ΠΡΟΣΑΗ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ηεξ έκκμηαξ «ΥΗΜΙΚΗ ΑΝΣΙΔΡΑΗ» γηα ηεκ Β Γσμκαζίοσ Ιςάκκα Καναπάιημο Υεμηθυξ 3 μ ΓΓΛ ΚΟΡΩΠΙΟΤ
ΠΓΡΙΓΥΟΜΓΝΑ 1. ΓΙΑΓΩΓΗ ΓΓΝΙΚΑ 3 2. ΓΝΣΑΞΗ ΣΟ ΑΝΑΛΤΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ..6 3. ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΙ ΣΟΥΟΙ.6 4. ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ...6 4.1 Γπμπηηθά μέζα...6 4.2 Κηκεημπμίεζε ημο εκδηαθένμκημξ ηςκ μαζεηχκ...6 4.3 φκδεζε με ηεκ πνμτπάνπμοζα γκχζε...7 4.4 Φάζεηξ μαζήμαημξ...8 4.5 Δηάγναμμα νμήξ μδεγίεξ γηα ημκ θαζεγεηή...9 4.6 Πενηγναθή πεηναμάηςκ...11 5. ΑΝΑΚΓΦΑΛΑΙΩΗ...13 6. ΑΝΑΘΓΗ ΓΡΓΑΙΩΝ...13 7. ΦΤΛΛΟ ΓΡΓΑΙΑ ΜΑΘΗΣΗ...14 8. ΦΤΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ...15 9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...15 2
1. ΓΙΑΓΩΓΗ ΓΓΝΙΚΑ Σμ ζπέδημ δηδαζθαιίαξ πμο αθμιμοζεί είκαη βαζηζμέκμ ζημ μοκηέιο ηςκ R. Anderson & G. Faust. Αρχή Πποζδιόπιζε ηοςρ ζηόσοςρ ηηρ διδαζκαλίαρ Ανάλςζε ηη μάθηζη πος επιδιώκεηαι και ηα ζηοισεία ηηρ Καθόπιζε ηο απσικό επίπεδο ηων μαθηηών ηηρ ηάξηρ Ππογπαμμάηιζε μάθημα. ηο Πποζδιόπιζε ηοςρ ζηόσοςρ ηηρ διδαζκαλίαρ Δίδαξε καθόπιζε ηο ηι ππέπει να διοπθωθεί ζηη διδαζκαλία Αξιολόγηζε Διέγνωζε ηα αίηια ηηρ μη ικανοποιηηικήρ καηακηήζεωρ ηων ζηόσων από ηοςρ μαθηηέρ ΟΧΙ Καηέκηηζε ο κάθε μαθηηήρ ηοςρ επιδιωκόμενοςρ ζηόσοςρ ΝΑΙ Τέλος Μηα βαζηθή πνμτπυζεζε ζημ λεθίκεμα ηεξ δηδαζθαιίαξ είκαη κα δμζμφκ θίκεηνα ζημκ μαζεηή χζηε κα παναθμιμοζήζεη αοηυ πμο πνυθεηηαη κα 3
δηδαπζεί. ηεκ πνχηε θάζε ιμηπυκ γίκεηαη πνμζπάζεηα κα ακηηιεθζεί μ μαζεηήξ ηεκ αλία ηεξ κέαξ μάζεζεξ θαη κα αθμφζεη με εκδηαθένμκ αοηά πμο ζηε ζοκέπεηα πνέπεη κα αθμμμηχζεη. Ο Piaget πνμηείκεη «δηαηάναλε ηεξ ηζμννμπίαξ» με μηα ενχηεζε ζηεκ μπμία μ μαζεηήξ κα μεκ μπμνεί κα απακηήζεη με αοηά πμο ήδε γκςνίδεη. ηε ζοκέπεηα επηδηχθεηαη μηα ζφκδεζε με ηεκ πνμτπάνπμοζα γκχζε. αοηή ηε θάζε θαιείηαη μ μαζεηήξ κα ζομεζεί, απυ αοηά πμο έπεη δηδαπζεί, υζα ζα πνεηαζημφκ γηα κα γίκεη ε ζφκδεζε ηεξ θαηκμφνγηαξ γκχζεξ με ηεκ πνμεγμφμεκε. Ο έιεγπμξ ηςκ πνμαπαηημφμεκςκ γκχζεςκ γίκεηαη με μηα ζεηνά ενςηήζεςκ, με ηηξ μπμίεξ δίκεηαη