ΠΗΓΕ ΧΡΗΜΑΣΟΔΟΣΗΗ για ΚΟΙΝΕΠ ΕΝΗΜΕΡΩΣΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ
ΠΗΓΕ ΧΡΗΜΑΣΟΔΟΣΗΗ 1 ε ό,τι αφορά τθν αναηιτθςθ πθγϊν χρθματοδότθςθσ, πρζπει να λθφκοφν υπόψθ τα εξισ δεδομζνα-προβλιματα. Πρϊτον, το τοπίο των χρθματοδοτιςεων ςτθν κοινωνικι οικονομία βρίςκεται ςε φάςθ αλλαγισ. υγκεκριμζνα, αναηθτοφνται δυνατότθτεσ χρθματοδότθςθσ τθσ κοινωνικισ επιχειρθματικότθτασ από ιδιωτικζσ πθγζσ, κακϊσ μειϊνονται οι δθμόςιεσ. Δθλαδι παρατθρείται ςτροφι από τθ λογικι των επιδοτιςεων ςτθ λογικι των επενδφςεων. Δεφτερον, τα περιςςότερα δεδομζνα που βρίςκουμε αναφζρονται ςε χϊρεσ τθσ δυτικισ Ευρϊπθσ με μεγάλθ παράδοςθ ςτισ κοινωνικζσ επιχειριςεισ, ςτισ οποίεσ δεν ςυμπεριλαμβάνεται θ Ελλάδα. Σρίτον, ο Οδθγόσ γράφεται ενϊ το τρατθγικό χζδιο Δράςθσ για τθν Ανάπτυξθ του Σομζα τθσ Κοινωνικισ Επιχειρθματικότθτασ ςτθν Ελλάδα βρίςκεται ακόμα ςτθν αρχικι φάςθ εφαρμογισ του. Σζταρτον, το τοπίο είναι ρευςτό και από πλευράσ των ςυνεταιριςτικϊν τραπεηϊν ςτθν Ελλάδα, κακϊσ αυτζσ αφενόσ προςπακοφν να αντιμετωπίςουν τθ χρθματοπιςτωτικι κρίςθ και αφετζρου ςτρζφονται για πρϊτθ φορά προσ τθν υποςτιριξθ κοινωνικϊν επιχειριςεων. 2 Πζμπτον, κάκε μορφι χρθματοδότθςθσ ςυνεπάγεται διαφορετικζσ απαιτιςεισ ςυμμόρφωςθσ με τουσ εκάςτοτε κανόνεσ των χρθματοδοτϊν. Παραδόξωσ, πανευρωπαϊκι ςυγκριτικι ζρευνα για τισ κοινωνικζσ επιχειριςεισ (Gardin, 2006) ςυμπεραίνει πωσ θ εξαςφάλιςθ πόρων από διαφορετικζσ πθγζσ (π.χ. πωλιςεισ ςε ιδιϊτεσ, ςφμβαςθ με δθμόςιεσ επιχειριςεισ ι επιδότθςθ από τον δθμόςιο τομζα, ελεφκερθ και εκελοντικι ςυνειςφορά πολιτϊν και άλλων οργανϊςεων του τρίτου τομζα) επιτρζπει ςε αυτζσ τισ επιχειριςεισ να διαφυλάξουν τον ιδιαίτερο χαρακτιρα τουσ και να αντιςτακοφν ςτισ δομικζσ πιζςεισ να μετατραποφν είτε ςε τυπικι αγοραία επιχείρθςθ είτε ςε παράρτθμα δθμόςιασ υπθρεςίασ. Τπό αυτι τθν ζννοια, κα παρουςιάςουμε όλεσ τισ δυνατζσ πθγζσ χρθματοδοτικισ ενίςχυςθσ των κοινωνικϊν επιχειριςεων που ζχουμε εντοπίςει. 1 Πθγι κειμζνου: Αδάμ,. (2014). Κοινωνική Οικονομία - Οδηγόσ δημιουργίασ κοινωνικών επιχειρήςεων. Θεςςαλονίκθ: Κδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδασ. 2 το ςτρογγυλό τραπζηι που διοργάνωςε ο ευρωβουλευτισ των Οικολόγων-Πράςινων Νίκοσ Χρυςόγελοσ ςτισ 28/6/2013 ςυηθτικθκε με τουσ εκπροςϊπουσ των ελλθνικϊν ςυνεταιριςτικϊν τραπεηϊν που ςυμμετείχαν θ αναγκαιότθτα ςτροφισ των ςυνεταιριςτικϊν τραπεηϊν προσ τθ χρθματοδότθςθ επιχειριςεων τθσ κοινωνικισ οικονομίασ, ιδίωσ ςτο πλαίςιο του αναπτυςςόμενου τομζα των ΚΟΙΝΕΠ (www.chrysogelos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1801:cooperativebanks&itemid=67&lang=el). Σον Δεκζμβριο του 2013 ανακοινϊκθκε, δυςτυχϊσ, το κλείςιμο τριϊν ςυνεταιριςτικϊν τραπεηϊν (Δυτκισ Μακεδονίασ, Δωδεκανιςου και Ευβοίασ) ςτθν περίπτωςθ των οποίων εξαντλικθκε θ αυςτθρότθτα τθσ νομοκεςίασ για τθν εξυγίανςθ του χρθματοπιςτωτικοφ ςυςτιματοσ εν αντικζςει με τθ μεταχείριςθ που εξαςφάλιςαν οι λεγόμενεσ ςυςτθμικζσ τράπεηεσ κατά τθν ανακεφαλαιοποίθςι τουσ (βλ. ερϊτθςθ Νίκου Χρυςόγελου, 10/12/2013, www.chrysogelos.gr/newsite/index.php/2012-01-26-17-13-36-593/questions/item/3524-3coopbanks).
