ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟΥ ΤΩΝ MABE ΩΣ ΧΩΡΟΥ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΜΙΑΝΤΟΥ

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟΥ ΤΩΝ MABE ΩΣ ΧΩΡΟΥ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΜΙΑΝΤΟΥ Έργο συγχρηµατοδοτούµενο από το πρόγραµµα LIFE- Environment της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ Κοζάνη 2007

1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το ορυχείο των Μεταλλείων Αµιάντου Βόρειας Ελλάδας (ΜΑΒΕ) βρίσκεται στο Ζιδάνι του νοµού Κοζάνης, 40 χλµ από την πόλη της Κοζάνης, 130 χλµ από την Θεσσαλονίκη, σε απόσταση µικρότερη των 1.000 µέτρων από τον ποταµό Αλιάκµονα και κοντά στην τεχνητή λίµνη Πολυφύτου. Η παραγωγή των ΜΑΒΕ ξεκίνησε το 1982 και σταµάτησε τον Μάρτιο του 2000, αφήνοντας πίσω της µια περιοχή µε περιβάλλον υποβαθµισµένο και βαρύτατα ρυπασµένο από τον αµίαντο. Στις εγκαταστάσεις των ΜΑΒΕ περιλαµβάνονται το ορυχείο, οι αποθέσεις των στείρων, οι υπαίθριοι χώροι του εργοστασίου και οι κτιριακές εγκαταστάσεις. Στο όρυγµα του ορυχείου, που έχει έκταση 851.000 τ.µ και βάθος 180 µέτρων, εφαρµόστηκε η µέθοδος της ανοιχτής εκσκαφής µε χρήση εκρηκτικών και σχηµατίστηκαν βαθµίδες ύψους 10 µέτρων και πλάτους 5 µέτρων. Στον πυθµένα του ορυχείου, µετά από 18 χρόνια µεταλλευτικής δραστηριότητας, έχει σχηµατιστεί λίµνη. Φωτ.1: χάρτης της περιοχής των ΜΑΒΕ (σε κόκκινο πλαίσιο). Φωτ.2 : άποψη του ορυχείου στο Ζιδάνι, ενώ στο βάθος διακρίνεται το εργοστάσιο των ΜΑΒΕ. Μετά τη διακοπή της λειτουργίας των ΜΑΒΕ, η Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης, επεξεργάστηκε ένα πρόγραµµα σταδιακών επεµβάσεων που περιλάµβανε: Την εξυγίανση των περιοχών που είναι επιβαρυµένες µε αµίαντο, µε εφαρµογή µεθόδου για τη στερεοποίηση των ινών, Την κατασκευή ενός πιλοτικού χώρου για την απόθεση του στερεοποιηµένου αµιάντου, Την διαµόρφωση, την σταθεροποίηση και την δεντροφύτευση των αποθέσεων και Την σταδιακή εξυγίανση των κτιριακών εγκαταστάσεων και του µηχανολογικού εξοπλισµού. Για την πραγµατοποίηση των στόχων (1) και (2) η Νοµαρχία Κοζάνης υπέβαλε πρόταση για τη χρηµατοδότηση πιλοτικού έργου στα πλαίσια του προγράµµατος LIFE της ΕΕ. σελ. 2(10)

Η πρόταση εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2003 και το πιλοτικό πρόγραµµα ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2005. Το πρόγραµµα πρότεινε την αποκατάσταση του ορυχείου για να διατεθούν επεξεργασµένα απόβλητα αµιάντου από διάφορα σηµεία των εργοστασιακών εγκαταστάσεων. Προβλεπόταν η κατασκευή Χώρου για την Υγειονοµική Ταφή των ΑΜιαντούχων (ΧΥΤΑΜ) σύµφωνα µε τις µεθόδους που περιγράφονται στους Γερµανικούς κανονισµούς για τη διαχείριση του αµιάντου (TRGS 519 και 954). Συµπληρωµατικοί στόχοι του έργου ήταν η αξιολόγηση της υπάρχουσας περιβαλλοντικής