Για ένα καθαρό Περιβάλλον HELESI S.A. Bio-Actor Κάδος Κομποστοποίησης Κήπου ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΕΩΣ
Οδηγίες Χρήσεως Bio-Actor Οικιακός κάδος διαλογής Κάδος διαλογής 10 λίτρων Έκδοση με ποδομοχλό Ο οικιακός κάδος χωρητικότητας 10 λίτρων χρησιμοποιείται στα νοικοκυριά, τις κουζίνες, τα γραφεία και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις για την ταξινόμηση και τη συλλογή των οργανικών ή ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Το μικρό του μέγεθος και πρακτικός σχεδιασμός του τον καθιστούν ανεκτίμητη βοήθεια, ιδιαίτερα στην κουζίνα. Μπορεί επίσης να εξοπλιστεί με μηχανισμό ανοίγματος ή να συνδεθεί με την πόρτα ντουλαπιών της κουζίνας. ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΒΙ.ΠΑ. Μαρκοπούλου, Θέση Ντοροβατέζα 19003 Μαρκόπουλο Μεσογαίας, Αττική τηλ : +30 22990 82700 fax: +30 22990 40977 Εργοστάσιο Κομοτηνής ΒΙ.ΠΕ. Κομοτηνής 29, 69100 Κομοτηνή, Ελλάδα τηλ: +3025310 82579/082580 fax: +3025310 82589 www.helesi.com 1
Ελληνική Βιομηχανία Περιβαλλοντικών Συστημάτων Πρόλογος Είναι σχεδόν αδιανόητο το γεγονός ότι, μόνο μέσω της μείωσης των χώρων υγειονομικής ταφής, αναγκαστήκαμε να ανακαλύψουμε την κομποστοποίηση και τα οφέλη της. Πρέπει επίσης να παρατηρήσουμε ότι οποιαδήποτε μορφή οικιακής κομποστοποίησης, πρέπει να προτιμηθεί έναντι των αντίστοιχων κεντρικών βιομηχανικών μονάδων. Περισσότερο από 35% όλων των οικιακών απορριμμάτων είναι οργανικό και κομποστοποιήσιμο. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αυτών των απορριμμάτων μπορεί να ανακυκλωθεί και να κομποστοποιηθεί ατομικά, σε οικιακό επίπεδο. Η κομποστοποίηση σε μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις αποτελεί συχνά ακριβή και ενεργοβόρα λύση επεξεργασίας οργανικών απορριμμάτων, που συνήθως βασίζονται σε μη ελεγχόμενη χρονοβόρα διαλογή οργανικών απορριμμάτων. Συχνά αυτές οι τεχνικές από μόνες τους αποτελούν παράγοντα ρύπανσης του περιβάλλοντος. Η ποιότητα του «βιομηχανικού» κομπόστ, που συχνά προέρχεται από τεχνικές «γρήγορης» κομποστοποίησης δεν είναι πάντα υψηλή. Συχνά οι βιομηχανικές τεχνικές κομποστοποίησης παράγουν κομπόστ χαμηλής θρεπτικής αξίας, το οποίο δεν βοηθά ουσιαστικά στην βελτίωση του εδάφους. Στις περισσότερες περιπτώσεις η διαδικασία συλλογής και μεταφοράς των οργανικών απορριμμάτων σε δημόσιους χώρους μαζικής διαλογής είναι εξίσου αν όχι περισσότερο χρονοβόρα, από τη διαδικασία της ελεγχόμενης οικιακής κομποστοποίησης. Η χρήση χημικών βελτιωτικών εδάφους και λιπασμάτων ακόμη και σε περιορισμένη και ελεγχόμενη κλίμακα ρυπαίνει την ατμόσφαιρα, επιμολύνει τον υδροφόρο ορίζοντα και εξαντλεί τους φυσικούς πόρους. Αντίθετα η χρήση οικιακού κομπόστ βελτιώνει τη σύσταση του εδάφους, αναπληρώνει τα οργανικά θρεπτικά συστατικά και παράγει φυσικά προϊόντα υψηλής θρεπτικής αξίας. Η διαδικασία της κομποστοποίησης δεν απαιτεί τη δική μας