Δθμόςιεσ πθγζσ χρθματοδότθςθσ και ενίςχυςθσ Οι κοινωνικζσ επιχειριςεισ μποροφν να ενιςχυκοφν είτε από ςτοχευμζνεσ παρεμβάςεισ είτε από γενικότερα μζτρα ενίςχυςθσ των μικρομεςαίων επιχειριςεων. τοχευμζνεσ δράςεισ για τισ κοινωνικζσ επιχειριςεισ τρατθγικό χζδιο Δράςθσ για τθν Ανάπτυξθ του Σομζα τθσ Κοινωνικισ Επιχειρθματικότθτασ Σο τρατθγικό χζδιο, το οποίο κακυςτζρθςε ςτθν εφαρμογι του, προβλζπει: Πρακτικι άςκθςθ μζχρι 2 μελϊν ΚΟΙΝΕΠ ςε κοινωνικι επιχείρθςθ του εξωτερικοφ με κάλυψθ οδοιπορικϊν και εξόδων διαμονισ από το Πρόγραμμα ERASMUSentrepreneurs και επιπλζον καταβολι υποτροφίασ 3.000 ευρϊ για πρακτικι άςκθςθ 3 μθνϊν ανά μζλοσεπιχειρθματία. Τποςτιριξθ για τθν εκπόνθςθ επιχειρθματικοφ ςχεδίου και διεκπεραίωςθ διαδικαςιϊν ίδρυςθσ από ιδιϊτεσ ςυμβοφλουσ ι από τουσ περιφερειακοφσ μθχανιςμοφσ υποςτιριξθσ που κα ςυγκροτθκοφν αξιοποιϊντασ το ςφςτθμα των vouchers (κουπόνια). Σο κόςτοσ ςυμβουλευτικϊν υπθρεςιϊν για τθν εκπόνθςθ επιχειρθματικοφ ςχεδίου και για τισ διαδικαςίεσ ίδρυςθσ δεν μπορεί να υπερβαίνει τισ 3.000 ευρϊ ανά ιδρυόμενθ ΚΟΙΝΕΠ. Τπθρεςίεσ κερμοκοιτίδασ (επιμόρφωςθ, προϊκθςθ προβολι και δικτφωςθ, κακοδιγθςθ, υποςτιριξθ και παροχι εξειδικευμζνων επιχειρθματικϊν ςυμβουλϊν) από ιδιϊτεσ φορείσ ι τουσ περιφερειακοφσ μθχανιςμοφσ υποςτιριξθσ με ανϊτατο όριο αμοιβϊν το κόςτοσ που ορίηουν οι περιφερειακοί μθχανιςμοί. Κατάρτιςθ εργαηομζνων ςε ΚΟΙΝΕΠ με κάλυψθ του κόςτουσ κατάρτιςθσ από το Επιχειρθςιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξθσ Ανκρϊπινου Δυναμικοφ βάςει των αναγκϊν ςε ειδικευμζνεσ κζςεισ που αποτυπϊνονται ςτο επιχειρθματικό ςχζδιο κάκε κοινωνικισ επιχείρθςθσ. Ενίςχυςθ τθσ κεφαλαιακισ επάρκειασ των νεοςφςτατων ι των υπό ίδρυςθ ΚΟΙΝΕΠ μζςω τθσ χρθματοδότθςθσ για αγορά εταιρικϊν μεριδίων από τα ενδιαφερόμενα μζλθ. Δυνθτικοί δικαιοφχοι είναι όλα τα φυςικά πρόςωπα που απαρτίηουν τθν αρχικι εταιρικι ςφνκεςθ τθσ ΚΟΙΝΕΠ και ζχουν ταυτόχρονα τθν ιδιότθτα του/τθσ εργαηομζνου/θσ. Σο ποςό τθσ επιχοριγθςθσ εξαρτάται από τα χαρακτθριςτικά του δικαιοφχου και α) 5.000 ευρϊ για δικαιοφχο ΑμεΑ, β) 4.000 ευρϊ για δικαιοφχο από λοιπζσ ευάλωτεσ ομάδεσ πλθκυςμοφ 3 και γ) 3.000 ευρϊ για δικαιοφχο από ειδικζσ ομάδεσ πλθκυςμοφ. 4 Επιχοριγθςθ νεοπροςλαμβανόμενων ςε ΚΟΙΝΕΠ οι οποίεσ ανικουν ςτισ μικρομεςαίεσ επιχειριςεισ (ΜΜΕ), ζχουν εγγραφεί ςτο Μθτρϊο Κοινωνικισ Οικονομίασ και ζχουν κλείςει τθν πρϊτθ τουσ διαχειριςτικι χριςθ ι (ςε περίπτωςθ υπερδωδεκάμθνθσ χριςθσ) ζχουν 3 Εξαρτθμζνα ι απεξαρτθμζνα από ουςίεσ άτομα, οροκετικοί, φυλακιςμζνοι/αποφυλακιςμζνοι, ανιλικοι παραβάτεσ. 4 Άνεργοι/εσ νζοι/εσ, άνεργεσ γυναίκεσ, άνεργοι άνω των πενιντα ετϊν, μακροχρόνια άνεργοι, αρχθγοί μονογονεϊκϊν οικογενειϊν και τα μζλθ πολφτεκνων οικογενειϊν, γυναίκεσ κφματα κακοποίθςθσ, αναλφάβθτοι, κάτοικοι απομακρυςμζνων ορεινϊν και νθςιωτικϊν περιοχϊν, άτομα με πολιτιςμικζσ ιδιαιτερότθτεσ, μετανάςτεσ και πρόςφυγεσ.
ιδθ υποβάλει το πρϊτο Ετιςιο Πρόγραμμα Δραςτθριοτιτων και Απολογιςμοφ. τισ επιχορθγοφμενεσ νζεσ κζςεισ απαςχόλθςθσ μποροφν να ςυνυπολογίηονται κζςεισ εργαςίασ που δθμιουργικθκαν ζξι μινεσ μετά τθν ίδρυςθ και μζχρι τθν υποβολι του αιτιματοσ χρθματοδότθςθσ, κακϊσ και κζςεισ που πρόκειται να δθμιουργθκοφν ςτθ ςυνζχεια. Σο φψοσ τθσ επιχοριγθςθσ εξαρτάται από τα χαρακτθριςτικά του νεοπροςλαμβανόμενου/θσ: α) 5.000 ευρϊ για κάκε νεοπροςλαμβανόμενο/θ εργαηόμενο/θ με αναπθρία, β) 4.000 ευρϊ για κάκε νεοπροςλαμβανόμενο/θ εργαηόμενο/θ από λοιπζσ ευάλωτεσ ομάδεσ πλθκυςμοφ και γ) 3.000 ευρϊ για κάκε νεοπροςλαμβανόμενο/θ εργαηόμενο/θ από ειδικζσ ομάδεσ πλθκυςμοφ. Επιπλζον, τόςο το τρατθγικό χζδιο όςο και ο Ν. 4019/2011 αναφζρονται ςτο Σαμείο Κοινωνικισ Οικονομίασ, το οποίο αναμζνεται να ςυςτακεί με κοινι απόφαςθ των υπουργϊν Οικονομικϊν, Ανάπτυξθσ και Ανταγωνιςτικότθτασ, και Εργαςίασ, Κοινωνικισ Αςφάλιςθσ και Πρόνοιασ με ςτόχο τθ χρθματοδότθςθ των ΚΟΙΝΕΠ και των ΚΟΙΠΕ. Μζχρι τθν ολοκλιρωςθ του παρόντοσ Οδθγοφ, δεν υπάρχουν εξελίξεισ ςε αυτι τθν κατεφκυνςθ. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τουσ ςυνδζςμουσ: Τπουργείο Εργαςίασ, Κοινωνικισ Αςφάλιςθσ και Πρόνοιασ επιλζγοντασ το πεδίο «Κοινωνικι Οικονομία». 5 Ειδικι Τπθρεςία Κοινωνικισ Ζνταξθσ και Κοινωνικισ Οικονομίασ. 6 Ελλθνικι Εταιρία Διοικιςεωσ Επιχειριςεων, θ οποία αποτελεί εφεξισ τον Κεντρικό Μθχανιςμό Τποςτιριξθσ για τισ Κοινωνικζσ Επιχειριςεισ. 7 Προγραμματικζσ ςυμφωνίεσ και δθμόςιεσ ςυμβάςεισ κοινωνικισ αναφοράσ τθν ΕΕ ζχουν ιδθ εκδοκεί οδθγίεσ για τθ ςυμπερίλθψθ κοινωνικϊν κριτθρίων ςτθν ανάκεςθ των δθμόςιων ςυμβάςεων. 8 τα κοινωνικά κριτιρια περιλαμβάνεται και θ δυνατότθτα επιλογισ κατά προτεραιότθτα κοινωνικϊν επιχειριςεων και άλλων επιχειριςεων τθσ κοινωνικισ οικονομίασ ςτο βακμό που οι προςφορζσ τουσ είναι ςυγκρίςιμεσ προσ τα τεχνικά χαρακτθριςτικά και τα κοινωνικά κριτιρια γνωςτοποιοφνται κατά το ςτάδιο τθσ προκιρυξθσ. τθν Ελλάδα, «οι ΚΟΙΝΕΠ ωσ ςυμβαλλόμενοι μποροφν να ςυνάπτουν προγραμματικζσ ςυμβάςεισ με αντιςυμβαλλόμενουσ το Δθμόςιο ι τον ευρφτερο δθμόςιο τομζα και τουσ ΟΣΑ πρϊτου και δεφτερου βακμοφ, για τθν υλοποίθςθ δράςεων που αναφζρονται ςτουσ καταςτατικοφσ ςκοποφσ των αντιςυμβαλλομζνων». 9 «Δθμόςιεσ υμβάςεισ Κοινωνικισ Αναφοράσ είναι αυτζσ κατά τισ οποίεσ οι ανακζτουςεσ αρχζσ ςτο ςτάδιο ανάκεςθσ λαμβάνουν υπόψθ ςθμαντικζσ κοινωνικζσ πτυχζσ ωσ κριτιρια ανάκεςθσ. Ενδεικτικά, ωσ τζτοια κριτιρια νοοφνται: α) οι ευκαιρίεσ απαςχόλθςθσ, β) θ κοινωνικι ζνταξθ ευάλωτων κοινωνικϊν ομάδων, γ) θ ιςότθτα ευκαιριϊν, δ) ο ςχεδιαςμόσ τθσ προςβαςιμότθτασ για όλουσ, ε) θ ςυνεκτίμθςθ των κριτθρίων αειφορίασ, ςτα οποία περιλαμβάνονται κζματα θκικοφ εμπορίου, και η) θ ευρφτερθ εκοφςια ςυμμόρφωςθ με τθν εταιρικι κοινωνικι ευκφνθ (ΕΚΕ)». 10 Σο Τπουργείο Εργαςίασ, Κοινωνικισ Αςφάλιςθσ και Πρόνοιασ ζχει επιφορτιςτεί με τθν εκπόνθςθ και τθν εφαρμογι ενόσ Ολοκλθρωμζνου χεδίου Ενςωμάτωςθσ Πολιτικϊν Δθμοςίων υμβάςεων 5 www.ypakp.gr 6 www.keko.gr/el/pages/socialeconomy.aspx 7 www.eede.gr 8 European Commission, Directorate-General for Employment, Social Affaris and Equal Opportunities (2011). 9 Ν. 4019/2011, άρ. 12. 10 Ν. 4019/2011, άρ. 16.
