Εισαγωγή στη Νοσολογία του αναπνευστικού συστήματος Θεόδωρος Βασιλακόπουλος Καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας Διευθυντής Γ Κλινικής Εντατικής Θεραπείας Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιατρική Σχολή, Ευγενίδειο Θεραπευτήριο, Σύμβουλος Πνευμονολόγος, Λαϊκό Νοσοκομείο Adjunct Professor, McGill University, Montreal, Canada
Το αναπνευστικό σύστημα Αναπνευστικό σύστημα φάρυγγας Φων. χορδές Οισοφάγος τραχεία Δεξιός πνεύμονας Δεξιός κύριος βρόγχος Ρινική κοιλότητα γλώσσα λάρυγγας Αριστερός πνεύμονας Αριστερός κύριος βρόγχος Βρογχιόλια 1. Ρινική κοιλότητα 2. Φάρυγγας 3. Λάρυγγας 4. Τραχεία 5. Βρόγχοι 6. Πνεύμονες 7. Βρογχιόλια 8. Κυψελίδες Διάφραγμα Κυψελίδες
Αεραγωγοί και πνευμονικό παρέγχυμα
Η τραχεία Λάρυγγας Τοιχώματα Χόνδρινους δακτυλίους ευελιξία & υποστήριξη Τραχεία Κύριοι Βρόγχοι Λείες μυϊκές ίνες συστολή & διαστολή (έλεγχος από το ΑΝΣ) Συνδετικός ιστός Τμηματικοί βρόγχοι Διακλαδώνεται Δεξιό & αριστερό βρόγχο
Characteristics of the lower airways Cartilaginous from trachea to 30 divisions of bronchi Bronchioles have no cartilage Terminal bronchioles and Alveoli serve as gas exchange units approximately 300 million alveoli 50-100 m 2 membrane is 0.1-0.5 Interstitial Collagen repairs damaged alveoli limits alveolar distention Interactive Atlas of Clinical Anatomy, Frank Netter, M.D., Novartis 1997
Τα βρογχιόλια Αεραγωγοί < 1mm Δεν περιέχουν χόνδρο Περιβάλλονται από ίνες ελαστίνης Βρογχιόλιο Τελικά βρογχιόλια Αναπνευστικά βρογχιόλια Κυψελιδικοί πόροι Τελικά βρογχιόλια: διάμετρο < 0.5 mm Οδηγούν στα αναπνευστικά βρογχιόλια Αναπνευστικά βρογχιόλια Καταλήγουν στις κυψελίδες Κυψελιδικοί σάκοι
Φυσιολογικοί κροσσοί του βρογχικού βλεννογόνου Φυσιολογικά κροσσωτά επιθηλιακά κύτταρα η βλέννη αναδύεται από ένα λαγηνοειδές κύτταρο Φυσιολογικοί κροσσοί με ομοιόμορφη εμφάνιση η κίνηση τους παρουσιάζει κανονικότητα
Διαταραχή των κροσσών του βρογχικού επιθηλίου στους καπνιστές Στους καπνιστές οι κροσσοί είναι παραμορφωμένοι με οιδαλέα άκρα και οι κινήσεις τους είναι ακανόνιστες Στη ΧΑΠ οι κροσσοί παραμορφώνονται, αποδιοργανώνονται και δεν μπορούν να απομακρύνουν την περίσσεια της βλέννης
Οι κυψελίδες ~ 300 εκατομμύρια Μέση διάμετρος 200 μm Συνολική επιφάνεια: 40-80m 2 Περιβάλλονται από: αιμοφόρα αγγεία: τριχοειδή Κυψελιδικός πόρος Πόροι του kohn Ανοιχτοί πόροι σε παρακείμενες κυψελίδες που επιτρέπουν ισοστάθμιση πίεσης του αέρα σε όλο το πνεύμονα κυψελίδα Εναλλακτικές οδοί ροής αέρα σε κυψελίδες που έχουν καταρρεύσει ή αποφραχθεί
Ανταλλαγή αερίων στις κυψελίδες Πνευμονικά τριχοειδή αναπνευστική μεμβράνη κυψελίδες
Αναπνευστικοί μύες
Διάφραγμα
Ανταλλαγή αερίων
Η πορεία του CO2