ε εοθαηνία ζημκ θαζεγεηή κα θνεζθάνεη ηεκ μκήμε ηςκ μαζεηχκ. φμθςκα άιιςζηε με ημ μμκηέιμ ημο επμηθμδμμηζμμφ, ε κέα γκχζε πνυθεηηαη κα μηθμδμμεζεί πάκς ζηα ζεμέιηα ηεξ ήδε οπάνπμοζαξ. Οη δηδαθηηθμί ζηυπμη δίκμκηαη απυ ηεκ ανπή χζηε κα γκςνίδεη μ μαζεηήξ πμο πνέπεη κα εζηηάζεη ηεκ πνμζμπή ημο ζηεκ δηάνθεηα ημο μαζήμαημξ, αιιά θαη ζε ηη πνυθεηηαη κα αλημιμγεζεί ζημ ηέιμξ. Οη ζηυπμη δηδαζθαιίαξ μοζηαζηηθά εκχκμοκ μαζεηή θαη θαζεγεηή ζηεκ πνμζπάζεηα θαηάθηεζεξ ηεξ γκχζεξ. ηε δηάνθεηα ηεξ δηδαζθαιίαξ μπμνμφκ κα πνεζημμπμηεζμφκ δηάθμνα δηδαθηηθά ενγαιεία υπςξ ενςηήζεηξ θαζμδήγεζεξ θαη πνμβιεμαηηζμμφ, πνμβαιιυμεκεξ εηθυκεξ απυ ηεκ θαζεμενηκή δςή πμο ζπεηίδμκηαη με ημ ζέμα δηδαζθαιίαξ, θοζηθά ημ πείναμα αθμφ πνυθεηηαη γηα πεμεία, εηθμκηθυ οιηθυ, κμεμαηηθμί πάνηεξ, θαη απαναίηεηα θφιιμ ενγαζίαξ ημο μαζεηή, ημ μπμίμ ζομπιενχκεηαη απυ αοηυκ θαηά ηεκ δηάνθεηα ημο μαζήμαημξ. Αοηυ έπεη δηπιυ ζθμπυ: θαη ανπήκ ημκ θναηά πνμζακαημιηζμέκμ ζημ μάζεμα θαη απμθεφγεηαη ε απυζπαζε ηεξ πνμζμπήξ ημο θαη ζηε ζοκέπεηα μπμνεί κα ημ πνεζημμπμηήζεη ζηε δηάνθεηα ηεξ μειέηεξ ημο γηα κα ακαθαιέζεη ηα βαζηθά πμο εηπχζεθακ μέζα ζηεκ ηάλε ζηε δηάνθεηα ηεξ δηδαζθαιίαξ. 4
Η ακαθεθαιαίςζε πμο αθμιμοζεί έπεη ζακ ζθμπυ κα βμεζήζεη ημκ μαζεηή κα ζογθναηήζεη ηα βαζηθά ζεμεία ηεξ κέαξ γκχζεξ. Σέιμξ ε αλημιυγεζε ημο δηδαθηηθμφ ένγμο αθνηβχξ μεηά ημ ηέιμξ ημο μαζήμαημξ βμεζά ημκ θαζεγεηή κα αλημιμγήζεη ημ απμηέιεζμα ηεξ δηδαζθαιίαξ θαη κα επέμβεη γηα κα δημνζχζεη υηη δεκ πήγε θαιά. Η γναπηή αλημιυγεζε γίκεηαη ζοκήζςξ με ενςηήζεηξ ακηηθεημεκηθμφ ηφπμο θαη μέζς αοηήξ ειέγπεηαη ε επίηεολε ηςκ ζηυπςκ. Η αλημιυγεζε ηςκ μαζεηχκ μπμνεί κα γίκεη ζε μεηαγεκέζηενε θάζε μεηά ηεκ μειέηε ημο μαζήμαημξ, θαη κα είκαη γναπηή ή πνμθμνηθή. ΤΝΔΕΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΤΜΕΝΗ ΓΝΩΗ Πημ απιά ηα ζηάδηα ηεξ ελέιηλεξ ηεξ δηδαζθαιίαξ είκαη: 1 μ ζηάδημ 2 μ ζηάδημ 3 μ ζηάδημ 4 μ ζηάδημ 5 μ ζηάδημ ΣΟΥΟΙ ΕΝΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΡΓΟΤ ακαηνμθμδυηεζε (feedback) θαη δηυνζςζε 1ο ζηάδηο: δηάνθεηα 5-7 ιεπηά 2ο ζηάδηο: δηάνθεηα 1-2 ιεπηά 3ο ζηάδηο: δηάνθεηα 25-30 ιεπηά 4ο ζηάδηο: δηάνθεηα 2-3 ιεπηά 5ο ζηάδηο: δηάνθεηα 4-5 ιεπηά 5