Κοινωνικισ Αναφοράσ με τθ ςυνδρομι εννεαμελοφσ Διυπουργικισ Επιτροπισ όλων των ςυναρμόδιων υπουργείων. Δυςτυχϊσ, μζχρι ςιμερα δεν ζχει καταρτιςτεί ζνα Ολοκλθρωμζνο χζδιο για τισ Δθμόςιεσ υμβάςεισ Κοινωνικισ Αναφοράσ. Εντοφτοισ, ζχουν ιδθ αναπτυχκεί κοινωνικζσ επιχειριςεισ με τθ ςτιριξθ τθσ τοπικισ αυτοδιοίκθςθσ (απευκείασ επιδότθςθ, παραχϊρθςθ χϊρων, προγραμματικι ςφβαςθ), όπωσ ςτθν περίπτωςθ του Διμου Κω, όπου ζχει δθμιουργθκεί ζνα δίκτυο ΚΟΙΝΕΠ. Όμωσ, είναι ςθμαντικό να τεκοφν από τθν αρχι κανόνεσ και να κακιερωκοφν ανεξάρτθτεσ διαδικαςίεσ αξιολόγθςθσ, ϊςτε αφενόσ να ενιςχυκοφν οι κοινωνικζσ επιχεριςεισ και αφετζρου να μθ δθμιουργθκοφν υποψίεσ για αδιαφανείσ διαδικαςίεσ, που με τθ ςειρά τουσ προκαλοφν τθν απαξίωςθ ςυλλογικϊν ςχθμάτων, όπωσ οι κοινωνικζσ επιχειριςεισ. 11 Πρωτοβουλία για τθν Κοινωνικι Επιχείρθςθ Η Πρωτοβουλία για τθν Κοινωνικι Επιχείρθςθ (Social Business Initiative) επιχειρεί να δθμιουργιςει ζνα οικοςφςτθμα για τθν ενίςχυςθ τθσ κοινωνικισ επιχειρθματικότθτασ. το πλαίςιο αυτισ τθσ πρωτοβουλίασ, ορίηονται με τον Κανονιςμό 346/2013 τα Ευρωπαϊκά Σαμεία Κοινωνικισ Επιχειρθματικότθτασ ωσ οργανιςμοί ςυλλογικϊν επενδφςεων που χρθματοδοτοφν ζνα ςθμαντικό ποςοςτό του κεφαλαίου τουσ ςε επιχειριςεισ κοινωνικοφ ςκοποφ. υνεπϊσ, οι επενδυτζσ που κζλουν να τοποκετιςουν τα χριματά τουσ ςε ζναν οργανιςμό κα γνωρίηουν ότι ο τίτλοσ «Ευρωπαϊκό Σαμείο Κοινωνικισ Επιχειρθματικότθτασ» ςθματοδοτεί τθ χρθματοδοτικι ςτιριξθ κοινωνικϊν επιχειριςεων. Παράλλθλα, μία από τισ άλλεσ δράςεισ τθσ πρωτοβουλίασ ςτοχεφει ςτθν ενίςχυςθ των μικροπιςτϊςεων που δίνονται ςε κοινωνικζσ επιχειριςεισ. Οι ςυγκεκριμζνεσ δράςεισ βρίςκονται ςε εξζλιξθ. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα τθσ ΕΕ 12 και το ςφνδεςμο για τα Σαμεία Κοινωνικισ Επιχειρθματικότθτασ. 13 Πρόγραμμα για τθν Απαςχόλθςθ και τθν Κοινωνικι Καινοτομία (European Employment and Social Innovation EaSI) Σο Πρόγραμμα EaSI κα υποςτθρίξει τα κράτθ-μζλθ προκειμζνου να ςχεδιάςουν και να υλοποιιςουν μεταρρυκμίςεισ ςτον τομζα τθσ απαςχόλθςθσ και τθσ κοινωνικισ πολιτικισ ςε επίπεδο ευρωπαϊκό, εκνικό, περιφερειακό και τοπικό μζςω ςυντονιςμοφ των πολιτικϊν, αναγνϊριςθσ και ανταλλαγισ καλϊν πρακτικϊν. το πλαίςιο των παρεμβάςεων εντάςςεται θ ςτιριξθ των κοινωνικϊν επιχειριςεων για τθν απαςχόλθςθ νζων και θ ευκολότερθ πρόςβαςθ ςε χρθματοδότθςθ και μικροδάνεια (<25.000 ευρϊ) για τθν ανάπτυξθ, τθν εδραίωςθ και τθν επζκταςθ των δραςτθριοτιτων τουσ. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα του Προγράμματοσ. 14 11 Βλ. ςχετικι παρζμβαςθ του ευρωβουλευτι των Οικολόγων-Πράςινων Νίκου Χρυςόγελου, ςτο Περιφερειακό υμβοφλιο Ν. Αιγαίου (www.rodiaki.gr/article.php?id=258139). 12 http://ec.europa.eu/internal_market/social_business/index_en.htm#maincontentsec3 13 http://ec.europa.eu/internal_market/investment/social_investment_funds 14 http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langid=el&catid=89&newsid=1093&furthernews=yes
Ενίςχυςθ Μικρομεςαίων Επιχειριςεων (ΜΜΕ) Η ΕΕ και θ Ελλάδα ενιςχφουν τισ ΜΜΕ ςτισ οποίεσ εντάςςονται οι περιςςότερεσ κοινωνικζσ επιχειριςεισ λόγω μεγζκουσ. 15 Προγράμματα του Οργανιςμοφ Απαςχόλθςθσ Εργατικοφ Δυναμικοφ (ΟΑΕΔ) φμφωνα με το κεςμικό πλαίςιο, «οι ΚΟΙΝΕΠ μποροφν να εντάςςονται ςε προγράμματα ςτιριξθσ τθσ επιχειρθματικότθτασ, ςε προγράμματα του Οργανιςμοφ Απαςχόλθςθσ Εργατικοφ Δυναμικοφ (ΟΑΕΔ) για τθ ςτιριξθ τθσ εργαςίασ και ςτισ κάκε είδουσ ενεργθτικζσ πολιτικζσ απαςχόλθςθσ». 16 Εκπρόςωποσ ΚΟΙΝΕΠ ηιτθςε επίςθμθ πλθροφόρθςθ για τθ δυνατότθτα των εν λόγω επιχειριςεων να εντάςςονται ςτα πργράμματα του ΟΑΕΔ, κακϊσ οι προςκλιςεισ προθγοφνται χρονικά τθσ θμερομθνίασ δθμοςίευςθσ του Ν. 4019/2011, με αποτζλεςμα να μθν περιλαμβάνονται ρθτά οι ΚΟΙΝΕΠ ςτισ νομικζσ μορφζσ των επιχειριςεων που επιδοτοφνται. 17 τθν απάντθςι τθσ θ Ειδικι Τπθρεςία Κοινωνικισ Ζνταξθσ και Κοινωνικισ Οικονομίασ (ΕΤΚΕΚΟ) απάντθςε πωσ οι ΚΟΙΝΕΠ ζχουν δικαίωμα να εντάςςονται. φμφωνα όμωσ με τθν απάντθςθ του ΟΑΕΔ, 18 τα άνεργα ιδρυτικά μζλθ των ΚΟΙΝΕΠ μποροφν να ενταχκοφν υπό προχποκζςεισ μόνο ςτο πρόγραμμα επιχοριγθςθσ επιχειριςεων για τθν απαςχόλθςθ ανζργων που βρίςκονται ςτο ςτάδιο πλθςίον τθσ ςφνταξθσ. Σα μθ ιδρυτικά μζλθ μποροφν να ενταχκοφν υπό προχποκζςεισ ςτο ειδικό τριετζσ πρόγραμμα ενίςχυςθσ των εργοδοτϊν με επιχοριγθςθ που αντιςτοιχεί ςτο φψοσ των αςφαλιςτικϊν ειςφορϊν για τθν πρόςλθψθ 2.300 ανζργων ΑμεΑ, απεξαρτθμζνων από εξαρτθςιογόνεσ ουςίεσ, αποφυλακιςμζνων, νεαρϊν παραβατικϊν ατόμων ι νεαρϊν ατόμων που βρίςκονται ςε κοινωνικό κίνδυνο και ςτο πρόγραμμα επιχοριγθςθσ 50 κζςεων εργονομικισ διευκζτθςθσ του χϊρου εργαςίασ για ΑμεΑ μόνο για εργαηομζνουσ/εσ που δεν είναι μζλθ. Συμπεραςματικά, υπάρχει περιοριςμόσ για τθν επιδότθςθ των ίδιων των μελών των ΚΟΙΝΣΕΠ αλλά όχι των εργαηόμενων μθ μελών τουσ. Κακϊσ οι προκθρφξεισ/προςκλιςεισ ανανεϊνονται διαρκϊσ, μπορείτε να ενθμερϊνεςτε από τθν ιςτοςελίδα του ΟΑΕΔ. 19 Ενιςχφςεισ από Διαρκρωτικά Σαμεία Η Ευρωπαϊκι Επιτροπι ςυγχρθματοδοτεί περιφερειακά ζργα ςτα οποία είναι επιλζξιμεσ οι ΜΜΕ ανάλογα με το βακμό ανάπτυξθσ τθσ Περιφζρειασ ςτθν οποία εδρεφουν. 