Ο Πολιτιςμόσ ωσ ςτρατηγικόσ παράγοντασ ανάπτυξησ ςτην Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 Δρ Λίνα Μενδώνη Γενική Γραμματζασ Περιφερειακό Αναπτυξιακό Συνζδριο Δυτικής Ελλάδας για την προγραμματική περίοδο 2014 2020
Ο Πολιτιςμόσ ςτα Κοινοτικά Πλαίςια τιριξθσ Β Κοινοτικό Πλαίςιο τήριξησ Ε.Π. «Πολιτιςμόσ Σουριςμόσ» Γ Κοινοτικό Πλαίςιο τήριξησ Ε.Π. «Πολιτιςμόσ» 400+ ζργα Απορροφθτικότθτα 103% Ε..Π.Α Χωρίσ αυτόνομο Ε.Π. για τον Πολιτιςμό Περιοριςμόσ ςτισ προβλζψεισ του Γενικοφ τόχου 17 2009-2010: εξειδίκευςθ προγράμματοσ τομζων Πολιτιςμοφ- Σουριςμοφ εκ του μθδενόσ Εξαςφάλιςθ χρθματοδότθςθσ μζςω Ε.Π. «Ανταγωνιςτικότθτα και Επιχειρθματικότθτα», «Ψθφιακι φγκλιςθ», «Ανάπτυξθ Ανκρϊπινου Δυναμικοφ», «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και «Διοικθτικι Μεταρρφκμιςθ» Περιφερειακϊν Επιχειρθςιακϊν Προγραμμάτων (Π.Ε.Π.) 2
ΕΠΑ 2007-2013 και Πολιτιςμόσ ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΛΗΘΟ ΕΡΓΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟ ΤΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ Ε ΠΕΠ και ΣΟΜΕΑΚΑ Απρίλιοσ 2013 588 715.880.196 3
ΕΠΑ 2007-2013 και Πολιτιςμόσ ΕΠΙΧΕΙΡΗΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΛΗΘΟ ΕΡΓΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟ ΤΝΟΛΟ ΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ Ε ΠΕΠ και ΣΟΜΕΑΚΑ 588 715.880.000 ΤΝΟΛΟ ΠΕΠ 372 523.386.419 ΤΝΟΛΟ ΣΟΜΕΑΚΩΝ 216 192.493.777 4
Η Δυτικι Ελλάδα ςτο ΕΠΑ τθν Περιφζρεια Δυτικισ Ελλάδασ υλοποιοφνται ζργα που αφοροφν ςτθν προςταςία, ανάδειξθ και προβολι των μνθμείων τθσ πολιτιςτικισ κλθρονομιάσ ςτθν δθμιουργία πολιτιςτικϊν υποδομϊν ΠΛΗΘΟ ΕΡΓΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΜΟ 22 20.9 εκ. 5
Ζργα ενταγμζνα ςτο ΕΠΑ Ζκκεςθ Αρχ. Μουςείου Πφργου Ζκκεςθ Αρχ. Μουςείου Θζρμου Ι.Ν. Παντάναςςασ Πατρϊν Αρχαιολογικόσ χϊροσ Ολυμπίασ 6
Ζργα ενταγμζνα ςτο ΕΠΑ Αρχαία Αιγείρα Ναόσ Επικουρίου Απόλλωνα Παναγία Γαςτοφνθσ 7
Ζργα ενταγμζνα ςτο ΕΠΑ Ι.Ν. Σιμίου Προδρόμου Μάςτρου Κάςτρο Χλεμοφτςι Φροφριο Ρίου Κάςτρο Πατρϊν 8
