Αθλητική Επικαιρότητα Εκδηλώσεις για το Ελληνικό Ποδόσφαιρο και την Κρίση

Τριμηνιαία Επιστημονική Επιθεώρηση Αθλητικής Οικονομίας, Διοίκησης και Μάρκετινγκ Υπό την Αιγίδα του Πανελληνίου Συνδέσμου Αθλητικών Οικονομολόγων και Στελεχών (ΠΣΑΟΣ) Τόμος 13 ος, Τεύχος 1 ο, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2013 Τιμή: 5 ευρώ (ηλεκτρονική μορφή) 10 ευρώ (έντυπη μορφή) Από τον Διευθυντή Έκδοσης Αθλητική Επικαιρότητα Εκδηλώσεις για το Ελληνικό Ποδόσφαιρο και την Κρίση Η Οικονομική Κρίση και το Ελληνικό Επαγγελματικό Ποδόσφαιρο Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Ανάθεση και Κάθετη Ολοκλήρωση: H Στρατηγική της ΦΙΦΑ για την Προώθηση των Τηλεοπτικών Δικαιωμάτων του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου Γιαν Πίπερ & Έρβιν Βερμπέεκ Μελέτη της Σχέσης Μεταξύ της Αποτελεσματικότητας και των Δημογραφικών Χαρακτηριστικών των Διευθυντών Αθλητικών Διοικητικών Συμβουλίων του Ιράν Λόγκμαν Κέσαβαρτζ & Χαμίτ Μπαραζαντέχ Επιστημονική Αθλητική Σκέψη Ανάδειξη Ποδοσφαιρικών Ταλέντων Επιστημονικό Βιβλίο Συγκεντρώνοντας την Έρευνα στον Αθλητισμό Μία Διεθνής Προοπτική Ανακοινώσεις

Οικονομία Αθλητισμός Τόμος 13 ος, Τεύχος 1 ο, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2013 περιεχόμενα Από τον Διευθυντή Έκδοσης 5 Αθλητική Επικαιρότητα Εκδηλώσεις για το Ελληνικό Ποδόσφαιρο και την Κρίση 7 Η Οικονομική Κρίση και το Ελληνικό Επαγγελματικό Ποδόσφαιρο Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Ανάθεση και Κάθετη Ολοκλήρωση: Η Στρατηγική της ΦΙΦΑ για την Προώθηση των Τηλεοπτικών Δικαιωμάτων του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου Γιαν Πίπερ & Έρβιν Βερμπέεκ Μελέτη της Σχέσης Μεταξύ της Αποτελεσματικότητας και των Δημογραφικών Χαρακτηριστικών των Διευθυντών Αθλητικών Διοικητικών Συμβουλίων του Ιράν Λόγκμαν Κέσαβαρτζ & Χαμίτ Μπαραζαντέχ 9 23 37 Επιστημονική Αθλητική Σκέψη Ανάδειξη Ποδοσφαιρικών Ταλέντων 44 Επιστημονικό Βιβλίο Συγκεντρώνοντας την Έρευνα στον Αθλητισμό Μία Διεθνής Προοπτική 46 Ανακοινώσεις 48

Οικονομία Αθλητισμός Υπό την Αιγίδα του Πανελληνίου Συνδέσμου Αθλητικών Οικονομολόγων και Στελεχών (ΠΣΑΟΣ) Τόμος 13 ος, Τεύχος 1 ο, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2013 ISSN: 1109-236X Ιστοσελίδα Περιοδικού: http://www.psaos.gr/oa.htm Ιδιοκτησία: Ερευνητική Μονάδα Αθλητισμού (www.atiner.gr/ema.htm) του Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΘΙΝΕΕ) Διευθυντής Έκδοσης και Υπεύθυνος Ύλης: Δρ. Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Συντακτική και Επιστημονική Επιτροπή: 1. Χρήστος Αναγνωστόπουλος, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Κόβεντρι, H.