ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ 8 ης Μεραρχίας 5-7, 45445 Ιωάννινα ΜΕΛΕΤΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΕΠΤΑ E.Π.Ε. ΟΛΟΦΥΤΟΥ 15, 11142 ΑΘΗΝΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2010

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 14 1.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΑΘΕΣΗΣ...14 1.2. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ...14 1.3. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ...14 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ... 16 2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...16 2.2. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ...16 2.3. ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ...18 2.3.1. Μόνιμος Πληθυσμός... 18 2.3.2. Εποχιακός Πληθυσμός... 21 2.4. ΠΗΓΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ...24 2.5. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Α.Σ.Α.)...26 2.5.1. Εισαγωγή... 26 2.5.2. Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α.... 28 2.5.3. Ποσοτικά χαρακτηριστικά Α.Σ.Α.... 31 2.5.4. Διαχρονική εξέλιξη... 36 2.6. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΈΡΓΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α...41 2.6.1. Υφιστάμενες Υποδομές... 41 2.6.2. Λοιπά στοιχεία υφιστάμενης Δ.Σ.Α. στην Περιφέρεια... 43 3. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ Α.Σ.Α... 44 3.1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α...44 3.1.1. Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Στερεά Απόβλητα... 44 3.1.2. Ισχύον Κοινοτικό Θεσμικό Πλαίσιο... 48 3.1.3. Ισχύον Θεσμικό Πλαίσιο και Τάσεις στην Ελλάδα... 51 3.2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ Α.Σ.Α. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ...57 3.2.1. Εισαγωγή... 57 3.2.2. Στόχοι βάσει Ελληνικής και Κοινοτικής Νομοθεσίας... 58 3.2.2.1. Εκτροπή Β.Α.Α. από Χ.Υ.Τ.Α... 58 3.2.2.2. Ανακύκλωση Υλικών Συσκευασίας... 61 3.2.2.3. Ανακύκλωση Υλικών (Στόχοι Οδηγίας 2008/98/EK)... 64 3.2.3. Συγκρότηση στρατηγικής και θέσπιση στόχων Περιφέρειας... 65 3.2.3.1. Διαλογή στην Πηγή Συσκευασιών και Έντυπου Χαρτιού... 67 3.2.3.2. Διαλογή στη Πηγή Οργανικών Αποβλήτων... 69 3.2.3.3. Επίδραση της ΔσΠ στην ποιοτική σύσταση των σύμμεικτών απορριμμάτων... 73 3.2.4. Συμπεράσματα από την προτεινόμενη Στρατηγική.... 77 4. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ... 79 4.1. ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ...79 4.1.1. Μηχανική Επεξεργασία... 79 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 1

4.1.1.1. Τμήμα Υποδοχής και Προετοιμασίας των Αποβλήτων... 80 4.1.1.2. Τεχνολογίες Διαχωρισμού των Αποβλήτων... 82 4.1.2. Αερόβια Επεξεργασία Κομποστοποίηση... 83 4.1.2.1. Βασικές Αρχές Τεχνολογίας... 83 4.1.2.2. Παράγοντες Επιρροής της Διαδικασίας... 85 4.1.2.3. Εναλλακτικά Συστήματα Εφαρμογής της Τεχνολογίας... 89 4.1.2.4. Το προϊόν της διαδικασίας κομποστοποίησης... 99 4.1.3. Αναερόβια Επεξεργασία Παραγωγή Βιοαερίου... 101 4.1.3.1. Βασικές Αρχές Τεχνολογίας...101 4.1.3.2. Παράγοντες Επιρροής της Διαδικασίας...102 4.1.3.3. Εναλλακτικά Συστήματα Εφαρμογής της Τεχνολογίας...103 4.1.3.4. Το προϊόν της διαδικασίας της αναερόβιας χώνευσης...108 4.2. ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΜΒΕ... 114 4.2.1. Αερόβια ΜΒΕ Σύμμεικτων Αποβλήτων... 115 4.2.2. Αερόβια ΜΒΕ μετά από Διαλογή στην Πηγή... 136 4.2.3. Αναερόβια ΜΒΕ Σύμμεικτων Αποβλήτων... 143 4.2.4. Ανερόβια ΜΒΕ μετά από Διαλογή στην Πηγή... 148 4.2.5. Βιολογική Ξήρανση... 153 4.2.5.1. Βασικές Αρχές Τεχνολογίας...153 4.2.5.2. Εναλλακτικά Συστήματα Εφαρμογής της Τεχνολογίας...157 4.2.6. Διύλιση (Percolation)... 164 4.2.7. Υπάρχουσα Εμπειρία Εγκαταστάσεις σε Λειτουργία... 165 4.2.7.1. Εγκαταστάσεις ΜΒΕ...165 4.2.7.2. Εγκαταστάσεις Βιολογικής Ξήρανσης...168 4.2.7.3. Εγκαταστάσεις Βιολογικής Επεξεργασίας...169 4.2.7.4. Εμπειρία από Έργα ΜΒΕ στην Ελλάδα...177 4.2.8. Περιβαλλοντικά Θέματα Μεθόδων ΜΒΕ... 177 4.2.8.1. Μηχανική Επεξεργασία...177 4.2.8.2. Κομποστοποίηση...180 4.2.8.3. Αναερόβια Χώνευση...184 4.2.8.4. Βιολογική Ξήρανση...188 4.2.9. Οικονομικά Στοιχεία... 190 4.3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.Σ.Α.... 192 4.3.1. Αποτέφρωση Καύση... 196 4.3.1.1. Βασικές Αρχές Τεχνολογίας...196 4.3.1.2. Τύποι Μονάδων Αποτέφρωσης...199 4.3.1.3. Τα Προϊόντα της Καύσης...204 4.3.1.4. Συστήματα Καθαρισμού των Αερίων...208 4.3.1.5. Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις της Αποτέφρωσης...211 4.3.1.6. Σκοπιμότητα Εφαρμογής της Μεθόδου...212 4.3.2. Πυρόλυση... 213 4.3.2.1. Βασικές Αρχές Τεχνολογίας...213 4.3.2.2. Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις της Πυρόλυσης...216 4.3.3. Αεριοποίηση... 216 4.3.3.1. Βασικές Αρχές Τεχνολογίας...216 4.3.3.2. Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις της Αεριοποίησης...218 4.3.4. Τεχνολογία Πλάσματος... 219 4.3.5. Συνδυασμοί Μεθόδων... 220 4.3.6. Οικονομικά Στοιχεία Εφαρμογής Μεθόδων Θερμικής Επεξεργασίας... 222 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 2

