.000.000 *0,025 37.500 2 ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 2. Υπολογισμός τόκων από το κεφάλαιο αξίας οικοπέδου 5 στρ. Χ 150.000 /στρ Χ 0,025 = 18.750 Υπολογισμός κυκλοφοριακού κεφαλαίου 1.500.000+130.000+25.000+50.000+44.000+1.500+7.500+10.800+ 4.000+300+18.000+90.000+9.000+3.000+1.200+20.000+400+400+ 35.000 = 1.949.300 1.949.300 2 * 0,025 24.366 3. Υπολογισμός τόκων κυκλοφοριακού κεφαλαίου Σύνολο τόκων: 37.500+18.750+24.366=80.616

4. Κατανομή τόκων στις θέσεις κόστους Το σύνολο των τόκων (84.366 ) που προέρχεται από τους τόκους του κεφαλαίου επένδυσης, του κεφαλαίου οικοπεδικής αξίας και του κυκλοφοριακού κεφαλαίου πρέπει να επιμεριστεί σε όλες τις θέσεις κόστους. Και εδώ το κριτήριο επιμερισμού μπορεί να είναι οι αναλογίες των συνολικών άμεσων δαπανών όλων των θέσεων κόστους που υπολογίστηκαν για την κατανομή του φόρου εισοδήματος: Επομένως ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ 52.800 Τόκοι μηχανών: *80.616 2.293, 52.800 130.000 1.501.500 171.800 130.000 Τόκοι χειρ. εργ: *80.616 5.646, 52.800 130.000 1.501.500 171.800 1.501.500 Τόκοι υλικών: *80.616 65.210, 52.800 130.000 1.501.500 171.800 171.800 Τόκοι διοίκησης: *80.616 7.467, 52.800 130.000 1.501.500 171.800

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ Δ. Τελικός πίνακας κατανομής δαπανών κατά θέσεις κόστους ΠΟΣΟ ΚΥΡΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΙΔΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ (Σε ) Εργασία Χειρον. Υλικά Διοίκηση μηχανών εργασία 1. Αγορές πρώτων και βοηθητικών υλών 1.500.000 1.500.000 2. Αμοιβές εργατών 130.000 130.000 3. Μισθοί διοικητικών υπαλλήλων 25.000 25.000 4. Εργοδοτικές εισφορές ΙΚΑ 50.000 41.935 8.065 5. Αποζημιώσεις επιχειρηματία 44.000 44.000 6. Αποζημιώσεις τρίτων 1.500 1.500 7. Αποσβέσεις κτιρίων 7.500 7.500 8. Αποσβέσεις μηχανημάτων 10.800 10.800 9. Αποσβέσεις μεταφορικών μέςων 4.000 4.000 10. Αποσβέσεις επίπλων και λοιπού εξοπλισμού 300 300 11. Επισκευές - συντηρήσεις μηχανημάτων & 18.000 18.000 μέσων

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ Δ. Τελικός πίνακας κατανομής δαπανών κατά θέσεις κόστους ΠΟΣΟ ΚΥΡΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΙΔΟΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ (Σε ) Εργασία Χειρον. Υλικά Διοίκηση μηχανών εργασία 12. Έξοδα κίνησης, μεταφοράς υλικών 90.000 90.000 πρώτων υλών 13. Ασφάλιστρα (κτιρίων και μηχανών) 9.000 6.000 3.000 14. Έξοδα διαφήμισης 3.000 3.000 15. Έξοδα λογιστή 1.200 1.200 16. Δαπάνες ΔΕΗ ΟΤΕ ΔΕΥΑ 20.000 20.000 17. Συνδρομές σε επαγγελματικές οργανώσεις 400 400 18. Γραφική ύλη υλικά γραφείων 400 400 19. Φόρος εισοδήματος 35.000 996 2450 28325 3.229 20. Τόκοι 80.616 2.293 5.646 65.210 7.467 ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ 2.034.466 40.855 180.296 1.598.103 215.212 ΠΟΣΟΣΤΟ 100,0% 2,1% 8,9% 78,5% 10,5%

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ Από τον παραπάνω πίνακα φαίνεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής στις δαπάνες της επιχείρησης έχει η προμήθεια πρώτων και βοηθητικών υλών και μάλιστα σε ποσοστό 78,5%. Διοίκηση 10,5% Εργασία μηχανών 2,1% Χειρονακτικ ή εργασία 8,9% Υλικά 78,5%

ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ Ακόμη από την ανάλυση του αποτελέσματος της επιχείρησης φαίνεται ότι: Έσοδα από πωλήσεις προϊόντων 2.500.000 Πάγιο ενεργητικό κεφάλαιο επιχείρησης 170.000 ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣΟΔΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 2.670.000 ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΙΣΗΣ 2.034,466 ΚΑΘΑΡΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 635.534

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Δρ. Ιωάννης Παπαδόπουλος Καθηγητής - papad@teilar.gr