2. ΓΝΣΑΞΗ ΣΟ ΑΝΑΛΤΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΓΝΟΣΗΣΑ 2 ε : Β Γομκαζίμο Υεμεία Απυ ημ Νενυ ζημ Άημμμ Απυ ημκ Μαθνυθμζμμ ζημ Μηθνυθμζμμ ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2.7: ΔΙΑΡΚΓΙΑ: Υεμηθή Ακηίδναζε Μία δηδαθηηθή χνα (40 min) 3. ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΙ ΣΟΥΟΙ Ο μαζεηήξ ζημ ηέιμξ ημο μαζήμαημξ κα είκαη ηθακυξ κα: 1. ακαγκςνίδεη ηεκ ακηίδναζε ζακ πεμηθυ θαηκυμεκμ 2. δηαηοπχκεη ημκ μνηζμυ ηεξ ακηίδναζεξ 3. δηαθνίκεη ηα ακηηδνχκηα απυ ηα πνμσυκηα μηαξ ακηίδναζεξ 4. πνμζδημνίδεη ηεκ ζπέζε μαδχκ ακηηδνχκηςκ θαη πνμσυκηςκ 5. δηαθνίκεη ηεκ δηαθμνά εκδυζενμεξ θαη ελχζενμεξ ακηίδναζεξ, απυ ηεκ μεηαβμιή ηεξ ζενμμθναζίαξ πμο πνμθαιμφκ 4. ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ 4.1 Γπμπηηθά μέζα ηεκ δηάνθεηα ηεξ δηδαζθαιίαξ ζα πνεζημμπμηεζμφκ ηα παναθάης επμπηηθά μέζα: Η/Τ γηα πνμβμιή δηαθακεηχκ με πνυγναμμα Power Point, θαη πεηνάμαηα επίδεηλεξ. 4.2 Κηκεημπμίεζε ημο εκδηαθένμκημξ ηςκ μαζεηχκ Πνμβάιιμκηαη με ηεκ βμήζεηα ημο Η/Τ εηθυκεξ με πεμηθά θαηκυμεκα ακηηδνάζεηξ θαζεμενηκμφ αιιά θαη παγθυζμημο εκδηαθένμκημξ. Γκδεηθηηθά πνμηείκμκηαη: 6
μμφπια ηνφπα ημο υδμκημξ θφηηανμ θαφζε πονμηέπκεμα θανοάηηδα δαπανμπιαζηηθή μαγεηνηθή 4.3 φκδεζε με ηεκ πνμτπάνπμοζα γκχζε Γίκεηαη γκςζημιμγηθή πνμεημημαζία ηςκ μαζεηχκ με ηηξ παναθάης ενςηήζεηξ: 1. Πμηεξ μεηαβμιέξ γκςνίδεηε; 2. Ση είκαη μίγμα, ηη πεμηθή έκςζε θαη ηη ζημηπείμ; ηε ζοκέπεηα ακαθένμκηαη μη δηδαθηηθμί ζηυπμη, μη μπμίμη πνμβάιιμκηαη με ηε βμήζεηα Η/Τ ζε Power Point, ή γνάθμκηαη ζε μηα άθνε ημο πίκαθα χζηε κα θαίκμκηαη ζε υιε ηεκ δηάνθεηα ημο μαζήμαημξ. 7
4.4 Φάζεηξ δηδαζθαιίαξ Η δηάνθεηα ηεξ δηδαζθαιίαξ οπμιμγίδεηαη ζε 25-30 min. ημκ επυμεκμ πίκαθα πανμοζηάδμκηαη μη δηάθμνεξ θάζεηξ ηεξ δηδαζθαιίαξ θαζχξ θαη μη δναζηενηυηεηεξ μαζεηχκ θαη θαζεγεηή. Φάζεηξ δηδαζθαιίαξ Δναζηενηυηεηεξ Καζεγεηή Μαζεηχκ Φάζε 1: -Υεμηθή ακηίδναζε (ηη είκαη;) Φάζε 2: -ακηηδνχκηα θαη πνμσυκηα Πεηναμαηηθή δηαδηθαζία ζπεμαηηζμμφ ζεημφπμο ζηδήνμο Πνμβμιή δηαθάκεηαξ με ημκ μνηζμυ ηεξ πεμηθήξ ακηίδναζεξ Πνμβμιή δηαθακεηχκ με