4.3.7. Διεθνής Εμπειρία από την Εφαρμογή των Μεθόδων Θερμικής Επεξεργασίας... 225 4.3.8. Ωρίμανση Έργων Θερμικής Επεξεργασίας Α.Σ.Α. στην Ελλάδα... 231 5. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α.... 233 5.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 233 5.2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ... 234 5.2.1. Εισαγωγή... 234 5.2.2. Σενάριο 1: Αερόβια μηχανική βιολογική επεξεργασία με ανάκτηση ανακυκλώσιμων 236 5.2.3. Σενάριο 2: Αερόβια μηχανική βιολογική επεξεργασία με ανάκτηση RDF... 237 5.2.4. Σενάριο 3: Αναερόβια μηχανική βιολογική επεξεργασία με ανάκτηση ανακυκλώσιμων 238 5.2.5. Σενάριο 4: Αναερόβια μηχανική βιολογική επεξεργασία με ανάκτηση RDF... 239 5.2.6. Σενάριο 5: Βιολογική Ξήρανση... 240 5.2.7. Σενάριο 6: Αποτέφρωση... 240 5.2.8. Σενάριο 7: Πυρόλυση... 241 6. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΠΙΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ... 242 6.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 242 6.2. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ... 242 6.2.1. Γενική μεθοδολογία... 243 6.2.2. Μέθοδοι προσέγγισης... 244 6.2.3. Επιλογή βέλτιστης μεθόδου για εφαρμογή... 246 6.3. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ PROMETHEE... 247 6.4. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ... 252 6.5. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ... 253 7. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΜΕ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ... 254 7.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 254 7.2. ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ... 254 7.2.1. Οικονομικά Κριτήρια... 254 7.2.2. Περιβαλλοντικά Κριτήρια... 254 7.2.3. Τεχνικά Κριτήρια... 255 7.2.4. Θεσμικά Κριτήρια... 255 7.3. ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ... 255 7.3.1. Οικονομικά Κριτήρια... 255 7.3.1.1. Κόστος Επένδυσης...255 7.3.1.2. Λειτουργικό κόστος...256 7.3.1.3. Έσοδα-έξοδα διάθεσης προϊόντων...258 7.3.2. Περιβαλλοντικά Κριτήρια... 258 7.3.2.1. Ποσότητα και σύσταση υγρών αποβλήτων...258 7.3.2.2. Άλλες αέριες εκπομπές...259 7.3.2.3. Εκτροπή βιοαποδομήσιμων αποβλήτων από την ταφή...261 7.3.2.4. Ποσοστό ανακύκλωσης...261 7.3.2.5. Ποσότητα υπολειμμάτων προς Χ.Υ.Τ.Α./Υ...262 7.3.2.6. Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου...262 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 3

7.3.3. Τεχνικά Κριτήρια... 266 7.3.3.1. Κατανάλωση Παραγωγή Ενέργειας...266 7.3.3.2. Κατανάλωση νερού...267 7.3.3.3. Λειτουργικές απαιτήσεις - πολυπλοκότητα...267 7.3.3.4. Υπάρχουσα εμπειρία αξιοπιστία...268 7.3.3.5. Ευελιξία τεχνολογίας...269 7.3.3.6. Δυνατότητα υποδοχής άλλων ρευμάτων αποβλήτων...270 7.3.3.7. Απαιτήσεις σε έκταση...271 7.3.4. Θεσμικά Κριτήρια... 271 7.3.4.1. Εκτιμώμενες αντιδράσεις από τη χρήση της τεχνολογίας...271 7.3.4.2. Συμμόρφωση με την πολιτική της ΕΕ...272 7.3.4.3. Αισθητική όχληση των εγκαταστάσεων...273 7.3.4.4. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας...274 7.3.5. Επιλογή Συντελεστών βαρύτητας... 274 7.3.6. Συγκεντρωτικά αποτελέσματα... 276 7.4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ... 278 7.4.1. Ιεραρχική κατάταξη σεναρίων... 278 7.5. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ... 280 8. ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ... 285 8.1. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ... 285 8.1.1. Υποδοχή Προσωρινή Αποθήκευση... 287 8.1.2. Μηχανική Διαλογή... 288 8.1.3. Αναερόβια χώνευση... 292 8.1.4. Αξιοποίηση βιοαερίου... 292 8.1.5. Μονάδα αφυδάτωσης... 293 8.1.6. Κομποστοποίηση... 293 8.1.7. Ραφιναρία... 294 8.1.8. Ωρίμανση/Αποθήκευση... 294 8.2. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΑΖΑΣ-ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... 295 8.3. ΚΟΣΤΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ... 296 8.4. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ... 296 8.5. ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ... 297 8.5.1. Ανακυκλώσιμα υλικά... 297 8.5.2. RDF... 302 8.5.3. Βιοαέριο... 302 8.5.4. Υλικό τύπου κομπόστ (CLO)... 303 8.5.5. Κομπόστ προδιαλεγμένων οργανικών... 303 9. ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ... 306 9.1. ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ... 306 9.1.1. Διαδικασίες Ωρίμανσης... 306 9.1.2. Εφαρμογή προγράμματος ΔσΠ οργανικών... 309 9.1.2.1. Εφαρμογή Διαλογής στην Πηγή Οργανικών Αποβλήτων...310 9.1.2.2. Πρόγραμμα Ενημέρωσης και παρακολούθησης του συστήματος...312 9.1.2.3. Εμπειρία από συστήματα διαλογής στην πηγή σε μεσογειακές χώρες...313 9.1.2.4. Ενέργειες...315 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 4

10. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ... 316 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 5

ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 1: Διοικητική διαίρεση Ηπείρου σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης... 17 Πίνακας 2: Πληθυσμιακή εξέλιξη Περιφέρειας Ηπείρου (Ε.Σ.Υ.Ε., 1971-2001)... 18 Πίνακας 3: Κατανομή πληθυσμού Περιφέρειας Ηπείρου ανά Νομό (Ε.Σ.Υ.Ε., 2001)... 18 Πίνακας 4: Πληθυσμιακή εξέλιξη Περιφέρειας Ηπείρου ανά Δήμο (Ε.Σ.Υ.Ε., 1991-2001)... 19 Πίνακας 5:Διαχρονική εξέλιξη αριθμού κλινών στα καταλύματα Ξενοδοχειακού τύπου στην Ελλάδα και την περιοχή αναφοράς... 22 Πίνακας 6: Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. στην Περιφέρεια Ηπείρου ανά Δ.Ε. (2009)... 29 Πίνακας 7: Κανονικοποιημένη μέση ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. στην Περιφέρεια Ηπείρου (2009).. 30 Πίνακας 8: Μέση ποιοτική σύσταση αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα (2003)... 31 Πίνακας 9: Παραγωγή οικιακών απορριμμάτων ανά Νομό για το έτος 2001 (ΠΕΣΔΑ)... 32 Πίνακας 10: Επικαιροποιημένοι συντελεστές ειδικής παραγωγής απορριμμάτων Περιφέρειας Ηπείρου... 33 Πίνακας 11: Παραγωγή οικιακών απορριμμάτων Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας Θράκης... 35 Πίνακας 12: Ποσότητες παραγόμενων Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου (2001)... 36 Πίνακας 13: Σενάρια διαχρονικής εξέλιξης ετήσιας παραγωγής Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου, περιόδου 2001-2034... 38 Πίνακας 14: Διαχρονική εξέλιξη ετήσιας παραγωγής Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου, περιόδου 2001-2032... 39 Πίνακας 15: Επιμερισμός ετησίως παραγόμενων ποσοτήτων αστικών στερεών αποβλήτων της Περιφέρειας Ηπείρου ανά υλικό (2010)... 40 Πίνακας 16: Αποτελέσματα ΚΔΑΥ Ιωαννίνων (Ε.Ε.Α.Α., 2009)... 41 Πίνακας 17: Στόχοι σε επίπεδο Περιφέρειας για την διαχείριση των Β.Α.Α. (t/έτος)... 59 Πίνακας 18: Εκτιμώμενες ποσότητες υλικών συσκευασίας στην Περιφέρεια το 2010... 63 Πίνακας 19: Στόχοι σε επίπεδο Περιφέρειας για την διαχείριση των υλικών συσκευασίας (τν/έτος)... 63 Πίνακας 20: Εκτίμηση διαχρονικής μεταβολής στις ποσότητες υλικών συσκευασίας από ΔσΠ σε σχέση με τα σύμμεικτα απορρίμματα... 67 Πίνακας 21: Εκτίμηση διαχρονικής μεταβολής στις ποσότητες έντυπου χαρτιού από ΔσΠ σε σχέση με τα σύμμεικτα απορρίμματα... 68 Πίνακας 22: Ποσοστό των Β.Α.Α. που διατίθεται σε Χ.Υ.Τ.Α., συλλέγεται ως σύμμεικτα Α.Σ.Α. και με Διαλογή στην Πηγή... 70 Πίνακας 23: Προτεινόμενο σενάριο ανάπτυξης της ΔσΠ έντυπου χαρτιού... 71 Πίνακας 24: Μέση σύσταση οργανικών αποβλήτων μετά από διαλογή στην πηγή στη Γερμανία. 72 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 6

Πίνακας 25: Αναμενόμενη σύσταση των σύμμεικτων Α.Σ.Α. που θα οδηγούνται προς επεξεργασία στη Περιφέρεια για το έτος 2020... 73 Πίνακας 26: Ποσότητες οργανικών, υλικών συσκευασίας και έντυπου χαρτιού από ΔσΠ, καθώς και σύμμεικτων Α.Σ.Α. προς επεξεργασία για τα έτη 2014-2020... 74 Πίνακας 27: Ποσότητες Β.Α.Α. του ρεύματος των υλικών συσκευασίας από ΔσΠ... 75 Πίνακας 28: Ποσότητες οργανικών και ανακυκλώσιμων υλικών που αναμένεται να περιέχονται στα σύμμεικτα Α.Σ.Α..... 75 Πίνακας 29: Ποσότητες προς επεξεργασία ανά κατηγορία αποβλήτων... 77 Πίνακας 30: Τεχνολογίες μείωσης μεγέθους απορριμμάτων... 81 Πίνακας 31: Τεχνολογίες διαχωρισμού απορριμμάτων... 82 Πίνακας 32: Ενδεικτικές τιμές λόγου C/N διαφόρων βιοαποδομήσιμων υλικών... 87 Πίνακας 33: Φυσικοί και χημικοί παράμετροι κομποστοποίησης... 89 Πίνακας 34: Κατηγοριοποίηση συστημάτων αναερόβιας χώνευσης...104 Πίνακας 35: Παράμετροι σχεδιασμού μονάδων αναερόβιας χώνευσης χαμηλών στερεών...106 Πίνακας 36: Παράμετροι σχεδιασμού μονάδων αναερόβιας χώνευσης υψηλών στερεών...107 Πίνακας 37: Σύνθεση βιοαερίου...108 Πίνακας 38: Πιθανές χρήσεις του CLO...123 Πίνακας 39: Ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων βιολογικής επεξεργασίας του οργανικού κλάσµατος των Α.Σ.Α. στην Ελλάδα...125 Πίνακας 40: Τυπική σύσταση RDF/SRF...128 Πίνακας 41: Τιμές παραμέτρων για τη χρήση RDF/SRF στην τσιμεντοβιομηχανία, κατά EURITS128 Πίνακας 42: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα συναποτέφρωσης σε μονάδες παραγωγής ενέργειας...131 Πίνακας 43: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των πιθανών χρήσεων του παραγόμενου RDF/SRF...133 Πίνακας 44: Ποιοτική σύσταση διαλεγμένων στην πηγή οργανικών απορριμμάτων...137 Πίνακας 45: Υποδομές ΜΒΕ παγκοσμίως...166 Πίνακας 46: Εγκατεστημένες μονάδες βιολογικής ξήρανσης του οίκου Herhof GmbH...169 Πίνακας 47: Τεχνολογίες αναερόβιας χώνευσης με μεγάλη εμπορική εφαρμογή...172 Πίνακας 48: Μονάδες σε λειτουργία της εταιρείας DRANCO...174 Πίνακας 49: Μονάδες σε λειτουργία της εταιρείας Valorga...175 Πίνακας 50: Μονάδες σε λειτουργία της εταιρείας Kompogas...175 Πίνακας 51: Παραδείγματα εκπομπών από το στάδιο της μηχανικής επεξεργασίας...178 Πίνακας 52: Αέριες εκπομπές κατά την αερόβια επεξεργασία Α.Σ.Α...181 Πίνακας 53: Παραγωγή στραγγισμάτων κατά την αερόβια επεξεργασία Α.Σ.Α...182 Πίνακας 54: Παραδείγματα εκπομπών από μονάδες μηχανικής διαλογής-αναερόβιας χώνευσηςαξιοποίησης βιοαερίου...186 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 7

