ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου 9 Ιανουαρίου 2004 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2003/0279(CNS) * ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε την πρόταση κανονισµού του Συµβουλίου που αφορά την κοινή οργάνωση της αγοράς ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών και την τροποποίηση του κανονισµού (EΟΚ) αριθ. 827/68 (COM(2003) 698 C5-0598/2003 2003/0279(CNS)) Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Εισηγητής: Vincenzo Lavarra PR\492224.rtf PE 329.842
PR_CNS_am Υπόµνηµα για τα χρησιµοποιούµενα σύµβολα * ιαδικασία διαβούλευσης πλειοψηφία των ψηφισάντων **I ιαδικασία συνεργασίας (πρώτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων **II ιαδικασία συνεργασίας (δεύτερη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση της κοινής θέσης πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο για απόρριψη ή τροποποίηση της κοινής θέσης *** Σύµφωνη γνώµη πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο εκτός από τις περιπτώσεις που µνηµονεύονται στα άρθρα 105, 107, 161 και 300 της Συνθήκης ΕΚ και στο άρθρο 7 της Συνθήκης ΕΕ ***I ιαδικασία συναπόφασης (πρώτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων ***II ιαδικασία συναπόφασης (δεύτερη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση της κοινής θέσης πλειοψηφία των βουλευτών που αποτελούν το Κοινοβούλιο για απόρριψη ή τροποποίηση της κοινής θέσης ***III ιαδικασία συναπόφασης (τρίτη ανάγνωση) πλειοψηφία των ψηφισάντων για έγκριση του κοινού σχεδίου (Η ενδεικνυόµενη διαδικασία στηρίζεται στη νοµική βάση που πρότεινε η Επιτροπή) Τροπολογίες σε νοµοθετικό κείµενο Στις τροπολογίες του Κοινοβουλίου η σήµανση γίνεται µε έντονους πλάγιους χαρακτήρες. Η σήµανση µε απλά πλάγια απευθύνεται στις τεχνικές υπηρεσίες και αφορά στοιχεία του νοµοθετικού κειµένου για τα οποία προτείνεται διόρθωση εν όψει της επεξεργασίας του τελικού κειµένου (για παράδειγµα, στοιχεία εµφανώς λανθασµένα ή που έχουν παραλειφθεί σε µια γλωσσική έκδοση). Αυτές οι προτάσεις διόρθωσης υπόκεινται στη συγκατάθεση των αρµόδιων τεχνικών υπηρεσιών. PE 329.842 2/18 PR\492224.rtf
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ...4 ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...15 PR\492224.rtf 3/18 PE 329.842
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Με την από 12/01/20031 εκεµβρίου 2003 επιστολή του, το Συµβούλιο κάλεσε το Κοινοβούλιο να γνωµοδοτήσει, σύµφωνα µε τα άρθρα 36 και 37, παράγραφος 2, εδάφιο 3 της Συνθήκης ΕΚ, σχετικά µε την πρόταση κανονισµού του Συµβουλίου που αφορά την κοινή οργάνωση της αγοράς ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών και την τροποποίηση του κανονισµού (EΟΚ) αριθ. 827/68 (COM(2003) 698 2003/0279(CNS)). Κατά τη συνεδρίαση της 12/03/20033 εκεµβρίου 2003, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι παρέπεµψε την εν λόγω πρόταση, για εξέταση επί της ουσίας, στην AGRIΕπιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου και, για γνωµοδότηση, στην BUDGΕπιτροπή Προϋπολογισµών (C5-0598/2003). Κατά τη συνεδρίασή της στις 25/11/200325 Νοεµβρίου 2003, η AGRIΕπιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου όρισε εισηγητή τον Vincenzo Lavarra. Κατά τη συνεδρίασή της/τις συνεδριάσεις της στις... και..., η επιτροπή εξέτασε την πρόταση της Επιτροπής καθώς και το σχέδιο έκθεσης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο νοµοθετικού ψηφίσµατος µε... ψήφους υπέρ,... ψήφους κατά και... αποχές/ή/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές... (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία),... (αντιπρόεδρος),... (αντιπρόεδρος), Vincenzo Lavarra (Εισηγητής),...,... (αναπλ....),... (αναπλ.... σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού),... και..... J(Η γνωµοδότηση (Οι γνωµοδοτήσεις) της Επιτροπής... (και της Επιτροπής...) επισυνάπτεται/ονται στην παρούσα έκθεση.) (Η Επιτροπή... αποφάσισε στις... να µη γνωµοδοτήσει.) Η έκθεση κατατέθηκε στις..... PE 329.842 4/18 PR\492224.rtf
ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε την πρόταση κανονισµού του Συµβουλίου που αφορά την κοινή οργάνωση της αγοράς ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών και την τροποποίηση του κανονισµού (EΟΚ) αριθ. 827/68 (COM(2003) 698 C5-0598/2003 2003/0279(CNS)) ( ιαδικασία διαβούλευσης) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Συµβούλιο (COM(2003) 698) 1 έχοντας υπόψη τα άρθρα 36 και 37, παράγραφος 2, εδάφιο 3 της Συνθήκης ΕΚ, σύµφωνα µε τα οποία κλήθηκε από το Συµβούλιο να γνωµοδοτήσει (C5-0598/2003), έχοντας υπόψη το άρθρο 67 του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της AGRIΕπιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου και τη γνωµοδότηση της BUDGΕπιτροπής Προϋπολογισµών (A5-0000/2004), 1. εγκρίνει την πρόταση της Επιτροπής όπως τροποποιήθηκε 2. καλεί την Επιτροπή να τροποποιήσει αναλόγως την πρότασή της, σύµφωνα µε το άρθρο 250, παράγραφος 2, της Συνθήκης ΕΚ 3. καλεί το Συµβούλιο σε περίπτωση που προτίθεται να αποµακρυνθεί από το κείµενο που ενέκρινε το Κοινοβούλιο, να το ενηµερώσει σχετικά 4. ζητεί να κληθεί εκ νέου να γνωµοδοτήσει σε περίπτωση που το Συµβούλιο προτίθεται να επιφέρει σηµαντικές τροποποιήσεις στην πρόταση της Επιτροπής 5. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συµβούλιο και την Επιτροπή. Κείµενο που προτείνει η Επιτροπή Τροποποιήσεις του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 Αιτιολογική σκέψη 5α (νέα) (5α) Εξ ίσου σηµαντικές για την ισορροπία και τη διαφάνεια της αγοράς είναι η απαγόρευση ανάµειξης ελαιολάδου µε άλλα έλαια από λιπαρές 1 ΕΕ C.../ εν έχει ακόµη δηµοσιευθεί στην Επίσηµη Εφηµερίδα. PR\492224.rtf 5/18 PE 329.842
ουσίες και η υποχρεωτική αναγραφή της καταγωγής του λαδιού, η οποία καθορίζεται βάσει του τόπου καταγωγής του φυτού και του τόπου συγκοµιδής των ελαιών. Επειδή η πρόταση κανονισµού του Συµβουλίου δεν περιορίζεται σε απλή παράταση του προηγούµενου καθεστώτος, αλλά θέτει ως στόχο την έκδοση κανόνων στρατηγικής στο θέµα της ποιότητας του ελαιολάδου, κρίνεται σκόπιµο να περιέχει το σχέδιο κανονισµού τις απαραίτητες ενδείξεις ως προς την καταγωγή των παρθένων και εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων και την απαγόρευση ανάµειξης ελαιολάδου µε άλλες λιπαρές ουσίες (πρόκειται για δυο ζητήµατα που επηρεάζουν έντονα τη δύσκολη ισορροπία της αγοράς ελαιολάδου). Τροπολογία 2 Αιτιολογική σκέψη 9 (9) Το καθεστώς ενίσχυσης για συµβάσεις ιδιωτικής αποθεµατοποίησης θεωρείται αποτελεσµατικό µέσο για τη ρύθµιση του εφοδιασµού µε ελαιόλαδο, λειτουργώντας ως δίχτυ ασφαλείας σε περιπτώσεις σοβαρής διαταραχής της αγοράς. (9) Το αυτόµατο καθεστώς ενίσχυσης για συµβάσεις ιδιωτικής αποθεµατοποίησης θεωρείται αποτελεσµατικό µέσο για τη ρύθµιση του εφοδιασµού µε ελαιόλαδο, λειτουργώντας ως δίχτυ ασφαλείας σε περιπτώσεις σοβαρής διαταραχής της αγοράς. Το αυτόµατο καθεστώς της δυνατότητας σύναψης συµβάσεων ιδιωτικής αποθεµατοποίησης αποτελεί έγκαιρη δικλείδα ασφαλείας, αποτελεσµατικότερη από τη σηµερινή διαδικασία. Τροπολογία 3 Αιτιολογική σκέψη 10 (10) Οι προσπάθειες των φορέων στον τοµέα του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών για τη βελτίωση και την παροχή εγγυήσεων όσον αφορά την ποιότητα των εν λόγω προϊόντων καθώς και για την προσέλκυση των καταναλωτών και τη διατήρηση της ισορροπίας στην αγορά πρέπει να ενθαρρυνθούν και να οργανωθούν µε τη θέσπιση ενός κοινοτικού καθεστώτος. (10) Οι προσπάθειες των παραγωγών στον τοµέα του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών για τη βελτίωση και την παροχή εγγυήσεων όσον αφορά την ποιότητα των εν λόγω προϊόντων καθώς και για την προσέλκυση των καταναλωτών και τη διατήρηση της ισορροπίας στην αγορά πρέπει να ενθαρρυνθούν και να οργανωθούν µε τη θέσπιση ενός κοινοτικού καθεστώτος. PE 329.842 6/18 PR\492224.rtf