20 τθν παροφςα φάςθ, 15 φμφωνα με τον νζο οριςμό οι επιχειριςεισ διακρίνονται ςε: πολφ μικρζσ, μζχρι 10 εργαηομζνουσ/εσ και αποτελζςματα χριςθσ μζχρι 2 εκατ. ευρϊ, μικρζσ, από 10 ωσ 50 εργαηομζνουσ/εσ και αποτελζςματα χριςθσ μζχρι 10 εκατ. ευρϊ, και μεςαίεσ, από 50 ζωσ 250 εργαηομζνουσ/εσ και αποτελζςματα χριςθσ μζχρι 50 εκατ. ευρϊ ι ιςολογιςμό μζχρι 43 εκατ. ευρϊ (Ευρωπαϊκι Επιτροπι, 2006). 16 Ν. 4019/2011, άρ. 10, παρ. 4. 17 Για το πλιρεσ κείμενο τθσ επιςτολισ, επιςκεφτείτε τθ διεφκυνςθ: http://koinsep.org/?p=562 18 Για το πλιρεσ κείμενο τθσ επιςτολισ, επιςκεφτείτε τθ διεφκυνςθ: http://koinsep.org/doc/oaed2.pdf 19 www.oaed.gr 20 Οι λιγότερο αναπτυγμζνεσ Περιφζρειεσ είναι αυτζσ με κατά κεφαλιν Ακακάριςτο Εγχϊριο Προϊόν (ΑΕγχΠ) μικρότερο από το 75% του μζςου όρου τθσ ΕΕ-27. Οι Περιφζρειεσ μετάβαςθσ είναι αυτζσ με κατά κεφαλιν ΑΕγχΠ από 75% μζχρι 90% του μζςου όρου τθσ ΕΕ-27. Οι πιο αναπτυγμζνεσ περιφζρειεσ είναι αυτζσ με κατά κεφαλιν ΑΕγχΠ μεγαλφτερο του 90% του μζςου όρου τθσ ΕΕ-27. φμφωνα με τθ νζα διάκριςθ τθσ προγραμματικισ περιόδου 2014-2020, οι Περιφζρειεσ τθσ Ελλάδασ ταξινομοφνται ωσ εξισ: λιγότερο αναπτυγμζνεσ (Ανατολικι Μακεδονία-Θράκθ, Κεντρικι Μακεδονία, Δυτικι Ελλάδα, Ήπειροσ, Θεςςαλία), μετάβαςθσ (Βόρειο Αιγαίο, Δυτικι Μακεδονία, Ιόνια Νθςιά, Κριτθ, Πελοπόννθςοσ, τερεά Ελλάδα) και πιο
βριςκόμαςτε ςτο ςτάδιο τθσ ολοκλιρωςθσ τθσ Προγραμματικισ Περιόδου 2007-2013 και ςτθν ζναρξθ τθσ περιόδου 2014-2020. Η διαχείριςθ των προγραμμάτων και θ επιλογι των ζργων γίνεται ςε εκνικό ι/και περιφερειακό επίπεδο. Σο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακισ Ανάπτυξθσ (ΕΤΠΑ) κατά τθν προγραμματικι περίοδο 2014-2020 περιλαμβάνει επενδφςεισ που εςτιάηονται ςε 4 βαςικζσ προτεραιότθτεσ: Σθν ζρευνα και τθν καινοτομία. Σθ βελτίωςθ τθσ πρόςβαςθσ, τθσ χριςθσ και τθσ ποιότθτασ των Σεχνολογιϊν τθσ Πλθροφορίασ και των Επικοινωνιϊν (ΣΠΕ). Σθν ενίςχυςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ των ΜΜΕ. Σθν οικονομία χαμθλϊν εκπομπϊν διοξειδίου του άνκρακα. Ειδικότερα, ςτο πλαίςιο τθσ τρίτθσ βαςικισ προτεραιότθτασ, διπλαςιάηεται το φψοσ των κονδυλίων, προκειμζνου οι ΜΜΕ να αποκτιςουν πρόςβαςθ ςε επιχορθγιςεισ, δάνεια, εγγυιςεισ δανείων, μετοχικό κεφάλαιο κ.λπ. και να ειςζλκουν ςε τομείσ όπωσ θ πράςινθ οικονομία, ο βιϊςιμοσ τουριςμόσ, οι υγιεινομικζσ και οι κοινωνικζσ υπθρεςίεσ, ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ «οικονομίασ τθσ τρίτθσ θλικίασ», και οι πολιτιςτικζσ και δθμιουργικζσ βιομθχανίεσ. Για πλθροφόρθςθ αναφορικά με τα προγράμματα που χρθματοδοτοφνται από το ΕΣΠΑ ςτθν Ελλάδα, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα τθσ ΕΕ, 21 και τθν ιςτοςελίδα για όλα τα ςυγχρθματοδοφμενα προγράμματα. 22 Σο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) κζτει 4 κεματικοφσ ςτόχουσ για τθν περίοδο 2014-2020: Προϊκθςθ τθσ βιϊςιμθσ απαςχόλθςθσ υψθλισ ποιότθτασ και υποςτιριξθ τθσ κινθτικότθτασ των εργαηομζνων. Προϊκθςθ τθσ κοινωνικισ ζνταξθσ, καταπολζμθςθ τθσ φτϊχειασ και κάκε μορφισ διακρίςεων. Επζνδυςθ ςτθν εκπαίδευςθ, τθν κατάρτιςθ και τθν επαγγελματικι κατάρτιςθ για τθν απόκτθςθ δεξιοτιτων και τθ διά βίου μάκθςθ. Ενίςχυςθ τθσ κεςμικισ ικανότθτασ των δθμόςιων αρχϊν και των ενδιαφερομζνων μερϊν και τθσ αποτελεςματικισ δθμόςιασ διοίκθςθσ. Η κοινωνικι οικονομία και επιχειρθματικότθτα διατρζχει οριηόντια τισ δράςεισ του ΕΚΣ, αλλά ςχετίηεται ιδιαίτερα με τον δεφτερο κεματικό ςτόχο, κακϊσ θ κοινωνικι επιχειρθματικότθτα ειδικά και θ κοινωνικι και αλλθλζγγυα οικονομία ευρφτερα ςυνδζονται με τθ διευκόλυνςθ τθσ πρόςβαςθσ ςτθν απαςχόλθςθ. 23 αναπτυγμζνεσ (Αττικι, Νότιο Αιγαίο) (Ευρωπαϊκι Επιτροπι: Μια Αναθεωρημζνη Πολιτική Συνοχήσ για την Ευρώπη). 21 http://ec.europa.eu/regional_policy/what/future/index_el.cfm#1 22 www.espa.gr/el/pages/default.aspx 23 Κανονιςμόσ (ΕΕ) αρικ. 1304/2013 του Ευρωπαϊκοφ Κοινοβουλίου και του υμβουλίου τθσ 17θσ Δεκεμβρίου 2013 για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο και τθν κατάργθςθ του Κανονιςμοφ (ΕΚ) αρικ.1081/2006 του υμβουλίου.
