ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ 2 ης ΤΗΛΕ ΙΑΣΚΕΨΗΣ A ΕΝΟΤΗΤΑ Τάξη: ΣT ηµοτικού Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα: Ευέλικτη ζώνη - Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Γνωστικά αντικείµενα: Φυσικά, Γλώσσα, Αισθητική αγωγή Θεµατική περιοχή: Ζώα και οικοσυστήµατα Στόχος αυτής της θεµατικής ενότητας είναι να προσεγγίσουν βιωµατικά και µε αυθεντικό τρόπο την έννοια «οικοσύστηµα» και να ανακαλύψουν τη στενή σχέση που υπάρχει ανάµεσα στην υποβάθµιση των οικοσυστηµάτων και στα απειλούµενα είδη. ιδακτικοί στόχοι ενότητας Να αναδείξουν τις θεµατικές ενότητες του σχεδίου εργασίας Να παρατηρήσουν τη βιοποικιλότητα στο συγκεκριµένο οικοσύστηµα Να αποκτήσουν βασικές γνώσεις για τη δοµή και τη λειτουργία του οικοσυστήµατος. Να µελετήσουν την επίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο οικοσύστηµα Να αναπτύξουν ικανότητες παρατήρησης, ταξινόµησης ανάλυσης και σύνθεσης Να ανακαλύψουν την αξία του οικοσυστήµατος για τον άνθρωπο και την ποιότητα της ζωής του. Να αντιληφθούν τους κινδύνους που απειλούν την περιοχή, να είναι σε θέση να αποδώσουν ατοµικές και συλλογικές ευθύνες, να διαπιστώσουν τις δυνατότητες πρόληψης και παρέµβασης για την προστασία Να ενηµερωθούν για τα ζώα της περιοχής που κινδυνεύουν και το είδος των απειλών που δέχονται

Να καλλιεργήσουν δηµιουργικές δεξιότητες µε πηγή έµπνευσης την αισθητική αξία του οικοσυστήµατος Να βιώσουν το οικοσύστηµα της περιοχής τους µε όλες τους τις αισθήσεις, να το αγαπήσουν, να το γνωρίσουν και να υιοθετήσουν στάσεις και συµπεριφορές φιλικές προς αυτό. Να πραγµατοποιήσουν βιωµατικές, αυθεντικές, δραστηριότητες στο πεδίο και την αίθουσα και να αναπτύξουν την κριτική σκέψη, την οµαδοσυνεργατικότητα και την επικοινωνία. Να συγκρίνουν τα ευρήµατά τους µε εκείνα της αποµακρυσµένης τάξης και να διαπιστώσουν τις διαφορές και τις οµοιότητες στη χλωρίδα και την πανίδα του κάθε οικοσυστήµατος( ασικό-υγροτοπικό), στην επίδραση που έχει το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον στις τοπικές ανθρώπινες δραστηριότητες και στους κινδύνους που απειλούν τη λειτουργία του κάθε οικοσυστήµατος και τη ζωή των ειδών του Να εξοικειωθούν µε τη συνεργατική γραφή, τη χρήση των Η/Υ και του διαδικτύου ως µέσων διερεύνησης, επεξεργασίας δεδοµένων, και επικοινωνίας Να καλλιεργήσουν σχέσεις φιλίας και συνεργασίας µε την αποµακρυσµένη τάξη Να συνειδητοποιήσουν ότι η οικοδόµηση της γνώσης γίνεται πιο ευχάριστα και αποτελεσµατικά µέσα από διαδραστικές διεργασίες γεγονός που είναι πια εφικτό και µε συνεργάτες σε απόσταση, λόγω της τεχνολογίας. Να υιοθετήσουν στάσεις θετικές και ενεργητικές για την προστασία του περιβάλλοντος. Να αναπτύξουν διαδικτυακές δεξιότητες και χρήσης του Η/Υ ως γνωστικού εργαλείο. Ι ΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Το έντυπο υλικό των µαθητών περιλαµβάνει δραστηριότητες διερεύνησης και οι µαθητές εργάστηκαν κυρίως οµαδικά σύµφωνα µε συγκεκριµένες γραπτές οδηγίες ή σύµφωνα µε τις υποδείξεις και οδηγίες του εκπαιδευτικού. Τα θέµατα των Φύλλων Εργασίας επιλέχτηκαν µε τρόπο που να καλύπτουν διαθεµατικά το ζήτηµα των οικοσυστηµάτων. Οι δραστηριότητες ήταν επιλεγµένες µε τρόπο που να εξυπηρετούν