Όπως και για άλλες ΚΟΑ, πρέπει να γίνει µνεία στις οργανώσεις παραγωγών και όχι εν γένει σε "φορείς". Τροπολογία 4 Αιτιολογική σκέψη 11 (11) Η κοινοτική χρηµατοδότηση, η οποία αντιστοιχεί στο ποσοστό άµεσης ενίσχυσης που µπορούν να παρακρατούν τα κράτη µέλη σύµφωνα µε το άρθρο 143θ παράγραφος 4 του κανονισµού (EΚ) αριθ. 1782/2003, είναι αναγκαία προκειµένου οι εγκεκριµένες οργανώσεις φορέων να ενθαρρύνονται για να καταρτίζουν προγράµµατα εργασίας που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας παραγωγής ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών. Η κοινοτική ενίσχυση πρέπει να κατανέµεται σύµφωνα µε την προτεραιότητα των δραστηριοτήτων που αναλαµβάνονται στο πλαίσιο των εν λόγω προγραµµάτων εργασίας. (11) Η κοινοτική χρηµατοδότηση, η οποία αντιστοιχεί στο ποσοστό άµεσης ενίσχυσης που µπορούν να παρακρατούν τα κράτη µέλη σύµφωνα µε το άρθρο 143θ παράγραφος 4 του κανονισµού (EΚ) αριθ. 1782/2003, είναι αναγκαία προκειµένου οι εγκεκριµένες οργανώσεις παραγωγών να ενθαρρύνονται για να καταρτίζουν προγράµµατα εργασίας που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας παραγωγής ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών. Η κοινοτική ενίσχυση πρέπει να κατανέµεται σύµφωνα µε την προτεραιότητα των δραστηριοτήτων που αναλαµβάνονται στο πλαίσιο των εν λόγω προγραµµάτων εργασίας. Όπως και για άλλες ΚΟΑ, πρέπει να γίνει µνεία στις οργανώσεις παραγωγών και όχι εν γένει σε "φορείς" Τροπολογία 5 Αιτιολογική σκέψη 11α (νέα) (11 α) Οι έλεγχοι ως προς την κατανοµή των ενισχύσεων, την αντιστοιχία µεταξύ των αναγραφοµένων στη σήµανση και του περιεχοµένου της φιάλης, οι έλεγχοι στις εισαγωγές, ο αγώνας κατά της απάτης και της νοθείας και οι λοιποί έλεγχοι, πρέπει να παραµείνουν στην αρµοδιότητα των εθνικών οργανισµών ελέγχου, σε συντονισµό µε τους κοινοτικούς µηχανισµούς. PR\492224.rtf 7/18 PE 329.842
Μόνο ένα σύστηµα ενοποιηµένου δηµόσιου ελέγχου σε κοινοτική κλίµακα µπορεί να αντιµετωπίσει αποτελεσµατικά το σοβαρό φαινόµενο της απάτης και της νοθείας από το οποίο υποφέρει ο ελαιοκοµικός τοµέας, προς µεγάλη ζηµία των ελαιοπαραγωγών. Τροπολογία 6 Αιτιολογική σκέψη 14 (14) Ως επί το πλείστον, οι δασµοί που ισχύουν για τα γεωργικά προϊόντα στο πλαίσιο των συµφωνιών του Παγκοσµίου Οργανισµού Εµπορίου (ΠΟΕ) περιλαµβάνονται στο κοινό δασµολόγιο. Εντούτοις, η Επιτροπή πρέπει να µπορεί να αναστέλλει εν όλω ή εν µέρει τους δασµούς αυτούς προκειµένου να εξασφαλίζει τον κατάλληλο εφοδιασµό της εσωτερικής αγοράς µε ελαιόλαδο. (14) Ως επί το πλείστον, οι δασµοί που ισχύουν για τα γεωργικά προϊόντα στο πλαίσιο των συµφωνιών του Παγκοσµίου Οργανισµού Εµπορίου (ΠΟΕ) περιλαµβάνονται στο κοινό δασµολόγιο. Υπάρχουν ήδη διάφοροι µηχανισµοί που ρυθµίζουν τον εφοδιασµό της ευρωπαϊκής αγοράς µε ελαιόλαδο. εν βλέπουµε για ποιό λόγο πρέπει να εισαχθεί άλλο ένα σύστηµα που θα τιµωρεί τους παραγωγούς σε περίπτωση αύξησης των τιµών αγοράς του ελαιολάδου. Τροπολογία 7 Άρθρο 4α (νέο) Άρθρο 4α Απαγορεύεται η παραγωγή και εµπορία οποιουδήποτε µείγµατος ελαίων προερχοµένων από άλλες λιπαρές ουσίες, εάν περιέχουν ελαιόλαδο, έστω και σε ελάχιστο ποσοστό. Η τεράστια διαφορά (από άποψη οργανοληπτικών ιδιοτήτων, πολιτιστικής και εδαφικής ταυτότητας, τιµής και αναγνωρισιµότητας στην αγορά) του ελαιολάδου σε σχέση µε άλλα έλαια παραγώµενα από λιπαρές ουσίες, δικαιολογεί πλήρως την απαγόρευση αυτή. Πάνω από όλα, δεν υπάρχουν κοινά αποδεκτές µέθοδοι ανάλυσης για τον επακριβή έλεγχο των ποσοστών περιεκτικότητας των διαφόρων λαδιών στα ενδεχόµενα µείγµατα. PE 329.842 8/18 PR\492224.rtf
Τροπολογία 8 Άρθρο 5, παράγραφος 1, εδάφιο 2 α (νέο) Είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται στη σήµανση η καταγωγή των παρθένων και εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων. Η καταγωγή προσδιορίζεται βάσει της χώρας συγκοµιδής των ελαιών που χρησιµοποιήθηκαν προς έκθλιψη. Η υποχρεωτική αναγραφή της καταγωγής του ελαιολάδου συµβάλει στη µεγίστη διαφάνεια και προστασία τόσο των παραγωγών όσο και των καταναλωτών. Τούτο συνεπάγεται την τροποποίηση της παραγράφου 4 του Κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1019/2002, που προβλέπει µόνο την προαιρετική αναγραφή. Κατά τα άλλα, εκείνο που επηρεάζει κυρίως την ποιότητα και τις οργανοληπτικές ιδιότητες