κατάστασης, η εξειδικευµένη εκπαίδευση του προσωπικού στα ζητήµατα διαχείρισης του αµιάντου και η τεχνική µελέτη για τη µελλοντική αξιοποίηση του ορυχείου, ως χώρου υγειονοµικής ταφής αποβλήτων αµιάντου. Οι µελέτες, οι µετρήσεις, τα δηµοσιεύµατα και σειρές φωτογραφικού υλικού απ όλες τις φάσεις διεξαγωγής του έργου έχουν συγκεντρωθεί στον ιστότοπο του προγράµµατος µε διεύθυνση : www.asbestmine.org 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΕ/ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 2.1. Η κατάσταση του περιβάλλοντος Η πρώτη φάση του προγράµµατος περιλάµβανε µετρήσεις των συγκεντρώσεων του αµιάντου στον αέρα, το νερό και το έδαφος και τον εντοπισµό περιοχών που είναι επιβαρυµένες µε ίνες αµιάντου. Περιελάµβανε ακόµη, γεωτεχνικές και υδρογεωλογικές αναλύσεις για την επιλογή των θέσεων, στη περιοχή του ορυχείου, που είναι κατάλληλες για να κατασκευασθούν χώροι υγειονοµικής ταφής του αµιάντου και για να αξιολογηθούν οι ενδεχόµενοι κίνδυνοι. Οι µετρήσεις πραγµατοποιήθηκαν στους υπαίθριους χώρους του παλαιού και του νέου εργοστασίου, καθώς και στις περιβάλλουσες αγροτικές περιοχές. Στις εγκαταστάσεις των ΜΑΒΕ εντοπίστηκαν σε διάφορα σηµεία διάσπαρτοι σωροί ινών αµιάντου, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες. Φωτ.3: διάσπαρτοι σωροί και σκισµένα σακιά µε καθαρό αµίαντο Φωτ.4: σωροί αµιάντου και αµιαντούχων υλικών σε ηµι-υπαίθρια εγκατάσταση σελ. 3(10)

Οι προαύλιοι χώροι του εργοστασίου έµοιαζαν µε περιοχές όπου είχαν γίνει ανεξέλεγκτες απορρίψεις αµιάντου. Οι ανοικτοί σάκοι και οι διασκορπισµένοι σωροί των ινών αποτελούσαν τα πλέον επικίνδυνα σηµεία (τα λεγόµενα «hot-spots») για περαιτέρω διασπορά του αµιάντου και γι αυτό ήταν απαραίτητο να σχεδιασθεί κατά προτεραιότητα η επέµβαση για την εξυγίανση των hot-spots. Στην διάρκεια της αρχικής φάσης µελετήθηκαν πιθανές τοποθεσίες που θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν για τη διάθεση των αποβλήτων αµιάντου που θα ήταν συσκευασµένα και θα είχαν υποβληθεί στην κατάλληλη επεξεργασία στερεοποίησης. Αναλύθηκαν και συγκρίθηκαν τα γεωτεχνικά χαρακτηριστικά δύο περιοχών του ορυχείου που ονοµάστηκαν LF1 και LF2 αντίστοιχα. Οι περιβαλλοντικοί όροι, για την στερεοποίηση και την απόθεση των ινών αµιάντου σε χώρο του ορυχείου, εγκρίθηκαν από το ΥΠΕΧΩ Ε. Φωτ.5: σχεδίαση των διαδοχικών στρώσεων του υποβάθρου του ΧΥΤΑΜ Φωτ.6: διάταξη στρώσεων της ΧΥΤΑΜ στη φάση της κατασκευής. 2.2. Περισυλλογή του αµιάντου Ποσότητα 300 τόνων στερεοποιηµένων και συσκευασµένων αποβλήτων αµιάντου, συγκεντρώθηκε σε πλαστικές «παλετοδεξαµενές τόνου» (IBC-Intermediate Bulk Containers) ή συσκευάστηκε σε σάκους (Big Bags) και αποτέθηκε στον πιλοτικό χώρο υγειονοµικής ταφής, σύµφωνα µε όσα ορίζονται στις Οδηγίες της ΕΕ και στην ελληνική νοµοθεσία. Εξυγιάνθηκαν κατά την υλοποίηση του προγράµµατος LIFE-Asbestmine, 5 περιοχές των χώρων των ΜΑΒΕ που περιείχαν διάσπαρτους σωρούς αµιάντου ή προϊόντα αµιαντοτσιµέντου, οι ακόλουθες: Στο προαύλιο του εργοστασίου: χαλαρά δεσµευµένος αµίαντος Φύλλα αµιαντοτσιµέντου Στον µετεωρολογικό σταθµό: Στο παλαιό εργοστάσιο: Στις αποθέσεις : Σύνολο: ~ 25 t ~ 13 t ~ 223 t ~ 30 t ~ 11 t ~ 302 t σελ. 4(10)