παναδείγμαηα ακηηδνάζεςκ ζθμονηάξ ζηδήνμο θαη θςημζφκζεζεξ ομπιενχκμοκ ημ θφιιμ ενγαζίαξ Γνχηεζε 1. ομπιενχκμοκ ημ θφιιμ ενγαζίαξ Γνχηεζε 2. Φάζε 3: -ζπέζε μαδχκ ακηηδνχκηςκ θαη πνμσυκηςκ Φάζε 4: -Γλχζενμεξ ακηηδνάζεηξ -Γκδυζενμεξ ακηηδνάζεηξ Πεηναμαηηθή δηαδηθαζία με ημκ ζπεμαηηζμυ ηςδημφπμο μμιφβδμο απυ οδαηηθά δηαιφμαηα κηηνηθμφ μμιφβδμο θαη ηςδημφπμο θαιίμο Πεηναμαηηθέξ δηαδηθαζίεξ με ακηίδναζε θαφζεξ (θενί) θαη με δηάιοζε αμμςκίαξ δαπανμπιαζηηθήξ Πεηναμαηηθέξ δηαδηθαζίεξ με λίδη θαη μαγεηνηθή ζυδα & αζβέζηε θαη κενυ Πνμβμιή δηαθάκεηαξ με μνηζμμφξ ομπιενχκμοκ ημ θφιιμ ενγαζίαξ Γνχηεζε 3. ομπιενχκμοκ ημ θφιιμ ενγαζίαξ Γνχηεζε 4. 8
4.5 Δηάγναμμα νμήξ μδεγίεξ γηα ημκ θαζεγεηή 1. Κηκεημπμίεζε εκδηαθένμκημξ. Απυ ηηξ εηθυκεξ πμο πνμηείκμκηαη πνμβάιιμκηαη μενηθέξ, ακάιμγα με ηα εκδηαθένμκηα ηςκ μαζεηχκ. Ο θαζεγεηήξ νςηάεη ημοξ μαζεηέξ ακ ακαγκςνίδμοκ ηα θαηκυμεκα πμο πανηζηάκμοκ μη θςημγναθίεξ, δεηάεη κα ηα μκμμάζμοκ θαη ακαθένεη, πςνίξ ηδηαίηενεξ ελεγήζεηξ, υηη ζε υιεξ ηηξ πενηπηχζεηξ γίκμκηαη πεμηθέξ ακηηδνάζεηξ. 2. φκδεζε με ηεκ πνμτπάνπμοζα γκχζε. Με ηηξ δφμ ενςηήζεηξ μ θαζεγεηήξ ειέγπεη ακ μη μαζεηέξ γκςνίδμοκ έκκμηεξ πμο ζα πνεζημμπμηεζμφκ θαηά ηεκ δηάνθεηα ηεξ δηδαζθαιίαξ, θαη μη μπμίεξ έπμοκ ήδε δηδαπζεί ζε πνμεγμφμεκα μαζήμαηα. Ακ υπη ακαθένμκηαη εκ ζοκημμία γηα οπεκζφμηζε. 3. Δηδαθηηθμί ηυπμη Ακαθένμκηαη μη δηδαθηηθμί ζηυπμη απυ ημκ θαζεγεηή. 4. Φάζεηξ Μαζήμαημξ Φάζε 1 ε Ο θαζεγεηήξ εθηειεί ημ πείναμα με ημκ ζπεμαηηζμυ ημο ζεημφπμο ζηδήνμο απυ ζίδενμ θαη ζείμ. Μεηά ηεκ ακάμηλε ηςκ μοζηχκ, με έκα μαγκήηε δείπκεη ηηξ μαγκεηηθέξ ηδηυηεηεξ πμο έπεη μυκμ μ ζίδενμξ απυ ηα δφμ ζχμαηα πμο ζομμεηέπμοκ ζηεκ ακηίδναζε. Αθυμα δεηά απυ ημοξ μαζεηέξ κα παναηενήζμοκ ηεκ θοζηθή θαηάζηαζε, ημ πνχμα θ.ι.π. ηςκ ζςμάηςκ πμο πνυθεηηαη κα ακηηδνάζμοκ. Μεηά ημκ ζπεμαηηζμυ ημο ζεημφπμο ζηδήνμο, με ηεκ βμήζεηα ημο μαγκήηε μη μαζεηέξ μπμνμφκ κα δηαπηζηχζμοκ υηη ημ ζχμα πμο πνμθφπηεη δεκ έπεη θαζυιμο μαγκεηηθέξ ηδηυηεηεξ. Ο θαζεγεηήξ ημοξ δεηά κα πενηγνάρμοκ ημ ζχμα πμο πνμθφπηεη θαη κα ζογθνίκμοκ ηεκ μμνθή θαη ηηξ ηδηυηεηεξ ημο με ηα ανπηθά ζχμαηα. Οη δηαθμνέξ θαηαγνάθμκηαη ζημκ πίκαθα. 9