είναι η καλλιέργεια και συγκοµιδή των ελαιών και όχι βέβαια η έκθλιψη και επεξεργασία. Πάνω από όλα, η υποχρεωτική αναγραφή θα περιορίσει τα φαινόµενα διατροφικής πειρατίας και αποµίµησης, που ζηµιώνουν τους παραγωγούς και τους καταναλωτές τόσο οικονοµικά όσο και από άποψη υγείας. Τροπολογία 9 Άρθρο 6, παράγραφος 1, εδάφιο 1 1. Για τη ρύθµιση της αγοράς, σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής σε ορισµένες περιφέρειες της Κοινότητας, µπορεί να αποφασιστεί σύµφωνα µε τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 18 παράγραφος 2 να επιτραπεί στους οργανισµούς που παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις και έχουν εγκριθεί από τα κράτη µέλη, να συνάψουν συµβάσεις αποθεµατοποίησης για το ελαιόλαδο που θέτουν σε εµπορία. 1. Για τη ρύθµιση της αγοράς, σε περίπτωση σοβαρής διαταραχής σε ορισµένες περιφέρειες της Κοινότητας, οι οργανισµοί που παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις και έχουν εγκριθεί από τα κράτη µέλη, µπορούν να συνάψουν συµβάσεις αποθεµατοποίησης για το ελαιόλαδο που θέτουν σε εµπορία. Η αποθεµατοποίηση πρέπει να γίνεται αυτόµατα και όχι προαιρετικά, µόλις οι τιµές κατέβουν στο προκαθορισµένο επίπεδο. Το επίπεδο µέσης τιµής που ενεργοποιεί την αποθεµατοποίηση πρέπει να είναι υψηλότερο για τα παρθένα και εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα. Τροπολογία 10 Άρθρο 6, παράγραφος 1, εδάφιο 2, παύλες 1, 2 και 3-1 779 ευρώ/τόνο για το εξαιρετικό - 2 000 ευρώ/τόνο για το εξαιρετικό PR\492224.rtf 9/18 PE 329.842
παρθένο ελαιόλαδο, ή - 1 710 ευρώ/τόνο για το παρθένο ελαιόλαδο, ή - 1 487 ευρώ/τόνο για το ελαιόλαδο λαµπάντε µε ελεύθερη οξύτητα τριών βαθµών το ποσό αυτό µειώνεται κατά 36,70 ευρώ/τόνο για κάθε επιπλέον βαθµό οξύτητας. παρθένο ελαιόλαδο, ή - 1 931 ευρώ/τόνο για το παρθένο ελαιόλαδο, ή - 1 500 ευρώ/τόνο για το ελαιόλαδο λαµπάντε µε ελεύθερη οξύτητα τριών βαθµών το ποσό αυτό µειώνεται κατά 36,70 ευρώ/τόνο για κάθε επιπλέον βαθµό οξύτητας. Η αποθεµατοποίηση πρέπει να γίνεται αυτόµατα και όχι προαιρετικά, µόλις οι τιµές κατέβουν στο προκαθορισµένο επίπεδο. Το επίπεδο µέσης τιµής που ενεργοποιεί την αποθεµατοποίηση πρέπει να είναι υψηλότερο για τα παρθένα και εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα. Τροπολογία 11 Άρθρο 7, παράγραφος 1 1. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισµού, οι οργανώσεις φορέων περιλαµβάνουν τις εγκεκριµένες οργανώσεις παραγωγών, τις εγκεκριµένες διεπαγγελµατικές οργανώσεις ή εγκεκριµένες οργανώσεις άλλων ελαιουργικών φορέων ή των ενώσεών τους. 1. Οι οργανώσεις παραγωγών περιλαµβάνουν τις εγκεκριµένες οργανώσεις παραγωγών, και τις εγκεκριµένες διεπαγγελµατικές οργανώσεις. Όπως και για άλλες ΚΟΑ, πρέπει να γίνει µνεία στις οργανώσεις παραγωγών και όχι εν γένει σε "φορείς". Τροπολογία 12 Άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο α) α) παρακολούθηση της αγοράς και διοικητική διαχείριση στον τοµέα του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών α) διοικητική διαχείριση στον τοµέα του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών Όλες οι δραστηριότητες ελέγχου της αγοράς είναι αδύνατον να ασκούνται από τις οργανώσεις παραγωγών. Αυτό µπορούν να το κάνουν οι εθνικοί οργανισµοί ελέγχου, µε τις κατάλληλες διοικητικές και κυρωτικές εξουσίες. PE 329.842 10/18 PR\492224.rtf
Τροπολογία 13 Άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο δ) δ) σύστηµα ιχνηλασιµότητας, πιστοποίηση και προστασία της ποιότητας του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών και, ειδικότερα, παρακολούθηση της ποιότητας των ελαιολάδων που πωλούνται στους τελικούς καταναλωτές, στο πλαίσιο των αρµοδιοτήτων των εθνικών διοικήσεων δ) σύστηµα ιχνηλασιµότητας, πιστοποίηση και προστασία της ποιότητας του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών Όλες οι δραστηριότητες ελέγχου της αγοράς είναι αδύνατον να ασκούνται από τις οργανώσεις παραγωγών. Αυτό µπορούν να το κάνουν οι εθνικοί οργανισµοί ελέγχου, µε τις κατάλληλες διοικητικές και κυρωτικές εξουσίες. Τροπολογία 