ΕΥΕΛΙΚΤΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΤΥΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ-Β ΚΥΚΛΟΣ» ΕΡΓΟ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΥΝΑΜΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΙΟΞΕΙ ΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» ΕΥΕΛΙΚΤΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ ρ. Ν. Κούκουζας Φ. Ζιώγου Αθήνα, Ιούλιος 2008

Πρωτόκολλο του Κιότο 1997: Kyoto Protocol 164 χώρες έχουν κυρώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο Annex B (βιοµηχανικές( χώρες): Νοµικά δεσµευτικές ευθύνες για περιορισµό εκποµπών + δυνατότητα εµπορίας εκποµπών Non-Annex B (αναπτυσσόµενες( χώρες): Μη νοµικά δεσµευτικές ευθύνες για περιορισµό εκποµπών, αλλά εθελοντική συµµετοχή σε Μηχανισµούς Καθαρής Ανάπτυξης - Clean Development Mechanism

Πρωτόκολλο του Κιότο Oι βιοµηχανικές χώρες υποχρεούνται να µειώσουν τις δικές τους εκποµπές έξι αερίων του φαινοµένου του θερµοκηπίου (διοξείδιο του άνθρακα, που αποτελεί το σηµαντικότερο αέριο, µεθάνιο, µονοξείδιο του αζώτου, υδροφθοράνθρακες, πλήρως φθοριωµένοι υδρογονάνθρακες ή υπερφθοράνθρακες και εξαφθοριούχο θείο) κατά 5,2% κατά µέσον όρο σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990, κατά την περίοδο 2008 έως 2012. Ρωσία, Ουκρανία: : 0% Ιαπωνία: -6% Η.Π.Α.: -7% Ε.Ε.: -8%

Πρωτόκολλο του Κιότο Ευέλικτοι µηχανισµοί Το πρωτόκολλο του Κιότο προβλέπει τρεις "ευέλικτους µηχανισµούς", οι οποίοι βασίζονται στη λειτουργία της οικονοµίας της αγοράς: Εµπορία των εκποµπών - International Emissions Trading: Assigned Amount Units (AAUs( AAUs) ) (Annex B Annex B, allowance trading) Από κοινού υλοποίηση - Joint Implementation: Emission Reduction Units (ERUs) (Annex B Annex B, project-based credits), παρέχεται η δυνατότητα υλοποίησης έργων σε άλλες βιοµηχανικές χώρες, για τις οποίες το πρωτόκολλο του Κιότο ορίζει στόχους Μηχανισµός καθαρής ανάπτυξης - Clean Development Mechanism: Certified Emission Reductions (CERs( CERs) ) (Annex B non-annex B, project- based credits) που αναφέρεται σε έργα που εκτελούνται σε αναπτυσσόµενες χώρες, για τις οποίες δεν έχουν καθοριστεί στόχοι.

Πρωτόκολλο του Κιότο διαδροµές εµπορίας άνθρακα ERUs CERs CERs CERs Based on Fichtner (2005) and Kockar (2006) NB: EU Member States also compete for credits among them

EU Σύστηµα Εµπορίας Εκποµπών Ε.Ε. Ο ΗΓΙΑ 2003/87/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Οι εγκαταστάσεις αυτές περιλαµβάνουν σταθµούς καύσης, διυλιστήρια πετρελαίου, κλιβάνους οπτανθρακοποίησης, χαλυβουργεία και εργοστάσια παραγωγής τσιµέντου, γυαλιού, ασβέστη, οπτοπλίνθων, κεραµικών ειδών, χαρτοπολτού και χαρτιού. Εγκαταστάσεις καύσεως µε ονοµαστική θερµική κατανάλωση άνω των 20 MW - περίπου 10 000 βιοµηχανικές µονάδες σε ολόκληρη την ΕΕ καλύπτοντας το 45% εκποµπών CO2 στην Ε.Ε. «Σύστηµα ανώτατου ορίου (cap) και εµπορίας» - τα δικαιώµατα κατανέµονται στις επιχειρήσεις από τις εθνικές κυβερνήσεις και τα εθνικά σχέδια υπόκεινται στην έγκριση της Επιτροπής. Κατά την περίοδο 2005-2007, τα κράτη µέλη κατανέµουν τουλάχιστον το 95 % των δικαιωµάτων δωρεάν ενώ κατά την περίοδο 2008 2012 τα κράτη µέλη κατανέµουν δωρεάν τουλάχιστον το 90 % των δικαιωµάτων.