Πίνακας 55: Παραγωγή και σύσταση υγρών αποβλήτων...187 Πίνακας 56: Σύσταση υγρών αποβλήτων κατά τη βιολογική ξήρανση των Α.Σ.Α...189 Πίνακας 58: Στοιχεία του Υπ. Περιβάλλοντος της Μεγ. Βρετανίας (Defra) σχετικά με τις μονάδες ΜΒΕ...192 Πίνακας 59: Παράμετροι Τυπικών Συνθηκών Λειτουργίας & Προϊόντα Μεθόδων Θερμικής Επεξεργασίας Απορριμμάτων (EC, 2005)...195 Πίνακας 60: Θεσμοθετημένα Όρια εκπομπής αερίων ρύπων από Μονάδες Αποτέφρωσης...205 Πίνακας 61: Σύσταση Στερεού υπολέιμματος της αποτέφρωσης σε μονάδες Mass-Fired...208 Πίνακας 62: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων θερμικής επεξεργασίας...211 Πίνακας 63: Συντελεστές αέριων εκπομπών...212 Πίνακας 64: Συντελεστές υγρών εκπομπών...212 Πίνακας 65: Εκπομπές από την παραγωγή ηλεκτρισμού...212 Πίνακας 66: Εκπομπές από την παραγωγή θερμότητας...212 Πίνακας 67: Τύποι πυρολυτικού αντιδραστήρα...214 Πίνακας 68: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων από τη λειτουργία μονάδων πυρόλυσης...216 Πίνακας 69: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων από τη λειτουργία μονάδων αεριοποίησης...219 Πίνακας 70: Συγκριτικό κόστος για την καύση απορριμμάτων σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες..223 Πίνακας 71: Στοιχεία δυναμικότητας και κόστους επιλεγμένων εγκαταστάσεων θερμική επεξεργασίας Α.Σ.Α. στην Ευρώπη (Ecoprog & Fraunhofer, 2006)...224 Πίνακας 72: Μέσος επιμερισμός κόστους επένδυσης εγκαταστάσεων θερμικής επεξεργασίας Α.Σ.Α. στην Ευρώπη (Ecoprog & Fraunhofer, 2006)...224 Πίνακας 73: Ποσότητες και Στοιχεία Κόστους Αποτέφρωσης για το 2005 από εγκατεστημένες μονάδες αποτέφρωσης με παραγωγή ενέργειας από Α.Σ.Α. στην Ευρώπη σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις κρατών....225 Πίνακας 74: Ποσοστά εφαρμογής βασικών μεθόδων διαχείρισης Α.Σ.Α. σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες (Stengler, 2006)....226 Πίνακας 75: Χαρακτηριστικά των τεσσάρων νεότερων μονάδων παραγωγής ενέργειας...227 Πίνακας 76: Μονάδες θερμικής επεξεργασίας Α.Σ.Α. με ανάκτηση ενέργειας στην πόλη...231 Πίνακας 77: Ποσότητες προς επεξεργασία ανά κατηγορία αποβλήτων...233 Πίνακας 78: Εναλλακτικά Σενάρια Τεχνολογιών Μονάδων...236 Πίνακας 79: Επενδυτικό κόστος ανά τόνο...256 Πίνακας 80: Απόλυτο επενδυτικό κόστος σεναρίων...256 Πίνακας 81: Λειτουργικό κόστος...257 Πίνακας 82: Απόλυτο λειτουργικό κόστος σεναρίων...257 Πίνακας 83: Έσοδα Έξοδα Προϊόντων...258 Πίνακας 84: Ποσότητα και σύσταση υγρών αποβλήτων...259 Πίνακας 85: Επικινδυνότητα αέριων εκπομπών...260 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 8

Πίνακας 86: Εκτροπή Βιοαποδομήσιμων από την ταφή...261 Πίνακας 87: Ποσοστό ανακύκλωσης...261 Πίνακας 88: Ποσότητα υπολειμμάτων προς ταφή...262 Πίνακας 89: Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά την αερόβια επεξεργασία Α.Σ.Α...263 Πίνακας 90: Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά την αναερόβια επεξεργασία Α.Σ.Α....264 Πίνακας 91: Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά την καύση Α.Σ.Α....264 Πίνακας 92: Παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου...265 Πίνακας 93: Κατανάλωση - Παραγωγή Ενέργειας...266 Πίνακας 94: Κατανάλωση νερού...267 Πίνακας 95: Λειτουργικές απαιτήσεις πολυπλοκότητα...268 Πίνακας 96: Υπάρχουσα εμπειρία - αξιοπιστία...269 Πίνακας 97: Ευελιξία τεχνολογίας...270 Πίνακας 98: Δυνατότητα υποδοχής άλλων ρευμάτων αποβλήτων...271 Πίνακας 99: Απαιτήσεις σε έκταση...271 Πίνακας 100: Αντιδράσεις από τη χρήση της τεχνολογίας...272 Πίνακας 101: Συμμόρφωση με την πολιτική της Ε.Ε....273 Πίνακας 102: Αισθητική όχληση των εγκαταστάσεων...274 Πίνακας 103: Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας...274 Πίνακας 104: Βασικοί συντελεστές βαρύτητας κριτηρίων...276 Πίνακας 105: Συγκεντρωτικός πίνακας αξιολόγησης των σεναρίων...277 Πίνακας 106: Ιεράρχηση των σεναρίων βάσει της πολυκριτηριακής ανάλυσης...278 Πίνακας 107: Ισοζύγιο μάζας μονάδας συμμείκτων...295 Πίνακας 108: Ισοζύγιο μάζας μονάδας προδιαλεγμένων...295 Πίνακας 109: Ισοζύγιο ενέργειας μονάδας...296 Πίνακας 110: Λίστα εταιρειών διαχείρισης ανακυκλώσιμων υλικών...298 Πίνακας 111: Εφαρμοζόμενες μέθοδοι συλλογής οργανικών στην Καταλονία...313 Πίνακας 112: Εναλλακτικά Σενάρια Τεχνολογιών - Μονάδων...317 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 9

