ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 1)ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΠΡΟΣΘΗΚΗΣ Α)ΑΛΚΕΝΙΑ: Συμβολισμός : Γ.Μ.Τ. : C ν H 2ν ή (RCH=CHR ). Πραγματοποιούν προσθήκη με Η 2, Χ 2 (Cl 2, Br 2, I 2 ), ΗΧ (HCl, HBr, HI) και Η 2 Ο(ΗΟΗ)! Παράδειγμα H 2 /Ni Cl 2 CH 3 - CH 3 CH 2 CH 2 * CH 2 =CH 2 + Cl Cl HCl CH 3 - CH 2 Cl *** H 2 / H + CH 3 - CH 2 H **, *** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ * Προσθήκη αλκενίου σε καστανό (λόγω βρωμίου) διάλυμα Βr 2 σε CCl 4, προκαλεί αποχρωματισμό αυτού, γιατί το προϊόν (διβρωμίδιο) είναι άχρωμο!! ** Αλκένιο και αραιό διάλυμα Η 2 S 4 αντιστοιχεί σε προσθήκη Η 2 Ο με καταλυτική δράση των Η + (πιο σωστά ιόντων οξωνίου, όπως μάθαμε στο κεφάλαιο της ιοντικής ισορροπίας) από το Η 2 S 4. *** Στην προσθήκη ΗΧ και Η 2 Ο ισχύει ο κανόνας του Μarkovnikov. (το Η συνδέεται, με το άτομο C του (=) που έχει τα περισσότερα Η, ή τη μικρότερη ανθρακική αλυσίδα) Β)ΑΛΚΙΝΙΑ: Συμβολισμός : Γ.Μ.Τ. :C ν Η 2ν-2 (R C C - R ). Πραγματοποιούν προσθήκη με Η 2, Χ 2 (Cl 2, Br 2, I 2 ), ΗΧ (HCl, HBr, HI) και Η 2 Ο (ΗΟΗ)! Βασικό παράδειγμα: H 2 /Ni Cl 2 Ni CH 2 = CH 2 + H 2 CH 3 CH 3 CH = CH + Cl 2 CHCl 2 CHCl 2 CH CH Cl Cl Βr HBr CH 2 = CH-Br + HBr CH 3 CH Br * HH CH 2 =CH CH 3 CH= ** HgS 4, H 2 S 4 ΟΗ 1

**Σε όλα τα άλλα αλκίνια προσθήκη ΗΟΗ οδηγεί σε σχηματισμό ΚΕΤΟΝΗΣ. H 2 S 4 Π.χ. CH 3 CH CH + HH CH 3 C = CH 2 CH 3 C CH 3 HgS 4, H 2 S 4 H H ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: * Η δεύτερη προσθήκη του HBr ακολουθεί τον κανόνα του Markovnikov ** Οι ενώσεις που έχουν στο ίδιο άτομο άνθρακα, διπλό δεσμό και υδροξύλιο (-ΟΗ) είναι χημικά ασταθείς και γι αυτό τοποθετούνται μέσα σε αγκύλες. Καθώς είναι ασταθείς μετατρέπονται σε χημικά σταθερότερες. (Πως??) Γ)ΚΑΡΒΟΝΥΛΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ ΑΛΔΕΫΔΕΣ ΚΑΙ ΚΕΤΟΝΕΣ): C ν Η 2ν+1 -CΗ=Ο ή (R-CH=) Συμβολισμός : Γ.Μ.Τ. : C ν H 2ν Ο ή C ν H 2ν+1 C - C μ H 2μ+1 ή (R C R ) Πραγματοποιούν προσθήκη με Η 2 και ΗCΝ (κυανυδρινική σύνθεση) Ας δούμε πρώτα την προσθήκη στις ΑΛΔΕΫΔΕΣ : Προσθήκη Η 2 : Νi R- CH = + H 2 R CH 2 H (α-ταγής αλκοόλη) Προσθήκη ΗCΝ : + - + - κυανυδρίνη(υδροξυνιτρίλιο) RCH = + HCN R CH H ή R CH CN CN H H + ΠΡΟΣΟΧΗ!! R CH CN + 2H 2 RCH CH + NH 4 + H H Και τώρα η αντίστοιχη προσθήκη σε ΚΕΤΟΝΕΣ: Προσθήκη Η 2 : Νi R - C R + H 2 R CH R (β-ταγής αλκοόλη) Ο ΟΗ 2