ηε ζοκέπεηα μ θαζεγεηήξ επηζεμαίκεη υηη ηα ζχμαηα πνηκ θαη μεηά ηεκ Χημική ανηίδραζη είναι κάθε μεηαβολή ζηην οποία από αρτικές οσζίες δημιοσργείηαι μια ηοσλάτιζηον νέα οσζία, με διαθορεηικές ιδιόηηηες ακηίδναζε είκαη δηαθμνεηηθά, θαη δίκεη ημκ μνηζμυ ηεξ πεμηθήξ ακηίδναζεξ. Πνμβάιιεηαη δηαθάκεηα με ημκ μνηζμυ. Οη μαζεηέξ ζομπιενχκμοκ ζημ θφιιμ ενγαζίαξ ηεκ ενχηεζε 1. Φάζε 2 ε Ο θαζεγεηήξ ελεγεί υηη ηα ζχμαηα πμο οπάνπμοκ πνηκ κα γίκεη ε ακηίδναζε ιέγμκηαη ακηηδνχκηα, εκχ ηα ζχμαηα πμο πνμθφπημοκ μεηά ηεκ ακηίδναζε ιέγμκηαη πνμσυκηα, θαη δεηά απυ ημοξ μαζεηέξ κα μκμμάζμοκ ηα ακηηδνχκηα θαη ηα πνμσυκηα ηεξ ακηίδναζεξ ημο πεηνάμαημξ πμο πνμεγήζεθε. ηε ζοκέπεηα πνμβάιιεηαη ε δηαθάκεηα με ημ θανάβη πμο ζθμονηάδεη. Ο θαζεγεηήξ δεηά απυ ημοξ μαζεηέξ κα εκημπίζμοκ ηα ακηηδνχκηα θαη ηα πνμσυκηα ζηεκ ακηίδναζε ηεξ μλείδςζεξ ημο ζηδήνμο. Αθμιμοζεί ε πνμβμιή ηεξ δηαθάκεηαξ με ηεκ ακηίδναζε ηεξ θςημζφκζεζεξ. Ο θαζεγεηήξ δεηά θαη πάιη απυ ημοξ μαζεηέξ κα εκημπίζμοκ ηα ακηηδνχκηα θαη ηα πνμσυκηα ζηεκ ακηίδναζε ηεξ θςημζφκζεζεξ, επηζεμαίκμκηαξ υηη αοηή ε ακηίδναζε είκαη έκα πανάδεηγμα πεμηθήξ ακηίδναζεξ πμο γίκεηαη ζηε θφζε. Οη μαζεηέξ ζομπιενχκμοκ ζημ θφιιμ ενγαζίαξ ηεκ ενχηεζε 2. Φάζε 3 ε αοηή ηε θάζε μ θαζεγεηήξ εθηειεί ημ πείναμα ζπεμαηηζμμφ ηςδημφπμο μμιφβδμο. Με ηεκ θαζμδήγεζε μέζς ενςηήζεςκ θαζμνίδμκηαη ηα ακηηδνχκηα θαη δογίδμκηαη. Καηαγνάθμκηαη ζημκ πίκαθα θαη ζημ θφιιμ ενγαζίαξ ηα απμηειέζμαηα ηςκ δογίζεςκ, θαη οπμιμγίδεηαη ε ζοκμιηθή μάδα ηςκ ακηηδνχκηςκ. Αθμφ ακαμίλεη ηα δφμ δηαιφμαηα, μ θαζεγεηήξ δεηά απυ 10
ημοξ μαζεηέξ κα ελεγήζμοκ γηαηί έγηκε πεμηθή ακηίδναζε θαη θαημκμμάδεη ηα πνμσυκηα. ηε ζοκέπεηα δογίδεη ηα πνμσυκηα, θαηαγνάθεηαη ημ απμηέιεζμα ηεξ δφγηζεξ υπςξ πνμεγμομέκςξ θαη μ θαζεγεηήξ δεηά απυ ημοξ μαζεηέξ κα ζογθνίκμοκ ηηξ μάδεξ ακηηδνχκηςκ θαη πνμσυκηςκ. Οη μαζεηέξ δηαηοπχκμοκ ημ ζομπέναζμα ζημ μπμίμ θαηέιελακ, θαη ζομπιενχκμοκ ημ θφιιμ ενγαζίαξ, ενχηεζε 3. Φάζε 4 ε Ο θαζεγεηήξ ακάβεη έκα θενί θαη δεηά απυ ημοξ μαζεηέξ κα πμοκ ακ εθιφεηαη ζενμυηεηα. ηε ζοκέπεηα δηαιφεη μηα πμζυηεηα αμμςκίαξ δαπανμπιαζηηθήξ ζε κενυ θαη δεηά απυ ημοξ μαζεηέξ κα