14 Άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο ε) α (νέο) ε α) επιχειρησιακά σχέδια για την αναδιάρθρωση των ελαιοκοµικών εγκαταστάσεων. Όλες οι δραστηριότητες ελέγχου της αγοράς είναι αδύνατον να ασκούνται από τις οργανώσεις παραγωγών. Αυτό µπορούν να το κάνουν οι εθνικοί οργανισµοί ελέγχου, µε τις κατάλληλες διοικητικές και κυρωτικές εξουσίες. Τροπολογία 15 Άρθρο 8, παράγραφος 2, εδάφιο 1, 3η παύλα - 75% για τα προγράµµατα εργασίας που διεξάγονται σε τρία τουλάχιστον κράτη µέλη µη παραγωγής ή τρίτες χώρες, από εγκεκριµένες οργανώσεις φορέων δύο τουλάχιστον κρατών µελών παραγωγής, σε περιοχές που αναφέρονται στα στοιχεία δ) και ε) της παραγράφου 1, και 50% για τις άλλες δραστηριότητες στις εν λόγω περιοχές. - 75% για τα προγράµµατα εργασίας που διεξάγονται σε τρία τουλάχιστον κράτη µέλη µη παραγωγής ή τρίτες χώρες, από εγκεκριµένες οργανώσεις φορέων δύο τουλάχιστον κρατών µελών παραγωγής, σε περιοχές που αναφέρονται στα στοιχεία δ) και ε) της παραγράφου 1. PR\492224.rtf 11/18 PE 329.842
εν βλέπουµε το λόγο µιας ποσοστιαίας µείωσης της συµµετοχής π.χ. στις ενηµερωτικές δράσεις σε τρίτες χώρες. Τροπολογία 16 Τµήµα 3 α, άρθρο 9 α (νέο) ΤΜΗΜΑ 3 α ΕΛΕΓΧΟΙ Οι διοικητικοί έλεγχοι ως προς τη χορήγηση ενισχύσεων στους ελαιοκαλλιεργητές, την επίβλεψη της αγοράς, τον έλεγχο της απαγόρευσης αναµείξεων, ο αγώνας κατά της απάτης και η επαλήθευση της αντιστοιχίας µεταξύ των αναγραφοµένων στη σήµανση και του περιεχοµένου της φιάλης, παραµένουν στην αρµοδιότητα των εθνικών οργανισµών ελέγχου που σήµερα λειτουργούν στον ελαιοκοµικό τοµέα, σε στενό συντονισµό µεταξύ τους και µε τις αρµόδιες κοινοτικές αρχές. Οι έλεγχοι πρέπει να παραµείνουν αρµοδιότητα δηµόσιων διοικητικών φορέων µε εξουσίες και εµπειρία στον τοµέα των ελέγχων και µε εξουσία επιβολής των ανάλογων κυρώσεων. Σε κοινοτικό επίπεδο, πρέπει να ορισθούν κοινά αποδεκτές µέθοδοι ανάλυσης και ελέγχου για τον εντοπισµό των συχνών περιστατικών νοθείας και απάτης στον τοµέα του ελαιολάδου. Τροπολογία 17 Άρθρο 11, παράγραφος 2 2. Κατά παρέκκλιση της παραγράφου 1, εάν η τιµή αγοράς ελαιολάδου στην Κοινότητα υπερβαίνει κατά 1,6 φορές τις µέσες τιµές που αναφέρονται στο δεύτερο εδάφιο του άρθρου 6 παράγραφος 1 κατά τη διάρκεια µιας περιόδου τουλάχιστον τριών µηνών, προκειµένου να εξασφαλιστεί ο κατάλληλος εφοδιασµός της κοινοτικής αγοράς µε ελαιόλαδο µέσω εισαγωγών από τρίτες χώρες, µπορεί να αποφασιστεί, σύµφωνα µε τη διαγράφεται PE 329.842 12/18 PR\492224.rtf
διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 18 παράγραφος 2: - η µερική ή ολική αναστολή της εφαρµογής των δασµών του κοινού δασµολογίου για το ελαιόλαδο, καθώς και ο καθορισµός των λεπτοµερειών της εν λόγω αναστολής, - το άνοιγµα ποσόστωσης για την εισαγωγή ελαιολάδου µε µειωµένο ποσό των δασµών του κοινού δασµολογίου, καθώς και ο καθορισµός των λεπτοµερειών διαχείρισης της εν λόγω ποσόστωσης. Τα µέτρα αυτά εφαρµόζονται για την ελάχιστη αναγκαία περίοδο, η οποία πάντως δεν µπορεί να υπερβαίνει το πέρας της υπόψη περιόδου εµπορίας. εν βλέπουµε για ποιό λόγο ο τοµέας και οι ελαιοπαραγωγοί πρέπει να τιµωρούνται όποτε αυξάνεται η τιµή, κυρίως εφόσον, τον τελευταίο καιρό, το βάρος αυτό το µοιράζονται και οι καταναλωτές, που πληρώνουν περισσότερα προκειµένου απλώς να έχουν λάδι ποιότητας. Κατά τα άλλα, µηχανισµοί όπως της ενεργού τελειοποίησης (ΤΡΑ) και ακόµη καλύτερα των διµερών συµφωνιών µε τις παραγωγούς χώρες, ήδη διασφαλίζουν τον εφοδιασµό της κοινοτικής αγοράς, η οποία ήδη αντιµετωπίζει την επικείµενη προοπτική της περιοχής ελευθέρων συναλλαγών της Μεσογείου το έτος 2010. Πάνω από όλα, ο προτεινόµενος από την Επιτροπή στην παράγραφο 2 µηχανισµός δεν έχει ούτε καν κάποια αυτόµατη διάταξη αναστολής των εισαγωγών µηδενικού ή µειωµένου δασµού. Τροπολογία 18 Παράρτηµα Ι, σηµείο 2, τίτλος ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑ Ο ΑΝΑΚΑΘΑΡΜΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑ Ο Στην ιταλική, ο όρος "εξευγενισµένο" (raffinato) έχει διπλό νόηµα: "διαδικασία ραφιναρίσµατος" αλλά ταυτόχρονα και "υψηλής ποιότητας, ραφιναρισµένο". Είναι ένα διφορούµενο που πρέπει να εξαλειφθεί, δεδοµένου ότι "ραφιναρισµένο" ή "εξευγενισµένο" (ποιότητας) είναι βέβαια το παρθένο και το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ενώ το ελαιόλαδο που σήµερα χαρακτηρίζεται ως εξευγενισµένο, θα πρέπει να χαρακτηρίζεται ως "ανακαθαρµένο". PR\492224.rtf 13/18 PE 329.842