Οι σωροί που περισυλλέχθηκαν, αποτελούνταν από καθαρές ίνες αµιάντου που ήταν χαλαρά συνδεδεµένες, από σκόνες που περιείχαν αµίαντο και από υλικά κατασκευής ρυπασµένα µε ίνες. Για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου διασποράς των ινών, ο χαλαρά δεσµευµένος αµίαντος υποβλήθηκε σε στερεοποίηση, πριν από την απόθεση στον ΧΥΤΑΜ που είχε προετοιµαστεί σε βαθµίδα του ορυχείου. Φωτ.7: πετάσµατα αποκλεισµού του προς εξυγίανση χώρου Φωτ 8: Επεξεργασία για τη στερεοποίηση ινών µε παροχή πάστας τσιµέντου σε παλετοδεξαµενή Επί πλέον, όλα τα υλικά που είχαν µολυνθεί µε ίνες αµιάντου, συσκευάστηκαν µε κατάλληλο τρόπο, προκειµένου να εξασφαλισθεί η ασφαλής µεταφορά τους στον χώρο της τελικής τους διάθεσης. Η προετοιµασία, πριν από τη διαδικασία περισυλλογής, περιελάµβανε την κάλυψη του χώρου εργασίας µε πλαστικά πετάσµατα στηριζόµενα σε λυόµενη ξύλινη κατασκευή. Ακολουθούσε η συλλογή της σκόνης και των ινών µε τη χρήση αναρροφητικής διάταξης βιοµηχανικού τύπου και η συσσωµάτωση των ινών µετά από διαβροχή µε διάλυµα κατάλληλου διαβρέκτη. Οι συσσωµατωµένες ποσότητες µεταφέρθηκαν σε κατάλληλους σάκους που συσκευάστηκαν και στερεοποιήθηκαν µε προσθήκη πάστας τσιµέντου µέσα στις παλετοδεξαµενές. Φωτ.9: τύλιξη του δοχείου, που περιέχει στερεοποιηµένο αµίαντο, µε φύλλα πλαστικού πριν τη µεταφορά του Φωτ.10: σάκοι τύπου Big bag and δεξαµενές IBC συνδεµένες µε παλέτα Η χρήση των δεξαµενών που στηρίζονται σε παλέτα, πρόσφερε µια απλή και ευέλικτη λύση για την ανάµειξη των αποβλήτων αµιάντου µε το τσιµέντο και για την ασφαλή µεταφορά των επεξεργασµένων υλικών µε περονοφόρο όχηµα µέχρι το χώρο της διάθεσης τους. Οι παλετοδεξαµενές, µετά την πλήρωσή τους µε την πάστα τσιµέντου, τυλίχτηκαν µε πλαστικά φύλλα για να µηδενιστεί η πιθανότητα διασποράς ινών. σελ. 5(10)

Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν τις όψεις του µετεωρολογικού σταθµού πριν την επέµβαση εξυγίανσης και µετά τη διαδικασία στερεοποίησης και αποµάκρυνσης των αποβλήτων αµιάντου. Φωτ.11: όψη από το εσωτερικό του µετεωρ. σταθµού πριν τις εργασίες, µε σωρούς αµιάντου και αµιαντοτσιµέντου Φωτ.12: ο µετεωρολογικός σταθµός καθαρισµένος, µετά την αποµάκρυνση των αµαντούχων αποβλήτων 2.3. Η ΧΥΤΑΜ Το πιλοτικό κύτταρο (LF1) για την απόθεση των αµιαντούχων αποβλήτων έχει έκταση 2.500 τ.µ και κατασκευάστηκε σ επιφάνεια 11.000 τ.