Απογραφές Εκπομπών: α) Γενικά, β) Ειδικά για τις ανάγκες απογραφής CO 2 σε αστική περιοχή Θεόδωρος Ζαχαριάδης Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Περιβάλλοντος Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου τηλ. 25 002304, e-mail: t.zachariadis@cut.ac.cy Ημερίδα «Οι Τοπικές Αρχές Στοχεύουν σε Ένα Αειφόρο Ενεργειακό Μέλλον» Λευκωσία, Ιούνιος 2014 1 Απογραφή εκπομπών (emissions inventory) Είναι μια καταγραφή/υπολογισμός των ποσοτήτων ρύπων που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα σε ορισμένη χρονική περίοδο (λ.χ. σε ένα έτος, σε κάθε ώρα της ημέρας, ) σε συγκεκριμένη περιοχή (λ.χ. μια χώρα, μια πόλη, ένα οικοδομικό τετράγωνο, ) Επιτρέπει: τον προσδιορισμό της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης σε συγκεκριμένο τόπο/χρόνο τον σχεδιασμό και παρακολούθηση στόχων που έχουν τεθεί για μελλοντική μείωση των εκπομπών Εκπομπή = Συντελεστής Εκπομπής x Επίπεδο ραστηριότητας 2 1
Πηγές δεδομένων δραστηριότητας Ερωτηματολόγια (π.χ. σε όλες τις βιομηχανίες) Εθνικά και διεθνή στοιχεία (π.χ. Στατιστική Υπηρεσία) Υπάρχουσα πληροφορία ρ διαθέσιμη από το ΤΕΕ και άλλες αρμόδιες υπηρεσίες της Κύπρου Υπάρχουσα πληροφορία διαθέσιμη στα μέλη της ομάδας έργου Μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν από την ομάδα εργασίας: Μετρήσεις κυκλοφοριακού φόρτου Μετρήσεις σκόνης σε λατομεία Παλιότερα δεδομένα από παρόμοιες μετρήσεις διαθέσιμα στην ομάδα εργασίας Άλλα ερευνητικά προγράμματα, βιβλιογραφία Παράδειγμα: : Απογραφή εκπομπών αερίων ρύπων από το ΑΠΘ για όλη την Κύπρο, για λογαριασμό του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας Πηγές εκπομπών Μεταφορές Μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις καύσης Μικρές εγκαταστάσεις καύσης Εξόρυξη ορυκτών και μεταλλευμάτων Οδικές Εναέριες Θαλάσσιες Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Τσιμεντοβιομηχανία Μεταποιητική βιομηχανία Οικιακός και εμπορικός τομέας Αποθήκευση και διανομή υγρών καυσίμων Χρήση διαλυτών Τερματικά αποθήκευσης Πρατήρια καυσίμων Βαφές Στεγνό καθάρισμα Τυπογραφεία Επεξεργασία αποβλήτων Γεωργία Χώροι υγειονομικής ταφής Αποτεφρωτήρες Χρήση λιπασμάτων στις καλλιέργειες Κτηνοτροφία Παράδειγμα: : Απογραφή εκπομπών αερίων ρύπων από το ΑΠΘ για όλη ασικές πυρκαγιές την Κύπρο, για λογαριασμό του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας 2
Χρονική διακύμανση εκπομπών PM 2.5 (περιοχή Λευκωσίας) Τετάρτη 4/1/2008, 08:00 09:00 Τετάρτη 4/1/2008, 22:00 23:00 Τετάρτη 5/7/2008, 08:00 09:00 Τετάρτη 5/7/2008, 22:00 23:00 Εκπομπές PM 10 από τις κεντρικές θερμάνσεις Πληροφορίες από 464 δήμους και κοινότητες (αστικές και περιαστικές περιοχές) Επιφανειακές πηγές 3
Συνολικές ετήσιες εκπομπές PM 10 Εκπομπές από όλες τις πηγές ρύπανσης Κατανομή εκπομπών ως σημειακές, γραμμικές και επιφανειακές Ανάλυση 1 x 1 km Συμμετοχή πηγών στις συνολικές εκπομπές (2006) PM 10 PM 2.5 NOx CO VOC Οδική κυκλοφορία 30.3 % 38.4 % 40.7 % 81.2 % 3.5 % Εναέριες και θαλάσσιες μεταφορές 61% 6.1 0.3 % 89% 8.9 27% 2.7 02% 0.2 Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 19.3 % 16.3 % 42.7 % 2.4 % 0 % Τσιμεντοβιομηχανία 23.0 % 22.7 % 3.3 % 6.1 % 0.2 % Μικρές εγκαταστάσεις καύσης 5.1 % 5.6 % 4.1 % 1.4 % 0.1 % Εξόρυξη ορυκτών και μεταλλευμάτων 10.5 % 11.8 % 0 % 0 % 0.2 % Αποθήκευση και διανομή υγρών καυσίμων 0 % 0 % 0 % 0 % 0.7 % Χρήση διαλυτών 0 % 0 % 0 % 0 % 2.1 % Επεξεργασία αποβλήτων 0 % 0 % 0 % 0 % 78.6 % Γεωργία και κτηνοτροφία 2.5 % 0.7 % 0 % 0 % 14.3 % ασικές πυρκαγιές 3.2 % 4.2 % 0.3 % 6.2 % 0.3 % 4