Προσθήκη ΗCΝ : CN R C R + HCN R - C R (κυανυδρίνη) Μπορεί να υδρολυθεί προς υδροξυοξύ Ο ΟΗ Πχ? ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Ως προς τη σειρά δραστικότητας των καρβονυλικών ενώσεων στην προσθήκη, η φορμαλδεΰδη (μεθανάλη) είναι πιο δραστική από τις αλδεΰδες, και αυτές είναι πιο δραστικές, με τη σειρά τους, από τις κετόνες. 3

2) ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ GRIGNARD: Αντιδραστήρια Grignard λέγονται ενώσεις του τύπου RMgX {Άλκυλο-Μαγνησιο-αλογονίδια} Αποτελούν π.χ. οργανομαγνησιακών ενώσεων απόλυτος Μέθοδος Παρασκευής: R-X + Mg αιθέρας R - MgX βασικό αλογονούχο Mg Τα βασικά παραδείγματα της αντίδρασης Grignard είναι η αντίδρασή τους με το νερό και τις καρβονυλικές ενώσεις. Πιο συγκεκριμένα, οι περιπτώσεις που μας αφορούν είναι οι ακόλουθες: βασικό αλογονούχο Mg 1) Αντιδραστήριο Grignard το οποίο αντιδρά με νερό (υδρολύεται): RMgX + HH R H + Mg(H)X (Προκύπτει αλκάνιο) πχ 2) Φορμαλδεΰδη(Μεθανάλη) + αντιδραστήριο Grignard και μετά υδρόλυση του ενδιαμέσου προϊόντος: + - - + CH 2 = + RMgX R CH 2 MgX + HH R-CH 2 -H+ Mg(H)X α-ταγής αλκοόλη Με 2 άτομα C πχ. 3)Αλδεΰδη(όχι μεθανάλη) + αντιδραστήριο Grignard και μετά υδρόλυση του ενδιαμέσου προϊόντος: R R R CH= + RMgX πχ. R -CH--MgX + HH R -CH-H + Mg(H)X Όπως βλέπουμε προκύπτει β-ταγής αλκοόλη!! 4) Kετόνη + αντιδραστήριο Grignard και μετά υδρόλυση του ενδιαμέσου προϊόντος: R R R R -C= + RMgX R -C-MgX + HH R -C-H + Mg(H)X R R Όπως βλέπουμε προκύπτει γ-ταγής αλκοόλη!! πχ. 4

3) ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ α) Αντιδράσεις των αλκυλ(ο)αλογονιδίων. Είναι από τις σημαντικότερες στην Οργανική Χημεία καθώς δίνουν πλήθος προϊόντων. Ως προς τη δραστικότητα των αλκυλαλογονιδίων ισχύει ότι : RI > RBr > RCl. >RF (Τα τελευταία χρησιμοποιούνται από καθόλου ως ελάχιστα) ΔΜ NaΟΗ υδατικό NaCN ή KCN R H + NaX * R CN + NaX (ή ΚΧ) ** HNH2 RX + RNH 2 + HX *** R Na R CNa R C CNa R R + NaX R CR + NaX R C CR + NaX ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: H αντίδραση γίνεται με μεγαλύτερη απόδοση με AgH ή Ag 2 Ο.H 2 [που αντιστοιχεί σε 2AgH] και λέγεται έφυδρο ή ένυδρο οξείδιο του Αg γιατί σχηματίζεται το ίζημα AgX. Π.χ. R Cl + ½ Ag 2.H 2 R H + AgCl δηλagh ** το R-CN μπορεί να υδρολυθεί προς οξύ κατά την R-CN+2H 2 Ο RCH + NH 3 H+ ή για πιο σωστή σειρά αντιδράσεων RCN + 2H 2 RCH + NH 4 + *** Τα προϊόντα αντιδρούν ως εξής: RNH 2 + HCl RNH 3 Cl + NaH RNH 2 + NaCl + H 2 για παρασκευή «καθαρής» αμίνης. β)εστεροποιηση, ΥΔΡΟΛΥΣΗ ΕΣΤΕΡΑ Είναι αντίδραση ανάμεσα σε οργανικό οξύ και αλκοόλη προς σχηματισμό, εστέρα και νερού. Η αντίδραση είναι αμφίδρομη και καταλήγει σε χημική ισορροπία ( συνήθως με σταθερά ισορροπίας Kc = 4 ) Γενικά συμβολίζεται ως εξής: R -CH + R-H R CR + H 2 Πχ. CH 3 CH + CH 3 CH 2 H CH 3 CCH 2 CH 3 + H 2 5

