Institutional Repositories, Θεσσαλονίκη 8-9 Μαΐου 2006 Πέργαµος: Το Σύστηµα Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του Πανεπιστηµίου Αθηνών Γιώργος Πυρουνάκης (forky@libadm.uoa.gr) Υπολογιστικό Κέντρο Βιβλιοθηκών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών
Γενικά Στοιχεία Το Σύστηµα Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Πέργαµος αναπτύχθηκε από το Υπολογιστικό Κέντρο Βιβλιοθηκών του Πανεπιστηµίου Αθηνών Έχει βασιστεί στο ανοιχτό λογισµικό Fedora Είναι υλοποιηµένο σε γλώσσα Java 2
Ψηφιακά Αντικείµενα Βασική οντότητα στην Πέργαµο είναι το Ψηφιακό Αντικείµενο (Digital Object) Το Ψηφιακό Αντικείµενο αποτελεί την αναπαράσταση του πραγµατικού αντικειµένου στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη µαζί µε την περιγραφή του Οι ψηφιακές συλλογές ορίζονται επίσης ως Ψηφιακά Αντικείµενα 3
Δοµή Ψηφιακού Αντικειµένου 4
Πρωτότυπο Ψηφιακού Αντικειµένου Κάθε Ψηφιακό Αντικείµενο έχει ένα συγκεκριµένο τύπο (π.χ. βιβλίο, σελίδα, εικόνα, φάκελος, κλπ) Το Πρωτότυπο Ψηφιακού Αντικειµένου καθορίζει τις προδιαγραφές του τύπου του Συγκεκριµένα για κάθε Ψηφιακό Αντικείµενο το Πρωτότυπο του καθορίζει: τα σύνολα µεταδεδοµένων, το ψηφιακό περιεχόµενο, τις δοµικές συσχετίσεις και τη συµπεριφορά του 5
Παράδειγµα Πρωτοτύπου 6
Αρχιτεκτονική 7
Γενικά Χαρακτηριστικά Δυνατότητα αναπαράστασης σύνθετων αντικειµένων µε ιεραρχική δοµή (πχ βιβλία, αρχεία, άλµπουµ) Υποστήριξη ανεξάρτητων ψηφιακών συλλογών µε διαφορετικές προδιαγραφές Μια ψηφιακή συλλογή µπορεί να αποτελείται από ψηφ. αντικείµενα διαφορετικών τύπων Αναζήτηση στο σύνολο της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης µε τη χρήση DC µεταδεδοµένων 8
Δοµή Ψηφιακής Βιβλιοθήκης 9
Σύνολα Μεταδεδοµένων Υποστήριξη πολλαπλών συνόλων µεταδεδοµένων (πχ. DC, Qualified DC, MARC κλπ) Για κάθε σύνολο µεταδεδοµένων ορίζονται αναλυτικά τα πεδία που χρησιµοποιούνται (όνοµα, περιγραφή, προκαθορισµένη τιµή, υποχρεωτική συµπλήρωση) Δυνατότητα αντιστοίχισης (mapping) µεταξύ πεδίων (π.χ. marc.title -> dc.title) Επιλογή τιµών από ευρετηρίο θεµάτων 10
Ψηφιακό Περιεχόµενο Υποστήριξη πολλαπλών µορφών του ψηφιακού περιεχοµένου (π.χ. εικόνα υψηλής ποιότητας, εικόνα για χρήση στο web, thumbnail) Έλεγχος κατά την καταχώρηση του ψηφιακού περιεχοµένου για τη συµβατότητα του µε τις προδιαγραφές του Πρωτοτύπου Αυτόµατη µετατροπή ψηφιακού περιεχοµένου από την αρχική µορφή στις παράγωγες του (τύπος αρχείου, διαστάσεις, ποιότητα) 11
Διεπαφές χρήστη Προσαρµοσµένες συµπεριφορές και διεπαφές χρήστη στο web για κάθε τύπο ψηφιακού αντικειµένου Βασικές διεπαφές χρήστη Πλοήγηση στο αντικείµενο Λεπτοµερής εµφάνιση αντικειµένου Περιληπτική φόρµα επεξεργασίας Λεπτοµερής φόρµα επεξεργασίας Δυνατότητα ταξινόµησης µε διαφορετικά πεδία (π.χ. ανά τίτλο, ανά ηµερ/νια) 12
Αυτοµατισµοί Μαζική εισαγωγή ψηφιακών αντικειµένων (π.χ. Εισαγωγή των σελίδων σε ένα βιβλίο) Έλεγχος ορθότητας πεδίων µεταδεδοµένων κατά την καταλογογράφηση (π.χ. Έλεγχος µορφής της ηµεροµηνίας) Αυτόµατη µετατροπή ψηφιακού περιεχοµένου 13
Πλεονεκτήµατα Ο καταλογογράφος δεν χρειάζεται να χαρακτηρίζει σε XML, ούτε είναι απαραίτητο να γνωρίζει το πρότυπο µεταδεδοµένων που χρησιµοποιείται Κάθε ψηφιακή συλλογή µπορεί να έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, χωρίς να απαιτείται η ανάπτυξη νέου κώδικα Οι αυτοµατισµοί επιταχύνουν την καταχώρηση υλικού και εξασφαλίζουν την αποφυγή λαθών 14
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Η Πέργαµος φιλοξενεί 9 ετερογενείς ψηφιακές συλλογές του Στο πλαίσιο του έργου Β ΕΠΕΑΕΚ «Εµπλουτισµός και Αναβάθµιση της Βιβλιοθήκης του» αναπτύσσονται 7 ψηφιακές συλλογές Στο πλαίσιο της πρόσκλησης 65 της ΚτΠ αναπτύσσονται 2 ψηφιακές συλλογές 15
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Οι ψηφιακές συλλογές που έχουν καταχωρηθεί µέχρι στιγµής στην Πέργαµο Ιστορικό Αρχείο του Συλλογή Λαογραφικής Ύλης Συλλογή Θεατρικών Παραστάσεων Συλλογή Αρχαίων Παπύρων Συλλογή Ιατρικών Εικόνων 16
17
18
19
20
21
Παράδειγµα Διεπαφής Καταλογογράφου 22
Παράδειγµα Διεπαφής Χρήστη 23
Μελλοντικά Σχέδια Η βασική λειτουργικότητα της Περγάµου πρόκειται σύντοµα να διατεθεί προς χρήση ως ανοικτό λογισµικό (opensource software licence) Επόµενος στόχος είναι η λειτουργία της Περγάµου πάνω από διαφορετικά Repositories 24
Περισσότερες λεπτοµέρειες "On the Effective Manipulation of Digital Objects: A Prototype-based Instantiation Approach" Kostas Saidis, George Pyrounakis, Mara Nikolaidou, Proc. 9th European Conference on Research and Advanced Technology for Digital Libraries, ECDL 2005, Vienna 25