Ο Πολιτιςμόσ ςτθν Ε Προγραμματικι Περίοδο Αφετηρία ςχεδιαςμοφ Ε Προγρ. Περιόδου Απάντηςη τησ Γενικήσ Γραμματείασ Πολιτιςμοφ Απουςία αυτόνομου Ε.Π. για τον Πολιτιςμό ςτο ΕΠΑ 2007-2013 Περιοριςμζνθ αναφορά ςτον Πολιτιςμό ςτθν 1θ Εγκφκλιο χεδιαςμοφ Κατάρτιςθσ Αναπτυξιακοφ Προγραμματιςμοφ Περιόδου 2014 2020 Οργανωμζνθ διατφπωςθ αρχικϊν προτάςεων ςτρατθγικισ και προτεραιοτιτων ςε εκνικό, τομεακό και περιφερειακό επίπεδο Η πρόταςθ τθσ Γ.Γ.Π. ανάμεςα ςτισ αρτιότερεσ που υποβλικθκαν τθ 2θ Εγκφκλιο ο Πολιτιςμόσ ςυμπεριλαμβάνεται ωσ διακριτόσ τομζασ πολιτικισ Ο Πολιτιςμόσ αναγνωρίηεται ωσ βαςικόσ παράγοντασ βελτίωςθσ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ, τθσ εξωςτρζφειασ, και τθσ ποιοτικισ επιχειρθματικότθτασ Ο Πολιτιςμόσ δθμιουργεί προςτικζμενθ αξία 9
Παραδοχζσ και κατευκφνςεισ ςτρατθγικοφ ςχεδιαςμοφ Αναγνϊριςθ του Πολιτιςμοφ ωσ ςυγκριτικοφ πλεονεκτιματοσ τθσ Ελλάδασ ςτο διεκνζσ περιβάλλον Αξιοποίθςθ του Πολιτιςμοφ για τθ βελτίωςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ μζςω του εμπλουτιςμοφ και τθσ διαφοροποίθςθσ των προϊόντων και των υπθρεςιϊν τθσ Ελλάδασ Αξιοποίθςθ χρθματοδοτικϊν ευκαιριϊν ςτα Σομεακά και Περιφερειακά Επιχειρθςιακά Προγράμματα για τθν ανάδειξθ και προβολι τθσ Πολιτιςτικισ Κλθρονομιάσ Ανάπτυξθ δράςεων ςτουσ τομείσ τθσ προςταςίασ, ανάδειξθσ και προβολισ μνθμείων με χριςθ παραδοςιακϊν μζςων και ςφγχρονων τεχνολογιϊν, με τθ δθμιουργία πολιτιςτικϊν υποδομϊν και τθν υποςτιριξθ του φγχρονου Πολιτιςμοφ 10
Κφριοι άξονεσ τθσ νζασ Προγραμματικισ Περιόδου Βιϊςιμεσ επενδφςεισ ςε υποδομζσ προςταςίασ, ςυντιρθςθσ και ανάδειξθσ τθσ πολιτιςτικισ κλθρονομιάσ Ποιοτικι αναβάκμιςθ υπθρεςιϊν Ανάπτυξθ νζου τφπου επιχειρθματικότθτασ Κατάρτιςθ και εξειδίκευςθ ανκρϊπινου δυναμικοφ Διεφρυνςθ τθσ χριςθσ των ΣΠΕ για τθν ανάδειξθ τθσ πολιτιςτικισ κλθρονομιάσ, τθ βελτίωςθ των παρεχόμενων υπθρεςιϊν και τθν αποτελεςματικότερθ λειτουργία των Τπθρεςιϊν Δθμιουργικι διαςφνδεςθ πολιτιςμοφ, εκπαίδευςθσ και παιδείασ Εφαρμογι καινοτόμων μεκόδων ζρευνασ Οργανωτικόσ εξορκολογιςμόσ των φορζων άςκθςθσ πολιτικισ του τομζα Πολιτιςμοφ 11