Για πλθροφόρθςθ αναφορικά με τα προγράμματα ενίςχυςθσ τθσ κοινωνικισ επιχειρθματικότθτασ που χρθματοδοτοφνται από το ΕΚΣ ςτθν Ελλάδα, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα τθσ ΕΕ. 24 Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, αναφορικά με όλα τα προγράμματα που χρθματοδοτοφνται από το ΕΚΣ ςτθν Ελλάδα, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα του Σαμείου 25 ι τθν ιςτοςελίδα για όλα τα ςυγχρθματοδοτοφμενα προγράμματα ςτθν Ελλάδα. 26 To Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικισ Ανάπτυξθσ (ΕΓΤΑΑ) εςτιάηει ςε τρεισ κεματικοφσ άξονεσ: Σθν ενίςχυςθ τθσ ανταγωνιςτικότθτασ τθσ γεωργίασ. Σθ διαςφάλιςθ αφενόσ τθσ βιϊςιμθσ διαχείριςθσ των φυςικϊν πόρων και αφετζρου τθσ δράςθσ για το κλίμα. Σθν επίτευξθ ιςόρροπθσ εδαφικισ ανάπτυξθσ των αγροτικϊν οικονομιϊν και κοινοτιτων, ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ δθμιουργίασ και τθσ διατιρθςθσ κζςεων απαςχόλθςθσ. Για πλθροφορίεσ αναφορικά με τθν ενίςχυςθ αγροτικϊν ςυνεταιριςμϊν ςτθν Ελλάδα, επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα 27 επιλζγοντασ ςτθν «Αναηιτθςθ Προςκλιςεων» το πεδίο «Ιδιότθτα» και ακολοφκωσ «Ομάδεσ, υνεργαηόμενοι, Ενϊςεισ κ.λπ.». Απευκείασ επιδοτιςεισ Οι απευκείασ επιδοτιςεισ από τθν ΕΕ δίνονται ανά κεματικι. Οπότε εξετάηουμε ποφ ανικουν κατά κφριο λόγο οι δραςτθριότθτεσ που αναπτφςςουμε και διερευνοφμε αν οι προςκλιςεισ που ανακοινϊνονται ςτα ακόλουκα κεματικά πεδία περιλαμβάνουν και τθ νομικι μορφι που ζχουμε επιλζξει. Περιβάλλον: Σο βαςικό χρθματοδοτικό εργαλείο είναι το Πρόγραμμα LIFE+, το οποίο κα ςυνεχιςτεί και τθν επόμενθ προγραμματικι περίοδο. Επιπλζον, το Πρόγραμμα Επιχειρθματικότθτασ και Καινοτομίασ χρθματοδοτεί δράςεισ ςτον τομζα τθσ οικολογικισ καινοτομίασ. Σζλοσ, οι ευρωπαϊκζσ περιβαλλοντικζσ ΜΚΟ και τα δίκτυα αντίςτοιχων οργανϊςεων μποροφν να λάβουν χρθματοδότθςθ υπό προχποκζςεισ. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα τθσ ΕΕ. 28 Έρευνα και καινοτομία: Κατά τθν προγραμματικι περίοδο 2014-2020, δίνεται αυξθμζνθ δυνατότθτα ςυμμετοχισ των ΜΜΕ ςε χρθματοδοτοφμενα προγράμματα ζρευνασ και καινοτομίασ με βαςικό πυλϊνα το Πρόγραμμα Horizon 2020. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα τθσ ΕΕ. 29 Ανταγωνιςτικότθτα και καινοτομία: Σο Πρόγραμμα Πλαίςιο για τθν Ανταγωνιςτικότθτα και τθν Καινοτομία (ΠΠΑΚ) επιχορθγεί ΜΜΕ με διάφορουσ τρόπουσ, όπωσ χρθματοδότθςθ τθσ ςυγκζντρωςθσ αρχικοφ κεφαλαίου (ςυνεταιριςτικϊν μερίδων ςτθ δικι μασ περίπτωςθ) ι παροχι 24 http://ec.europa.eu/esf/main.jsp?catid=531&langid=el 25 www.esfhellas.gr/el/pages/default.aspx 26 www.espa.gr/el/pages/default.aspx 27 www.agrotikianaptixi.gr/index.php?op=call&todo=list 28 http://ec.europa.eu/environment/funding/intro_en.htm 29 http://ec.europa.eu/research/participants/portal/desktop/en/opportunities/index.html
εγγυιςεων για δανειςμό. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα του προγράμματοσ. 30 Εκπαίδευςθ κατάρτιςθ: Tο Πρόγραμμα ERASMUS+ αποτελεί το Πρόγραμμα Πυλϊνα τθσ νζασ προγραμματικισ περιόδου. Ιδιαίτερα, προβλζπει τθ χρθματοδότθςθ διακρατικϊν πρωτοβουλιϊν που προωκοφν τθν ενεργό ςυμμετοχι των πολιτϊν και τθ δθμιουργία νζων κοινωνικϊν επιχειριςεων. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα του προγράμματοσ. 31 Πολιτιςμόσ Μζςα Μαηικισ Ενθμζρωςθσ: Σο Πρόγραμμα Δθμιουργικι Ευρϊπθ (Creative Europe) ςυνενϊνει τα προγράμματα τθσ προθγοφμενθσ διαχειριςτικισ περιόδου και περιλαμβάνει μια ςειρά δράςεων ςτο πλαίςιο των υποπρογραμμάτων Πολιτιςμόσ και Μζςα Μαηικισ Ενθμζρωςθσ, κακϊσ και νζα χρθματοδοτικά εργαλεία. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα του προγράμματοσ. 32 30 http://ec.europa.eu/cip/eip/access-finance/index_en.htm 31 http://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/index_en.htm 32 http://ec.europa.eu/culture/calls/index_en.htm#_status=open