Β. 2. Κλεοπάτρα Βελούτσου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Γλασκώβης, Η.Β. 3. Δημήτρης Γαργαλιάνος, Eπίκουρος Καθηγητής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. 4. Νίκος Καρτακούλλης, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Κύπρος. 5. Μαργαρίτα Κεφαλάκη, Ερευνήτρια, ΑΘΙΝΕΕ. 6. Δημήτριος Κολυπέρας, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Stirling, H.Β. 7. Μαρία Κωνσταντάκη, Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Μπέρκινχαμσάϊρ, H.Β. 8. Νικόλαος Πάππας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Σαμ Χιούστον, ΗΠΑ. 9. Χρήστος Σακελλαρίου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Νανιάγκ, Σιγκαπούρη. Επιμέλεια Δοκιμίων και Μεταφράσεις: Απόστολος Κοτσασπύρου, Κωνσταντίνος Μανωλίδης & Ειρήνη Λέντζου Διανομή Διαφήμιση: Σταυρούλα Κυρίτση, Σύλια Σακκά, Κατερίνα Μαράκη. Καλλιτεχνική και Τυπογραφική Επιμέλεια: ΑΘΙΝΕΕ, Βαλαωρίτου 8, 10671 Αθήνα, τηλ.2103634210 Επιστημονική Επιτροπή Κριτών: Τα επιστημονικά άρθρα δημοσιεύονται στο Ο Α κατόπιν κρίσης, από δύο τουλάχιστον κριτές. Η επιστημονική επιτροπή κριτών του περιοδικού αποτελείται από καθηγητές και ερευνητές της Ελλάδος και του εξωτερικού. Την τελική ευθύνη δημοσίευσης των άρθρων έχει ο διευθυντής του περιοδικού. Υποβολή Επιστημονικών Άρθρων: Τα προς δημοσίευση άρθρα υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά στο gtp@atiner.gr. Συνδρομές: Το Ο Α κυκλοφορεί 4 φορές το χρόνο σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή. Η ετήσια συνδρομή της ηλεκτρονικής μορφής για βιβλιοθήκες, οργανισμούς και ιδρύματα είναι 40 ευρώ, για ιδιώτες 20 ευρώ. Η ετήσια συνδρομή της έντυπης μορφής για βιβλιοθήκες, οργανισμούς και ιδρύματα είναι 100 ευρώ, για ιδιώτες 50 ευρώ. Διαφημίσεις: Πλήρης τιμοκατάλογος των καταχωρήσεων στο περιοδικό είναι διαθέσιμος για κάθε ενδιαφερόμενο.

Από τον Διευθυντή Έκδοσης 5 Το πρώτο τεύχος της τριμηνιαίας επιστημονικής επιθεώρησης Οικονομία Αθλητισμός για το 2013, έρχεται μαζί με την έντονη δραστηριοποίηση του ΠΣΑΟΣ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αθλητικών Οικονομολόγων και Στελεχών) στον τομέα των σχετικών με τον αθλητισμό εκδηλώσεων. Έπειτα από τη διοργάνωση μίας άκρως επιτυχημένης εσπερίδας σχετικής με τα οικονομικά του Ελληνικού ποδοφαίρου στα τέλη του περασμένου έτους, όπως θα έχετε τη δυνατότητα να ενημερωθείτε στις τελέυταίες σελίδες του παρόντος τεύχους, ο Σύνδεσμος σε συνεργασία με άλλους φορείς ετοιμάζει κάποιες άκρως ενδιαφέρουσες και πάντα επίκαιρες εκδηλώσεις με κεντρικό θέμα πάντα τον αθλητισμό στην Ελλάδα. Στο παρόν τεύχος στη στήλη της αθλητικής επικαιρότητας, γίνεται σύγκριση μεταξύ δύο εκδηλώσεων