Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Τίτλος: Ιστορίες δωματίων Βαθμίδα: 2 Τάξη: Ε Διάρκεια: 6 Χ 80 Περιγραφή Ενότητας Οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα από διάφορες δραστηριότητες που αφορούν στο δωμάτιό τους επιχειρούν να κατανοήσουν θέματα ταυτότητας και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Μέσα από πειραματισμούς με διάφορα ανακυκλώσιμα κυρίως υλικά, κατασκευάζουν δωμάτια και αντικείμενα για το δωμάτιό τους. Οικολογία Σχολείου Πλαίσιο μάθησης/ιδιαιτερότητες σχολείου και κοινότητας: Το σχολείο είναι αστικό με εργαστήριο εικαστικής αγωγής το οποίο που διαθέτει ηλεκτρονικό υπολογιστή, μόνιμο βιντεοπροβολέα και οθόνη προβολής. Προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες, ενδιαφέροντα και ιδιαιτερότητες των παιδιών: Τα παιδιά της συγκεκριμένης τάξης έχουν αρκετές εμπειρίες με υλικά και τεχνικές. Μπορούν να συνεργαστούν με σχετική ευκολία και είναι πολύ δημιουργικά. Θεματική Περιοχή: Χώρος - Τόπος Ζήτημα: Το δωμάτιό μου Στοιχεία από τον Πυρήνα: Μορφολογικά στοιχεία: Γραμμή, σχήμα, χρώμα, υφή Δομικά στοιχεία: τοποθέτηση, μέγεθος, χώρος Νοηματικά στοιχεία: αφήγηση ιστοριών, έκφραση συναισθημάτων Τεχνικές: Σχέδιο, ζωγραφική, Κολάζ, φωτοκολάζ, εγκατάσταση στο χώρο Μέσα Υλικά: Λαδοπαστέλ, χρωματιστά μολύβια, άχρηστα υλικά, μαρκαδόροι, χαρτί μέτρου, ακρυλικές μπογιές, εφημερίδες, περιοδικά, κασόνια. Πηγές: Αντίγραφα εικαστικών έργων Bίντεο και εικόνες από www.youtube.com: http://www.youtube.com/watch?v=4ho7hzovbze http://www.youtube.com/watch?v=xemweiavi8q http://www.youtube.com/watch?v=lhbst2xhehw 1
Στόχοι Ενότητας (Γνώσεις και Εμπειρίες, Δεξιότητες, Στάσεις) Οι μαθητές/τριες να: Στόχοι πυρήνα 1) δομούν, τροποποιούν και μετασχηματίζουν υλικά, εικόνες και αντικείμενα με τη χρήση διαφόρων εργαλείων, μέσων και τεχνικών. 2) δημιουργούν έργα δύο (ζωγραφικά έργα) και τριών διαστάσεων (κατασκευές) μέσα από διερεύνηση υλικών, μέσων και ιδεών. 3) αναγνωρίζουν τα εικαστικά στοιχεία στα δικά τους έργα, των συμμαθητών/τριών τους και του καλλιτέχνη Βίνσεντ Βαν- Γκογκ 4) παρουσιάζουν, εξηγούν τις διαδικασίες, επιλογές και το τελικό αποτέλεσμα της δημιουργίας τους Στόχοι έννοιας κλειδί Αειφόρος Ανάπτυξη-Περιβάλλον 5) εκφράζουν εικαστικά τα συναισθήματα και τις εμπειρίες τους για τον προσωπικό τους χώρο. 6) κατανοούν και σέβονται τη διαφορετικότητα του κάθε ατόμου. 7) κατανοούν ότι μπορούν να αλλάξουν το περιβάλλον τους επιδιώκοντας τη βελτίωση του προσωπικού τους χώρου. 8) συνεργάζονται με τα μέλη της ομάδας και συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τη δημιουργία των εικαστικών τους έργων 9) έρχονται σε επαφή με το έργο του καλλιτέχνη Βίνσεντ Βαν-Γκογκ και αντιλαμβάνονται τη σύνδεσή του καλλιτέχνη με το έργο του. Πορεία Ενότητας ΜΑΘΗΜΑ 1: Ανάκληση εμπειριών/συναισθημάτων Προβληματισμός Έμφαση στους Στόχους 2, 5 1) Παιχνίδια: α) Παντομίμα: Οι μαθητές/τριες καλούνται να μαντέψουν τη λέξη δωμάτιο την