Στόχος υπό έμφαση για τη σχολική χρονιά 2015-2016 «Ευαισθητοποίηση των μαθητών κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και προώθηση της ισότητας και του σεβασμού, στο πλαίσιο της εκστρατείας κατά της ρητορικής μίσους του Συμβουλίου της Ευρώπης» Συνέδρια Διευθυντών Επαρχιακών Γραφείων Νοέμβριος 2015
Δομή παρουσίασης: Ετερότητα και σύγχρονες κοινωνίες Ορισμοί Ρατσισμός και Σχολείο Αντιρατσιστική Εκπαίδευση «Κώδικας Συμπεριφοράς Κατά του Ρατσισμού & Οδηγός Διαχείρισης και Καταγραφής Ρατσιστικών Περιστατικών» 2
Ετερότητα και σύγχρονες κοινωνίες H ετερότητα στις σύγχρονες κοινωνίες είναι πιο εμφανής. Αίτια του φαινομένου: το όλο και πιο μαζικό- διαχρονικό- κύμα μετανάστευσης και η διεκδίκηση των δικαιωμάτων ατόμων ή ομάδων που έχουν διακριτά χαρακτηριστικά. Η συνύπαρξη αποτελεί το ζητούμενο των δημοκρατικών κοινωνιών. 3
Ετερότητα και σύγχρονες κοινωνίες (2) Πρόκληση για το εκπαιδευτικό σύστημα: Διαχείριση της ετερότητας με τρόπο παιδαγωγικό Κοινωνική ενσωμάτωση παιδιών Διασφάλιση για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας ενός περιβάλλοντος ασφάλειας, ανεκτικότητας, σεβασμού και ισότητας 4
Ετερότητα και σύγχρονες κοινωνίες (3) Όσοι εμπλέκονται στη μαθησιακή διαδικασία καλούνται: Να ανιχνεύσουν, να αναγνωρίσουν, να αντιμετωπίσουν: στερεότυπα, προκαταλήψεις, αρνητικές συμπεριφορές Να διαμορφώσουν: συνθήκες ειρηνικής συνύπαρξης, ισοτιμίας και δικαιοσύνης (χωρίς φαινόμενα ρατσισμού) Να καλλιεργήσουν αξίες: αλληλοσεβασμός, αλληλοκατανόηση, αλληλεγγύη 5
Ρατσισμός Ορισμοί Πλέγμα από αντιλήψεις, στάσεις, συμπεριφορές ή και θεσμοθετημένα μέτρα, που εξαναγκάζουν ορισμένους ανθρώπους σε υποτελή διαβίωση, επειδή ανήκουν σε μια διακριτή κατηγορία ανθρώπων. Ως δικαιολογία για τις διακρίσεις χρησιμοποιείται η διαφορετικότητα της ομάδας, στην οποία προσάπτεται συχνά, αλλά όχι πάντα, μια υποτιθέμενη κατωτερότητα ή /και επικινδυνότητα. Τσιάκαλος, Γ. (2006) 6
Ορισμοί (2) Συνέπειες ρατσισμού Γεννά την καταπίεση, την αδικία,τον κοινωνικό αποκλεισμό Αντιστρατεύεται τις βασικές αρχές των δημοκρατικών κοινωνιών και υπονομεύει το ειρηνικό τους μέλλον Υπονομεύει τη λειτουργία του Ανθρώπινου Σχολείου η περιθωριοποίηση των μαθητών που χαρακτηρίζονται από διαφορετικότητα έχει επιπτώσεις όχι μόνο στα ίδια τα θύματα του ρατσισμού αλλά σε ολόκληρο το μαθητικό πληθυσμό και την κοινωνία ευρύτερα, ακόμα και στους θύτες 7
Ορισμοί (3) Ρητορική του μίσους Συνίσταται σε όλες τις μορφές έκφρασης που διαδίδουν, προτρέπουν, προωθούν ή δικαιολογούν το φυλετικό μίσος, την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό ή οποιαδήποτε άλλη μορφή μη ανοχής της διαφορετικότητας, συμπεριλαμβανομένης της μισαλλοδοξίας, του εθνικισμού, των διακρίσεων και της εχθρότητας κατά των μειονοτικών ομάδων και των μεταναστών. http://www.nohatespeechmovement.org/ Το Συμβούλιο της Ευρώπης ανέλαβε εκστρατεία κατά της ρητορικής μίσους, γιατί η γλώσσα είναι δυνατό να συμβάλει στην έξαψη του μίσους και της επιθετικότητας. 8
Ορισμοί (4) Εκπαίδευση για την Ειρήνη Ύψιστα ιδανικά: Ελευθερία, Ισότητα, Δικαιοσύνη Αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα η Εκπαίδευση Εκπαίδευση που υπηρετεί το ιδανικό της Ειρήνης 9
Ρατσισμός και Σχολείο Υπάρχει στο σχολείο; Πώς αναγνωρίζεται; Πώς αντιμετωπίζεται; Πώς διαχειρίζεται το σχολείο τη διαφορετικότητα, τις προκαταλήψεις, τη βία 10
Ρατσισμός και σχολείο (2) Προβληματισμός και αναστοχαστική διάθεση: Το σχολείο ως ζωντανός οργανισμός καθορίζεται όχι μόνο από το Αναλυτικό Πρόγραμμα αλλά και από τη σύνθεση του μαθητικού του πληθυσμού, τις αξίες και αντιλήψεις των εκπαιδευτικών, τις ιδιαιτερότητες της περιοχής που ανήκει 11