µ σε βορειοανατολική βαθµίδα του ορυχείου. Με τους 300 τόνους αµιαντουχων αποβλήτων που αποτέθηκαν στα πλαίσια του προγράµµατος LIFE, καλύφθηκε µικρό µέρος του κυττάρου, που η χωρητικότητα του φθάνει τα 50.000 m 3 ή αντίστοιχα τους 75.000 τόνους στερεοποιηµένου αµιάντου. Φωτ.13: παλετοδεξαµενές και σάκοι (bigbags) τοποθετηµένα στη ΧΥΤΑΜ. Φωτ.14: όψη του ΧΥΤΑΜ µετά την κάλυψη των δεξαµενών µε εδαφικό υλικό. Η απόκτηση εµπειριών στον σχεδιασµό και τη υλοποίηση έργων εξυγίανσης από αµίαντο, ήταν µία από τις βασικές επιδιώξεις αυτής της πιλοτικής εφαρµογής. Η ΧΥΤΑΜ σχεδιάσθηκε και κατασκευάστηκε µε τρόπο που να µπορεί να εξασφαλίσει την µακροχρόνια κι ελεγχόµενη λειτουργία του χώρου απόθεσης των αµιαντούχων υλικών στο ορυχείο των ΜΑΒΕ. σελ. 6(10)

Με την πιλοτική εφαρµογή κατασκευάστηκε ένας χώρος υγειονοµικής ταφής αποκλειστικά για απόβλητα αµιάντου, που συγκεντρώθηκαν από τους χώρους των ΜΑΒΕ και αφού προηγουµένως είχαν υποστεί κατάλληλη επεξεργασία στερεοποίησης και στεγανης συσκευασίας. 2.4. Μέτρα για την Υγιεινή και την Ασφάλεια - Εργοτάξιο Η προετοιµασία των µέτρων για την Υγιεινή και της Ασφάλεια, είχε τον χαρακτήρα ενός ειδικού έργου που εξελίχθηκε ως αναπόσπαστο τµήµα του κυρίως έργου, που διαχειρίστηκε αµίαντο που ανήκει στην κατηγορία των επικίνδυνων υλικών. Φωτ.15: εκπαίδευση του προσωπικού της αναδόχου στη διαχείριση του αµιάντου Φωτ.16: πρακτική εκπαίδευση στα συστήµατα Υ&Α του εργοταξίου. Το πρόγραµµα επεδίωξε να θέσει υψηλές προδιαγραφές για την Υ&Α, έτσι ώστε να καταστεί σηµείο αναφοράς για µελλοντικές εργασίες που θα επαναλάβουν την µεθοδολογία που εφαρµόστηκε στο πιλοτικό έργο. Όλο το προσωπικό που έλαβε άµεσα ή έµµεσα µέρος στο έργο εκπαιδεύτηκε σύµφωνα µε τους γερµανικούς Τεχνικούς Κανονισµούς για εργασίες µε τον αµίαντο (TRGS 519 και 954). Λήφθηκαν οργανωτικά, τεχνικά και ατοµικά µέτρα για την ασφαλή διεξαγωγή των εργασιών και την προστασία των εργαζοµένων. Στους χώρους του ορυχείου διαµορφώθηκαν δύο διακεκριµένες ζώνες, η «λευκή» και η «µαύρη». «Λευκή» χαρακτηρίστηκε η ζώνη που δεν γειτόνευε άµεσα µε την περιοχή του ορυχείου ή τις εργοστασιακές εγκαταστάσεις. Στην «λευκή» περιοχή αναµενόταν µικρή επιβάρυνση από σκόνες που περιείχαν αµίαντο. Αντίθετα, στη «µαύρη» περιοχή, αναµενόταν σηµαντική διασπορά ρύπων που περιείχαν αµίαντο και απαγορευόταν η είσοδος σε άτοµα που δεν είχαν τη σχετική εξουσιοδότηση. Φωτ.17: εργοταξιακά αποδυτήρια για τους εργαζόµενους Φωτ.18: όλοι οι εργαζόµενοι µε φόρµες εργασίας κατά την πρακτική εκπαίδευση σελ. 7(10)