EU Σύστηµα Εµπορίας Εκποµπών Ε.Ε. Παρακολούθηση και ανεξάρτητη εξακρίβωση σύµφωνα µε καθορισµένα κριτήρια Συνδεσιµότητα όλων των Μητρώων της Ε.Ε όπου καταγράφονται οι µεταβολές στην κατοχή δικαιωµάτων εκποµπών στην αγορά. - Ευρωπαϊκό Μητρώο ικαιωµάτων Εκποµπών CITL (Community International Transaction Log) Συνδεσιµότητα µε ITL (International Transaction Log) Πρόστιµο [40 και 100 /t] για την περίοδο 2005 2007 και 2008 2012 αντίστοιχα Παρέχει τη δυνατότητα µείωσης εκποµπών σε όλο τον κόσµο µέσω της σύνδεσης µε τους µηχανισµούς ΚΕ και ΜΚΑ

Περίοδος εµπορίας 2005-2007

Οι εκποµπές βάσης για την Ελλάδα υπολογίζονται σε 111.054.072 t CO2 eq. Οι συνολικές εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2008 2012 δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τους 688.826,94 kt CO2 eq Για το ΕΣΚ Ε-2 της περιόδου 2008-2012, ως χρονική περίοδος αναφοράς επιλέχθηκε η πενταετία 2000-2004 Τα συνολικά δικαιώµατα εκποµπών προς κατανοµή για την πενταετία 2008-2012 υπολογίστηκαν σε 377.508.045 t CO2, ήτοι 8,9% χαµηλότερα των εκποµπών του ΣΑΕ (2,1% το αντίστοιχο ποσοστό για την περίοδο 2005-2007) τα Κράτη-Μέλη κατανέµουν τουλάχιστον το 90% των δικαιωµάτων δωρεάν (και κατά συνέπεια το ποσοστό πώλησης δικαιωµάτων, µέσω δηµοπρασίας ή αλλιώς, δεν µπορεί να ξεπερνά το 10% των συνολικών δικαιωµάτων).

ΕΣΚ Ε 2008-12 για τις Ελληνικές Επιχειρήσεις (draft): ιαχειριστής ΕΚΠΑΑ (ΥΠΕΧΩ Ε) Λειτουργία Μητρώου - Καταχώρηση δικαιωµάτων (βάσει ΕΣΚ Ε) - Καταχώρηση επαληθευµένων εκποµπών - Αγοραπωλησία (µεταφορά) δικαιωµάτων - Παράδοση δικαιωµάτων - Ακύρωση δικαιωµάτων

JI και CDM για την περίοδο 2008-2012 2012 Το όριο χρήσης των πιστώσεων εκποµπών από CDM και JI από τις υπόχρεες εγκαταστάσεις καθορίζεται σε 9% των κατανεµόµενων δικαιωµάτων ανά εγκατάσταση µε δεδοµένο ότι η συνεισφορά των µηχανισµών του Πρωτοκόλλου δεν µπορεί να υπερβαίνει το 50% της απαιτούµενης προσπάθειας µείωσης εκποµπών της χώρας από τα επίπεδα του ΣΑΕ στον εθνικό στόχο.

EU Σύστηµα Εµπορίας Εκποµπών Ε.Ε. Αναβάθµιση του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπών από το 2013 Το πεδίο εφαρµογής του συστήµατος ETS θα επεκταθεί για να συµπεριλάβει άλλα αέρια του θερµοκηπίου εκτός από CO2 καθώς και άλλους σηµαντικούς βιοµηχανικούς παραγωγούς εκποµπών. Για να µειωθεί ο διοικητικός φόρτος, οι βιοµηχανικές µονάδες που εκπέµπουν λιγότερο από 10 000 τόνους CO2 δεν είναι αναγκαίο να συµµετέχουν στο σύστηµα ETS, εφόσον έχουν λάβει ανάλογα µέτρα για να διασφαλισθεί ότι συµβάλλουν επαρκώς στις προσπάθειες µείωσης. Ο τοµέας της ηλεκτρικής ενέργειας, που αντιπροσωπεύει µεγάλο τµήµα των εκποµπών, θα υπόκειται πλήρως σε δηµοπράτηση από την έναρξη του νέου καθεστώτος το 2013. Οι περισσότεροι άλλοι βιοµηχανικοί τοµείς, καθώς και οι αεροµεταφορές, θα υποβάλλονται σε διαδικασία δηµοπράτησης σταδιακά µέχρις ότου φθάσουν, το 2020, και τίθενται σε πλήρη δηµοπράτηση.

ΑΓΟΡΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ: Εκτιµήσεις αναλυτών 2008-12: Ενδιάµεσο σενάριο: 25-30 /τόνο Υψηλό σενάριο: 35-40 /τόνο Χαµηλό σενάριο: 15-20 /τόνο 2013-20: Ενδιάµεσο σενάριο: 35-40 /τόνο Υψηλό σενάριο: 45-50 /τόνο Χαµηλό σενάριο: 25-30 /τόνο

The Clean Development Mechanism (CDM) ύο στόχοι: 1. Συνεισφορά στην επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης των χωρών που φιλοξενούν έργα CDM 2. Οικονοµικά αποδοτικός τρόπος επίτευξης των στόχων του ΠΚ για τη βιοµηχανική χώρα Κύριες απαιτήσεις: Μετρήσιµη µείωση των εκποµπών σε σχέση µε το ΣΑΕ Επίδειξη «προσθετικότητας" Αειφόρο ανάπτυξη; Έγκριση από την αναπτυσσόµενη ή µε µεταβατική οικονοµία χώρα Aξιόπιστο σχέδιο παρακολούθησης

The Clean Development Mechanism (CDM) Έχουν καταχωρήθεί 738 έργα Μείωση εκποµπών: 363 MtCO 2 /yr Fuel sw itch 3% Demand-side EE 5% Number (%) of CDM projects in each sector Afforestation & Ref orestation 0% HFCs, PFCs & N2O reduction 3% Supply-side EE 11% CH4 reduction & Cement & Coal mine/bed 19% Renew ables 59%

Τεχνικό δυναµικό CCS ως CDM έργα: 2008-2012 2012 (MtCO 2 /yr) Brazil China India Mexico Saudi Arabia South Africa Total Refineries Ammonia Hydrogen Gas processing 18 0,2 0 40 56 0 30 2,2 0,4 15 2,3 0,5 Not available, possibly 100-200 Sleipners worldwide? 0 17 0 6 0,5 0 125 61 1 Substantial potential in refineries, ammonia, and possibly gas processing Source: IEA GHG CO 2 point sources database, 2006 version

Τεχνικό δυναµικό CCS ως CDM έργα: : 2013-2020 2020 (MtCO 2 /yr) Brazil China India Mexico Saudi Arabia South Africa Total Power 1 56 4159 663 113 82 270 5344 Cement 1 38 30 80 38 17 11 213 Source: IEA GHG CO 2 point sources database, 2006 version 1 Projected emissions in 2012, assuming growth rates between 50% (China) and 10% (Brazil) relative to 2006

CCS τεχνολογίες ως έργα CDM Οι ευκαιρίες για οικονοµικά αποδεκτή δέσµευση CO 2 αποτελούν άµεση προτεραιότητα Εµπόδια: µεγάλος χρόνος αναµονής και έλλειψη συστήµατος για υποδοχή έργων, πραγµατικό δυναµικό αποθήκευσης Το τεχνικό δυναµικό αυξάνεται µετά το 2012: τοµέας ηλεκτροπαραγωγής Περισσότερο οικονοµικά αποδεκτή η εφαρµογή CCS σε νέους σταθµούς, για αυτό κρίνεται αναγκαία η εφαρµογή πριν το 2012 εάν η αύξηση των εκποµπών CO 2 από σταθµούς µε άνθρακα στις αναπτυσσόµενες χώρες πρόκειται να αντιµετωπιστεί µε έργα CDM Μεγάλη αβεβαιότητα λόγω µη διαθέσιµων επαρκών και αξιόπιστων δεδοµένων

Συµπεράσµατα Εκτός από τα τεχνικούς περιορισµούς ο ρόλος των CCS στο ενεργειακό σύστηµα καθορίζεται από την πολιτική βούληση για αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής Στην Ε.Ε. λαµβάνουν χώρα σηµαντικές πολιτικές πρωτοβουλίες Το ETS αποτελεί οικονοµικά αποδοτικό κίνητρο για τη µείωση των εκποµπών CO 2 αλλά οι µηχανισµοί αγοράς και οι χαµηλές τιµές µπορεί να εµποδίσουν την εµπορική εφαρµογή των CCS Απαιτούνται πρόσθετα κίνητρα για µεγάλης-κλίµακας εφαρµογή των CCS όπως ενίσχυση των από πλευράς κρατών µελών για επίδειξη Οι πολιτικές στον Καναδά, ΗΠΑ, Αυστραλία είανι επίσης σηµαντικές αλλά λιγότερο δοµηµένες από τις αντίστοιχες της Ε.Ε.

www.ccs-net net. gr