Ρατσισμός και σχολείο (3) Προβληματισμός και αναστοχαστική διάθεση Πολιτική του σχολείου σε σχέση με.. Αντιμετώπιση των μαθητών (αγόρια κορίτσια) Αντιμετώπιση παιδιών με προβλήματα συμπεριφοράς, με αναπηρία Οργάνωση των ενισχυτικών μαθημάτων Ειδικής Αγωγής και Αλλόγλωσσων Τρόπος εκλογής και λειτουργίας μαθητικών συμβουλίων Σύστημα αμοιβών -ποινών Ανάθεση υπευθυνοτήτων Οργάνωση και πραγματοποίηση εκδηλώσεων κ.λπ. 12
Αντιρατσιστική Εκπαίδευση Γνώσεις για κατανόηση στα θέματα της διαφορετικότητας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας, συνεργασίας, ενσυναίσθησης και κοινωνικής ευαισθησίας Αλλαγή στάσεων και ανάληψη ενεργού δράσης 13
Σχολική τάξη Αντιρατσιστική Εκπαίδευση (2) Επίπεδα δράσης : Σχολική μονάδα και σχολική ζωή Συνεργασία με γονείς και άλλους φορείς στην τοπική και ευρύτερη κοινωνία 14
Αντιρατσιστική εκπαίδευση (3) Σχολική Τάξη - Αξιοποίηση του υπάρχοντος Αναλυτικού Προγράμματος - Μαθησιακή Διαδικασία: βιωματικές μέθοδοι ενεργητικής μάθησης - πολυπρισματική διαπραγμάτευση του θέματος - Έμφαση στον ρόλο του ατόμου να αλλάξει τις προσωπικές του συνήθειες και συμπεριφορές 15
Αντιρατσιστική εκπαίδευση (4) Σχολική Μονάδα Όραμα εκπλήρωση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών στόχων του σχολείου Προσανατολισμός προς τη συμπερίληψη Θέληση για Δράση Ρόλος της Διεύθυνσης του σχολείου Αναστοχασμός (μαθητών και εκπαιδευτικών) για τις υπάρχουσες πρακτικές και διαδικασίες Ανάπτυξη ενημερότητας και ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικών, παιδιών, των οικογενειών τους και της κοινότητας για θέματα ρατσισμού μέσα από αξιοποίηση προγραμμάτων και συνεργασία με κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς. Ενδυνάμωση εκπαιδευτικών και μαθητών για δράση Διαχείριση ρατσιστικών περιστατικών Κώδικας Συμπεριφοράς τάξης και σχολείου 16
Αντιρατσιστική Εκπαίδευση (5) Σχολείο και κοινότητα Ανάπτυξη δεσμών μεταξύ σχολείου και οικογένειας και ευρύτερης κοινότητας με στόχο την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και υποστήριξη των δράσεων των μαθητών Δημιουργία αισθήματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας 17
«Κώδικας Συμπεριφοράς Κατά του Ρατσισμού & Οδηγός Διαχείρισης και Καταγραφής Ρατσιστικών Περιστατικών» Η αξιοποίηση του «Κώδικα & Οδηγού» μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση της υλοποίησης του στόχου. Περιλαμβάνει σαφές και αναλυτικό θεωρητικό υπόβαθρο καθώς και διαδικασίες και μέτρα πρακτικής εφαρμογής της αντιρατσιστικής πολιτικής και διαχείρισης των ρατσιστικών περιστατικών με παιδαγωγικούς όρους και με βάση τους κανονισμούς λειτουργίας των δημόσιων σχολείων. 18
«Κώδικας Συμπεριφοράς Κατά του Ρατσισμού & Οδηγός Διαχείρισης και Καταγραφής Ρατσιστικών Περιστατικών» Πιλοτική Εφαρμογή-Σχολική χρονιά 2014-2015 εφτά δημόσια σχολεία (πέντε δημοτικά και δύο γυμνάσια) τρεις επαρχίες πολλές και ποικίλες δράσεις με σκοπό τη γνωστοποίηση της πολιτικής σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας και την εμπέδωση των στόχων και των δεσμεύσεών της. Η αξιολόγηση της πιλοτικής εφαρμογής του Κώδικα και Οδηγού, γενικά, έχει καταδείξει θετικά αποτελέσματα. 19
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΔΕ ΓΙΑ ΤΟΝ 2 ο ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟ Χαραλάμπους Σίππη Ελένη Λουκά Πανίκος Μιχαηλίδου Ρούσου Παναγιώτα Πασχάλης Παύλος Γεωργίου Γιώργος Γιαλλουρίδης Γιώργος Αντωνιάδου Χρυστάλλα Κωνσταντίνου Κωνσταντίνος Γενικός Συντονιστής των τριών υπό έμφαση στόχων Χρίστος Χατζηαθανασίου, ΓΕΔΕ 20