πηάζμοκ ημκ ζςιήκα θαη κα πμοκ ηη αηζζάκμκηαη. Με ζοδήηεζε θαηαιήγεη ζημ ζομπέναζμα υηη άιιεξ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΕΝΔΟΘΕΡΜΕΣ: ζσνοδεύονηαι από απορρόθηζη θερμόηηηας ΕΞΩΘΕΡΜΕΣ: ζσνοδεύονηαι από έκλσζη θερμόηηηας ακηηδνάζεηξ εθιφμοκ ζενμυηεηα ζημ πενηβάιιμκ εκχ άιιεξ απμννμθμφκ. Δίκεη ημοξ μνηζμμφξ γηα ηηξ εκδυζενμεξ θαη ελχζενμεξ ακηηδνάζεηξ. Οη μαζεηέξ ζομπιενχκμοκ ζημ θφιιμ ενγαζίαξ ηεκ ενχηεζε 4, α θαη β. ηε ζοκέπεηα γίκμκηαη ηα πεηνάμαηα με ηηξ ακηηδνάζεηξ λφδη θαη μαγεηνηθή ζυδα & αζβέζηεξ θαη κενυ θαη παναηενείηαη ε μεηαβμιή ζηεκ ζενμμθναζία. Οη μαζεηέξ ζομπιενχκμοκ ηα γ θαη δ ζημ θφιιμ ενγαζίαξ, ενχηεζε 4. ε υιε ηεκ δηδαθηηθή δηαδηθαζία δεκ πνεζημμπμημφμε πεμηθμφξ ηφπμοξ θαη δεκ γνάθμομε πεμηθέξ εληζχζεηξ. 4.6 Πενηγναθή πεηναμάηςκ Σα πεηνάμαηα δεκ είκαη δφζθμια ζηε εθηέιεζή ημοξ, μφηε ηδηαίηενα πνμκμβυνα, ανθεί κα έπεη πνμεγεζεί ε πνμεημημαζία ημοξ απυ ημκ δηδάζθμκηα - τεμαηηζμός ζεηούτοσ ζηδήροσ Ακηηδναζηήνηα: άκζε ζείμο, ζθυκε ζηδήνμο ή νηκίζμαηα 11
Όνγακα: φαιμξ ςνμιμγίμο, δμθημαζηηθυξ ζςιήκαξ, ιφπκμξ ή γθαδάθη, πμηήνη δέζεςξ με κενυ, ιαβίδα λφιηκε, ιαβίδα μεηαιιηθή, μαγκήηεξ Γθηέιεζε πεηνάμαημξ: ζε μηα φαιμ ςνμιμγίμο ακαθαηεφμομε 8,75 g ζθυκεξ ζηδήνμο θαη 5 g άκζε ζείμο. Σοιίγμομε με έκα πανηί ηεκ μία άθνε ημο μαγκήηε θαη ημκ πιεζηάδμομε ζημ μίγμα. ηε ζοκέπεηα απμμαθνφκμομε ημκ μαγκήηε πςνίξ ημ πανηί θαη μ ζίδενμξ λακαπέθηεη ζηεκ φαιμ ςνμιμγίμο. Σμπμζεημφμε ημ μίγμα ζε δμθημαζηηθυ ζςιήκα θαη ζενμαίκμομε ζημκ ιφπκμ μέπνη κα ανπίζεη ε ακηίδναζε, θναηχκηαξ ημκ ζςιήκα με ηεκ λφιηκε ιαβίδα. ηε ζοκέπεηα απμμαθνφκμομε ημκ ζςιήκα απυ ημκ ιφπκμ θαη ε ακηίδναζε ζοκεπίδεηαη γηαηί είκαη ελχζενμε. Μυιηξ μιμθιενςζεί, βοζίδμομε ημκ ποναθηςμέκμ ζςιήκα ζε έκα πμηήνη με κενυ θαη ζπάεη. Παίνκμομε ημ ζχμα πμο ζπεμαηίζηεθε, ημ ημπμζεημφμε ζε φαιμ ςνμιμγίμο θαη πιεζηάδμομε ημκ μαγκήηε, μ μπμίμξ ηχνα δεκ έιθεη ημ ζχμα. - τεμαηηζμός ηωδηούτοσ μοιύβδοσ Ακηηδναζηήνηα: δηάιομα κηηνηθμφ μμιφβδμο, δηάιομα ηςδημφπμο θαιίμο Όνγακα: δφμ πμηήνηα δέζεςξ, δογυξ Γθηέιεζε πεηνάμαημξ: μεδεκίδμομε ημκ δογυ με ημ έκα πμηήνη επάκς θαη ημπμζεημφμε μέζα ημ δηάιομα