υνδυαςμόσ διμοςιασ-ιδιωτικισ χρθματοδότθςθσ Ευρωπαϊκό Σαμείο Επενδφςεων (ΕΣΕ) Σο ΕΣΕ εξαςφαλίηει επιχειρθματικά κεφάλαια ςε ΜΜΕ, κυρίωσ ςε νζεσ και ςε προςανατολιςμζνεσ ςτθν τεχνολογία. Παρζχει επίςθσ εγγυιςεισ ςε χρθματοπιςτωτικά ιδρφμτα (όπωσ τράπεηεσ) για τθν κάλυψθ των δανείων που χορθγοφν ςε ΜΜΕ. Σο ΕΣΕ δεν είναι πιςτωτικό ίδρυμα, δεν χορθγεί δάνεια ι επιδοτιςεισ ςε επιχειριςεισ οφτε επενδφει απευκείασ ςε αυτζσ. Αντίκετα, λειτουργεί μζςω τραπεηϊν και άλλων ενδιάμεςων χρθματοπιςτωτικϊν οργανιςμϊν. Σο ΕΣΕ παρζχει διάφορα χρθματοδοτικά προϊόντα ςτισ ΜΜΕ μζςα από τουσ ακόλουκουσ μθχανιςμοφσ ι τισ ακόλουκεσ πρωτοβουλίεσ: Επιταχυντισ Κοινωνικοφ Αντίκτυπου (Social Impact Accelerator) Πρόκεται για ςυνεργαςία δθμόςιου-ιδιωτικοφ τομζα ςε πανευρωπαϊκό επίπεδο με τθ μορφι πιλοτικισ δράςθσ και με ςτόχο να υποςτθριχκεί θ χρθματοδότθςθ ίδιων κεφαλαίων των κοινωνικϊν επιχειριςεων. Αποτελεί το πρϊτο βιμα ςτθ ςυνεργαςία ανάμεςα ςτθν Ευρωπαϊκι Σράπεηα Επενδφςεων (EΣΕπ) και ςτο ΕΣΕ με ςτόχο τθ δθμιουργία μιασ χρθματοδοτικισ αγοράσ για τθν κοινωνικι επιχειρθματικότθτα. Επί τθσ ουςίασ δθμιουργείται ζνα Σαμείο Σαμείων που κα χρθματοδοτιςει κοινωνικζσ επιχειριςεισ ςτθ βάςθ του κοινωνικοφ αντίκτυπου που δθμιουργοφν. Ζχουν ιδθ αποφαςίςει να ςυνδράμουν ωσ ςτρατθγικοί επενδυτζσ οι Crédit Coopératif και Deutsche Bank. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα τθσ πρωτοβουλίασ. 33 Ευρωπαϊκόσ Μθχανιςμόσ Μικροχρθματοδοτιςεων Progress Μζςα από αυτόν το μθχανιςμό χρθματοδοτοφνται επιλεγμζνοι ενδιάμεςοι φορείσ, ϊςτε να αυξιςουν με τθ ςειρά τουσ τθ δυνατότθτα παροχισ μικροχρθματοδοτιςεων και εγγυιςεων ςε ΜΜΕ. Οι μικροχρθματοδοτιςεισ είναι μικροδάνεια (<25.000 ευρϊ) που δίνονται ςε άτομα που αντιμετωπίηουν δυςκολίεσ ςτθν αγορά εργαςίασ, προκειμζνου να δθμιουργιςουν τθ δικι τουσ μικρι επιχείρθςθ (ιδιαίτερα επιχείρθςθ τθσ κοινωνικισ οικονομίασ) ι να αυτοαπαςχολθκοφν, κακϊσ και ςε μικρζσ επιχειριςεισ με λιγότερουσ/εσ από 10 εργαηομζνουσ/εσ. ε κάκε κράτοσ-μζλοσ ζχουν οριςτεί ςυγκεκριμζνα πιςτωτικά ιδρφματα ωσ ενδιάμεςοι φορείσ, οι οποίοι παρζχουν πλθροφορίεσ αναφορικά με τθ διαδικαςία τθσ αίτθςθσ. Οι όροι χοριγθςθσ μικροδανείων, δθλαδι το ποςό, θ διάρκεια, το επιτόκιο, τα ζξοδα και το χρονικό πλαίςιο του δανείου, εξαρτϊνται από τον εκάςτοτε πάροχο μικροπιςτϊςεων. Οι δυνθτικοί ωφελοφμενοι μποροφν να λάβουν παραπάνω από ζνα μικροδάνεια. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα του Μθχανιςμοφ Μικροχρθματοδοτιςεων Progress. 34 Για τθν Ελλάδα, ενδιάμεςοσ φορζασ-πάροχοσ μικροχρθματοδοτιςεων ζχει οριςτεί θ Παγκριτια υνεταιριςτικι Σράπεηα. 35 33 www.eif.org/what_we_do/equity/sia/index.htm 34 www.eif.org/what_we_do/microfinance/progress/index.htm 35 www.pancretabank.gr/cms/createpage.aspx?pageid=70
Πρωτοβουλία Κοινοί Ευρωπαϊκοί Πόροι για Πολφ Μικρζσ και Μεςαίεσ Επιχειριςεισ (Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises JEREMIE) Η Πρωτοβουλία JEREMIE ςτοχεφει να βελτιϊςει τθν πρόςβαςθ των MME ςτθ χρθματοδότθςθ, και ειδικότερα ςε πολφ μικρά δάνεια, ςε επιχειρθματικά κεφάλαια, ςε εγγυιςεισ, κακϊσ και ςε άλλεσ μορφζσ καινοτόμου χρθματοδότθςθσ. Ιδιαίτερθ ζμφαςθ δίνεται ςτθν υποςτιριξθ των νεοϊδρυκειςϊν εταιρειϊν, ςτθ μεταφορά τεχνολογίασ και ςτα πολφ μικρά δάνεια. Για τθν Ελλάδα, ςτο πλαίςιο τθσ πρωτοβουλίασ, παρζχονται: Δάνεια με μειωμζνο επιτόκιο μζςω τθσ τράπεηασ Eurobank ςε μικρζσ και πολφ μικρζσ επιχειριςεισ οι οποίεσ απαςχολοφν μζχρι 50 άτομα προςωπικό και ζχουν ετιςιο κφκλο εργαςιϊν που δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρϊ. O επιχειρθματίασ που κα χρθματοδοτθκεί μζςω αυτοφ του προϊόντοσ JEREMIE κα καταβάλει επιτόκιο μόνο για το 50% του δανείου, ποςό που αντιςτοιχεί ςτθν ιδιωτικι ςυμμετοχι. Χαμθλότοκα δάνεια για τθν υλοποίθςθ επενδφςεων ςε ΣΠΕ από τισ τράπεηεσ Alpha Bank και Εκνικι Σράπεηα τθσ Ελλάδοσ. Σο επιτόκιο του δανείου είναι κυμαινόμενο και ορίηεται από τθν αξιολόγθςθ τθσ εταιρείασ, τισ προςφερόμενεσ εξαςφαλίςεισ και το ποςοςτό ίδιασ ςυμμετοχισ. Οι επιχειριςεισ που κα χρθματοδοτθκοφν κα καταβάλουν επιτόκιο μόνο για το 50% του δανείου, ποςό που αντιςτοιχεί ςτθν ιδιωτικι ςυμμετοχι που ςυνειςφζρει θ τράπεηα. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα τθσ Πρωτοβουλίασ JEREMIE. 36 Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ αναφορικά με τα προϊόντα JEREMIE ςτθν Ελλάδα, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα του ΕΠΑ 37, πλθκτρολογϊντασ JEREMIE ςτθ μθχανι αναηιτθςθσ, και τισ ιςτοςελίδεσ των τραπεηϊν-ενδιάμεςων φορζων που αναφζρκθκαν. Πρωτοβουλία Joint Action to Support Microfinance Institution (JASMINE) Η Πρωτοβουλία JASMINE παρζχει τεχνικι βοικεια ςε μθ χρθματοπιςτωτικά ιδρφματα, ϊςτε να μπορζςουν ςε δεφτερο χρόνο να παρζχουν μικροπιςτϊςεισ ςε ενδιαφερομζνουσ/εσ. τθν Ελλάδα ο φορζασ που ζχει επιλεγεί για τθ δθμιουργία μθ τραπεηικοφ φορζα μικροχρθματοδότθςθσ είναι το Κζντρο Επιχειρθματικισ και Πολιτιςτικισ Ανάπτυξθσ (ΚΕΠΑ). Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα τθσ Πρωτοβουλίασ Jasmine 38 και του ΚΕΠΑ 39. 36 http://ec.europa.eu/regional_policy/thefunds/instruments/jeremie_el.cfm 37 www.espa.gr 38 www.eif.org/what_we_do/microfinance/jasmine/index.htm 39 www.e-kepa.gr/frontend/search.php?q=jasmine