Τροπολογία 19 Παράρτηµα Ι, σηµείο 3, τίτλος ΕΛΑΙΟΛΑ Ο ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΕΝΑ ΕΛΑΙΟΛΑ Α ΚΑΙ ΠΑΡΘΕΝΑ ΕΛΑΙΟΛΑ Α ΕΛΑΙΟΛΑ Ο ΑΠΟΤΕΛΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΑΝΑΚΑΘΑΡΜΕΝΑ ΕΛΑΙΟΛΑ Α ΚΑΙ ΠΑΡΘΕΝΑ ΕΛΑΙΟΛΑ Α Στην ιταλική, ο όρος "εξευγενισµένο" (raffinato) έχει διπλό νόηµα: "διαδικασία ραφιναρίσµατος" αλλά ταυτόχρονα και "υψηλής ποιότητας, ραφιναρισµένο". Είναι ένα διφορούµενο που πρέπει να εξαλειφθεί, δεδοµένου ότι "ραφιναρισµένο" ή "εξευγενισµένο" (ποιότητας) είναι βέβαια το παρθένο και το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ενώ το ελαιόλαδο που σήµερα χαρακτηρίζεται ως εξευγενισµένο, θα πρέπει να χαρακτηρίζεται ως "ανακαθαρµένο". PE 329.842 14/18 PR\492224.rtf
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η µεταρρύθµιση της ΚΟΑ Με την υπαγωγή του συστήµατος ενισχύσεων για το ελαιόλαδο στο πεδίο του οριζόντιου κανονισµού 1782/2003, η ΚΟΑ ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελαιών αποκτά ως αποκλειστική αποστολή τη ρύθµιση της αγοράς και αυτή είναι εποµένως η ευκαιρία επί τέλους για µια παρέµβαση σε κανόνες σηµαντικούς για την επιβίωση µιας ενιαίας αγοράς για τις κοινοτικές ελιές και τα κοινοτικά ελαιόλαδα. Οι κατάλληλοι κανόνες θα µπορέσουν να διασφαλίσουν για τους ελαιοκαλλιεργητές της Μεσογείου (µιας περιοχής που παράγει το 95% της παγκόσµιας παραγωγής) τις κατάλληλες αποδοχές στο πλαίσιο µιας επεκτεινόµενης παγκόσµιας αγοράς, µε υπέρβαση των εριστικών ανταγωνισµών, έτσι όπως έγινε στην πρόσφατη ευρωµεσογειακή διάσκεψη Υπουργών Γεωργίας που πραγµατοποιήθηκε στη Βενετία στις 27 Νοεµβρίου 2003. Κανόνες πιο σαφείς και πιο διαφανείς, αυτό είναι το αίτηµα όλων των ελαιοπαραγωγών, κοινοτικών και εξωκοινοτικών, αλλά και πριν από αυτούς και των ίδιων των καταναλωτών, που όλο και περισσότερο απαιτούν σαφείς σηµάνσεις και σωστές πληροφορίες προκειµένου να µπορούν να επιλέγουν ευκολότερα προϊόντα υψηλής ποιότητας και µε υγιεινό περιεχόµενο, όπως ασφαλώς και στην περίπτωση του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου (βλ. µελέτη καθ. Calabresi, µέλους του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Τροφίµων). Σε λογική συνοχή µε παλαιότερες γνωµοδοτήσεις του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, µε την παρούσα έκθεση ζητεί σαφείς και απλούς κανόνες και, βάσει του επιχειρήµατος που προβάλλει η Επιτροπή (η οποία επισηµαίνει την ανάγκη υπαγωγής όλων των σηµερινών κανονισµών που αφορούν το ελαιόλαδο σε έναν ενιαίο κανονισµό), ζητεί σήµερα τη ρύθµιση και όσων ζητηµάτων ρυθµίζονται από άλλους κανονισµούς, όπως π.χ. το ζήτηµα της σήµανσης και εµπορίας (του οποίου η επίπτωση στην ισορροπία της αγοράς είναι τεράστια, και γι αυτό πρέπει από λειτουργική άποψη να εξετασθεί µε την ευκαιρία της παρούσας αναθεώρησης της ΚΟΑ). Για άλλη µια φορά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητεί: µια καλύτερη ταξινόµηση των ελαιολάδων, την απαγόρευση της πρόσµιξης του ελαιολάδου µε άλλες λιπαρές ουσίες, την υποχρεωτική αναγραφή στη σήµανση της προέλευσης των ελαιών, µε τον αντίστοιχο προσδιορισµό της καταγωγής του ελαιολάδου βάσει της ελαιοκαλλιέργειας και του τόπου συγκοµιδής και όχι βάσει του τόπου έκθλιψης και επεξεργασίας (που οδηγεί σε φαινόµενα σφετερισµού του κύρους και πειρατείας των εµπορικών σηµάτων), µεγαλύτερη διαφάνεια του συστήµατος ενεργού τελειοποίησης (ΤΡΑ) προκειµένου να µην µπορούν µε το µηχανισµό αυτό να αποκτούν κοινοτική ονοµασία και να πωλούνται ως κοινοτικά, ελαιόλαδα παραγώµενα από ελιές ή ελαιόλαδα που εισάγονται από εξωκοινοτικές χώρες, καθώς και αύξηση της τιµής αυτόµατης ενεργοποίησης της ιδιωτικής αποθεµατοποίησης. Ως προς τις Οργανώσεις Παραγωγών, δεν καταλαβαίνουµε για ποιόν λόγο η ΚΟΑ ελαιολάδου συνεχίζει να κάνει µνεία της γενικής και διφορούµενης έννοιας των "φορέων" και όχι, όπως θα έπρεπε, αποκλειστικά των ελαιοπαραγωγών. PR\492224.rtf 15/18 PE 329.842