Πρόταςθ για τθ Διαμόρφωςθ Εκνικισ Αναπτυξιακισ τρατθγικισ Σομζα Πολιτιςμοφ 2014-2020 «Ζξυπνη εξειδίκευςη»: Επζνδυςθ ςε εξειδικευμζνεσ υποδομζσ προςταςίασ, ςυντιρθςθσ και ανάδειξθσ τθσ πολιτιςτικισ κλθρονομιάσ με γνϊμονα τισ τοπικζσ δυνατότθτεσ και τθ βιϊςιμθ ανάπτυξθ Ουςιαςτικι αναβάκμιςθ τθσ ποιότητασ των υπηρεςιών προσ το ευρφ κοινό με ςυνδυαςτικι άντλθςθ πόρων από πολλζσ πθγζσ Ενίςχυςθ καινοτόμων και υγιϊν ιδιωτικϊν επιχειρηματικών πρωτοβουλιών για τθν αξιοποίθςθ του πολιτιςτικοφ κεφαλαίου τθσ Ελλάδασ, ιδιαίτερα μζςω τθσ ςφγχρονθσ τεχνολογίασ και του Διαδικτφου Κατάρτιςθ και επιμόρφωςη του ανθρώπινου δυναμικοφ του τομζα Πολιτιςμοφ ςε ηθτιματα εκςυγχρονιςμοφ τθσ Δθμόςιασ Διοίκθςθσ και αποτελεςματικισ διαχείριςθσ προγραμμάτων και κονδυλίων Εμπζδωςθ και επζκταςη τησ χρήςησ των ΣΠΕ ςτθ διοικθτικι διαδικαςία για τθν ενίςχυςθ τθσ κεςμικισ ικανότθτασ και αποτελεςματικότθτασ τθσ δθμόςιασ διοίκθςθσ 12
Ο Πολιτιςμόσ ςτθν «Κοινωνία τθσ Πλθροφορίασ» Επζκταςθ υλοποιοφμενων δράςεων ςτο χϊρο τθσ ψθφιακισ τεχνολογίασ με ςτόχο: τθ ςυνζχιςθ τθσ ψθφιοποίθςθσ και τθ διαςφάλιςθ τθσ ςυντιρθςθσ και τθ μακροχρόνιασ διατιρθςθσ του ψθφιοποιθμζνου πολιτιςτικοφ αποκζματοσ ενίςχυςθ τθσ προςβαςιμότθτασ επιςτθμόνων και ευρφτερου κοινοφ ςτο ψθφιακό πολιτιςτικό περιεχόμενο μζςω ςτοχευμζνων και εξειδικευμζνων εφαρμογϊν ευρφτερθ και ουςιαςτικότερθ χριςθ των ΣΠΕ ςτθν κακθμερινι πρακτικι των Τπθρεςιϊν ςτουσ τομείσ τθσ μελζτθσ, προςταςίασ και διαχείριςθσ τθσ πολιτιςτικισ κλθρονομιάσ αξιοποίθςθ των ΣΠΕ για τθν προϊκθςθ δράςεων του φγχρονου Πολιτιςμοφ και τθν ανάδειξθ τθσ άυλθσ κλθρονομιάσ 13
Διαςφνδεςθ Πολιτιςμοφ, Παιδείασ και Ανάπτυξθσ Ο Πολιτιςμόσ μπορεί να αποτελζςει πολφτιμο κεφάλαιο για τθ διεκδίκθςθ χρθματοδότθςθσ και ζνταξθσ ζργων ςτουσ τομείσ τθσ Δθμόςιασ Εκπαίδευςθσ τθσ ακαδθμαϊκισ ζρευνασ τθσ τεχνολογικισ καινοτομίασ 14
Θεςμικζσ και οργανωτικζσ πρωτοβουλίεσ τθσ Γ.Γ.Π. Ενόψει τθσ Προγραμματικισ Περιόδου 2014 2020 θ Γ.Γ.Π. προωκεί ιδθ: τθν αναδιοργάνωςθ τθσ αποκεντρωμζνθσ δομισ των Τπθρεςιϊν με γνϊμονα τθν ενίςχυςθ των Εφορειϊν Αρχαιοτιτων ωσ των βαςικϊν μονάδων υλοποίθςθσ αρχαιολογικϊν ζργων και ζργων επί μνθμείων τθν ενίςχυςθ των διαδικαςιϊν προγραμματιςμοφ και ςυντονιςμοφ των Τπθρεςιϊν για τθ διαχείριςθ ςυγχρθματοδοτοφμενων ζργων μζςω κοινϊν διαδικαςιϊν υλοποίθςθσ ζργων υποςτιριξθσ κατά τθν εφαρμογι και τον ζλεγχο των διαδικαςιϊν υποςτιριξθσ κατά τθ διαδικαςία ωρίμανςθσ ζργων οργανωτικϊν και διοικθτικϊν παρεμβάςεων 15