κηηνηθμφ μμιφβδμο, θαη ζεμεηχκμομε ηεκ έκδεηλε. ηε ζοκέπεηα μεδεκίδμομε ημκ δογυ με ημ άιιμ πμηήνη επάκς θαη ημπμζεημφμε μέζα ημ δηάιομα ηςδημφπμο θαιίμο. εμεηχκμομε ηεκ έκδεηλε. Τπμιμγίδμομε ημ άζνμηζμα. ηε ζοκέπεηα αδεηάδμομε ημ δηάιομα με ημ κηηνηθυ μυιοβδμ ζημ πμηήνη πμο είκαη ζημκ δογυ με ημ ηςδημφπμ θάιημ θαη ζεμεηχκμομε ηεκ κέα έκδεηλε. Παναηενμφμε υηη ε μάδα ηςκ πνμσυκηςκ είκαη ίζε με ημ άζνμηζμα ηεξ μάδαξ ηςκ ακηηδνχκηςκ. - Δηάισζε αμμωκίας δαταροπιαζηηθής ζε κερό Ακηηδναζηήνηα: αμμςκία δαπανμπιαζηηθήξ ή πιςνημφπμ αμμχκημ Όνγακα: δμθημαζηηθυξ ζςιήκαξ 12
Γθηέιεζε πεηνάμαημξ: δηαιφμομε μηθνή πμζυηεηα ημο ακηηδναζηενίμο ζε ζςιήκα με 5ml κενυ θαη παναηενμφμε ηεκ μεηαβμιή ηεξ ζενμμθναζίαξ. - Ξύδη θαη μαγεηρηθή ζόδα Ακηηδναζηήνηα: λφδη, μαγεηνηθή ζυδα Όνγακα: πμηήνη δέζεςξ, ζενμυμεηνμ Γθηέιεζε πεηνάμαημξ: ζε έκα πμηήνη δέζεςξ ημπμζεημφμε 10 ml λφδη θαη ζηε ζοκέπεηα πνμζζέημομε έκα θμοηαιάθη μαγεηνηθή ζυδα. Με ημ ζενμυμεηνμ δηαπηζηχκμομε ηεκ μεηαβμιή ηεξ ζενμμθναζίαξ (μείςζε). - Δηάισζε αζβέζηε ζε κερό Ακηηδναζηήνηα: κενυ, αζβέζηεξ Όνγακα: πμηήνη δέζεςξ, ζενμυμεηνμ Γθηέιεζε πεηνάμαημξ: ζε έκα πμηήνη δέζεςξ ημπμζεημφμε 20 ml κενυ θαη ζηε ζοκέπεηα πνμζζέημομε ιίγε ζθυκε αζβέζηε. Με ημ ζενμυμεηνμ δηαπηζηχκμομε ηεκ μεηαβμιή ηεξ ζενμμθναζίαξ (αφλεζε). 5. ΑΝΑΚΓΦΑΛΑΙΩΗ Η ακαθεθαιαίςζε γίκεηαη με ζομπιήνςζε απυ ημοξ μαζεηέξ ημο παναθάης πίκαθα. Ο πίκαθαξ μπμνεί κα δμζεί ζημοξ μαζεηέξ μαδί με ημ θφιιμ ενγαζίαξ θαη κα ζομπιενςζεί θαηυπηκ ζοδήηεζεξ ζηεκ ηάλε. 6. ΑΝΑΘΓΗ ΓΡΓΑΙΩΝ ημοξ μαζεηέξ μπμνεί κα ακαηεζεί ενγαζία γηα ημ ζπίηη. Π.π. κα απακηήζμοκ ζηηξ ενςηήζεηξ, ζηε ζειίδα 57 ημο ζπμιηθμφ βηβιίμο. 13
7. ΦΤΛΛΟ ΓΡΓΑΙΑ ΜΑΘΗΣΗ ΦΤΛΛΟ ΓΡΓΑΙΑ μαζήμαηος ΥΗΜΙΚΗ ΑΝΣΙΔΡΑΗ Οκμμαηεπχκομμ:... Ημ/κία:... Γρώηεζε 1 α) ίδενμξ θαη ζείμ είκαη ηα... ζχμαηα. Θεημφπμξ ζίδενμξ είκαη ημ... ζχμα. β) Οη ηδηυηεηεξ ημο ηειηθμφ ζχμαημξ είκαη (δηαθμνεηηθέξ / υμμηεξ) απυ / με ηα ακηηδνχκηα. γ) Η δηαδηθαζία μεηαηνμπήξ είκαη... ακηίδναζε γηαηί...... Γρώηεζε 2 α) Σα ζχμαηα πμο οπάνπμοκ πνηκ κα γίκεη ε ακηίδναζε είκαη ηα.... β) Σα ζχμαηα πμο ζπεμαηίδμκηαη μεηά ηεκ ακηίδναζε είκαη ηα.... γ) Σα ακηηδνχκηα