σχετικών με τα οικονομικά του αθλητισμού και εξηγείται η διαφορά στην εποικοδομητικότητα, που μπορεί να έχει μία αντικειμενική εκδήλωση στην οποία θα ακούγονται όλες οι απόψεις, από μία στημένη στην οποία όλοι συμφωνούν και φυσικά ακούγονται υπερβολικά θετικά σχόλια τα οποία οδηγούν αν μη τι άλλο σε ανακρίβειες. Στο πρώτο επιστημονικό άρθρο ο οικονομολόγος και αντιπρόεδρος του ΠΣΑΟΣ Γρηγόρης Παπανίκος, παρουσιάζει τη μελέτη του σχετικά με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τις συνέπειες αυτής στο εγχώριο ποδόσφαιρο. Παρά το γενικότερο κλίμα απαισιοδοξίας, ο συγγραφέας εκτός από τις απειλές, παρουσιάζει και κάποιες ευκαιρίες που ίσως αποφέρει η κρίση στο ποδόσφαιρο, όπως η ανάδειξη των εγχώριων ποδοσφαιρικών ταλέντων και η καταπολέμηση της διαφθοράς μέσω του εξορθολογισμού των οικονομικών των ποδοσφαιρικών ομάδων. Το δεύτερο επιστημονικό άρθρο αποτελεί μία μελέτη σχετική με τους λόγους για τους οποίους η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (ΦΙΦΑ) αναλαμβάνει τη διαπραγμάτευση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων των διοργανώσεών της εν μέρει μόνη της και εν μέρει μέσω ανάθεσης των διαπραγματεύσεων αυτών σε εξειδικευμένες μεσάζουσες εταιρίες. Παρουσιάζονται οι ευκαιρίες και οι κίνδυνοι της απευθείας και μη ανάθεσης των δικαιωμάτων και ερευνάται αν η πολιτική αυτή της ομοσπονδίας αποδεικνύεται κερδοφόρα για αυτήν. Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 13 ος, Τεύχος 1 ο, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2013

6 Το τρίτο επιστημονικό άρθρο αναφέρεται στη σημασία της αυτοαποτελεσματικότητας και στους παράγοντες οι οποίοι την επηρεάζουν. Ως παράδειγμα αναλύεται η στελέχωση των διοικητικών συμβουλίων των αθλητικών οργανισμών στο Ιράν. Η παιδεία, η εμπειρία και το αθλητικό εκπαιδευτικό υπόβαθρο είναι μερικοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν την αυτο-αποτελεσματικότητα των στελεχών και κατά συνέπεια την επιτυχία του οργανισμού. Στη στήλη της αρθροπαρουσίασης συναντάμε ένα κείμενο σχετικό με τα αθλητικά ταλέντα που εστιάζει στο Αμερικανικό μπέιζμπολ και αποτελεί στην ουσία μία έρευνα για το κατά πόσο το γνωστό βιβλίο και έπειτα κινηματογραφική παραγωγή Moneyball, έχει επηρεάσει τον τρόπο ανίχνευσης ταλέντων του συγκεκριμένου αθλήματος στην Αμερική. Η βιβλιοπαρουσίαση τέλος φιλοξενεί ένα μίγμα άρθρων τα οποία παρουσιάστηκαν στα διεθνή συνέδρια του ΠΣΑΟΣ και ενώθηκαν με σκοπό τη δημιουργία του βιβλίου αυτού που περιέχει πολλές πολλαπλές επιστημονικές αναλύσεις που αφορούν τον αθλητισμό επιστημόνων από διαφορετικές χώρες και υπόβαθρα. Σας ευχόμαστε καλή και εποικοδομητική ανάγνωση. Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 13 ος, Τεύχος 1 ο, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2013