Οδηγίες Χρήσεως Bio-Actor ενασχόληση. Είναι μία φυσική διαδικασία οργανικής αποσύνθεσης στην οποία η δική μας στοχευόμενη επέμβαση, έγκειται στην επιτάχυνση της διαδικασίας και στη βελτίωση της ποιότητας του προϊόντος. Η χρήση του Bio-Actor σύμφωνα με τις παρακάτω οδηγίες θα σας βοηθήσει να παράγετε υψηλής βιολογικής αξίας φυσικό κομπόστ που θα ανταμείψει τους κόπους σας και θα ικανοποιήσει τις ανάγκες σας. Όπως όμως και σε κάθε άλλη ενασχόληση με τον κήπο, η εμπειρία που θα αποκτήσετε κατά τη διαδικασία κομποστοποιήσης, θα σας βοηθήσει σημαντικά στην ολοκληρωμένη βιολογική καλλιέργεια. Περισσότερο από 35% όλων των οικιακών απορριμμάτων είναι οργανικό και κομποστοποιήσιμο Το 20% αυτών μπορούν να ανακυκλωθούν με φυσικό τρόπο μέσω της οικιακής κομποστοποίησης. 3
Ελληνική Βιομηχανία Περιβαλλοντικών Συστημάτων Bio-Actor I. ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ Η HELESI μετά από μακροχρόνιες δοκιμές και μελέτες κατασκεύασε έναν μορφοποιήσιμο κομποστοποιητή που βασίζεται στη στοίβαξη ειδικών δακτύλων με ταυτόχρονη χρήση ενός εύχρηστου καπακιού. Ο κομποστοποιητής κατασκευάζεται από 100% ανακυκλωμένο υλικό. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του τον καθιστούν ένα εύχρηστο εργαλείο στον κήπο και οι ιδιότητες του ανταποκρίνονται άριστα στις ανάγκες ενός νοικοκυριού. Ο κομποστοποιητής της HELESI ανταποκρίνεται επίσης άριστα σε όλες τις κλιματολογικές συνθήκες και ταυτόχρονα διευκολύνει την εισροή οξυγόνου, διατηρώντας την υγρασία σταθερή στο εσωτερικό του. Η χωρητικότητα του κάδου κομποστοποίησης Bio-Actor έχει προϋπολογιστεί για μία μέση οικογένεια 6 ατόμων. Τα διπλά μονωμένα τοιχώματα διατηρούν ιδανικές θερμοκρασίες στο εσωτερικό μίγμα, ανεξαρτήτως εξωτερικής θερμοκρασίας. Το ιδανικό σχήμα και μέγεθος του κομποστοποιητή διασφαλίζουν άριστη παραγωγή υψηλής βιολογικής αξίας κομπόστ. Το ιδανικό ύψος εργασίας του κομποστοποιητή είναι 95 εκατοστά, δηλαδή συνολικά επτά (7) δακτυλίους. Ωστόσο, το ύψος του κάδου μπορεί να μειωθεί στα πέντε (5) ή να αυξηθεί στα δέκα (10) δακτύλια, ανάλογα με τις απαιτήσεις του χρήστη, χωρίς να επηρεαστούν οι ιδανικές συνθήκες της διαδικασίας κομποστοποίησης. Η χωρητικότητα κάθε δακτυλίου είναι 71,5 λίτρα. Ο κομποστοποιητής πρέπει να τοποθετείται σε εκτεθειμένο έδαφος και όχι σε κλειστές, συμπαγείς πέτρινες ή τσιμεντένιες επιφάνειες, έτσι ώστε μην εμποδίζεται η