Τμήμα Έρευνας & Ανάλυσης Ανασκόπηση Εγχώριας Χρηματιστηριακής Αγοράς Ανδρέας Κωνσταντίνου Υπεύθυνος Τμήματος Έρευνας και Ανάλυσης 4 Οκτωβρίου 2006 1
Πίνακας Περιεχομένων i. Ανασκόπηση Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου 2005-2006 ii. Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου Βασικά Χαρακτηριστικά iii. Βασικά Μακροοικονομικά Στοιχεία iv. ΔείκτεςΑποτίμησηςΚύριαςΑγοράςΧΑΚ v. Σημαντικότεροι Επενδυτικοί Κίνδυνοι και Αβεβαιότητες vi. Δήλωση Αποποίησης 2
Ανασκόπηση Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου 2005-06 Απόδοση ΧΑΚ Δεύτερο κατά σειρά έτος που ο Γενικός Δείκτης καταγράφει κέρδη μετά από πέντε συνεχόμενα ζημιογόνα έτη (2000-2004) που ξεκίνησαν με την κατάρρευση της Αγοράς το 2000 μετά από την εξωπραγματική και μη επαναλαμβανόμενη απόδοση του 1999. Απόδοση Αγοράς ΧΑΚ 29 Σεπτ. 2006 2006 (μέχρι σήμερα) Γενικός 2,947.98 72.93% FTSE 20 1,004.14 74.07% Κύρια Αγορά 3,005.71 73.94% Παράλληλη Αγορά 1,381.87 27.28% Εναλλακτική Αγορά 1,392.30 34.24% Απόδοση Αγορών 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 (μέχρι σήμερα) ΧΑΚ 688.1% -65.8% -47.2% -26.8% -14.7% -10.0% 68.4% 72.9% ΧΑΑ 102.2% -38.8% -23.5% -32.5% 29.4% 24.1% 31.5% 7.3% 3
Ανασκόπηση Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου 2005-06 Καταλύτες για την παρατηρούμενη ανάκαμψη του ΧΑΚ Θετική επίδραση από τις σχετικά ευνοικές συνθήκες των χρηματιστηρίων διεθνώς. Σημαντική ανάκαμψη κερδών (177%) για τους δεικτοβαρείς τραπεζικούς τίτλους το 2005 και αναμενόμενη αύξηση πέραν του 100% για το 2006. Ανάλυση BOC και από ξένους οίκους με τιμή-στόχο 7.50 από UBS, 5.90 από JP Morgan, 5.70 από Deutsche Bank και 6.32 από P&K Securities. Αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον από ξένους θεσμικούς για BOC μέσω του ΧΑΑ (παράλληλη διαπραγμάτευση από το 2000) που προκάλεσε ανάλογο ενδιαφέρον στο ΧΑΚ από εγχώριους επενδυτές, αυξάνοντας έτσι και την γενική εμπορευσιμότητα/ρευστότητα της αγοράς. Επιτυχείς εξαγορές κυπριακών εταιρειών από εταιρείες του εξωτερικού (π.χ. CHR, LB, MFS) ή ακόμη και αποτυχημένες προσπάθειες (π.χ. USB, DEM) καταδεικνύουν την ύπαρξη «αξίας» στο ΧΑΚ και εταιρειών που είναι ελκυστικές σε ξένους ομίλους. 4
Ανασκόπηση Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου 2005-06 Συμμετοχή Marfin στο κεφάλαιο της CPB και Πειραιώς στο κεφάλαιο της BOC, μέσα στα ευρύτερα πλαίσια της γενικής αναδιοργάνωσης και αποκρατικοποίησης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και στρατηγικών συμμαχιών με ξένες τράπεζες. Επακόλουθο η πρόσφατη πρόταση της CPB για εξαγορά Marfin και Εγνατίας. Βελτίωση επενδυτικού ενδιαφέροντος λόγω βελτίωσης θεσμικού πλαισίου νόμος που διέπει την λειτουργία Κυπριακών ΕΠΕΥ, υιοθέτηση κώδικα επαγελματικής συμπεριφοράς στελεχών και υπαλλήλων ΕΠΕΥ, δημιουργία νέων αγορών ΧΑΚ και υποχρεωτική υιοθέτηση κώδικα εταιρικής διακυβέρνησης για Κύρια Αγορά. Αύξηση επενδυτικού ενδιαφέροντος από την επικείμενη λειτουργία της Κοινής Πλατφόρμας ΧΑΚ ΧΑΑ με την έκθεση κυπριακών εταιρειών στο ελλαδικό και διεθνές επενδυτικό κοινό. Ελκυστική αποτίμηση ΧΑΚ έναντι εναλλακτικών κατηγοριών επενδύσεων όπως μετρητά, χρεόγραφα και ακίνητα. 5
Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου Βασικά Χαρακτηριστικά Μέσα στα πλάισια της αναβάθμισης του ΧΑΚ, από τις 6 Σεπτεμβρίου 2004 άρχισαν την λειτουργία τους οι πέντε νέες αγορές του ΧΑΚ, αλλά και η κατηγοριοπoίηση των χρηματιστηριακών αξιών σε κλάδους με βάση τα κριτήρια του οργανισμού FTSE. Οι χρηματιστηριακές αγορές είναι: Κύρια Αγορά Παράλληλη Αγορά Εναλλακτική Αγορά Αγορά Επενδυτικών Οργανισμών Αγορά Ομολόγων Η δημιουργία των νέων χρηματιστηριακών αγορών ανάγκασε περισσότερες εταιρείες να συμμορφωθούν πλήρως ή εν μέρει με τις πρόνοιες του Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης, με θετικό αντίκτυπο στην προστασία των συμφερόντων της μειοψηφίας. Χρειάζεται όμως μεγαλύτερη προσπάθεια για να εφαρμοστεί το «πνεύμα» και όχι απλώς το «γράμμα» του Κώδικα. 6
Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου Βασικά Χαρακτηριστικά Στην πλειοψηφία τους οι εισηγμένες εταιρείες είναι μικρής κεφαλαιοποίησης, αφού μόνο 4 εταιρείες έχουν κεφαλαιοποίηση μεγαλύτερη των 100εκ και μόνο 7 εταιρείες έχουν κεφαλαιοποίηση μεταξύ 50εκ- 100εκ. ΧΑΚ Αριθμός εισηγμένων εταιρειών 140 Συνολική κεφαλαιοποίηση αγοράς ( εκ) 5,502 Κεφ. Αγοράς/ ΑΕΠ 2006 (%) 66.7% Αριθμός εισηγμένων εταιρειών με: Κεφαλαιοποίηση > 100 εκ 4 Κεφαλαιοποίηση μεταξύ 50 εκ και 100 εκ 7 Κεφαλαιοποίηση μεταξύ 20 εκ και 50 εκ 11 Κεφαλαιοποίηση < 20 εκ 118 Αριθμός εισηγμένων εταιρειών στην: Κύρια Αγορά 16 Παράλληλη Αγορά 15 Εναλλακτική Αγορά 85 Αγορά Επενδυτικών Οργανισμών 24 7
Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου Βασικά Χαρακτηριστικά Οι εταιρείες της Κύριας Αγοράς αποτελούν το 82% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Υπάρχει μεγάλη εξάρτηση από τον τομέα των τραπεζών (71% της συνολικής κεφαλαιοποίησης και 87% της κεφαλαιοποίησης της Κύριας Αγοράς). Πέραν του 80% των εισηγμένων εταιρειών ελέγχονται από μεγαλομετόχους (πληρούν μόνο την ελάχιστη διασπορά στο ευρύ κοινό). Δεν υπάρχουν εταιρείες παροχής υπηρεσιών κοινής οφελείας εισηγμένες στο ΧΑΚ. Τυχόν εισαγωγή ΑΗΚ και ΑΤΗΚ ίσως να επιδρούσε θετικά στην διαφοροποίηση και στην ποιότητα των εισηγμένων εταιρειών, αλλά και στην αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Υπάρχουν χρονοβόρες διαδικασίες που δρουν αποτρεπτικά για άνοιγμα λογαριασμών από ξένους επενδυτές (αναμένεται βελτίωση με την λειτουργία της Κοινής Πλατφόρμας). 8
Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου Βασικά Χαρακτηριστικά Η πολύ χαμηλή ρευστότητα/εμπορευσιμότητα είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετώπιζε το ΧΑΚ ως επακόλουθο τηςέλλειψηςεμπιστοσύνης, της απαξίωσης προς τον θεσμό και των αρνητικών συνεπειών από την πτώση το 2000. Βελτίωση ρευστότητας/εμπορευσιμότητας το 2006 που προκλήθηκε απότοαυξημένοεπενδυτικόενδιαφέροναπόξένουςθεσμικούςγια BOC μέσω του ΧΑΑ. Ρευστότητα ΧΑΚ 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 (μέχρι σήμερα) Κεφαλαιοποίηση ( δισ) 1.113 1.374 13.469 7.332 4.082 2.779 2.361 2.191 3.267 5.502 Όγκος συναλλαγών ( δισ) 0.203 0.335 3.834 6.257 2.215 0.363 0.152 0.128 0.228 0.839 Ρευστότητα Αγοράς 19% 27% 52% 60% 39% 11% 6% 6% 8% 26% 9