Το προς τα δεξιά στάδιο λέγεται εστεροποίηση,το προς τα αριστερά υδρόλυση του εστέρα. αφυδατικό Εστεροποίηση ευνοείται με χρήση αλκοόλης ως διαλυτικό σε όξινο (με Η 2 SΟ 4 ) περιβάλλον Ευκολότερα εστεροποιούνται οι α-ταγείς > β-ταγείς > γ-ταγείς αλκοόλες. Το προς τ αριστερά στάδιο, όταν πραγματοποιείται με θέρμανση με NaH (ή ΚΟΗ) λέγεται σαπωνοποίηση, και αντί για οξύ προκύπτουν άλατα αυτού με Na ή Κ και αλκοόλη. Πχ. CH 3 CCH 2 CH 3 + ΚΟΗ CH 3 CΚ + CH 3 CH 2 H γ) ΑΛΚΑΝΙΑ Παθαίνουν αλογόνωση δηλ. αντικατάσταση των ατόμων Η τους από αλογόνα - σε συνθήκες εργαστηριακού φωτός (hv) (ή διάχυτο ηλιακό φως). Ενδιαφέρει κυρίως το CH 4 hv CH 4 + Cl 2 -----> CH 3 -Cl + HCl χλωρομεθάνιο ή μεθυλο-χλωρίδιο hv CH 3 Cl + Cl 2 ------> CH 2 Cl 2 + HCl διχλωρομεθάνιο hv CH 2 Cl 2 + Cl 2 -------> CHCl 3 + HCl τριχλωρομεθάνιο ή χλωροφόρμιο hv CHCl 3 + Cl 2 -------> CCl 4 + HCl τετραχλωρομεθάνιο ή τετραχλωράνθρακας KABYM!!!! Σε ΑΠΛΕΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΦΩΣ CH 4 + 2Cl 2 -------> C + 4HCl (ΕΚΡΗΞΗ!) Απανθράκωση δ)αλκοολεσ ΜΕ SCl 2 Το SCl 2 λέγεται θειόνυλο-χλωρίδιο. Πάρα πολύ βασική αντίδραση καθώς από αλκοόλη προκύπτει αλκυλαλογονίδιο!! R-H + SCl 2 R-Cl + S 2 + HCl (Η αντίδραση έχει μεγάλη απόδοση, γιατί σχηματίζονται δυο αέρια, και η αντίδραση μετατίθεται δεξιά, σύμφωνα με την αρχή του Le Chatelier). Πχ CH 3 CH 2 H + SCl2 CH 3 CH 2 Cl + S 2 + HCl 6