πρόσβαση σε μικροοργανισμούς, βακτήρια, ζιζάνια, σκουλήκια και γενικά τη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής. Απεναντίας, πριν την τοποθέτηση του κάδου το έδαφος πρέπει να σκαφτεί και να αναδευτεί, ώστε να είναι χαλαρό. Για επιπλέον ασφάλεια και αποφυγή των ανεπιθύμητων επισκέψεων τρωκτικών ζώων, το πρώτο δακτυλίδι μπορεί να τοποθετηθεί μέσα στο χώμα. Το υλικό του δακτυλιδιού δεν αλλοιώνεται και δεν σαπίζει, αντίθετα απωθεί μικρά ζώα και
Οδηγίες Χρήσεως Bio-Actor τρωκτικά που ενδεχομένως να έλκονται από τα οργανικά απορρίμματα. Κατά τη διαδικασία αυτή πρέπει να προσέξουμε να μην παραμορφωθεί το πλαίσιο, ώστε το επόμενο δακτυλίδι να «κουμπώσει» σωστά. Αν τηρήσουμε τις παραπάνω προδιαγραφές μειώνουμε τα ποσοστά ανεπιθύμητων επισκεπτών κατά πολύ και ταυτόχρονα επιτρέπουμε να εισχωρήσουν χρήσιμοι επισκέπτες, όπως τα σκουλήκια και οι μικροοργανισμοί. Η θέση που θα επιλέξουμε για τον κομποστοποιητή μας πρέπει να είναι κατά το δυνατόν προστατευμένη από δυνατούς ανέμους. Σε ψυχρές περιοχές δεν προτείνεται η τοποθέτηση του κάδου σε σκιερές θέσεις, αντίθετα η επίδραση του ήλιου είναι θετική και ανεβάζει την θερμοκρασία του εσωτερικού του κάδου σε υψηλά επίπεδα (40-50 C), ικανή να σκοτώσει σπόρους ζιζανίων και ασθένειες των φυτών. Η θέση του κάδου προτείνεται να είναι σε μικρή απόσταση από τον κήπο σας, έτσι ώστε να έχετε πρόσβαση σε χώμα, το οποίο τοποθετείτε πάνω από αποφάγια και υπολείμματα τροφών. Η σωστή επιλογή τοποθεσίας του Bio-Actor επιδρά στην απόδοσή του. Για την ενίσχυση της σταθερότητάς του, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τέσσερις μεταλλικούς ή ξύλινους ράβδους στις οπές που υπάρχουν στις τέσσερις γωνίες του κάδου. 5
Ελληνική Βιομηχανία Περιβαλλοντικών Συστημάτων II. Η σύσταση της σωρού. Υπό την προϋπόθεση ότι ο κομποστοποιητής εγκαταστάθηκε όπως περιγράφεται παραπάνω σε μαλακό χώμα, τοποθετούμε «πράσινα» απορρίματα μαζί με μικρά κλαδιά (σκληρό υλικό), έτσι ώστε να επιτρέπουμε την κυκλοφορία του αέρα. Μην αφήσετε μεγάλα κενά διότι το υλικό θα στεγνώσει γρήγορα. Εφόσον το έδαφός μας είναι πλούσιο σε οργανικα συστατικά δεν είναι απαραίτητη η προσθήκη οργανικών «επιταχυντών» του εμπορίου ή «χωνεμένου» κομπόστ. Γεμίζοντας τον κάδο με κατάλληλα για κομπόστ υλικά: Χόρτα, φύλλα, μικρά κλαδιά, λαχανικά, υπολείμματα από λαχανικά (ωμά ή βρασμένα, όχι μαγειρεμένα), τσόφλια αυγών, φύλλα τσαγιού και φακελάκια, φίλτρα καφέ μαζί με το περιεχόμενο, χαρτί κουζίνας, πριονίδια, ροκανίδια (από ξύλο μη εμποτισμένο), ζιζάνια,