Σύγκριση με Ευρωπαϊκή Ένωση (EU-25) 100% Εκπομπές PM10 (%) 80% 60% 40% 20% Άλλες πηγές Γεωργία και κτηνοτροφία Ορυκτά προϊόντα Άλλες καύσεις Μεταποιητική και κατασκευαστική βιομηχανία Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Μεταφορές 0% Κύπρος EU25 Κύπρος EU25 PM10 NOx Σενάρια μείωσης εκπομπών Οδική κυκλοφορία Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Τσιμεντοβιομηχανία Οικιακές και εμπορικές καύσεις Αποθήκευση και διανομή υγρών καυσίμων Προώθηση μαζικών μέσων μεταφοράς Κίνητρα για απόσυρση παλαιών οχημάτων ιείσδυση φυσικού αερίου και ΑΠΕ Μέτρα περιορισμού σκόνης Γεωθερμία Έλεγχος αναθυμιάσεων Αύξηση των επιβατοχιλιομέτρων των λεωφορείων κατά 50% Αντίστοιχη μείωση των επιβατοχιλιομέτρων των επιβατικών οχημάτων Κάλυψη 50% των επιπλέον οχηματοχιλιομέτρων από νέας τεχνολογίας λεωφορεία (Euro V) Αντικατάσταση μη καταλυτικών επιβατικών αυτοκινήτων από αντίστοιχα νέας τεχνολογίας (Euro 5) 5% των νέων οχημάτων θα είναι υβριδικά Αντικατάσταση συμβατικών βαρέων φορτηγών από αντίστοιχα νέας τεχνολογίας (Euro V) Αντικατάσταση παλαιών υποσταθμών (καύσιμο μαζούτ) ή/και δημιουργία νέων φυσικού αερίου (40 75 % της συνολικής ισχύος) Αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά, βιομάζα (μέχρι 5, 0.4 και 0.2 % αντίστοιχα) Χρησιμοποίηση ηλεκτροστατικών φίλτρων (ESP) και υφασμάτινων φίλτρων με συνολικό βαθμό απόδοσης 50 % στον έλεγχο της σκόνης κατά τις διαδικασίες παραγωγής και καύσης Αντικατάσταση του 20% των κεντρικών θερμάνσεων σε σπίτια και ξενοδοχεία 40% μείωση κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης Χρήση Stage II στα βενζινάδικα για τον έλεγχο των αναθυμιάσεων 5
Πρόβλεψη εξέλιξης εκπομπών NOx 40000 Εκπομπές NOx (τόνοι) 35000 30000 25000 20000 15000 10000 Μικρές εγκαταστάσεις καύσης Τσιμεντοβιομηχανία Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Υπόλοιπες μεταφορές Οδική κυκλοφορία Χωρίς μέτρα 5000 0 2006 2011 2015 2020 Σενάρια ποιότητας αέρα: Λευκωσία ΝΟ 2 2007 (μg/m 3 ) 2011 2007 (%) 6
Απογραφή εκπομπών CO 2 To CO 2 δεν είναι αέριος ρύπος (air pollutant), αλλά αέριο του θερμοκηπίου (greenhouse gas) Χημικά σταθερό αέριο με μεγάλη διάρκεια ζωής, συσσωρεύεται στην ατμόσφαιρα εν ενδιαφέρει η χωρική & χρονική ανάλυση των εκπομπών του, παρά μόνο οι συνολικές εκπομπές του ανά έτος Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις για μια αστική περιοχή, οι εκπομπές CO 2 είναι ανάλογες της ποσότητας και του είδους καυσίμων που καταναλώνονται 13 Άλλα Αέρια του Θερμοκηπίου 14 Τα διάφορα αέρια του θερμοκηπίου μετατρέπονται σε ισοδύναμες μονάδες CO 2 (δηλ. CO 2 e), με βάση το δυναμικό θέρμανσης του πλανήτη (global warming potential). Αέριο Χημικός τύπος Δυναμικό (GWP 100 )* Διοξείδιο Άνθρακα CO 2 1 Μεθάνιο CH 4 25 Υποξείδιο Αζώτου N 2 O 298 Υδροφθοράνθρακες 124 14800 (HFCs) Εξαφθοριούχο Θείο SF 6 22800 Υπερφθοράνθρακες (PFCs) 7390 12200 * Πηγή: IPCC (2007) 7
Ειδικά θέματα για την απογραφή εκπομπών στο πλαίσιο ανάπτυξης Τοπικών Σχεδίων Βιώσιμης Ενέργειας Κάλυψη βιομηχανίας εκτός ETS Κεντρικές θερμάνσεις Οδική Κυκλοφορία: Ιδιωτικά αυτοκίνητα Φορτηγά (ελαφρά και βαρέα) Λεωφορεία Συντελεστές εκπομπής ηλεκτροπαραγωγής 15 Κυκλοφοριακές μετρήσεις σε κυπριακές πόλεις Πηγές: Τμ. ημ. Έργων, Τμ. Επιθ. Εργασίας Speed (km m/h) 70 60 50 40 30 20 Limassol Ave. (Nicosia), Northbound, 06/05/2008 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 Time of day Speed (km m/h) 60 50 40 30 Ag. Phylaxeos (Limassol), Southbound, 13/09/2008 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 Time of day Speed (km/h) Sp. Kyprianou Ave. (ex-troodous), Westbound, 07/05/2008 70 60 50 40 0 200 400 600 Traffic load (vehicles/lane/hour) Speed (km/h) Ag. Phylaxeos (Limassol), Southbound, 13/09/2008 60 50 40 30 0 200 400 600 16 800 Traffic load (vehicles/lane/hour) 8