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ Διάγραμμα 1: Διαχρονική εξέλιξη αριθμού κλινών στην Περιφέρεια Ηπείρου (2003-2009)... 23 Διάγραμμα 2: Διαχρονική εξέλιξη αριθμού κλινών στην Περιφέρεια Ηπείρου ανά Νομό (2003-2009)... 23 Διάγραμμα 3: Απεικόνιση σεναρίων διαχρονικής εξέλιξης ετήσιας παραγωγής Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου, περιόδου 2001-2034... 39 Διάγραμμα 4: Σχηματική απεικόνιση της βασικής προτεινόμενης στρατηγικής... 66 Διάγραμμα 5: Σχηματική απεικόνιση προτεινόμενου σεναρίου ανάπτυξης της ΔσΠ υλικών συσκευασίας... 68 Διάγραμμα 6: Σχηματική απεικόνιση προτεινόμενου σεναρίου ανάπτυξης της ΔσΠ έντυπου χαρτιού... 69 Διάγραμμα 7: Σχηματική απεικόνιση προτεινόμενου σεναρίου ανάπτυξης της ΔσΠ οργανικών... 72 Διάγραμμα 8: Ενδεικτικό ισοζύγιο μάζας κατά την κομποστοποίηση... 84 Διάγραμμα 9: Διάγραμμα ροής και ισοζύγιο μάζας τυπικής εγκατάστασης αερόβιας ΜΒΕ με ανάκτηση RDF (Α. Οικονομόπουλος 2007)...115 Διάγραμμα 10: Διάγραμμα ροής της εγκατάστασης ΜΒΕ με ανάκτηση RDF στα Άνω Λιόσια...116 Διάγραμμα 11: Διάγραμμα ροής και ισοζύγιο μάζας τυπικής εγκατάστασης αερόβιας ΜΒΕ με ανάκτηση υλικών (Α. Οικονομόπουλος 2007)...117 Διάγραμμα 12: Διάγραμμα παραγωγικής διαδικασίας τυπικής αερόβιας ΜΒΕ με ανάκτηση υλικών (Α. Οικονομόπουλος 2007)...118 Διάγραμμα 13: Ενδεικτικές τιμές διάθεσης κομπόστ...127 Διάγραμμα 14: Διάγραμμα ροής μονάδας αερόβιας βιολογικής επεξεργασίας...138 Διάγραμμα 15: Ισοζύγιο μάζας αερόβιας βιολογικής επεξεργασίας...142 Διάγραμμα 16: Διάγραμμα ροής τυπικής μονάδας μηχανικής και αναερόβιας επεξεργασίας...144 Διάγραμμα 17: Διάγραμμα ροής αναερόβιας βιολογικής επεξεργασίας...149 Διάγραμμα 18: Διάγραμμα ροής τυπικής μονάδας βιολογικής επεξεργασίας (Α. Οικονομόπουλος 2007)...154 Διάγραμμα 19: Διάγραμμα παραγωγικής διαδικασίας τυπικής εγκατάστασης βιολογικής ξήρανσης (Α. Οικονομόπουλος 2007)...154 Διάγραμμα 20: Παραγωγική διαδικασία βιοξήρανσης...160 Διάγραμμα 21: Διάγραμμα ροής βιοξήρανσης σε «κουτιά» (πηγή: Juniper, 2005)...164 Διάγραμμα 22: Δυναμικότητα μονάδων ΜΒΕ σε λειτουργία (Πηγή: Βάση δεδομένων Juniper)...167 Διάγραμμα 23: Εξέλιξη της εγκατεστημένης δυναμικότητας μονάδων αναερόβιας χώνευσης...172 Διάγραμμα 24: Εγκατεστημένη δυναμικότητα ανά αριθμό σταδίων...173 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 10

Διάγραμμα 25: Εγκατεστημένη δυναμικότητα ανά μέθοδο (Υγρή,Ξηρή)...174 Διάγραμμα 26: Επιλογές Θερμικής Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων...194 Διάγραμμα 27: Ισοζύγιο μάζας σε τυπική εγκατάσταση στοιχειομετρικής καύσης (http://www.ecoling.ch)...198 Διάγραμμα 28: Ισοζύγιο μάζας σε τυπική σύγχρονη εγκατάσταση καύσης (Γιδαράκος, 2006)...198 Διάγραμμα 29: Ποσότητες ανακτώμενων οργανικών σε συνάρτηση με τη μέθοδο συλλογής και το μέγεθος του πληθυσμού...314 Διάγραμμα 30: Καθαρότητα συλλεγόμενου οργανικού σε συνάρτηση με τη μέθοδο συλλογής και το μέγεθος του πληθυσμού...314 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 11