οποία ένας συμμαθητής τους προσπαθεί να παρουσιάσει με κινήσεις του σώματός του. β) Θεατρικό παιχνίδι Στο δωμάτιό μου : Με τη χρήση υφασμάτων και κίνησης, τα παιδιά δείχνουν πως περνούν μια μέρα στο δωμάτιό τους. 2) Συζήτηση Τα παιδιά περιγράφουν τα δωμάτιά τους (μέγεθος, χρώματα, έπιπλα, αντικείμενα, διακόσμηση). Αναφέρουν τι κάνουν στα δωμάτιά τους και διηγούνται ιστορίες που συνέβησαν στους χώρους αυτούς εκφράζοντας τα συναισθήματά τους. 3) Δημιουργία Με ζωγραφική και κολάζ δημιουργούν έργα με θέμα το δωμάτιό τους και τι κάνουν σ αυτό. Έργα παιδιών 2
ΜΑΘΗΜΑ 2: Εμπλουτισμός εμπειριών, προβληματισμός, δημιουργία, παρουσίαση, αξιολόγηση. Έμφαση στους Στόχους 1, 2, 3, 4, 6, 8 1) Παρουσίαση παιχνίδι Τα έργα των παιδιών τοποθετούνται στο πάτωμα και προσπαθούν να μαντέψουν σε ποιον/ποια ανήκει το εικαστικό έργο/δωμάτιο, αιτιολογώντας και τεκμηριώνοντας την απάντησή τους. Συλλογή φωτογραφιών δωματίων 2) Εμπλουτισμός εμπειριών Με τη χρήση βιντεοπροβολέα παρουσιάζονται δωμάτια διάφορων ατόμων Τα παιδιά προβληματίζονται για τη σχέση δωματίου και κατοίκου δωματίου και αντιστοιχίζουν το δωμάτιο με τον κάτοικό του. Επιλέγουν τα δωμάτια που τους αρέσουν αναφέροντας τους λόγους της επιλογής τους. 3) Προβληματισμός Τίθεται ο ακόλουθος προβληματισμός: Πώς άραγε να είναι το δωμάτιο του αγαπημένου μου ήρωα; Στις ομάδες τους, σε χαρτί Α3 σημειώνουν τις ιδέες και τις σκέψεις τους. Αναφέρουν επίσης τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουν/χρειαστούν για τη δημιουργία του δωματίου. 3
4) Ανατροφοδότηση Τα παιδιά παρουσιάζουν τη χαρτογράφηση τους και παίρνουν ανατροφοδότηση μέσα από συζήτηση με τους συμμαθητές τους. 5) Εικαστική Δημιουργία Στις ομάδες τους δημιουργούν τα δωμάτια των ηρώων τους με βάση την χαρτογράφηση που προηγήθηκε. 6) Παρουσίαση-Αξιολόγηση Παρουσιάζουν τις κατασκευές τους στην ολομέλεια της τάξης και παίρνουν ανατροφοδότηση μέσα από συζήτηση με τους συμμαθητές τους. Αξιολογούν ομαδικά τις κατασκευές τους. Βρίσκουν τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν και εναλλακτικές λύσεις των δυσκολιών. ΜΑΘΗΜΑ 3: Δημιουργία-Αναστοχασμός Έμφαση στους Στόχους 1, 2, 3, 9 1) Εμπλουτισμός εμπειριών Παρουσιάζεται στα παιδιά το έργο του Βίνσεντ Βαν- Γκογκ «Το δωμάτιο», βίντεο με τους πίνακες του καλλιτέχνη και το μουσείο του στο Άμστερνταμ. Βίντεο: Έργα του Βαν Γκογκ Βίντεο: Μουσείο Βαν Γκογκ Άμστερνταμ 4
2) Προβληματισμός Τα παιδιά προβληματίζονται για τη σχέση του καλλιτέχνη με το δωμάτιό του και τις συνθήκες που τον οδήγησαν στη δημιουργία του συγκεκριμένου έργου. Παρατηρούν, εντοπίζουν και σχολιάζουν τα εικαστικά στοιχεία του έργου όπως η χρήση του χρώματος, της γραμμής, της υφής κλπ. Βλέπουν βίντεο με παρόμοια τεχνική και σχολιάζουν την τεχνική χρήσης της μπογιάς. Βίντεο: Τεχνική 3) Αποδόμηση- αναδόμηση έργου Δίνεται στους μαθητές το πιο πάνω έργο σε έγχρωμη φωτοτυπία. Τα παιδιά αποδομούν και αναδομούν το έργο δημιουργώντας το δικό τους κολάζ και εμπλουτίζοντας το με εικόνες από εφημερίδες και περιοδικά. ΜΑΘΗΜΑΤΑ 4, 5: Χαρτογράφηση, δημιουργία, παρουσίαση, αξιολόγηση Έμφαση στους Στόχους 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 1) Θεατρικό παιχνίδι Τα παιδιά κλείνουν τα μάτια και φαντάζονται το δωμάτιο των ονείρων τους. Κάθε παιδί που αγγίζει η εκπαιδευτικός ζωντανεύει με κινήσεις και φράσεις το δωμάτιο που φαντάστηκε. 