Οδηγίες Χρήσεως Bio-Actor φρούτα, χυμοί φρούτων, λουλούδια, ρίζες, χώμα σε μικρές ποσότητες, κύλινδροι ρολού τουαλέτας, εφημερίδες (κομματιασμένες), φτερά, τρίχες, κοπριά από φυτοφάγα ζώα, κόκκαλα και οστά (κατά προτίμηση τεμαχισμένα), άχυρο, μπαγιάτικο ψωμί (θρυμματισμένο), φύκια (κατά προτίμηση πλυμένα χωρίς το αλάτι τους), δημητριακά, καπνός, στάχτη, αλεύρι, ρύζι, τσουκνίδες (πριν βγάλουν σπόρους). Γενικά ισχύει ο κανόνας ότι όσο πιο τεμαχισμένα είναι τα υλικά, τόσο πιο σύντομα θα ολοκληρωθεί η διαδικασία κομποστοποίησης. Τι ΔΕΝ πρέπει να τοποθετούμε στον κομποστοποιητή της HELESI: χημικά και ιατρικά απορρίμματα, περιττώματα σκύλων ή γατών, φλούδια εσπεριδοειδών, χαρτί γυαλιστερό ή χρωματιστό, κρέας και ζωικά λιπαρά, λάδι και γαλακτοκομικά, πλαστικά, άρρωστα φύλλα ή φυτά, γρασίδι που έχει ραντιστεί με χημικά τις τελευταίες 15 μέρες, κάρβουνο, πευκοβελόνες σε μεγάλες ποσότητες, γυαλί. Πάνω απ όλα πρέπει να θέσουμε τις προτεραιότητές μας: Θέλουμε να: α) αποφύγουμε την άσκοπη απόρριψη απορριμμάτων στους ΧΥΤΑ β) δημιουργήσουμε φυτόχωμα για χρήση ως λίπασμα γ) θέσουμε υψηλούς στόχους και να παρασκευάσουμε φυτόχωμα υψηλών προδιαγραφών Σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι από εμάς θέλουν να δημιουργήσουν ικανοποιητικής ποιότητας κομπόστ με όσο το δυνατόν καλύτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα. Για να το πετύχουμε όμως αυτό πρέπει να ξέρουμε πως επηρεάζει η σύνθεση της σωρούς μας τις λιπαντικές ιδιότητες του κομπόστ. Ειδικότερα, η αλόγιστη χρήση των φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την περαιτέρω χρήση των προϊόντων κομποστοποίησης στον κήπο μας με πολύ αρνητικές συνέπειες. Πρέπει λοιπόν από την αρχή να καθορίσουμε την περαιτέρω χρήση του τελικού κομπόστ. Συχνά είναι σκόπιμο να χρησιμοποιούμε δύο κάδους κομποστοποίησης, ανάλογα με τον σκοπό χρήσης του τελικού κομπόστ. 7
Ελληνική Βιομηχανία Περιβαλλοντικών Συστημάτων Η ταχύτητα παραγωγής κομπόστ εξαρτάται από τον τύπο των οργανικών απορριμμάτων που χρησιμοποιούμε. «Πράσινα» απόβλητα προκαλούν υψηλότερες θερμοκρασίες και παράγουν τελικό προϊόν με μεγάλη περιεκτικότητα σε νιτρικά. Η υψηλή θερμοκρασία επιταχύνει την παραγωγή φυτοχώματος. Τα «καφέ» απόβλητα, όπως τα φύλλα, άχυρο ή υπολείμματα ξυλείας, οδηγούν σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα άνθρακα, παράγουν όμως λιγότερη θερμότητα. Τα απόβλητα κουζίνας αυξάνουν επίσης την περιεκτικότητα σε νιτρικά ιόντα και παράγουν έντονη θερμότητα. Τα Φύλλα και τα παράγωγα δέντρων πρέπει να αντιμετωπίζονται διαφορετικά. Τα πράσινα τμήματα του πεύκου, της ακακίας, του κυπαρισσιού, των πεύκων πρέπει να κομποστοποιούνται ξεχωριστά, διαφορετικά το τελικό προϊόν θα είναι πιο όξινο απ ότι θα θέλαμε. Ωστόσο