ΕΙΚΟΝΕΣ Εικόνα 1: Ιεράρχηση επιλογών για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων... 45 Εικόνα 2: Στατικός αεριζόμενος σωρός... 91 Εικόνα 3: Αναδευόμενος σωρός... 93 Εικόνα 4: Κάθετα συστήματα κομποστοποίησης... 95 Εικόνα 5: Σύστημα κομποστοποίησης σε κανάλια... 96 Εικόνα 6: Σύστημα κομποστοποίησης σε βιοκελιά... 97 Εικόνα 7: Σύστημα κομποστοποίησης σε κοντέινερ... 98 Εικόνα 8: Σύστημα κομποστοποίησης σε τράπεζα... 99 Εικόνα 9: Σύστημα κομποστοποίησης σε περιστρεφόμενους βιοαντιδραστήρες... 99 Εικόνα 10: Παραγωγικά στάδια μονάδας κομποστοποίησης...143 Εικόνα 12: Αναερόβια βιολογική επεξεργασία χαμηλών στερεών...152 Εικόνα 13: Τμήμα Υποδοχής, τεμαχισμού και βιολογικής ξήρανσης απορριμμάτων...158 Εικόνα 14: Βιολογική ξήρανση σε καλυμμένους σωρούς...162 Εικόνα 15: Κουτιά της γερμανικής εταιρίας Herhof (πηγή: Juniper, 2005)...163 Εικόνα 16: Κουτιά της γερμανικής εταιρίας Nehlsen (πηγή: Juniper, 2005)...163 Εικόνα 17: Εσωτερικό του «percolator», εταιρία ΙSKA...165 Εικόνα 18: Τυπική Μονάδα Καύσης Αποτέφρωσης Στερεών Αστικών Αποβλήτων με ταυτόχρονη Παραγωγή Ενέργειας...197 Εικόνα 19: Οι (3) Τύποι Αποτεφρωτών (α)κινούμενων εσχάρων (β)περιστρεφόμενου κλιβάνου (γ) ρευστοποιημένης κλίνης (Finbioenergy, 2006)...200 Εικόνα 20: Χαρακτηριστικά της Μαζικής καύσης Απορριμμάτων σε αποτεφρωτή με κινούμενες εσχάρες (Γιδαράκος, 2006)...201 Εικόνα 21: Αποτεφρωτής περιστρεφόμενου κλιβάνου...202 Εικόνα 22: Κάθετοι και Οριζόντιοι Λέβητες παραγωγής ατμού...204 Εικόνα 23: Διοξίνες και τα Φουράνια σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης αποβλήτων...206 Εικόνα 24: Σχηματική Εικόνα Κυκλώνων (αριστερά), ηλεκτροστατικοί κατακρημνιστές (κέντρο) & σακκόφιλτρα (δεξιά)...209 Εικόνα 25: Σχηματική Εικόνα Πύργων Υγρής Απορρόφησης (scrubbing) Με και χωρίς παραγωγή Υγρών αποβλήτων...209 Εικόνα 26: Σχηματική Εικόνα Πύργων Ξηρής Απορρόφησης (scrubbing)...210 Εικόνα 27: Ενδεικτικό διάγραμμα ροής πυρόλυσης...215 Εικόνα 28: Μονάδα πυρόλυσης στην Αγγλία...215 Εικόνα 29: Μονάδα αεριοποίησης σε ρευστοποιημένη κλίνη στο Greve-in-Chianti (Ιταλία)...217 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 12

Εικόνα 30: Παράλληλη αεριοποίηση λιγνίτη και απορριμμάτων...221 Εικόνα 31: Ολοκληρωμένο σύστημα αεριοποίησης λιγνίτη και απορριμμάτων...222 Εικόνα 32: Όψη της μονάδας αποτέφρωσης Α.Σ.Α. του Αμβούργου (www.bildarchivhamburg.de/agb)...228 Εικόνα 33: Όψη της μονάδας αποτέφρωσης Α.Σ.Α. στο Allington Quarry...229 Εικόνα 34: α) Όψη μονάδας αποτέφρωσης Α.Σ.Α. για την πολιτεία της Νέας Υόρκης,...230 Εικόνα 35: Όψη εγκατάστασης θερμικής επεξεργασίας Α.Σ.Α. στην πόλη Osaka (α) Nanko, (β) Suminoe, (γ) Maishima, (δ) Hirano...231 Εικόνα 36: Δημιουργία μήτρας αξιολόγησης...248 Εικόνα 37: Σχηματική αναπαράσταση των συναρτήσεων προτίμησης...249 Εικόνα 38: Ολική ιεράρχηση των σεναρίων βάσει συνολικής ροή...279 Εικόνα 39: Μερική ιεράρχηση των σεναρίων βάσει θετικών και αρνητικών ροών...279 Εικόνα 40: Συνολική ροή (Φ) των σεναρίων...279 Εικόνα 41: Διάγραμμα GAIA...281 Εικόνα 42: Βασικοί συντελεστές βαρύτητας κριτηρίων, όπως προέκυψαν σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους φορείς...282 Εικόνα 43: Βαθμός σταθερότητας της απόφασης...283 Εικόνα 44: Περιπτώσεις αλλαγής βαρύτητας περιβαλλοντικών και οικονομικών κριτηρίων...284 Εικόνα 45: Τέλος εισόδου μονάδας επεξεργασίας προδιαλεγμένων οργανικών υλικών σε συνάρτηση με το ποσοστό των προσμίξεων...315 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 13

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΑΘΕΣΗΣ Η παρούσα μελέτη συντάσσεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές της από 19-07-2010 σύμβασης υλοποίησης του έργου «Μελέτη Χωροθέτησης Εργοστασίου Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων», που υπογράφηκε μεταξύ της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Ηπείρου και της εταιρείας ΕΠΤΑ Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων Ε.Π.Ε.. 1.2. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Σύμφωνα με τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων (Π.Ε.Σ.Δ.Α.) Περιφέρειας Ηπείρου, ο οποίος εγκρίθηκε στις 28-12-2004, προβλέπεται η κατασκευή μίας Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων σε επίπεδο Περιφέρειας. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η αξιολόγηση εναλλακτικών τεχνολογιών διαχείρισης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) με τεχνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια προσαρμοσμένα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Περιφέρειας, η διαμόρφωση ολοκληρωμένων προτάσεων για την διαχείριση και επεξεργασία των Α.Σ.Α. που παράγονται στη Περιφέρεια, όπως επίσης, και η εκτίμηση του κόστους επένδυσης της προτεινόμενης μονάδας επεξεργασίας. Η παρούσα μελέτη σε συνδυασμό με τη Μελέτη Χωροθέτησης, αποτελεί και το πρώτο στάδιο ωρίμανσης μίας μονάδας επεξεργασίας. 1.3. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Σύμφωνα με όσα ορίζει η κείμενη νομοθεσία, είναι απαραίτητη η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των στερεών αστικών αποβλήτων, το οποίο περιλαμβάνει συλλογή, μεταφόρτωση, δράσεις μείωσης της παραγωγής αποβλήτων, επαναχρησιμοποίηση, διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση, επεξεργασία, ανάκτηση ενέργειας και διάθεση. Στη βάση αυτή, η παρούσα μελέτη αποτελεί το πλαίσιο που θα διευκολύνει τη διαδικασία σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Περιφέρεια Ηπείρου και ειδικότερα όσον αφορά στη δυνατότητα επεξεργασίας αυτών. Κύριο αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η ανάλυση και εξέταση των διαθέσιμων τεχνολογιών που εφαρμόζονται για την επεξεργασία των Αστικών Στερεών Αποβλήτων Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 14