Εκνικό Σαμείο Επιχειρθματικότθτασ και Ανάπτυξθσ (ΕΣΕΑΝ) Σο ΕΣΕΑΝ ςυνδζει τθ μικρομεςαία επιχείρθςθ με τθν τράπεηα αναλαμβάνοντασ εκείνο το μζροσ του επιχειρθματικοφ κινδφνου που δεν αναλαμβάνει θ τράπεηα. Σο ΕΣΑΝ ςτθν παροφςα φάςθ υλοποιεί τα ακόλουκα προγράμματα και διαχειρίηεται τα ακόλουκα ταμεία: Πρόγραμμα Εγγφθςθσ για τθν ζκδοςθ Εγγυθτικϊν Επιςτολϊν που εκδίδουν οι τράπεηεσ και απευκφνονται ςτουσ προμθκευτζσ ΜΜΕ χωρίσ τθ χριςθ κεφαλαίων. Σαμείο Εγγυοδοςίασ Σαμείου Επιχειρθματικότθτασ (ΣΕΣΕΠΙΧ) με ςτόχο να παρζχονται εγγυιςεισ ςε επιχειρθματικά δάνεια βιϊςιμων επενδυτικϊν ςχεδίων και ϊριμων ςχεδίων επιχειρθματικισ ανάπτυξθσ ςτα οποία περιλαμβάνονται κεφάλαια κίνθςθσ και προκαταβολζσ ζναντι επιχοριγθςθσ εγκεκριμζνων προγραμμάτων του ΕΠΑ. Επιλζξιμεσ για τθν παροχι εγγυιςεων είναι οι υφιςτάμενεσ και οι υπό ίδρυςθ πολφ μικρζσ, μικρζσ και μεςαίεσ επιχειριςεισ των επιλζξιμων οικονομικϊν κλάδων που αναπτφςςουν βιϊςιμθ επιχειρθματικι δράςθ ςτθν ελλθνικι επικράτεια. Δράςθ ΣΕΠΙΧ Νθςιωτικι Σουριςτικι Επιχειρθματικότθτα με ςτόχο τθ διευκόλυνςθ των νθςιωτικϊν τουριςτικϊν ΜΜΕ για τθ λιψθ δανείων επενδυτικοφ ςκοποφ ι/και επιχειρθματικισ ανάπτυξθσ με πολφ ευνοϊκοφσ όρουσ. Σαμείο Δανειοδοτιςεων ΣΕΠΙΧ με ςτόχο τθν παροχι ςτοχευμζνων χρθματοδοτικϊν προϊόντων για τθ δθμιουργία νζων, βιϊςιμων επιχειρθματικϊν δραςτθριοτιτων και τθν ενίςχυςθ των υφιςτάμενων ΜΜΕ με τθν ανάπτυξθ επιχειρθματικϊν ςχεδίων ςτουσ τομείσ τθσ γενικισ επιχειρθματικότθτασ, τθσ επιχειρθματικότθτασ των νζων, τθσ εξωςτρζφειασ, του κεματικοφ τουριςμοφ, τθσ προςταςίασ του περιβάλλοντοσ και τθσ καινοτόμασ επιχειρθματικότθτασ. Δράςθ ΣΕΠΙΧ Επιχειρθματικι Επανεκκίνθςθ με ςτόχο τθν παροχι δανείων ςε βιϊςιμεσ επιχειριςεισ που δραςτθριοποιοφνται ςε επιλζξιμουσ κλάδουσ οικονομικισ δραςτθριότθτασ. Σα δάνεια παρζχονται με ευνοϊκοφσ όρουσ και διακρίνονται ςε: α) δάνεια επιχειρθματικισ ανάπτυξθσ ειδικοφ ςκοποφ (κεφάλαια κίνθςθσ), με εφροσ από 10.000 ευρϊ ζωσ 300.000 ευρϊ και διάρκεια αποπλθρωμισ που δεν κα υπερβαίνει τουσ 48 μινεσ, και β) ςε δάνεια που χρθματοδοτοφν επενδυτικά ςχζδια επιχειριςεων, με εφροσ που κα διαμορφϊνεται από 10.000 ευρϊ ζωσ 800.000 ευρϊ, με διάρκεια 5-12 ζτθ και δυνατότθτα περιόδου χάριτοσ από 6 μινεσ ζωσ 2 ζτθ ανάλογα με το χρόνο υλοποίθςθσ τθσ επζνδυςθσ. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθν ιςτοςελίδα του ΕΣΕΑΝ 40, και του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ Ανταγωνιςτικότθτα-Επιχειρθματικότθτα. 41 40 www.etean.gr/publicpages/homepage.aspx 41 www.antagonistikotita.gr/tepix
Αμιγώσ ιδιωτικι χρθματοδότθςθ υνεταιριςτικζσ και θκικζσ τράπεηεσ Ζνα από τα βαςικά προβλιματα που αντιμετωπίηουν οι κοινωνικζσ επιχειριςεισ είναι θ ζλλειψθ πρόςβαςθσ ςτα παραδοςιακά χρθματοπιςτωτικά ιδρφματα, κακϊσ αντιμετωπίηονται αρνθτικά λόγω τθσ ιδιαίτερθσ νομικισ τουσ μορφισ ςε ςχζςθ με άλλεσ ΜΜΕ. ε αρκετζσ χϊρεσ τθσ Ευρϊπθσ 42 ζχουν αναπτυχκεί εναλλακτικά πιςτωτικά ιδρφματα τα οποία χρθματοδοτοφν όχι μόνο με βάςθ χρθματοοικονομικά κριτιρια, αλλά και με όρουσ προϊκθςθσ του ςυλλογικοφ ςυμφζροντοσ. Δυςτυχϊσ, μζχρι ςιμερα δεν υπάρχει αντίςτοιχοσ φορζασ ςτθν Ελλάδα. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ αναφορικά με πθγζσ αλλθλζγγυασ, κοινωνικισ και θκικισ χρθματοδότθςθσ ςτο εξωτερικό, μπορείτε να επιςκεφκείτε τθν ιςτοςελίδα τθσ Ευρωπαϊκισ Ομοςπονδίασ Ηκικϊν και Αλλθλζγγυων Σραπεηϊν. 43 Οι ςυνεταιριςτικζσ τράπεηεσ παρζχουν χορθγιςεισ κυρίωσ ςτα μζλθ τουσ, τα οποία μπορεί να είναι φυςικά ι νομικά πρόςωπα. Οι ευρωπαϊκζσ ςυνεταιριςτικζσ τράπεηεσ ζχουν ςχθματίςει τον Ευρωπαϊκό Όμιλο υνεταιριςτικϊν Σραπεηϊν. 44 τθν Ελλάδα λειτουργοφν πλζον 45 10 υνεταιριςτικζσ Σράπεηεσ, 5 Πιςτωτικοί υνεταιριςμοί και 1 Χρθματοπιςτωτικό Κδρυμα, μζλθ τθσ Ζνωςθσ υνεταιριςτικϊν Σραπεηϊν Ελλάδασ. 