3)ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ: Αυτές είναι ενδόθερμες, σε αντίθεση με τις αντιδράσεις προσθήκης (εξώθερμες), όπου κατά την προσφορά θερμότητας, παρουσία κατάλληλου αντιδραστηρίου, έχουμε απόσπαση ελαφρών μορίων (ΗΧ ή νερού), με ταυτόχρονη δημιουργία πολλαπλών δεσμών). α)αφυδραλογόνωση (απόσπαση υδραλογόνου, ΗΧ): Πραγματοποιείται κατά τη θέρμανση αλογονιδίων με αλκοολικό (ή αιθανολικό) Διάλυμα ΝαΟΗ (ή ΚΟΗ): Από αλογονίδιο προκύπτει αλκένιο CH 3 -CH-CH 2 -CH 3 + NaH Cl Θ προϊόν Saytzev CH 3 -CH=CH-CH 3 + NaCl + H 2 αλκοόλη Ενώ από διαλογονίδιο προκύπτει αλκίνιο CH 3 -CH-CH-CH 3 + 2NaH Cl Cl Θ CH 3 -C C-CH 3 + 2NaCl + 2H 2 αλκοόλη β)αφυδάτωση (απόσπαση νερού) : αλκοόλης κατά την κατεργασία με π(υκνό) H 2 S 4 (αφυδατικό σώμα). π. H 2 S 4Θ 170 C Γενικά AΛΚΟΟΛΗ ΑΛΚΕΝΙΟ + Η 2 Ο Θ 170 C CH 3 CH 2 -H CH 2 =CH 2 + H 2 * π.h 2 S 4 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Κατά την αφυδραλογόνωση και την αφυδάτωση, ισχύει ο νόμος Saytzev σύμφωνα με τον οποίον τα αλκένια που σχηματίζονται, είναι τα περισσότερο υποκατεστημένα (δηλ. έχουν πάνω τους το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό αλκυλίων) ή με μια διαφορετική διατύπωση, το Η απομακρύνεται από τον άνθρακα, τον γειτονικό σε εκείνον, ο οποίος συνδέεται με ΟΗ ή με Χ, ο οποίος έχει ήδη τα λιγότερα άτομα Η! πχ.;; 7

4)ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΛΥΜΕΡΙΣΜΟΥ: Από πολλά μικρά μορια (ΜΟΝΟΜΕΡΗ), σχηματίζονται με διαδοχικές προσθήκες, πολύπλοκα μακρομόρια (ΠΟΛΥΜΕΡΗ). Ισχύει για τα πολυμερή προσθήκης γενικά : ΜΒ ΠΟΛΥΜΕΡΟΥΣ = ν ΜΒ ΜΟΝΟΜΕΡΟΥΣ Ενδιαφέρει ο πολυμερισμός ενώσεων του τύπου CH 2 =CH Συμβολίζεται ως: νch 2 =CH Α καταλύτες συνθήκες (- CH 2 CH -)ν Α A α) Α:H νch 2 = CH 2 (- CH 2 CH 2 - ) ν αιθένιο πολυαιθένιο(σακκούλες,συσκευασίες) β) Α:CH 3 - νch 2 = CH ( - CH 2 CH - ) ν CH 3 CH 3 Προπένιο πολυπροπένιο(υφάνσιμες ύλες) γ) Α:-Cl νch 2 = CH ( - CH 2 CH - ) ν Cl Cl Χλωροαιθένιο ή, πολυ-χλωρο-αιθένιο βινυλοχλωρίδιο πολυ-βινυλο-χλωρίδιο(pvc) δ) Α:-CN νch 2 = CH ( - CH 2 CH - ) ν CN CN Προπενονιτρίλιο πολυπροπενονιτρίλιο(οrlon) (υφάνσιμες ίνες) 8