(Α.Σ.Α.) καθώς και η αξιολόγηση αυτών με βάση τα δεδομένα και χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Ηπείρου. Για το σκοπό αυτό, λαμβάνεται υπόψη η υφιστάμενη κατάσταση στην Περιφέρεια (ποσότητες απορριμμάτων, ποιοτικά χαρακτηριστικά απορριμμάτων, υφισταμένες υποδομές διαχείρισης, κ.α.), προβλέψεις σχετικά με την μελλοντική παραγωγή Α.Σ.Α., όλο το φάσμα των διαθέσιμων μεθόδων επεξεργασίας Α.Σ.Α. που εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκή και διεθνή κλίμακα, καθώς και το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την διαχείριση των Α.Σ.Α.. Επίσης, βάσει των ιδιαίτερων συνθηκών της Περιφέρειας καθώς και των εθνικών και κοινοτικών στόχων για τη διαχείριση των Α.Σ.Α., διαμορφώνονται εναλλακτικά σενάρια ολοκληρωμένης διαχείρισης των αποβλήτων και γίνεται αξιολόγησή τους με τη μέθοδο πολύκριτηριακής ανάλυσης PROMETHEE. Τέλος δίνεται μια τεχνική περιγραφή του προκρινόμενο σεναρίου, η οποία περιλαμβάνει τις βασικές λειτουργίες της μονάδας, ισοζύγιο μάζας και ενέργειας, τρόπους διάθεσης των παραγόμενων προϊόντων της καθώς και επενδυτικό και λειτουργικό κόστος. Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 15

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ 2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται πληθυσμιακά στοιχεία της Περιφέρειας Ηπείρου βάσει της νέας διοικητικής διαίρεσης σύμφωνα με το σχέδιο «Καλλικράτης», οι πηγές προέλευσης των στερεών αποβλήτων στην περιοχή αναφοράς, η υφιστάμενη παραγωγή, σύσταση και διαχείριση των Α.Σ.Α., καθώς και εκτιμήσεις για την μελλοντική εξέλιξη των παραγόμενων ποσοτήτων στην Περιφέρεια. 2.2. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ Η Περιφέρεια Ηπείρου απαρτίζεται από τέσσερις νομούς, οι οποίοι είναι ο Νομός Άρτας, ο Νομός Θεσπρωτίας, ο Νομός Ιωαννίνων και ο Νομός Πρέβεζας και έχει έδρα τα Ιωάννινα. Σύμφωνα με το σχέδιο «Καποδίστριας» (ΦΕΚ 244Α/97), συνολικά αποτελείτο από 57 Δήμους και 19 Κοινότητες. Σύμφωνα όμως με την νέα διοικητική μεταρρύθμιση του σχεδίου «Καλλικράτης» (Ν. 3852/2010, ΦΕΚ Α' 87/07-06-2010), στην περιφέρεια Ηπείρου δημιουργούνται συνολικά 18 Δήμοι και συγκεκριμένα οι εξής: Οι δήμοι του Νομού Ιωαννίνων είναι συνολικά οκτώ: 1. Ο Δήμος Ιωαννιτών που περιλαμβάνει τους πρώην Δήμους Ιωαννιτών, Μπιζανίου, Περάματος, Ανατολής, Παμβώτιδος και την Κοινότητα Νήσου. 2. Ο Δήμος Ζαγορίου που περιλαμβάνει τους πρώην Δήμους Κεντρικού Ζαγορίου, Ανατολικού Ζαγορίου, Τύμφης και τις Κοινότητες Βωβούσας και Παπίγκου. 3. Ο Δήμος Κόνιτσας που περιλαμβάνει τους Δήμους Κόνιτσας, Μαστοροχωρίων και τις Κοινότητες Αετομηλίτσας, Διστράτου και Φούρκας. 4. Ο Δήμος Πωγωνίου που περιλαμβάνει τους Δήμους Καλπακίου, Δελβινακίου, Άνω πωγωνίου, Άνω Καλαμά καθώς και τις Κοινότητες Πωγωνιανής και Λάβδανης. 5. Ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων που περιλαμβάνει τους Δήμους Τζουμέρκων, Πραμάντων και τις Κοινότητες Συρράκου, Καλαρρυτών, Βαθυπέδου και Ματσουκίου. 6. Ο Δήμος Μετσόβου που περιλαμβάνει τους Δήμους Μετσόβου, Εγνατίας και την Κοινότητα Μηλέας. 7. Ο Δήμος Δωδώνης που περιλαμβάνει τους Δήμους Κατσανοχωρίων, Αγ. Δημητρίου, Σελλών, Δωδώνης και Λάκκας Σουλίου. 8. Ο Δήμος Ζίτσας που περιλαμβάνει τους Δήμους Πασσαρώνος, Εκάλης, Ευρυμενών, Ζίτσας και Μολοσσών. Στον Νομό Άρτας οι συνολικοί Δήμοι είναι τέσσερις: Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 16

1. Ο Δήμος Αρταίων που περιλαμβάνει τους Δήμους Αρταίων, Αμβρακικού, Βλαχερνών, Ξηροβουνίου και Φιλοθέης. 2. Ο Δήμος Νικολάου Σκουφά που περιλαμβάνει τους Δήμους Πέτα, Αράχθου, Κομποτίου και την Κοινότητα Κομμένου. 3. Ο Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη που περιλαμβάνει τους Δήμους Ηράκλειας, Καραϊσκάκη και Τετραφυλίας. 4. Ο Δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων που περιλαμβάνει του Δήμους Αθαμανίας, Αγνάντων και τις Κοινότητες Μελισσουργών και Θεοδωριάνων. Στον Νομό Θεσπρωτίας δημιουργούνται τρεις συνολικά Δήμοι: 1. Ο Δήμος Ηγουμενίτσας που περιλαμβάνει τους Δήμους Ηγουμενίτσας, Συβότων, Μαργαριτίου και την Κοινότητα Πέρδικας. 2. Ο Δήμος Φιλιατών που περιλαμβάνει τους Δήμους Φιλιατών, Σαγιάδας και Παραποτάμου. 3. Ο Δήμος Σουλίου που περιλαμβάνει τους Δήμους Παραμυθιάς, Αχέροντα και την Κοινότητα Σουλίου. Τέλος, στο Νομό Πρέβεζας οι Δήμοι που σχηματίζονται είναι τρεις: 1. Ο Δήμος Πρέβεζας που περιλαμβάνει τους Δήμους Ζαλόγγου, Λούρου και Πρέβεζας. 2. Ο Δήμος Πάργας που περιλαμβάνει τους Δήμους Πάργας και Φαναρίου. 3. Ο Δήμος Ζηρού που περιλαμβάνει τους Δήμους Ανωγείου, Θεσπρωτικού, Φιλιππιάδος καθώς και την Κοινότητα Κρανέας. Ακολούθως φαίνεται συνοπτικά η νέα διοικητική διαίρεση σύμφωνα με το σχέδιο «Καλλικράτης». Πίνακας 1: Διοικητική διαίρεση Ηπείρου σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης Νομός Ιωαννίνων Νομός Άρτας Νομός Πρέβεζας Νομός Θεσπρωτίας 1. Δήμος Ζίτσας 1. Δήμος Αρταίων 1. Δήμος Πρέβεζας 1. Δήμος Ηγουμενίτσας 2. Δήμος Δωδώνης 2. Δήμος Νικολάου Σκουφά 2. Δήμος Πάργας 2. Δήμος Φιλιατών 3. Δήμος Πωγωνίου 3. Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη 3. Δήμος Ζηρού 3. Δήμος Σουλίου 4. Δήμος Βόρειων Τζουμέρκων 4. Δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων 5. Δήμος Κόνιτσας 6. Δήμος Ζαγορίου 7. Δήμος Μετσόβου 8.Δήμος Ιωαννιτών Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 17