Ένα άλλο θέµα, είναι εκείνο των νέων και διαφόρων ειδών καθηκόντων που θα ανατεθούν στις Οργανώσεις Παραγωγών, που είναι έτοιµες να αναλάβουν την ευθύνη αυτών των νέων καθηκόντων, όµως θα πρέπει να διευκρινιστεί µε ποιά κονδύλια θα καλυφθούν οι σχετικές δαπάνες. Στις Οργανώσεις Παραγωγών πάντως δεν θα πρέπει να ανατεθούν καθήκοντα ελέγχου και επίβλεψης της αγοράς, διότι αυτά θα πρέπει να παραµείνουν αρµοδιότητα των σηµερινών εθνικών οργανισµών ελέγχου του ελαιοκοµικού και γεωργικού τοµέα. Η ελαιοκαλλιέργεια: παράδοση και πολιτιστική ταυτότητα των λαών, και όχι απλή οικονοµική δραστηριότητα Το ελαιόλαδο -όπως και το κρασί- υπήρξε ανέκαθεν κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό προϊόν της γης. Η ιστορία του έχει ρίζες στα βάθη των αιώνων, µια και ορισµένοι θεωρούν ότι η ελιά εκαλλιεργείτο ήδη στη Μικρά Ασία οκτώ χιλιάδες χρόνια προ Χριστού. Οι Φοίνικες, που διέδωσαν την καλλιέργεια της ελιάς σε όλες τις ακτές της Μεσογείου, το ανέφεραν ως ο "πράσινος χρυσός". Στους χρόνους της αρχαίας Ρώµης, πολλά έργα αφορούν την ελαιοκαλλιέργεια και πολλές συµβουλές της εποχής εκείνης είναι πάντα επίκαιρες. Έτσι, ο Κάτων και ο Πλίνιος αναφέρουν ότι η χειρωνακτική συγκοµιδή των ακόµη πράσινων ελιών είναι το καταλληλότερο σύστηµα για να έχει κανείς το πιο περιζήτητο λάδι, το "olium ex albis ulivis". Εξ άλλου, οι Ρωµαίοι διέκριναν το ελαιόλαδο βάσει ποιοτικών κριτηρίων. Πέρα από το "olium ex albis ulivis", υπήρχαν: το "oleum viride", προερχόµενο από ελιές που µαζεύτηκαν σε πιο προχωρηµένη φάση ωρίµανσης, το "oleum maturum" από ώριµες ελιές, το "oleum caducum" από ελιές πεσµένες στο χώµα και το "oleum cibarium" από ελιές σχεδόν υπερώριµες, προοριζόµενο για τη διατροφή των δούλων. Μια ταξινόµηση που θυµίζει τη σηµερινή. Αν και η ανακάλυψη του Νέου Κόσµου πρόσφερε στην ελιά νέους χώρους για την επέκταση της καλλιέργειάς της και παρόλο ότι σήµερα η ελιά είναι παρούσα από την Αυστραλία µέχρι τις ΗΠΑ και το Μεξικό και µέχρι την Αργεντινή, εντούτοις εκείνο που εντυπωσιάζει είναι ότι ο κατ εξοχήν χώρος της είναι ακόµη και πάντα η Μεσόγειος. Όντως, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι άλλοι µεσογειακοί παραγωγοί, αντιπροσωπεύουν κάπου το 80% της παγκόσµιας παραγωγής. Η παγκόσµια παραγωγή ελαιόλαδου -παρά τις φάσεις στασιµότητας- σηµείωσε µια µεγάλη αύξηση τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Από 1,4 εκατοµµύρια τόννους το 1990/91, πέρασε σε 2,8 εκατοµµύρια τόννους το 2000/02 (πηγή: CΟΙ-Ιούλιος 2003). Η µέση παγκόσµια παραγωγή τις τελευταίες τέσσερις περιόδους εµπορίας είναι κάπου 2,5 εκατοµµύρια τόννοι. Η ένταξη της Ελλάδας και εν συνεχεία της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, µετέβαλαν ριζικά τη θέση της Κοινότητας στη παγκόσµια σκηνή. Πριν από το 1981, µε το ενα τρίτον της παγκόσµιας παραγωγής, ήταν καθαρός εισαγωγέας. Μετά το 1986, είναι στην πρώτη θέση της παγκόσµιας παραγωγής, µε ποσοστό περίπου 80%. Από τις αρχές της δεκαετίας του 90, η κοινοτική παραγωγή αυξήθηκε κατά 50% περίπου. Η επικείµενη διεύρυνση δεν αναµένεται να αναστατώσει τη διάρθρωση της παραγωγής. Μόνο τρεις από τις υπό ένταξη χώρες παράγουν ελαιόλαδο, και τούτο σε περιορισµένες ποσότητες (Κύπρος 6.000 τόννοι, Σλοβενία 400 τόννοι και Μάλτα 150 τόννοι). PE 329.842 16/18 PR\492224.rtf