5)ΟΞΕΙΔΩΣΗ : Πρακτικά η Οργανική Ένωση «παίρνει» Ο ή «χάνει» Η.Έτσι - Πρόσληψη 1Ο :Μεταβολή του Αριθμού Οξείδωσης (ΑΟ)κατά 2 «μονάδες». -Αποβολή 1Η : Μεταβολή του Αριθμού Οξείδωσης (ΑΟ)κατά 1 «μονάδα». Από τι οργανικές ενώσεις μας ενδιαφέρει η οξείδωση των παρακάτω : CH α) Οξέα μόνο HCH C 2 + H 2 και 2C 2 + H 2 CH καθώς και τα αντίστοιχα άλατά τους με Κ ή Na. β)αλδεΰδες: ΟΛΕΣ οξειδώνονται προς οξέα R-CH = RCH πχ CH 3 CH= CH 3 CH γ) Αλκοόλες: ΜΟΝΟ οι πρωτοταγείς αλκοόλες προς αλδεΰδες (και μετά προς οξέα)και οι δευτεροταγείς προς κετόνες. R-CH 2 -H R-CH= RCH H 2 0 πχ R-CH-R R C - R H 2 H πχ R R C R H πχ 9

Ποιες είναι τώρα οι ουσίες που χρησιμοποιούνται σαν οξειδωτικά (προκαλούν οξείδωση δηλαδή) των παραπάνω οργανικών ενώσεων. Καταγράφονται με σειρά μειούμενης οξειδωτικής ισχύος: Δ(Α.Ο.)= 5 Όξινο διάλυμα ΚMn 4 : KMn 4 + H 2 S 4 MnS 4 + K 2 S 4 + H 2 Παρατηρείται αποχρωματισμός του ρόδινου - ιώδους διαλύματος ΚMnΟ 4 Δ(Α.Ο.)= 6 Όξινο διάλυμα K 2 Cr 2 7 : K 2 Cr 2 7 + H 2 S 4 Cr 2 (S 4 ) 3 + K 2 S 4 + H 2 Παρατηρείται μεταβολή του κόκκινου χρώματος K 2 Cr 2 7 σε πράσινο χρώμα Cr 2 (S 4 ) 3 Δ(Α.Ο.)= 2 Αντιδραστήριο Fehling : 2CuS 4 +NaH Cu 2 + Na 2 S 4 Παρατηρείται σχηματισμός του κεραμέρυθρου ιζήματος Cu 2 Δ(Α.Ο.)= 1 H 2 Aντιδραστήριο Τollens:AgN 3 + NH 3 Ag + NH 4 N 3 Παρατηρείται σχηματισμός «κατόπτρου»-καθρέπτη Ag Οι αλδεΰδες αντιδρούν με ΟΛΑ τα οξειδωτικά Οι Αλκοόλες και τα οξέα αντιδρούν, ΜΟΝΟ με τα ισχυρά οξειδωτικά ΚMn 4, K 2 Cr 2 7. Οι πρωτοταγείς αλκοόλες με το πολύ ισχυρό ΚMn 4,μετατρέπονται κατ ευθείαν στα αντίστοιχα οξέα. Οι αλδεΰδες με τα οξειδωτικά Fehling και Τollens δίνουν τελικά ως προϊόντα όχι οξέα, αλλά τα αντίστοιχα άλατα με Na -ή Κ- (με το αντιδραστήριο Fehling) και αμμωνιακά οργανικά άλατα (με το αντιδραστήριο Τollens ) πχ 10

6)ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΑΓΩΓΗΣ Η ργανική Ένωση, στις περιπτώσεις που μας ενδιαφέρουν, παίρνει Η. *αναγωγές είναι και όλες οι προσθήκες Η 2 σε πολλαπλούς δεσμούς που έχουμε δει ως τώρα. Για παράδειγμα: α) Καρβονυλικές ενώσεις: R CH = + H 2 R CH 2 H R C R + H 2 R CH R H αλδεϋδες α-ταγείς αλκοόλες κετόνες βταγείς αλκοόλες β) Νιτρίλια : R-CN ή R-C N Ni R - C N + 2H 2 R-CH 2 NH 2 αμίνες CH 3 - C N + 2H 2 CH 3 -CH 2 NH 2 Ni Αιθανονιτρίλιο Αιθυλαμίνη 11