Τα προσωρινά µέτρα προστασίας, µε τα πλαστικά πετάσµατα και τις ξυλοκατασκευές, ήταν αναγκαία για να ελαχιστοποιήσουν την έκθεση των εργαζοµένων στον αµίαντο και να προστατεύσουν το περιβάλλον από πρόσθετη διασπορά ινών που θα προκαλούσαν οι εργασίες. Για το σκοπό αυτό αποκαταστάθηκαν οι περιφράξεις, κατασκευάσθηκαν τρεις είσοδοι, τοποθετήθηκαν προειδοποιητικές σηµάνσεις, ασφαλτοστρώθηκε ο δρόµος όπου θα διεξαγόταν το κυρίως τµήµα των µεταφορών και τοποθετήθηκαν ανεµοφράκτες. Φωτ.19: πετάσµατα για τον αποκλεισµό µιας περιοχής που έγιναν εργασίες συγκέντρωσης κι αποµάκρυνσης αµιάντου. Φωτ.20: µετρήσεις παρακολούθησης των εκποµπών ινών αµιάντου κατά την διάρκεια των εργασιών Οι µετρήσεις για την παρακολούθηση της συγκέντρωσης του αµιάντου κατά την διάρκεια των εργασιών πραγµατοποιήθηκαν κυρίως από την Πλίνιος ΑΕ και συµπληρωµατικά από την von Lieberman GmbH. 3. Η ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Το ουσιαστικό όφελος από την υλοποίηση του έργου για το περιβάλλον προέκυψε από τη διάθεση των διάσπαρτων και ανεξέλεγκτων σωρών αµιάντου, που υπήρχαν σε διάφορα σηµεία των ΜΑΒΕ, σε µια ΧΥΤΑΜ που είχε προετοιµασθεί σε βαθµίδα του ορυχείου. Η στερεοποίηση και η διάθεση των ινών, σύµφωνα µε όσα ορίζουν οι ισχύουσες ευρωπαϊκές προδιαγραφές, εκµηδένισαν τον κίνδυνο που προκαλούσαν τα διάσπαρτα απόβλητα. Οι µετρήσεις στο νερό έδειξαν ότι τα στραγγίσµατα από την πιλοτική ΧΥΤΑΜ δεν έχουν αξιοσηµείωτες επιπτώσεις στα επιφανειακά νερά της περιοχής των ΜΑΒΕ. Πρέπει ν αναφερθεί ότι ο σχεδιασµός και η επίβλεψη όλων των εργασιών από εµπειρογνώµονες διαπιστευµένους στη διαχείριση του αµιάντου, εξασφάλισε την τήρηση των κανόνων Υγιεινής και Ασφάλειας σε όλη την διάρκεια της κατασκευής του έργου. σελ. 8(10)

4. ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΙΛΟΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Το έργο Asbestmine συγκροτήθηκε από δύο διακριτά υπο-έργα: (1ον) την επεξεργασία αµιάντου και για την στερεοποίηση των διάσπαρτων σωρών µε ίνες (2ον) την κατασκευή του πιλοτικού χώρου για την υγειονοµική ταφή των επεξεργασµένων αποβλήτων. Η δαπάνη για τη κατασκευή της ΧΥΤΑΜ έφθασε τα 100 / τµ, κόστος που θεωρείται χαµηλό για κατασκευή χώρου διάθεσης για µη-επικίνδυνα υλικά. Οι δαπάνες για τη στερεοποίηση του αµιάντου έφθασαν τα 1.035 / τόνο καθαρού αµιάντου. Το ποσό αυτό θεωρείται υψηλό, αλλά για τις εργασίες καθαρισµού των κτιριακών εγκαταστάσεων το κόστος αυτό θα υπολογισθεί διαφορετικά, αφού θα πρέπει να ληφθούν υπ όψιν οι οικονοµίες κλίµακας που θα ισχύσουν για την επεξεργασία των 50.000 τόνων που παραµένουν εγκαταλελειµµένοι εκεί. 5. Η ΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Η τελική εξυγίανση των ΜΑΒΕ θα επιτευχθεί όταν ενταχθούν σε πρόγραµµα εξυγίανσης (δηλ. αποµάκρυνσης του αµιάντου) τα κτίρια και οι παραγωγικές εγκαταστάσεις, που αποτελούν «hot-spots» υψηλής προτεραιότητας. Η µεθοδολογία που εφαρµόστηκε για την περισυλλογή, την επεξεργασία στερεοποίησης και την υγειονοµική ταφή των 130 τόνων καθαρού αµιάντου από τους διάσπαρτους σωρούς, µπορεί να επαναχρησιµοποιηθεί για την αποµάκρυνση του αµιάντου