46 Όπωσ ιδθ αναφζρκθκε ςτθν ειςαγωγικι ενότθτα του παρόντοσ κεφαλαίου, οι ςυνεταιριςτικζσ τράπεηεσ δείχνουν μια ςτροφι προσ τθν υποςτιριξθ κοινωνικϊν επιχειριςεων. Άλλωςτε, θ Παγκριτια υνεταιριςτικι Σράπεηα αποτελεί ζναν από τουσ εγκεκριμζνουσ παρόχουσ μικροπιςτϊςεων από τον Ευρωπαϊκό Μθχανιςμό Μικροχρθματοδοτιςεων Progress. Επιπλζον, θ υνεταιριςτικι Σράπεηα Καρδίτςασ 47 ανζλαβε δωρεάν τθν υποςτιριξθ για τθ ςυγκζντρωςθ του κεφαλαίου που απαιτείται για τθν πραγματοποίθςθ του επενδυτικοφ προγράμματοσ τθσ Ενεργειακισ υνεταιριςτικισ Εταιρίασ Καρδίτςασ, 48 ενόσ αςτικοφ ςυνεταιριςμοφ που ςτοχεφει ςτθν αξιοποίθςθ των Ανανεϊςιμων Πθγϊν Ενζργειασ (ΑΠΕ) μζςα από τθν επεξεργαςία τθσ βιομάηασ και ςτθν παροχι φκθνισ κερμικισ ενζργειασ. Επιχειρθματικι φιλανκρωπία (venture philanthropy) Πρόκειται για τθν εφαρμογι ιδιωτικϊν επιχειρθματικϊν ςτρατθγικϊν ςτον τομζα των κοινωνικϊν δράςεων (μθ κερδοςκοπικζσ οργανϊςεισ και κοινωνικζσ επιχειριςεισ). Εντόσ τθσ επιχειρθματικισ φιλανκρωπίασ μποροφμε να διακρίνουμε πρακτικζσ που εξετάηουν μόνο τον κοινωνικό αντίκτυπο ενόσ εγχειριματοσ (impact only) και αυτζσ που προςδοκοφν και μια απόδοςθ από τθν επζνδυςι τουσ (impact first). Σα εργαλεία που αξιοποιοφν μποροφν να πάρουν τθ μορφι τθσ μθ επιςτρεπτζασ επιχοριγθςθσ (ειδικά όταν πρόκειται για τθ χρθματοδότθςθ ΜΚΟ), του δανείου, των ιδιωτικϊν επενδυτικϊν κεφαλαίων (private equity) ςυνικωσ αγοράηοντασ μερίδεσ ςτθν επιχείρθςθ, του επιχειρθματικοφ κεφαλαίου (venture capital) και τθσ εγγυοδοςίασ. Επίςθσ, θ επιχειρθματικι φιλανκρωπία παρζχει και μθ χρθματικι υποςτιριξθ με τθ μορφι τθσ ςυμβουλευτικισ και τθσ 42 Βζλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ηνωμζνο Βαςίλειο, Ιταλία, Ιςπανία. 43 www.ethicalbankingeurope.com 44 www.eacb.coop/en/home.html 45 Όπωσ προαναφζρκθκε, τον Δεκζμβριο του 2013 ζκλειςαν 3 ςυνεταιριςτικζσ τράπεηεσ ςτθν Ελλάδα. 46 www.este.gr/index.asp 47 www.bankofkarditsa.gr 48 www.anka.gr/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=461&itemid=62&lang=el
εποπτείασ για τθν ανάπτυξθ τθσ επιχείρθςθσ. Γενικότερα, οι επιχειρθματίεσ-φιλάνκρωποι ζχουν τθν τάςθ να εμπλζκονται ενεργά ςτα εγχειριματα που υποςτθρίηουν, να παρακολουκοφν τθν πορεία τουσ και να μετροφν τα αποτελζςματα τθσ επζνδυςισ τουσ (δείκτεσ κοινωνικοφ αποτελζςματοσ). φμφωνα με ζρευνα 49 που πραγματοποίθςε θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ Επιχειρθματικισ Φιλανκρωπίασ (European Venture Philanthropy Association) 50 για το ζτοσ 2011, οι ευρωπαϊκζσ χϊρεσ με τθ μεγαλφτερθ ανάπτυξθ ςτον τομζα είναι το Ηνωμζνο Βαςίλειο, θ Γαλλία και θ Γερμανία. Αυτό αφορά τόςο τθν πλθκϊρα πθγϊν επιχειρθματικισ φιλανκρωπίασ όςο και τθν επζνδυςθ ςε κοινωνικζσ δράςεισ. φμφωνα με τθν ίδια ζρευνα, δεν υπάρχουν μζλθ ςτθν Ελλάδα οφτε ζχουν διοχετευτεί κεφάλαια ςε ελλθνικζσ κοινωνικζσ επιχειριςεισ. Crowd-funding Η βαςικι ιδζα είναι απλι: υγκεντρϊνονται μικρά ποςά κεφαλαίου από πολλά άτομα τα οποία επικυμοφν να ενιςχφςουν μια κοινωνικι επιχείρθςθ ςυνικωσ χρθςιμοποιϊντασ ειδικζσ πλατφόρμεσ ςτο διαδίκτυο. Η χρθματοδότθςθ μπορεί να λάβει τθ μορφι δωρεάσ, οικονομικισ ςυνειςφοράσ με αντάλλαγμα, προπαραγγελίασ για τθν αγορά προϊόντων από τθν επιχείρθςθ, δανειςμοφ ι αγοράσ εταιρικϊν μεριδίων. Η Ευρωπαϊκι Επιτροπι ζχει πρόςφατα πραγματοποιιςει διαβοφλευςθ με ςτόχο τθ διερεφνθςθ των δυνατοτιτων και των κινδφνων που ςυνεπάγεται αυτι θ μορφι χρθματοδότθςθσ, κακϊσ και των εκνικϊν κεςμικϊν πλαιςίων που άπτονται αυτισ τθσ πρακτικισ. Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ, μπορείτε να επιςκεφτείτε τθ ςχετικι ιςτοςελίδα τθσ ΕΕ. 51 49 European Venture Philanthropy and Social Investment 2011/2012. 50 http://evpa.eu.com/about-us 51 http://ec.europa.eu/internal_market/finances/crowdfunding
Αμοιβαιότθτα Η ςτιριξθ των κοινωνικϊν επιχειριςεων δεν μπορεί και δεν πρζπει να βαςίηεται μόνο ςτο κράτοσ ι ςτθν απρόςωπθ αγορά. Οι κοινωνικζσ επιχειριςεισ μποροφν κάλλιςτα να υποςτθριχκοφν από δίκτυα, τυπικά ι άτυπα, ακριβϊσ ςτθ λογικι τθσ αμοιβαίασ αναγνϊριςθσ και αλλθλοχποςτιριξθσ. Οι μορφζσ τθσ ςτιριξθσ ποικίλλουν: χρθματοδότθςθ, εκελοντικι προςφορά εργαςίασ, τεχνικοοικονομικι βοικεια, αγορζσ προϊόντων/υπθρεςιϊν, προϊκθςθ προϊόντων/υπθρεςιϊν κ.λπ. Γι αυτόν το λόγο, θ δικτφωςθ των κοινωνικϊν επιχειριςεων από τθν αρχι αποκτά ιδιαίτερθ ςθμαςία. Ζνα καλό παράδειγμα αποτελεί θ πρόςφατθ ςτιριξθ τθσ προςπάκειασ για τθ δθμιουργία του Ενεργειακοφ και Αναπτυξιακοφ υνεταιριςμοφ ίφνου υνπε 52 από το δίκτυο πολιτϊν και ςυνεταιριςμϊν για τισ Ανανεϊςιμεσ Πθγζσ Ενζργειασ REScoop. 53 52 http://sifnosislandcoop.gr/cms 53 www.rescoop.eu/