ζηεκ μλείδςζε ημο ζηδήνμο είκαη:... θαη... εκχ ημ πνμσυκ είκαη.... δ) Σα πνμσυκηα ηεξ θςημζφκζεζεξ είκαη... θαη.... Γρώηεζε 3 α) Πυζε είκαη ε μάδα ημο οδαηηθμφ δηαιφμαημξ κηηνηθμφ μμιφβδμο πμο δογίζαηε;... πυζε ημο οδαηηθμφ δηαιφμαημξ ηςδημφπμο θαιίμο;... β) Τπμιμγίζηε ηεκ μάδα ηςκ ακηηδνχκηςκ ζοκμιηθά:... γ) Πςξ θαηαιάβαηε υηη έγηκε ακηίδναζε;...... δ) Πυζε είκαη ε μάδα ημο ηειηθμφ πνμσυκημξ;... ε) Η μάδα ηςκ ακηηδνχκηςκ είκαη... (ίζε / δηαθμνεηηθή) με ηεκ μάδα ηςκ πνμσυκηςκ ηεξ ακηίδναζεξ. Γρώηεζε 4 α) Καηά ηεκ δηάνθεηα ηεξ θαφζεξ ειεοζενχκεηαη... ζημ πενηβάιιμκ, άνα ε ακηίδναζε είκαη.... β) Γηαηί μ δμθημαζηηθυξ ζςιήκαξ είκαη θνφμξ ζηεκ δεφηενε δηαδηθαζία;...... γ) ηεκ ακηίδναζε με ημ λίδη θαη ηεκ ζυδα ε ζενμμθναζία..., θαη ε ακηίδναζε είκαη εκδυζενμε. δ) ηεκ ακηίδναζε με ημκ αζβέζηε θαη ημ κενυ ε ζενμμθναζία αολήζεθε θαη ε ακηίδναζε είκαη.... 14
8. ΦΤΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ Οκμμαηεπχκομμ:...(μπμνεί κα είκαη θαη ακχκομμ μηα θαη δεκ αλημιμγείηαη μ μαζεηήξ αιιά ημ δηδαθηηθυ ένγμ) Σμήμα:... Γνςηήζεηξ: Να ζεμεηχζεηε ζημκ παναθάης πίκαθα πμηεξ απυ ηηξ πνμηάζεηξ είκαη ζςζηέξ θαη πμηεξ ιάζμξ: α/α ΠΡΟΣΑΓΙ Λ 1 ε θάζε πεμηθή ακηίδναζε ηα πνμσυκηα έπμοκ μηθνυηενε μάδα απυ ηα ακηηδνχκηα. 2 Οη θαφζεηξ είκαη ελχζενμεξ ακηηδνάζεηξ, γηαηί ακεβάδμοκ ηεκ ζενμμθναζία ζημ πενηβάιιμκ 3 Υεμηθή ακηίδναζε είκαη θάζε μεηαβμιή ζηε θοζηθή θαηάζηαζε ηςκ ζςμάηςκ. 4 Η γιοθυδε είκαη απυ ηα ακηηδνχκηα ηεξ ακηίδναζεξ ηεξ θςημζφκζεζεξ. 5 ηηξ εκδυζενμεξ ακηηδνάζεηξ ε ζενμμθναζία αολάκεηαη Η ενχηεζε 1 αλημιμγεί ηεκ επίηεολε ημο ζηυπμο 4, ε 3 ηεκ επίηεολε ηςκ ζηυπςκ 1 θαη 2, ε 4 ημκ ζηυπμ 3 θαη μη ενςηήζεηξ 2 θαη 5 αλημιμγμφκ ηεκ επίηεολε ημο ζηυπμο 5. 9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ακαζηαζία Γεςνγηάδμο, εμεηχζεηξ δηδαθηηθήξ ΔηΥεΝΓΣ, 2008 Παηδαγςγηθυ Ικζηηημφημ, Πεηνάμαηα θοζηθχκ επηζηεμχκ με οιηθά θαζεμενηκήξ πνήζεξ, ΟΓΔΒ, Αζήκα 2002. Αβναμηχηεξ θ.α: Υεμεία Β Γομκαζίμο, ΟΓΔΒ, Αζήκα 2007 η. Λημδάθεξ θαη ζοκ. : Υεμεία Α Λοθείμο, ΟΓΔΒ, Αζήκα 2000 Σ. Ραγθμφζεξ θ.α. : Πεηνάμαηα θαη ενγαζηενηαθέξ αζθήζεηξ πεμείαξ, Γθδυζεηξ αββάια, Αζήκα 1994 15