Carbon Dioxide Transport and Chloride Shift Insert fig. 16.38
Μεταφορά CO 2 στο αίμα Διαλυμένο στο αίμα (5-10%) Το CO 2 είναι 20 φορές πιο διαλυτό από το Ο 2 Συνδεδεμένο με την Hb (5-10%) Ως HCO 3- - (80-90%)
Insert fig. 16.39
Η πορεία του οξυγόνου
Αναπνευστική Ανεπάρκεια ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΝΤΛΙΑΣ Διαταραχή ανταλλαγής αερίων Υποξυγοναιμία Μείωση κυψελιδικού αερισμού Υπερκαπνία
Ροή αέρα στους αεραγωγούς
Έλεγχος της αναπνοής
Αναπνευστικά κέντρα
Xημειοϋποδοχείς
Κεντρικοί χημειοϋποδοχείς: PCO 2 & ph
Κεντρικοί χημειοϋποδοχείς: σεροτονινεργικοί νευρώνες διάσπαρτοι στο στέλεχος
Συμπτώματα Βήχας Συριγμός Δύσπνοια Βάροςπόνος στο στήθος
Ποιά είναι τα συνήθη συμπτώματα της ΧΑΠ; Άγχος Βήχας Δύσπνοια Απώλεια βάρους ΧΑΠ Απώλεια ευεξίας Συριγμός Αυξημένη απόχρεμψη Κατάθλιψη
Βήχας
Υπερπαραγωγή βλέννης
Lung nociceptors
Δύσπνοια
Δύσπνοια
Δύσπνοια ΧΑΠ Controls
Υπερδιάταση Βρογχοδιαστολή
Οξυμετρία 90 S a O 2 < 90% υποξαιμική αναπνευστική ανεπάρκεια
Αέρια αίματος
Οξεοβασική CO 2 H + HCO 3 - CO 2 + H 2 O H 2 CO 3 H + + HCO 3 -
Εξίσωση Henderson-Hasselbalch : ph = pk + log [HCO 3- ] [CO 2 ] ph =
Μεταβολική Οξέωση ph < 7,4 [ΗCO 3- ] < 24 meq/l
Μεταβολική Αλκάλωση ph > 7,4 [ΗCO 3- ] > 24 meq/l
Αναπνευστική Οξέωση ph < 7,4 pco 2 > 40 mmhg
Αναπνευστική Αλκάλωση ph > 7,4 pco 2 < 40 mmhg
ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ Low, Flattened Diaphragm Increased A-P Diameter Air Trapping
ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΟΣ
Με την Αξονική Τομογραφία μπορούμε να μελετήσουμε λεπτομερώς όλα τα ανατομικά μόρια του θώρακος Θωρακικό τοίχωμα Διάφραγμα Υπεζωκότα Μεσοθωράκιο Πνευμονικό παρέγχυμα
Η εξέταση πραγματοποιείται με εγκάρσιες τομές πάχους 5-7-10 mm και όταν απαιτείται με πολύ λεπτές τομές 0,5-1-1,5 mm
Η μελέτη των μορίων του μεσοθωρακίου γίνεται καλύτερα με ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού
ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑ ΒΡΟΓΧΟΑΓΓΕΙΑΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΔΙΑΜΕΣΟΣ ΙΣΤΟΣ
Ventilation Perfusion Scan
Positron Emission Tomography (PET) scan
ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ Διαδικασία μέτρησης της Ζωτικής Χωρητικότητας και των υποδιαιρέσεών της
ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ ΚΑΙ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΕΣ
ΚΑΜΠΥΛΗ ΟΓΚΟΥ - ΧΡΟΝΟΥ FVC FVC: Όγκος του αέρα που εκπνέεται βιαίως από τη θέση της μέγιστης εισπνοής (TLC) μέχρι τη θέση της μέγιστης εκπνοής.
ΚΑΜΠΥΛΗ ΟΓΚΟΥ - ΧΡΟΝΟΥ FEV 1 FEV 1 : Όγκος αέρα που εκπνέεται κατά το 1 ο sec της σπιρομέτρησης.
Σπιρομέτρηση: FEV 1 / FVC FEV 1 / FVC = 80% ΧΑΠ: FEV 1 / FVC < 70%
Ευχαριστώ για την προσοχή σας