2.3. ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Για το σκοπό της αποτύπωσης της υφιστάμενης κατάστασης αλλά και τους αναγκαίους υπολογισμούς που θα γίνουν παρακάτω είναι απαραίτητη η εκτίμηση των σημερινών και μελλοντικών πληθυσμιακών στοιχείων της Περιφέρειας. Η Περιφέρεια Ηπείρου συγκεντρώνει περίπου το 31% του πληθυσμού της στα αστικά κέντρα, με κυρίαρχο αστικό κέντρο τα Ιωάννινα. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα πληθυσμιακά στοιχεία που συγκροτούν το προφίλ της Περιφέρειας. Για την εκτίμηση του μόνιμου καθώς και του εποχιακού πληθυσμού, χρησιμοποιήθηκαν και επεξεργάστηκαν τα στοιχεία από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε.). 2.3.1. Μόνιμος Πληθυσμός Σύμφωνα με την Ε.Σ.Υ.Ε., ο πραγματικός πληθυσμός της Ηπείρου το 1971 υπολογίσθηκε σε 310.334, 1981 σε 324.541, το 1991 σε 339.728, ενώ κατά την τελευταία επίσημη απογραφή του 2001, είχε πραγματικό πληθυσμό 353.820 κατοίκους (ποσοστό 3,2% του συνολικού πληθυσμού της χώρας), όπως παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. Πίνακας 2: Πληθυσμιακή εξέλιξη Περιφέρειας Ηπείρου (Ε.Σ.Υ.Ε., 1971-2001) Έτος Πραγματικός Πληθυσμός 1971 310.334 1981 324.541 1991 339.728 2001 353.820 Όπως παρατηρείται, τις τελευταίες δεκαετίες η Περιφέρεια Ηπείρου εμφανίζει αυξητικές δημογραφικές μεταβολές, και πιο συγκεκριμένα κατά την 30ετία 1971-2001 υπάρχει μια αύξηση του πληθυσμού της τάξης του 14%. Η κατανομή του πληθυσμού ανά Νομό για το 2001 παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. Πίνακας 3: Κατανομή πληθυσμού Περιφέρειας Ηπείρου ανά Νομό (Ε.Σ.Υ.Ε., 2001) Νομός Πληθυσμός 2001 Ποσοστό Ιωαννίνων 170.239 48,1% Άρτας 78.134 22,1% Θεσπρωτίας 46.091 13,0% Πρέβεζας 59.356 16,8% ΣΥΝΟΛΟ 353.820 100% Ακολούθως παρουσιάζεται η πληθυσμιακή εξέλιξη στην Περιφέρεια Ηπείρου από το 1991 έως το 2001, ανά Δήμο. Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 18

Πίνακας 4: Πληθυσμιακή εξέλιξη Περιφέρειας Ηπείρου ανά Δήμο (Ε.Σ.Υ.Ε., 1991-2001) Νομός Ιωαννίνων Πληθυσμός 1991 Πληθυσμός 2001 Δήμος Ζίτσας 16.100 17.313 Πασσαρώνος 7.197 8.452 Εκάλης 1.926 1.997 Ζίτσας 1.922 2.200 Ευρυμενών 1.437 1.525 Μολοσσών 3.618 3.139 Δήμος Δωδώνης 15.963 16.475 Αγίου Δημητρίου 6.019 6.502 Δωδώνης 1.696 1.790 Σελλών 2.213 2.095 κοιν. Λάκκας Σουλίου (πρ. Δερβιζιάνων) 3.356 3.552 Κατσανοχωρίων 2.679 2.536 Δήμος Πωγωνίου 12.602 11.092 Καλπακίου 2.874 2.324 Άνω Καλαμά 3.286 3.070 Άνω Πωγωνίου 2.108 1.663 Δελβινακίου 3.326 2.933 κοιν. Πωγωνιανής 743 880 κοιν. Λάβδανης 265 222 Δήμος Ζαγορίου 5.419 6.032 Κεντρικού Ζαγορίου 1.450 1.601 Ανατολικού Ζαγορίου 2.286 2.402 Τύμφης 1.364 1.493 κοιν. Βωβούσας 136 179 κοιν. Παπίγκου 183 357 Δήμος Κόνιτσας 9.252 9.294 Κόνιτσας 6.572 6.225 Μαστοροχωρίων 1.913 2.072 κοιν. Αετομηλίτσας 277 304 κοιν. Φούρκας 56 206 κοιν. Διστράτου 434 487 Δήμος Βόρειων Τζουμέρκων 3.963 4.561 Τζουμέρκων 1.578 1.228 Πραμάντων 1.790 2.194 κοιν. Βαθυπέδου 66 100 κοιν. Ματσουκίου 232 543 κοιν. Καλαρρυτών 156 223 κοιν. Συρράκου 141 273 Δήμος Μετσόβου 7.824 7.835 Μετσόβου 4.125 4.417 Εγνατίας 3.095 2.800 κοιν. Μηλιάς 604 618 Δήμος Ιωαννιτών 87.070 97.657 Ιωαννιτών 63.725 70.203 Ανατολής 5.578 7.198 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 19