από τα κτίρια και την απόθεσή του στη γειτονική ΧΥΤΑΜ. Υπολογίζεται ότι η ποσότητα του αµιάντου που παραµένει µέσα στις κτιριακές εγκαταστάσεις φθάνει τους 50.000 τόνους. Το ζήτηµα της δέσµευσης της µεγάλης αυτής ποσότητας του αµιάντου, που πρέπει να στερεοποιηθεί και να αποτεθεί µε ασφάλεια, φαίνεται ότι µπορεί να βρει λύση µε την διευρυµένη εφαρµογή των µεθόδων και των τεχνικών που υλοποιήθηκαν κατά το πιλοτικό πρόγραµµα. Επιπλέον, η πιλοτική ΧΥΤΑΜ που κατασκευάστηκε για την διάθεση των αµιαντούχων αποβλήτων, θα µπορέσει να χρησιµοποιηθεί µε ανάλογο τρόπο για τη απόθεση των επεξεργασµένων και στερεοποιηµένων αµιαντούχων υλικών από τα κτίρια των ΜΑΒΕ. Μπορούµε λοιπόν να ισχυριστούµε, ότι το πρόγραµµα Asbestmine υλοποίησε µια κατάλληλη µεθοδολογία και τις υποδοµές για τη συνέχιση των έργων για τη συνολική αποκατάσταση της περιοχής. Η Τεχνική µελέτη προτείνει την ίδρυση µιας επιχειρηµατικής Μονάδας (µε ονοµασία Μονάδα ιαχείρισης Αµιάντου, ΜΟ ΑΜ) που θα δραστηριοποιηθεί για την αξιοποίηση του ορυχείου των ΜΑΒΕ και στην οποία θα υπάγεται η ΧΥΤΑΜ. Στη µελέτη προτείνεται επιπλέον, η κάθετη ανάπτυξη της ΜΟ ΑΜ, για να περιληφθούν βαθµιαία και άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται µε την στερεοποίηση, την αποµάκρυνση, την διάθεση, την µεταφορά, την µελέτη και την επίβλεψη εργασιών µε αµίαντο. σελ. 9(10)

Κατά την 30ετία 1970-2000 έχουν καταναλωθεί στην Ελλάδα ποσότητες υλικών µε αµίαντο που φθάνουν τα 2,5 εκατοµµύρια τόνους. Το 70-75% απ αυτά τα αµιαντούχα προϊόντα, δηλαδή ποσότητες που ξεπερνάνε τους 1,7 εκατ. τόνους, παραµένουν µέχρι σήµερα στις θέσεις που είχαν τοποθετηθεί, κυρίως µε τη µορφή προϊόντων αµιαντοτσιµέντου. Γίνεται η εκτίµηση ότι το ορυχείο είναι κατάλληλο για να χρησιµοποιηθεί σαν χώρος διάθεσης αποκλειστικά αµιαντούχων υλικών και να δεχθεί τους 100.000 τόνους του στερεοποιηµένου αµιάντου που θα αποµακρυνθεί από τις κτιριακές εγκαταστάσεις των ΜΑΒΕ και για 150.000 τόνους αµιαντοτσιµέντου και προϊόντων αµιάντου που θα προκύψουν από εργασίες ανακαίνισης ή κατεδάφισης στην Ελλάδα µέσα στα επόµενα 30 χρόνια. ΣΥΜΠΡΑΞΗ Ιστότοπος του έργου: www.asbestmine.org ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΚΟΖΑΝΗΣ ικαιούχος, επικοινωνία: ηµήτρης Μαυροµατίδης ηµοκρατίας 27, GR-50100, Κοζάνη Τηλ. +30.24601.67456 mavromatidis@kozani.gr Von LIEBERMAN GmbH Εταίρος, επικοινωνία: Arndt von Lieberman 57 Ruhrstrasse, D-22761, Αµβούργο, Γερµανία Τηλ.. +49.40.500993-0 arndt@vonlieberman.de ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ (ΑΝΚΟ) Εταίρος, επικοινωνία: Γιάννης Γκίνης Φον Καραγιάννη 1-3, GR-50100, Κοζάνη Τηλ. +30.24610.24022 Iginnis@anko.gr SPEC SA Εταίρος, επικοινωνία: Kώστας Ριζόπουλος Ξηροµέρου 2 & Κηφισίας 84, GR-11526, Αθήνα Τηλ. +30.210.6930000 rizopoulos@spec.gr σελ. 10(10)