Βασικά Μακροοικονομικά Στοιχεία Βασικά Μεγέθη Κυπριακής Οικονομίας Κυπριακή Οικονομία 2003 2004 2005P 2006F 2007F Α.Ε.Π. (ρυθμός ανάπτυξης) 1.9% 3.9% 3.8% 3.6% 3.9% Ρυθμός Πληθωρισμού 4.1% 2.3% 2.6% 3.0% 2.4% Δημοσιονομικό 'Ελλειμμα -6.3% -4.1% -2.4% -2.1% -1.9% Δημόσιο Χρέος/Α.Ε.Π. 70.5% 71.7% 70.3% 69.2% 66.9% Τουριστικές Αφίξεις -4.8% 2.0% 5.2% 0.0% 5.0% ΚΥ Ε.Ε Η.Β ΗΠΑ Επιτόκια 4.50% 3.00% 4.75% 5.25% 2006Π Α.Ε.Π. (%) 3.6% 2.3% 2.6% 3.4% Πηγή: Sharelink Research, EIU 10
Βασικά Μακροοικονομικά Στοιχεία Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ για το 2006 θα κυμανθεί γύρω στο 3.6%, σε σχέση με 3.8% για το 2005 και 2.3% για την Ευρωπαική Ένωση. Σημαντικότεροι παράγοντες για την ανάπτυξη αυτή είναι: Διατήρηση ιδιωτικής κατανάλωσης σε ψηλά επίπεδα, έστω και αν οι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης βρίσκονται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, ιδιωτικές επενδύσεις σε κατασκευαστικά έργα και συνέχιση συνεισφοράς εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη του κατασκευαστικού τομέα λόγω και της αυξημένης ζήτησης για εξοχικές κατοικίες από το εξωτερικό. Παρόλο που οι παραχωρούμενες άδειες οικοδομής εξακολουθούν να αυξάνονται, εκτιμούμε ότι ο ρυθμός αύξησης της ζήτησης έχει μειωθεί λόγω της σύγκλισης των τιμών των κατοικιών στα επίπεδα ανταγωνιστικών προορισμών, αλλά και ανταγωνισμού από τις κατεχόμενες περιοχές. 11
Βασικά Μακροοικονομικά Στοιχεία Διαρθρωτικά προβλήματα κυπριακής οικονομίας Ανελαστική αγορά εργασίας με ισχυρές συντεχνίες. Υπερ-εξάρτηση από τον τουρισμό. Έλλειψη πολιτικής βούλησης για ιδιωτικοποιήσεις. Βιωσιμότητα ταμείου κοινωνικών ασφαλίσεων. Η διαχρονική αναποφασιστικότητα/αναβλητικότητα των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα αυτά, επηρεάζει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας. Εκτιμούμε όμως ότι με την ένταξη της Κύπρου στην ευρωζώνη θα αυξηθούν και τα κίνητρα για διαρθρωτικές αλλαγές, λαμβάνοντας υπόψη και τις εμπειρίες άλλων κρατών-μελών που αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα. 12
ΔείκτεςΑποτίμησηςΚύριαςΑγοράςΧΑΚ Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Τμήματος Έρευνας & Ανάλυσης, η Κύρια Αγορά διαπραγματεύεται με Ρ/Ε 14.4Χ και 12.6Χ τα αναμενόμενα κέρδη του 2006 και 2007, EV/EBITDA 9.5Χ για το 2006 και 8.6Χ για το 2007, Ρ/Β 2.1Χ και αναμενόμενη μερισματική απόδοση 1.9% για το 2006 και 2.5% για το 2007. Δείκτες Αποτίμησης Κύριας Αγ οράς ΧΑΚ 2005 2006Π 2007Π Λόγος Κεφαλαιοποίησης/Κέρδη (Χ) 27.1 14.4 12.6 Λόγος EV/EBITDA (Χ) 12.5 9.5 8.6 Λόγος Κεφαλαιοποίησης/Ίδια κεφάλαια (Χ) 2.4 2.1 1.9 Απόδοση ιδίων κεφαλαίων (%) 9.6% 15.1% 15.3% Μερισματική απόδοση (%) 1.2% 1.9% 2.5% Μεταβολή κερδών (%) 92.6% 88.2% 14.7% Πηγή: Τμήμα Έρευνας & Ανάλυσης Sharelink 13