εάν αναμειχθούν σε ποσοστό μικρότερο του 10% του συνολικού όγκου, δεν επηρεάζουν σημαντικά την οξύτητα του τελικού προϊόντος, ιδίως αν τεμαχιστούν σε μικρά τμήματα και κατανεμηθούν ομοιόμορφα στη σωρό. Εκτός από τους μικροοργανισμούς και τα βακτήρια, σημαντικό ρόλο στην ποιότητα του κομπόστ παίζουν και οι υπόγειοι κάτοικοι της γης. Οι γαιοσκώληκες εκτελούν αξιοσημείωτο έργο σε σχέση με την ποιότητα του κομπόστ, αλλά χρειάζονται τροφή και χρόνο, για να πολλαπλασιαστούν. Οι γαιοσκώληκες πολλαπλασιάζονται μέχρι 200 φορές ανά έτος. Ωστόσο υπάρχει σχεδόν πάντα η δυνατότητα να αγοράσει κανείς γαιοσκώληκες ή ακόμη και σκουλήκια ειδικά για κομπόστ. Μπορείτε επίσης να δημιουργήσετε την δική σας «φάρμα» σκουληκιών, χρησιμοποιώντας ένα κουτί διαστάσεων 300 x 500 x 300 mm περίπου, με φυτόχωμα για βάση και υπολείμματα κουζίνας για τροφή. Η προσθήκη υπολειμμάτων κουρέματος του γκαζόν και άλλων χόρτων πρέπει να γίνει με προσοχή για να αποφευχθούν οι δυσάρεστες οσμές, η σήψη και οι επιβλαβείς μύκητες. Ένας ενδεδειγμένος τρόπος είναι η τοποθέτησή του σε σχετικά λεπτά στρώματα εκτός του κομποστοποιητή, για 1 με 2 ημέρες πριν την προσθήκη στην σωρό. Η σωρός δεν πρέπει ποτέ να είναι πολύ υγρή, ώστε η μάζα της να γίνεται συμπαγής σαν πηλός. Ωστόσο οι μικρο-οργανισμοί απαιτούν υψηλό ποσοστό εργασίας για να μπορέσουν να εκτελέσουν το έργο τους. Ταυτόχρονα πρέπει να φροντίζουμε η σωρός μας να διατηρεί χαλαρή δομή, ώστε το οξυγόνο να κυκλοφορεί ελεύθερα, καθώς
Οδηγίες Χρήσεως Bio-Actor αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την παραγωγή κομπόστ. Οι παραπάνω οδηγίες θα βοηθήσουν τον χρήστη του Bio-Actor να κάνει μία καλή (αλλά και γρήγορη) αρχή στην οικιακή κομποστοποίηση. Πολλές δημοσιεύσεις, βιβλία και επιστημονικές εργασίες ασχολούνται εντατικά με την κομποστοποίηση, ωστόσο όλες σχεδόν οι αναφερόμενες οδηγίες προτρέπουν τον χρήστη στον πειραματισμό κατά την διαδικασία της κομποστοποίσης. Μην ξεχνάτε ότι η κομποστοποίηση είναι μία φυσική διαδικασία, που δεν αναλήφθηκε από τον άνθρωπο, άλλα είναι η τέχνη της φύσης, να ανακυκλώνει με βιώσιμο τρόπο τους πόρους της. II. Χρήση του Bio-Actor Η κατασκευή του κομποστοποιητή με την χρήση των δακτυλίων δίνει την δυνατότητα της μεταβολής του όγκου του κομποστοποιητή, ανάλογα με τις ανάγκες σας. Ως επί των πλείστων χρησιμοποιούνται επτά (7) δακτύλιοι στην κατασκευή του κομποστοποιητή, που προσφέρει χωρητικότητα 500 λίτρων περίπου. Όταν ο όγκος αυτός γεμίσει, μετά την πάροδο περίπου 6 μηνών, 9