Αθλητική Επικαιρότητα Εκδηλώσεις για το Ελληνικό Ποδόσφαιρο και την Κρίση 7 φορμή για το θέμα που διαπραγματευόμαστε στη στήλη αυτή A του παρόντος τεύχους είναι δύο εκδηλώσεις που οργανώθηκαν για την κρίση στο Ελληνικό Ποδόσφαιρο. Η πρώτη έγινε το Δεκέμβριο με συνδιοργανωτή τον ΠΣΑΟΣ και η άλλη οργανώθηκε από την Σούπερ Λίγκα τον Ιανουάριο. Ήμουν ομιλητής και στις δύο και πρέπει να ομολογήσω ότι η διαφορά ήταν μέρα με τη νύχτα. Μικρή αλλά ουσιαστική συμμετοχή στην πρώτη, ένας και ένας οι ομιλητές και οι ακροατές. Εξέδρα πετάλου η δεύτερη και ερασιτεχνικές παρουσιάσεις. Σκέτη απογοήτευση. Η δεύτερη μάλιστα είχε και χορηγίες δημοσίου και ιδιωτικού (κρατικοδίαιτου) τομέα. Η πρώτη δεν είχε καμία χρηματοδότηση. Είχα χρόνια να παρευρεθώ σε συνάξεις μπούγιου και "δημοσίων σχέσεων". Είχα καιρό να ακούσω κάθε είδους επιστημονικές ανακρίβειες (βλακείες) από ανθρώπους που υποτίθεται ότι τα άσπρα τους μαλλιά τους κάνουν και σοβαρούς. Επειδή τα λάθη αυτά είναι συχνά και με αφορμή τις ανοησίες που ακούγονται συνεχώς θα ήθελα να ξεκαθαρίσω μερικά πράγματα, κυρίως για τους νέους επιστήμονες, με την ελπίδα ότι αυτοί θα γίνουν καλύτεροι από εμάς. Είναι πολλά τα θέματα, αλλά θα εστιαστώ στα εξής τέσσερα: 1. Το ποδόσφαιρο έχει πολύ μικρή, απειροελάχιστη, οικονομική σημασία. 2. Μία ποδοσφαιρική ομάδα δεν μπορεί να είναι μία επιχείρηση που επιδιώκει κέρδος. Είναι τόσο "επιχείρηση" όσο και η εκκλησία της γειτονιάς. Βγάζουν λεφτά, αλλά με άλλο τρόπο. 3. Υπάρχει διαφορά μεταξύ λογιστικής και οικονομικής επιστήμης, κυρίως ως εργαλεία λήψης επιχειρηματικών αποφάσεων. 4. Η χρήση της στατιστικής ανάλυσης ως εργαλείο οικονομικής ανάλυσης γίνεται "φονικό" όπλο στα χέρια άσχετων. Η Οικονομική Σημασία του ποδοσφαίρου Η οικονομική σημασία του ποδοσφαίρου και του συνόλου του αθλητισμού παγκόσμια είναι παντελώς ασήμαντη. Δημιουργεί δημοσιότητα αλλά οι οικονομικές του επιδράσεις είναι μηδαμινές. Στο συνέδριο ακούστηκε από εισηγητή ότι η οικονομική σημασία του ποδοσφαίρου είναι πολύ μεγάλη. Σε σχέση με τι; Ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν εμφανίζεται καν στις σχετικές στατιστικές σειρές και πολύ πιθανόν να είναι κάτω του 0,5% του ΑΕΠ. Να σταματήσει αυτό το παραμύθι. Στην Ελλάδα έχει γίνει μόνο μία μελέτη από το Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 13 ος, Τεύχος 1 ο, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2013