2) Χαρτογράφηση σκέψεων/ιδεών/συναισθημάτων Στο εικαστικό τους ημερολόγιο καταγράφουν, σχεδιάζουν σκέψεις, ιδέες, συναισθήματα καθώς και τα υλικά που θα χρειαστούν για τη δημιουργία του δωματίου των ονείρων τους. 5
3) Εικαστική Δημιουργία Τα παιδιά δημιουργούν τα δωμάτια που φαντάστηκαν με βάση τα σκίτσα στο εικαστικό τους ημερολόγιο. Χρησιμοποιούν ποικίλα υλικά και μέσα. 4) Παρουσίαση αξιολόγηση Παρουσιάζουν τα τελικά τους έργα και μετά από αυτοαξιολόγηση και ετεροαξιολόγηση παίρνουν ανατροφοδότηση για την πορεία των δράσεων τους και για το τελικό αποτέλεσμα. ΜΑΘΗΜΑ 5: Προβληματισμός, Δημιουργία, Αξιολόγηση Έμφαση στους Στόχους 1, 2, 5, 7 1) Προβληματισμός Τίθεται ο ακόλουθος προβληματισμός: Τι θα αλλάζατε ή θα προσθέτατε στο δωμάτιό σας; Συζητούν στις ομάδες τους και χρησιμοποιούν το εικαστικό ημερολόγιο για να σχεδιάσουν τι θα ήθελαν να αλλάξουν ή να προσθέσουν σε αυτό. 2) Δημιουργία Τα παιδιά δημιουργούν με άχρηστα υλικά τα αντικείμενα που θα ήθελαν να προσθέσουν στο δωμάτιό τους και τα τοποθετούν/προσθέτουν στο έργο τους. 6
Αναστοχασμός Μαθησιακά αποτελέσματα Μέσα από την πορεία της ενότητας τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις εμπειρίες τους μέσα από διάφορες δραστηριότητες που αφορούσαν στο χώρο του δωματίου. Διατύπωσαν πολλές και ποικίλες ιδέες για τη δημιουργία των εικαστικών τους έργων. Πειραματίστηκαν, συζήτησαν στις ομάδες τους, απόρριψαν και κράτησαν ιδέες. Ανέπτυξαν δεξιότητες συνεργασίας καθώς μέσα από κάποιες δράσεις έπρεπε να συνεργαστούν με τους συμμαθητές τους. Η ενασχόληση τους με ποικίλα υλικά και μέσα, τους προβλημάτισε σε αρκετές περιπτώσεις και τους οδήγησε σε πρωτότυπες και δημιουργικές λύσεις. Το τελικό αποτέλεσμα της εικαστικής τους δημιουργίας, τους προκάλεσε ενθουσιασμό και ανέπτυξε περαιτέρω τη φαντασία και δημιουργικότητα τους αφού χρησιμοποίησαν τα εικαστικά τους έργα ως παιγνίδι. Πρακτικές Δυσκολίες Εντοπίστηκαν κάποια αρνητικά σημεία στην όλη διαδικασία διδασκαλίας της ενότητας. Η μεγάλη διάρκεια της ενότητας κούρασε τα παιδιά και σε κάποιες φάσεις προκάλεσε τη μείωση του ενδιαφέροντός τους. Εξέλιξη εργασίας Κάποια παιδιά πήραν τα «δωμάτιά» τους στο σπίτι και καλούσαν φίλους τους για παιχνίδι με αυτά. Προέκταση δραστηριοτήτων Έκθεση των «δωματίων» τους και διαδραστικό δρώμενο όπου θα καλούν τους επισκέπτες να δημιουργήσουν το δωμάτιο των ονείρων τους. Δημιουργία συλλογικού έργου με τα δωμάτια των ηρώων και τα δωμάτια των ονείρων των μαθητών και εγκατάσταση του σε χώρο της κοινότητας. Εκπαιδευτικός: Μαρία Μιχαήλ 7