Ο Πολιτιςμόσ ςτθν Ελλθνικι Προεδρία τθσ Ε.Ε. το 2014 Ανάλθψθ πολιτικϊν πρωτοβουλιϊν για τα οικονομικά του Πολιτιςμοφ Δθμιουργία «πλατφόρμασ ενθμζρωςθσ, επικοινωνίασ και προςζλκυςθσ χρθματοδότθςθσ» για τουσ εμπλεκόμενουσ φορείσ Ανάδειξθ τθσ ςυμβολισ τθσ πολιτιςτικισ κλθρονομιάσ ςτθν επίτευξθ βιϊςιμθσ ανάπτυξθσ Ενίςχυςθ τθσ επιχειρθματικότθτασ ςτον χϊρο του Πολιτιςμοφ 16
πάνω από το 2,8% του ΑΕΠ Ο Πολιτιςμόσ πυλϊνασ τθσ βιϊςιμθσ ανάπτυξθσ Η πολιτιςμικι βιωςιμότθτα ιςότιμθ τθσ περιβαλλοντικισ, τθσ οικονομικισ και τθσ κοινωνικισ βιωςιμότθτασ Οι Δθμιουργικζσ και Πολιτιςτικζσ Βιομθχανίεσ απαςχολοφςαν το 2010 πάνω από 6,7 εκ. άτομα ςτθν ΕΕ των 25 παράγουν το 3,3% του ευρωπαϊκοφ ΑΕΠ παράγουν πάνω από το 2,8% του ελλθνικοφ ΑΕΠ Ο Πολιτιςμόσ εγγενζσ ςτοιχείο τθσ ςτρατθγικισ για «Ζξυπνθ, Διατθριςιμθ και χωρίσ Αποκλειςμοφσ Ανάπτυξθ» 17
Πολιτιςμόσ και επιχειρθματικότθτα Ο Πολιτιςμόσ αποτελεί κρίςιμο αναπτυξιακό εργαλείο Ο Πολιτιςμόσ δεν ςυνυπάρχει απλϊσ με τθν επιχειρθματικότθτα αλλά τθν ενιςχφει και τθν εμπλουτίηει με νζεσ αξίεσ και οικονομικζσ δραςτθριότθτεσ Ο ςχεδιαςμόσ τθσ Γ.Γ.Π. είναι ανοιχτόσ ςτθν καινοτόμο πολιτιςτικι επιχειρθματικότθτα 18
Η Περιφζρεια Δυτικισ Ελλάδασ ςτον προγραμματιςμό τθσ Προγραμματικισ Περιόδου 2014-2020 Η Γενικι Γραμματεία Πολιτιςμοφ εξειδικεφει τον προγραμματιςμό τθσ με ςτόχο τθν αξιοποίθςθ όλων των παραγόντων ενδογενοφσ ανάπτυξθσ τθσ Περιφζρειασ Δυτικισ Ελλάδασ με ςτόχο: τθν απόκτθςθ αναγνωρίςιμθσ μορφισ και ταυτότθτασ (brand name) τθ διαφοροποίθςθ και τον εμπλουτιςμό του τουριςτικοφ προϊόντοσ μζςω τθσ ανάπτυξθσ του «πολιτιςτικοφ τουριςμοφ» τθν άμβλυνςθ τθσ εποχικότθτασ του τουριςμοφ τθ μεταςτροφι από το μοντζλο του μαηικοφ τουριςμοφ ςε ζνα μοντζλο που ςτθρίηεται ςτισ ειδικζσ εναλλακτικζσ μορφζσ τουριςμοφ τθ δθμιουργία ζμμεςων και άμεςων κζςεων εργαςίασ 19