Ελληνική Βιομηχανία Περιβαλλοντικών Συστημάτων μπορούμε να ξεκινήσουμε ένα νέο σωρό, αφήνοντας το κομπόστ στον προηγούμενο κάδο να «χωνευτεί». Με την πάροδο του χρόνου και όσο το «χωνεμένο» κομπόστ θα μειώνει τον όγκο του, μπορούμε να αφαιρούμε επιπλέον δακτυλίους και να τους τοποθετούμε στη νέα σωρό. Για την επιτάχυνση της διαδικασία κομποστοποιήσης της νέας σωρού προτείνουμε την προσθήκη γινομένου κομπόστ. Είναι ωστόσο απαραίτητο να καλύψουμε την παλαιά σωρό με κάποιο πλαστικό κάλυμμα ή καπάκι, έτσι ώστε να την προστατέψουμε από βροχή, υγρασία αλλά και ξηρασία. Μετά από 3 έως 4 μήνες μπορούμε να απομακρύνουμε το έτοιμο κομπόστ. Αφαιρούνται όλους τους δακτυλίους και ανακατεύουμε καλά το κομπόστ με ένα φτυάρι ώστε να γίνει ομοιόμορφο. Η χρήση ενός κόσκινου δεν είναι απαραίτητη, ωστόσο βελτιώνει κατά πολύ την ποιότητα του κομπόστ. Τα υπολοίματα μπορούν να τοποθετηθούν και πάλι στον καινούριο κάδο με το νέο σωρό. Με την επιλογή του κομποστοποιητή BIO-Actor της HELESI έχετε κάνει ένα μεγάλο βήμα στην παραγωγή ποιοτικού κομπόστ.
Οδηγίες Χρήσεως Bio-Actor 12 κανόνες ορθής χρήσης του Bio-Actor 1. Μην χρησιμοποιείτε κλειστούς κάδους (κομποστοποίησης), οι οποίοι δεν αερίζονται επαρκώς. 2. Μην τοποθετείτε τα οργανικά υλικά σε λάκους ή τάφρους. Φροντίστε να αποστραγγίζετε τη σωρό σας σωστά. Η σωρός που δεν αερίζεται σωστά σαπίζει και να δημιουργεί δυσάρεστες οσμές. 3. Μην τοποθετείτε τη σωρό σε επιφάνειες όπως πέτρινες πλάκες, μπετόν ή άσφαλτο. Με τον τρόπο αυτό εμποδίζετε την πρόσβαση σε σκουλήκια και άλλους χρήσιμους μικροοργανισμούς. 4. Κατά τη δημιουργία της σωρού ξεκινήστε με ένα στρώμα 10cm από χονδροκομμένα οργανικά απορρίμματα, στη συνέχεια με ένα στρώμα από λεπτοκομμένα φύλλα ή «πράσινα» απορρίμματα. 5. Στα πρώτα στρώματα της σωρού μπορείτε επίσης να τοποθετήσετε «χωνεμένο» κομπόστ σαν αρχική «μαγιά». 6. Διατηρήστε σωστή υγρασία στη σωρό σας, ειδικά στα πρώτα στάδια της διαδικασίας. Όλοι οι μικροοργανισμοί χρειάζονται υγρασία για να αναπτυχθούν. 7. Τυλίξτε τα οργανικά απορρίμματα που προσελκύουν τρωκτικά με χώμα ή εφημερίδες. 8. Προσθέστε στοχευμένα απορρίμματα που προσελκύουν σκουλήκια, όπως ξερά φύλλα και φλούδες κρεμμυδιών. 9. Διατηρήστε το καπάκι του κομποστοποιητή κλειστό. Σε περίπτωση βροχής ελέγξτε την υγρασία. Υψηλά επίπεδα υγρασίας αποστραγγίζουν το φυτόχωμα, εμποδίζουν τα σκουλήκια στο έργο τους και συχνά προκαλούν το θάνατό τους. 10. Επιπλέον, διατηρήσετε το καπάκι κλειστό, ώστε να αποφύγετε την απώλεια θερμότητας, υγρασίας και αζωτούχων αερίων. 11. Προσθέστε επίσης στη σωρό σας τρίμματα ορυκτών, όπως γρανίτη ή βασάλτη σε μικρές ποσότητες. 12. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε κοπριά φυτοφάγων ζώων, η οποία βελτιώνει τη σύσταση του φυτοχώματος. 11