ΔείκτεςΑποτίμησηςΚύριαςΑγοράςΧΑΚ Το 1ο εξάμηνο του 2006 οι εταιρείες της Κύριας Αγοράς παρουσίασαν αύξηση 22.0% στον κύκλο εργασιών, 67.3% αύξηση στα κέρδη προ τόκων και φόρων και 198.3% αύξηση στα καθαρά κέρδη σε 148.7εκ λόγω της αξιοσημείωτης βελτίωσης των αποτελεσμάτων των τραπεζών (αύξηση 175.8% σε 138.5εκ), αλλά και της σχετικά χαμηλής κερδοφορίας του 1ου εξαμήνου 2005. Στη βελτίωση συνέβαλαν η αναδιάρθρωση και η ανάπτυξη των εργασιών των τραπεζών στην Κύπρο, σε συνδυασμό με τις προσπάθειες συγκράτησης εξόδων και ενίσχυσης εσόδων, η μείωση των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις, η συνέχιση των προσπαθειών ενίσχυσης στην Ελλάδα, η βελτίωση των ασφαλιστικών εργασιών και η θετική συνεισφορά από τη διάθεση και μεταβολή στη δίκαιη αξία χρηματοοικονομικών μέσων. Αναμένεται να επικρατήσει η ίδια τάση για ολοκληρο το 2006 με τα καθαρά κέρδη των εταιρειών της Κύριας Αγοράς να αυξάνονται με ρυθμό>80% σε σχέση με 165.3εκ το 2005 (εξαιρ. LHG) κυρίως λόγω της αναμενόμενης συνέχισης ανάκαμψης κερδών (πέραν του 100% για το 2006 και 15% για το 2007) για τους δεικτοβαρείς τραπεζικούς τίτλους. 14
ΔείκτεςΑποτίμησηςΚύριαςΑγοράςΧΑΚ Αναμένεται συνέχιση περιβάλλοντος σχετικά χαμηλών επιτοκίων μέσα στα πλαίσια της προσπάθειας σύγκλισης για ένταξη στην Ευρωζώνη. Αυτό είναι θετικό τόσο για την οικονομική ανάπτυξη, όσο και για την αποτίμηση της χρηματιστηριακής αγοράς σε συνδιασμό και με τις αποδόσεις εναλλακτικών κατηγοριών επενδύσεων όπως μετρητά, χρεόγραφα (με πολύ χαμηλή εμπορευσιμότητα) και ακίνητα (σύγκλιση τιμών στα επίπεδα ανταγωνιστικών προορισμών λόγω και του ετήσιου μέσου όρου αύξησης των τιμών κατά 15-20% τα τελευταία 5 χρόνια). 15
Σημαντικότεροι επενδυτικοί κίνδυνοι και αβεβαιότητες Απότομη και δραστική αύξηση των επιτοκίων λόγω τυχόν δραστικής αύξησης των επιτοκίων του ευρώ, με αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη. Παρατεταμένη αύξηση των τιμών του πετρελαίου και διατήρηση τους σε ψηλά επίπεδα, λειτουργώντας ανασταλτικά στην οικονομική ανάπτυξη και προκαλώντας πληθωριστικές πιέσεις. Aπότομη και σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ και αρνητικός αντίκτυπος στην ανάπτυξη της ευρωπαικής και της παγκόσμιας οικονομίας. Έντονες και απότομες διακυμάνσεις των χρηματιστηρίων διεθνώς λόγω περιοδικών εκτιμήσεων είτε για πληθωριστικές πιέσεις, είτε για οικονομική επιβράδυνση, προκαλώντας αντίστοιχες διακυμάνσεις και στο ΧΑΚ. Έντονες γεωπολιτικές αλλαγές. Σοβαρή ανατίμηση της κυπριακής λίρας έναντι του ευρώ και της στερλίνας, με αρνητικό αντίκτυπο στις αφίξεις τουριστών και στα έσοδα από τον τουρισμό. 16
Δήλωση Αποποίησης Η παρουσίαση αυτή εκπονήθηκε από την Sharelink Securities & Financial Services Ltd και προορίζεται μόνο για σκοπούς πληροφόρησης και δεν μπορεί να θεωρηθεί ή να ερμηνευθεί ως παρότρυνση, εισήγηση ή συμβουλή για αγορά ή πώληση οποιωνδήποτε χρηματοοικονομικών μέσων και δεν συνιστά δέσμευση από μέρους μας. Προηγούμενες αποδόσεις χρηματοοικονομικών μέσων δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως και δεν συνιστούν ενδείξεις ή εγγυήσεις για μελλοντικές αποδόσεις. Οι περιεχόμενες στην παρούσα πληροφορίες συλλέχθηκαν από ή βασίστηκαν σε πηγές που κατά την άποψη μας είναι αξιόπιστες, χωρίς αυτό να αποτελεί εγγύηση της ακρίβειας ή της πληρότητας τους. Διατηρούμε το δικαίωμα να μεταβάλλουμε τις απόψεις που εκφράζονται χωρίς άλλη προειδοποίηση, εφόσον τα δεδομένα της αγοράς μπορεί να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή. 17