7)ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΩΝ Είναι αντιδράσεις κατά τις οποίες, εκδηλώνεται, ο όξινος χαρακτήρας, διαφόρων οργανικών ενώσεων, καθώς αυτές περιέχουν άρα και μπορούν να παρέχουν ένα όξινο Η. Με τον τρόπο αυτό, μέσω αυτής της αντίδρασης γίνεται μία σύνδεση ανάμεσα στα κεφάλαια της Ιοντικής Ισορροπίας και της Οργανικής Χημείας. Οι επόμενες αντιδράσεις έχουν γραφεί, έτσι ώστε, οι οργανικές ενώσεις που εμφανίζουν όξινες ιδιότητες, να παρουσιάζονται κατά σειρά μειούμενης (ως οξέα) ισχύος! Α) ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΟΞΈΑ: C ν Η 2ν+1 CH ή R-CH Εκδηλώνουν την όξινη συμπεριφορά τους αντιδρώντας με Νa,(ή Κ), ΝaΟΗ ( ή ΚΟΗ), Νa 2 C 3 ( ή K 2 C 3 ), NaHC 3 ( ή KΗC 3 ), NH 3. Σε γενική μορφή μπορούμε να γράψουμε: R-CH + Na RCNa + ½H 2 R-CH + NaH RCNa + H 2 R-CH + HNH 2 RCNH 4 2 R-CH + Na 2 C 3 2 RCNa + C 2 + H 2 H 2 C 3 R-CH + NaHC 3 R- CNa + C 2 + H 2 ΟΗ H 2 C 3 B) ΦΑΙΝΟΛΕΣ : ή C 6 H 5 -H : φαινολικό ΟΗ ονομάζεται αυτό που είναι ενωμένο με βενζολικό δακτύλιο. Αντιδρούν με Na (K) & NaH ( KH) ως εξής: ΟΗ Na + Na + ½ H 2 H Na + NaΟΗ + H 2 Γ) ΑΛΚΟΟΛΕΣ: Αντιδρούν μόνο με Na (K) ως εξής : RH + Na RNa + ½ H 2 πχ CH 3 CH 2 -H + K CH 3 CH 2 -K + ½ H 2 12

Δ) ΑΛΚΙΝΙΑ με ( ) σε ακραίο C : Διακρίνουμε δυο περιπτώσεις: 1) Για το ακετυλένιο CH CH CH CH + Na CH CNa + ½ H 2, όπου όμως αν έχουμε περίσσεια Να τότε: CH CH + 2Na CNa CNa + H 2, και 2) γενικά όμως ισχύει : R-C CH + Na R-C CNa + ½ H 2 ** Αν σε ένα μόριο CxHy και όξινα Η τότε η αντίδραση με Νa γίνεται ως εξής: C x H y + κνα C x H y-κ Na + κ/2 Η 2 ** Τα αλκίνια με ( ) σε ακραίο C αντιδρούν και με αμμωνιακό διάλυμα CuCl το οποίο δίνει, ως προϊόν, χαρακτηριστικό καστανό κόκκινο ίζημα: R-C CH + CuCl + NH 3 R-C CCu + NH 4 Cl Αντίστοιχα για το ακετυλένιο έχουμε: CH CH + CuCl + NH 3 CH CCu + NH 4 Cl ή αν έχουμε περίσσεια CuCl : CH CH + 2 CuCl + 2 NH 3 CCu CCu + 2 NH 4 Cl 13

8)ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΒΑΣΕΩΝ Α) ΑΜΊΝΕΣ R NH 2 + HCl + - RNH 3 Cl Χλωριούχο-αλκυλ-αμμώνιο B) AΛΑΤΑ ΟΞΕΩΝ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΩΝ: H 2 - + - - RNa R + Na // R + H 2 RH + H πχ H 2 - + - - R C CNa R-C C + Na // R-C C + H 2 R-C CH + H πχ H 2 - + - - RCNa R-C + Na // R-C + H 2 RCH + H πχ 14

9) ΑΛΟΦΟΡΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ Είναι αντίδραση που δίνουν οι εξής ενώσεις : I) Ακεταλδεύδη (CH 3 CH=) II) Mεθυλοκετόνες (CH3-C-R) III) Aιθανόλη (CH 3 CH 2 H) IV) Δευτεροταγείς μεθυλοκαρβινόλες, δηλαδή ενώσεις του τύπου R-CH-CH 3, όταν προστίθενται σε διάλυμα αλογόνου και ΚΟΗ ή ΝaH [ή και Ca(H) 2 ] Κατά την αντίδραση αυτή αρχικά, πρέπει να γνωρίζουμε, τα ενδιάμεσα στάδια μηχανισμό- της αντίδρασης. Χωρίζουμε τις ενώσεις σε δύο (2) υποκατηγορίες: - Τις ενώσεις (Α) και τις ενώσεις (Β) * 3, 4 // 3, 3 * 4, 6 // 5, 5 Ακεταλδεύδη (CH 3 CH=) Aιθανόλη (CH 3 CH 2 H) H C-CH3 H C-CH3 H Mεθυλοκετόνες (R C-CH3) Αλκοόλες του (R CΗ-CH3) τύπου Ο Ο Μηχανισμός για τις αντιδράσεις των ενώσεων του τύπου Α : Στάδιο 1 ο : (έχουμε αντικατάσταση των Η α-θέσεως με Χ) R-C-CH 3 + 3 Br 2 R-C-CBr 3 + 3 HBr Στάδιο 2 ο : Στην συνέχεια, η καρβονυλική ένωση δίνει CHX 3 (αλοφόρμιο) και άλας οργανικού οξέος, κατά την αντίδρασή της με NaH: R-C-CBr 3 + NaH R-CNa + CHBr 3 Στάδιο 3 ο : Έχουμε συγχρόνως εξουδετέρωση των μορίων οξέος που παράχθηκαν κατά το πρώτο στάδιο (ΗΧ) από τη βάση NaH ( ή ΚΟΗ) το στάδιο αυτό εξελίσσεται παράλληλα 3 HBr + 3 NaH 3 NaBr + 3 H 2 ή συνολικά : R-C-CH 3 + 3X 2 + 4 NaH CHX 3 + RCNa + 3 NaX + 3 H 2 15

Αυτό προκύπτει ως εξής : R-C-CH 3 + 3 Br 2 R-C-CBr 3 + 3 HBr R-C-CBr 3 + NaH R-CNa + CHBr 3 3 HBr + 3 NaH 3 NaBr + 3 H 2 R-C-CH 3 + 3X 2 + 4 NaH CHX 3 + RCNa + 3 NaX + 3 H 2 Μηχανισμός για τις αντιδράσεις των ενώσεων του τύπου B : Στην περίπτωση των αλκοολών, πρώτα επιδρούμε με διάλυμα Χ 2, οπότε η ένωση (Β) μετατρέπεται στην ένωση (Α), και τα υπόλοιπα στάδια είναι παρόμοια (με μια μικρή εξαίρεση στους συντελεστές των ανόργανων προϊόντων).δηλαδή προηγείται το στάδιο όπου η αλκοόλη αρχικά οξειδώνεται (αποβάλλει Η) προς καρβονυλική ένωση: CH 3 CH 2 H + Cl 2 CH 3 CH= + 2ΗCl CH 3 CH= + 3Cl 2 CCl 3 CH= + 3 HCl CCl 3 CH= + NaH CHCl 3 + HCNa 5 HBr + 5 NaH 5 NaBr + 5 H 2 CH 3 CH 2 H + 4Cl 2 + 6 NaH CHCl 3 + HCNa + 5 NaBr + 5 H 2 * Συντελεστές των ανόργανων προϊόντων, στη συνολική αντίδραση (την οποία πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζουμε, αν αυτά, αναγράφονται με τη σειρά (Α)ή(Β)+Χ 2 + βάση Αλοφόρμιο + Οργανικό άλας + Ανόργανο άλας + Η 2 Ο @ Το CHI 3 (ιωδοφόρμιο) είναι χαρακτηριστικό κίτρινο ίζημα. 16