Ώς προς την κατανάλωση, αυτή αυξάνεται τακτικά σε παγκόσµιο επίπεδο από τις αρχές της δεκαετίας του 90. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα παραµένει ο πρώτος παγκόσµιος καταναλωτής, µε πάνω από το 70% της παγκόσµιας κατανάλωσης, και µε την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα να συγκεντρώνουν πάνω απο το 85% της κοινοτικής κατανάλωσης. Έξω από την ΕΕ, οι ΗΠΑ, µε κατανάλωση περίπου 200.000 τόννων, αποτελούν τη δεύτερη αγορά στον κόσµο. Χαρακτηριστικά της ελαιοκαλλιέργειας Όπως δείχνει και το έγγραφο εργασίας της Γ Γεωργίας, πολλές ιδιαιτερότητες καθιστούν τον κλάδο της ελαιοκαλλιέργειας ριζικά διαφορετικό από τις περισσότερες από τις άλλες φυτικές γεωργικές παραγωγές. Λόγω του αιωνόβιου χαρακτήρα των καλλιεργειών, οι εκµεταλλεύσεις χαρακτηρίζονται από µια µεγάλη διαρθρωτική ανελαστικότητα που περιορίζει την ικανότητα αξιοποίησης των ευκαιριών που προσφέρει η αγορά. Ενώ η εκρίζωση των ελαιόδεντρων είναι αµετάκλητη, µια νέα φυτεία πρέπει να περιµένει δέκα τουλάχιστον χρόνια για να φθάσει σε πλήρη ωριµότητα. Η ελαιοπαραγωγή χαρακτηρίζεται από πολύ µεγάλη ανοµοιογένεια, τόσο στο χώρο όσο και στο χρόνο. Στην ίδια εκµετάλλευση, η απόδοση µπορεί να διαφέρει έντονα από τη µια χρονιά στην άλλη, λόγω κυρίως των κλιµατολογικών συνθηκών και του βιολογικού ρυθµού των ελαιόδεντρων. Ακόµη, γειτνιάζοντα µεταξύ τους αγροτεµάχια µπορούν να παρουσιάσουν για το ίδιο έτος πολύ διαφορετικές αποδόσεις, λόγω του τρόπου καλλιέργειας και ιδίως της ύπαρξης ή µη αρδευτικού συστήµατος. Σε ορισµένες περιοχές, η ελαιοκαλλιέργεια είναι πολύ συχνά η µοναδική δυνατή γεωργική δραστηριότητα και αποτελεί έτσι τη µοναδική εναλλακτική λύση στην εγκατάλειψη της γης και στην ερηµοποίηση. Η ελαιοκαλλιέργεια χαρακτηρίζεται από µεγάλο βαθµό κατάτµησης, τόσο από άποψη εκµεταλλεύσεων όσο και από άποψη µεταποιητικών βιοµηχανιών. Το ελαιόδεντρο αποτελεί µείζον πολιτιστικό στοιχείο των περισσότερων Μεσογειακών περιοχών, µε ένα ρόλο που ξεπερνάει την απλή γεωργική κερδοσκοπία. Το µεγαλύτερο µέρος της παραγωγής ελαιολάδου είναι συγκεντρωµένο σε περιφέρειες από τις λιγότερο ανεπτυγµένες της Κοινότητας: η Ισπανία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία είναι µεταξύ των κρατών µελών που λαµβάνουν τις ενισχύσεις του Ταµείου Συνοχής. Παρά τις κάποιες εξαιρέσεις (Τοσκάνη στην Ιταλία και Καταλωνία στην Ισπανία), η ευρεία πλειοψηφία των παραγωγών περιφερειών υπάγεται στο Στόχο 1 της κοινοτικής περιφερειακής πολιτικής. Σε σύγκριση µε τους µέσους όρους των κρατών µελών στα οποία ανήκουν, οι αντιπροσωπευτικότερες ελαιοκαλλιεργητικές περιφέρειες της Κοινότητας παρουσιάζουν σχετικώς χαµηλή αγοραστική δύναµη. Στην περίπτωση της Ιταλίας και της Ισπανίας, οι ελαιοκαλλιεργητικές περιφέρειες έχουν πολύ υψηλά ποσοστά ανεργίας. Στην Ανδαλουσία π.χ. το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 22,3% (µε µέσο εθνικό ποσοστό 13,1%), ενώ στην Απουλία είναι 14,3% και στην Καλαβρία 24,8% (µε µέσο εθνικό ποσοστό 9,5%) (πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Όµως, ενώ το µεγαλύτερο ποσοστό της ζήτησης µισθωτών γεωργών εστιάζεται στους καλοκαιρινούς µήνες, το ουσιαστικότερο µέρος της ελαιοκαλλιεργητικής PR\492224.rtf 17/18 PE 329.842
δραστηριότητας εξελίσσεται το χειµώνα, πράγµα που προσφέρει ένα σηµαντικό εισοδηµατικό συµπλήρωµα. Η εξέλιξη της ΚΟΑ Έχοντας θεσπισθεί το 1966 για να διασφαλίζει στους ελαιοκαλλιεργητές ένα δίκαιο εισόδηµα µέσω της στήριξης της παραγωγής και της προώθησης της κατανάλωσης, η κοινή οργάνωση αγοράς απετέλεσε αντικείµενο πολλών αναπροσαρµογών, µε κυριότερες εκείνες του 1987, όταν µετά την ένταξη της Ισπανίας και της Πορτογαλίας η Κοινότητα µετεβλήθη σε καθαρό εξαγωγέα, και του 1998 όταν οι συνθήκες της αγοράς οδήγησαν σε ριζική αλλαγή του συστήµατος. Το 1987, η κυριότερη καινοτοµία ήταν η θέσπιση µιας µεγίστης εγγυηµένης ποσότητας (QMG) 1,35 εκατοµµυρίων τόννων ανά περίοδο για το σύνολο της κοινοτικής παραγωγής, η υπέρβαση της οποίας ενεργοποιούσε ένα µηχανισµό µείωσης των τιµών παρέµβασης. Το 1998, η µέγιστη εγγυηµένη ποσότητα αυξήθηκε σε 1,78 εκατοµµύρια τόννους και κατανεµήθηκε µεταξύ των παραγωγών χωρών υπό τη µορφή εθνικών εγγυηµένων ποσοτήτων (QNG). Οι άλλες διατάξεις προβλέπουν: την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος υπέρ των µικρών παραγωγών, την κατάργηση της παρεµβατικής αποθεµατοποίησης, και την κατάργηση των ενισχύσεων υπέρ της κατανάλωσης. Οι εξαγωγικές επιστροφές διατηρούνται τυπικά, αλλά µε συντελεστή µηδέν. PE 329.842 18/18 PR\492224.rtf