8 ΚΕΠΕ και παρόλο του "φουσκώματος" των στοιχείων δεν βγήκε κάτι σπουδαίο. Μία Ποδοσφαιρική Ομάδα δεν είναι Επιχείρηση Άσχετοι και ημιμαθείς περί τα οικονομικά, φορώντας γκρίζα κοστούμια για να δώσουν σοβαρότητα σε αυτά που λένε, αναφέρονται στις ΠΑΕ ως επιχειρήσεις. Μα είναι Ανώνυμες Εταιρείες λένε! Αν ήταν πραγματικές Α.Ε. θα είχαν κλείσει αφού έχει φαγωθεί το ίδιο κεφάλαιο τους. Τότε γιατί "επιχειρηματίες" αναμειγνύονται με τις ΠΑΕ; Υπάρχουν δύο ειδών ιδιοκτήτες ΠΑΕ. Πρώτον, αυτοί που βλέπουν την ανάμειξη ως διασκέδαση. Όπως αγοράζουν ένα ακριβό αυτοκίνητο ή ένα ακριβό σπίτι, έτσι αγοράζουν και μία ΠΑΕ. Είναι κατανάλωση. Και έχει αναλυθεί πολλαπλώς στα οικονομικά και τις επιχειρηματικές σπουδές. Δεύτερον, υπάρχουν εκείνοι οι ιδιοκτήτες που βγάζουν μεροκάματο από τις ΠΑΕ, κυρίως πουλώντας παιγνίδια και στήνοντας το στοίχημα. Είναι εύκολο να βρεθούν οι δεύτεροι, αν το θελήσει η πολιτεία και κυρίως η δικαιοσύνη. Πάντως, εκτός από την δημοσιότητα, οι απατεωνιές στο ποδόσφαιρο είναι πταίσματα μπροστά στα άλλα που συμβαίνουν στην ελληνική και άλλες κοινωνίες. Λογιστική και Οικονομική Επιστήμη Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των λογιστικών εσόδων και εξόδων και των οικονομικών εσόδων και εξόδων. Ο επιχειρηματίας ή το στέλεχος μιας επιχείρησης χρησιμοποιεί τα δεύτερα για τη λήψη αποφάσεων ενώ τη λογιστική τη θεωρεί ως υποχρέωση απέναντι στο κράτος. Αρκεί κανείς να αναφερθεί στη διαφορά μεταξύ της οικονομικής και λογιστικής απόσβεσης. Οι παίκτες μιας ομάδας θεωρούνται πάγια. Χρήση στατιστικής Αν δεν ξέρεις να χρησιμοποιήσεις ένα εργαλείο, καλύτερα να μην το ακουμπάς. Κινδυνεύεις με ατύχημα. Δυστυχώς, όλοι οι ημιμαθείς χρησιμοποιούν ποσοτικά στοιχεία. Και από την στιγμή που ανοίγουν το στόμα τους καταλαβαίνεις ότι έχουν πάρει διαζύγιο με την επιστήμη. Η στατιστική ποτέ δεν λέει ψέματα. Οι άνθρωποι λένε ψέματα χρησιμοποιώντας την στατιστική. Για παράδειγμα, υψηλής σοβαροφάνειας "ασχέτου" σύγκρινε τα εισιτήρια ποδοσφαίρου της Ελλάδος με αυτά της Ισπανίας. Η Ελλάδα 2 εκατομμύρια, η Ισπανία 14 εκατομμύρια και ο αδαής δεν σκέφτηκε (1ου έτους επίπεδο πανεπιστημιακής γνώσης) ότι η Ισπανία έχει εξαπλάσιο πληθυσμό από την Ελλάδα. Φυσικά δεν θα μπορούσε να σκεφτεί ότι το προϊόν της Ισπανίας είναι 10 φορές καλύτερο από της Ελλάδος. Φαντάσου ο Ολυμπιακός να ήταν Μπαρτσελόνα και ο Παναθηναϊκός Ρεάλ Μαδρίτης, πόσα εισιτήρια θα έκοβαν ακόμη και στην Ελλάδα των 11 εκατομμυρίων. Με άλλα λόγια, μία δεύτερου χρόνου στατιστική ανάλυση θα έδειχνε ότι η Ελλάδα κόβει περισσότερα εισιτήρια από την Ισπανία, αν λάβεις υπόψη τον πληθυσμό και την ποιότητα του ποδοσφαιρικού αγώνα. Γρηγόρης Θ. Παπανίκος Οικονομία Αθλητισμός, Τόμος 13 ος, Τεύχος 1 ο, Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2013