Μια από τις πιο συχνές ανωμαλίες που παρουσιάζονται κατά την γέννηση και έρχονται να διαταράξουν την ευτυχία που φέρνει στους γονείς ο ερχομός ενός παιδιού, είναι η σχιστία του χείλους, της υπερώας ή και των δύο. ΣΧΙΣΤΙΑ ΧΕΙΛΟΥΣ Σχιστία χείλους ονομάζεται η διακοπή της συνέχειας του χείλους και ίσως και του φατνίου, δηλαδή του τμήματος εκείνου της γνάθου που συγκρατεί τα δόντια. Αν διαχωρίζει τελείως το χείλος η σχιστία λέγεται πλήρης, ενώ αν χωρίζει τμήμα μόνο του χείλους λέγεται ατελής. Μπορεί να είναι ετερόπλευρη (μονή) ή αμφοτερόπλευρη (διπλή), δηλαδή από την μια ή και από τις δύο πλευρές ενώ πολύ σπάνια είναι ακριβώς στην μέση. {gallery cols=3 height=200 width=200}cleftlipunil{/gallery} {gallery cols=3 height=200 width=200}cleftlipbilat1{/gallery} {gallery cols=2 height=240 width=240}cleftlipbilat2{/gallery} ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ Είναι η συχνότερη συγγενής ανωμαλία του προσώπου και παρουσιάζεται περίπου μια φορά στις 600 γεννήσεις, δηλαδή στην Ελλάδα υπολογίζεται πως γεννιούνται περίπου 200-250 παιδιά με σχιστία χείλους/υπερώας το χρόνο. 1 / 5
Η σχιστία μπορεί να αποτελεί μέρος μιας σοβαρότερης κατάστασης (συνδρόμου), αλλά τις περισσότερες φορές δεν συνοδεύεται από άλλα προβλήματα. Η διανοητική ανάπτυξη του παιδιού είναι φυσιολογική και όταν συμπληρωθεί η εμφανισιακή και λειτουργική αποκατάσταση των προβλημάτων, το παιδί εντάσσεται στο κοινωνικό σύνολο χωρίς απολύτως κανένα πρόβλημα. Σε αντίθεση με πιο σοβαρά σύνδρομα η απλή σχιστία δεν ακολουθεί τους κανόνες της κληρονομικότητας, συχνά όμως υπάρχει στην οικογένεια κάποιος συγγενής, έστω και μακρινός, με το ίδιο πρόβλημα. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι: η λειτουργική και αισθητική αποκατάσταση των σχιστιών είναι πλήρης, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει αδιάκοπη συνεργασία των γονέων με μια ομάδα ειδικών στις σχιστίες, οι οποίοι θα παρέχουν στο παιδί και στην οικογένειά του συνεχή υποστήριξη, παρακολούθηση και καθοδήγηση για μια ολοκληρωμένη θεραπεία. ΟΔΟΝΤΟΦΥΙΑ Η οδοντοφυΐα των παιδιών με σχιστία χείλους και ιδίως σε περιπτώσεις σχιστίας χείλους και φατνίου παρουσιάζει συνήθως ορισμένες ανωμαλίες όσον αφορά στη διάταξη των δοντιών. Τα προβλήματα αυτά διορθώνονται πολύ αποτελεσματικά με ορθοδοντική, με την προϋπόθεση ότι ο ορθοδοντικός που θα αναλάβει την θεραπεία θα έχει πείρα στο θέμα των σχιστιών. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η διατήρηση των νεογιλών δοντιών σε καλή κατάσταση με συχνές επισκέψεις στον παιδοδοντίατρο (πράγμα που πρέπει να ισχύει όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τον γενικό πληθυσμό). Εκεί θα γίνονται ο τακτικός έλεγχος και οι απαραίτητες φθοριώσεις ως ότου έλθει η ώρα να αρχίσει η ορθοδοντική. Η ορθοδοντική αρχίζει συνήθως μετά το έκτο η έβδομο έτος της ηλικίας, αλλά η αρχική αξιολόγηση πρέπει να γίνεται πολύ νωρίτερα. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΧΙΣΤΙΩΝ 2 / 5
Η αποκατάσταση ενός παιδιού με σχιστία πρέπει να αναλαμβάνεται εξ αρχής από ομάδα ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων που είναι απολύτως εξειδικευμένοι σε ολόκληρο το φάσμα της θεραπείας των σχιστιών. Οι αρχικές επεμβάσεις είναι καθοριστικής σημασίας για την εμφάνιση και λειτουργική ακεραιότητα του παιδιού στην υπόλοιπη ζωή του. Το παιδί πρέπει να παρακολουθείται συνεχώς και σε συχνά διαστήματα καθώς η έλλειψη συνεχούς παρακολούθησης ευθύνεται για τη δημιουργία προβλημάτων με σοβαρές συνέπειες. Την άμεση εποπτεία και παρακολούθηση του παιδιού την έχει συνήθως ο πλαστικός χειρουργός, ο οποίος εκτελεί τις αρχικές επεμβάσεις, και ακολουθώντας το καθορισμένο χρονοδιάγραμμα θεραπείας, παραπέμπει το παιδί για αξιολόγηση από άλλους ειδικούς, όπως Ω.Ρ.Λ., παιδοδοντίατρους, παθολόγους ομιλίας και φωνής, ορθοδοντικούς κλπ. Το χρονοδιάγραμμα της χειρουργικής θεραπείας των σχιστιών μπορεί να διαφέρει από ομάδα σε ομάδα. Εδώ σας παρουσιάζουμε την προσωπική μας προτίμηση. ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΗΣ ΣΧΙΣΤΙΑΣ ΤΟΥ ΧΕΙΛΟΥΣ Η διόρθωση της μονής σχιστίας του χείλους γίνεται συνήθως στην ηλικία των τριών μηνών. Σε περιπτώσεις φαρδειάς πλήρους μονής ή διπλής σχιστίας η πρώτη χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι η συγκόλληση χείλους, η οποία γίνεται σε ηλικία τριών μηνών περίπου και συνίσταται στην απλή συμπλησίαση του χείλους, χωρίς προσπάθεια αισθητικής διόρθωσης. Σκοπός της επέμβασης αυτής είναι η χαλάρωση των ιστών του χείλους για να διευκολυνθεί η επόμενη και καθοριστική διόρθωση του χείλους η οποία θα ακολουθήσει περίπου τρείς με τέσσερις μήνες αργότερα. Οι ουλές που προκύπτουν ακολουθούν την φυσική φορά του φίλτρου του χείλους και τις περισσότερες φορές με την πάροδο του χρόνου γίνονται σχεδόν αόρατες. 3 / 5
Στη διπλή σχιστία το πρόβλημα είναι πιο περίπλοκο. Οι αρχές της αποκατάστασης είναι οι ίδιες όπως και στην μονή σχιστία, μπορεί να χρειασθούν όμως περισσότερες επεμβάσεις ανάλογα με τη σχιστία. ΟΣΤΙΚΟ ΜΟΣΧΕΥΜΑ ΣΤΟ ΦΑΤΝΙΟ Στις περιπτώσεις που υπάρχει σχιστία στην περιοχή του φατνίου, απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμπλήρωση της ορθοδοντικής αποκατάστασης είναι να γίνει οστικό μόσχευμα στην περιοχή της σχιστίας, δηλαδή να συμπληρωθεί το κενό με κόκκαλο που λαμβάνεται από τη λεκάνη, ώστε να μπορέσει να ανατείλει ο μόνιμος κυνόδοντας. Η επέμβαση αυτή γίνεται συνήθως στην ηλικία των 9-11 χρόνων και μπορεί να συνδυασθεί με διόρθωση της σκολίωσης του διαφράγματος και διορθώσεις ατελειών στην εμφάνιση του χείλους που τυχόν παραμένουν. Αν πρόκειται για διπλή σχιστία, είναι δυνατόν να μην μπορεί να γίνει το μόσχευμα και από τις δύο πλευρές ταυτόχρονα, και να χρειασθεί να γίνουν δύο επεμβάσεις. Είναι σαφές ότι για να επιτευχθούν τα καλύτερα δυνατά αισθητικά και λειτουργικά αποτελέσματα, είναι απαραίτητη η συνεχής και αδιάκοπη παρακολούθηση του παιδιού από τη γέννησή του μέχρι τη εφηβεία, καθώς και η εκτέλεση μιας σειράς επεμβάσεων αλληλένδετων μεταξύ τους, με βάση ένα σαφώς καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Η αντιμετώπιση σχιστιών εκτός εξειδικευμένων κέντρων οδηγεί κατά κανόνα σε κακά αποτελέσματα των οποίων η διόρθωση απαιτεί πρόσθετες επεμβάσεις και περιττή ταλαιπωρία του παιδιού και της οικογένειάς του. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΩ ΓΝΑΘΟΥ Σε πεπτώσεις που η σχιστία του χείλους συνυπάρχει με σχιστία φατνίου, η άνάπτυξη της 4 / 5
άνω γνάθου μπορει να υπολείπεται σε σχέση με την κάτω γνάθο, είται λόγω χρήσεως τραυματικής τεχνικής προηγούμενες επεμβάσεις, είτε λόγω μειώμένου δυναμικού αναπτύξεως. Χρειάζεται τότε μια ακόμη επέμβαση για να ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του παιδιού ( βλέπε κεφαλαιο σχιστίας υπερώας).. 5 / 5