τους επιµέρους στόχους κάθε Φύλλου Εργασίας και για την υλοποίησή τους υιοθετήθηκαν αρχές της σύγχρονης παιδαγωγικής. Συγκεκριµένα για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων χρησιµοποιήθηκαν εναλλακτικές διδακτικές τεχνικές, όπως είναι η διερευνητική µέθοδος,, η µελέτη πεδίου, η εργασία σε οµάδες,, ο καταιγισµός ιδεών, η µελέτη περίπτωσης, η βιβλιογραφική και διαδικτυακή έρευνα, η χαρτογράφηση εννοιών, οι συζητήσεις, και η διαλεκτική αντιπαράθεση (debate). Απαιτούµενες ιδακτικές ώρες: Υπολογίστηκε για την υλοποίηση αυτής της ενότητας ότι θα χρειαστούν περίπου 8 ώρες ιδακτικά εργαλεία: κειµενογράφος (word), λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (inspiration), χρήση διαδικτύου Αναλυτική περιγραφή ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ( 2ώρες): Πριν την απόδραση Εκπαιδευτικοί και µαθητές προετοιµάστηκαν για τη µελέτη πεδίου, αρκετές µέρες πριν την επίσκεψη στο οικοσύστηµα. Αφιέρωσαν 2 ώρες περίπου για να διαβάσουν το ερωτηµατολόγιο, να κάνουν τροποποιήσεις και να συζητήσουν κάθε βήµα της έρευνας. Κάλεσαν τον υπεύθυνο του δασαρχείου µε τον οποίο είχαν µια πρώτη ενηµέρωση σχετικά µε τον τόπο της έρευνας, άντλησαν από το διαδίκτυο πρόσθετες πληροφορίες και έτσι είχαν µια πολύ ξεκάθαρη ιδέα για το τι θα κάνουν, και γιατί,. Προτιµήθηκε να δοθεί στους µαθητές ένα Ενιαίο τεύχος µε τον τίτλο «Απόδραση στ.» ώστε να έχουν συγκεντρωµένες όλες τις δράσεις: Πριν την απόδραση ράσεις πεδίου ραστηριότητες γυρίζοντας στην τάξη. Οι µαθητές χωρισµένοι σε οµάδες από την προετοιµασία της 1 ης Τηλεδιάσκεψης ανέλαβαν ενδοοµαδικά συγκεκριµένους ρόλους που θα διευκόλυναν την επιτόπια έρευνα. Οι ρόλοι που επιλέγηκαν ύστερα από συζήτηση ήταν: Οι δηµοσιογράφοι Οι φωτογράφοι Οι ηχολήπτες Οι καλλιτέχνες ιαµορφώθηκε ένα συµβόλαιο διαπροσωπικών σχέσεων και κανόνων οµαδικής εργασίας σύµφωνα µε το οποίο οι µαθητές κατέληξαν: «Ένας για όλους και όλοι για έναν» Οι ρόλοι θα υπάρχουν αλλά η οµάδα δεν θα πάψει να λειτουργεί και να συνεργάζεται σε όλα τα επίπεδα.

Συντάχτηκε επί πλέον και «ο δεκάλογος του καλού εξερευνητή», ο οποίος περιελάµβανε σύµφωνα µε τις προτάσεις των µαθητών τα «πρέπει» και τα «δεν πρέπει» κατά τη διάρκεια της επίσκεψης. Στόχος της δραστηριότητας ήταν να καταγραφούν οι συµπεριφορές που θα σέβονται τη λειτουργία του οικοσυστήµατος και δεν θέτουν σε κίνδυνο κανέναν από την οµάδα. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕ ΙΟΥ(Μονοήµερη εκδροµή): Καιρός.. για δράση Οι µαθητές συµπλήρωσαν οµαδικά το ερωτηµατολόγιο µελέτης πεδίου, παρατήρησαν συζήτησαν, διατύπωσαν ερωτήµατα, έβγαλαν συµπεράσµατα, προσέγγισαν το οικοσύστηµα µε όλες τις αισθήσεις τους, εκφράστηκαν δηµιουργικά: γραπτή έκφραση, φωτογράφιση, κατασκευή κολάζ, κατασκευή µόµπιλ(τροφική αλυσίδα), παιχνίδια στη φύση (πχ παιχνίδι της αφής) Κάποια ερωτήµατα απαντήθηκαν µερικώς, γιατί τα παιδιά χρειάζονταν περισσότερες πληροφορίες (π.χ. για να γενικεύσουν ποιες είναι οι ωφέλειες και οι απειλές όλων των οικοσυστηµάτων) Ολοκληρώθηκαν στην τάξη µε τη χρήση του διαδικτύου και έντυπου υλικού. ΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ Γλώσσα (2 ώρες) Οι µαθητές συνέταξαν σύµφωνα µε τα δεδοµένα της έρευνας ένα ενιαίο εικονογραφηµένο κείµενο αφού εργάστηκαν σε επί µέρους άξονες, όσες και οι οµάδες (φύλλο εργασίας χρήση word)) Γεωµορφολογικά στοιχεία της περιοχής. Χλωρίδα, Πανίδα. (1 η οµάδα) Ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή του οικοσυστήµατος που εξερευνήσατε, άλλοτε και τώρα.(2 η οµάδα) Απειλούµενα είδη ζώων και αιτίες που τα απειλούν. Κίνδυνοι υποβάθµισης του οικοσυστήµατος που διαπιστώσατε είτε από τη µελέτη πεδίου είτε από την έρευνά σας και τη συζήτηση µε τον υπεύθυνο. Καθεστώς προστασίας της περιοχής, ενέργειες που προτείνετε για να γίνει, αν χρειάζεται, αποτελεσµατικότερο(3 η Οµάδα) Έπειτα από συζήτηση αποφασίστηκε ότι θα ήταν το κείµενο πιο ελκυστικό αν εντάσσαµε σ αυτό πληροφορίες απ όλες τις αισθήσεις µας και λίγο πιο προσωπικά στοιχεία όπως συναισθήµατα, σκέψεις κάτι που µας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, ένα περιστατικό που ζήσαµε.

Ευέλικτη ζώνη(2 ώρες) Ανάρτησαν το κείµενο και τις φωτογραφίες τους στο blog. Το ίδιο έκανε και η αποµακρυσµένη τάξη µε την οποία συνεργαζόµασταν δάσκαλοι και εκπαιδευτικοί καθ όλη τη διάρκεια της δράσης, γιατί κι εκείνη επισκέφτηκε ένα κοντινό της οικοσύστηµα. Ζητήθηκε από τα παιδιά µέχρι την επόµενη τηλεδιάσκεψη να µας παρουσιάσουν από κοινού στο blog τις παρατηρήσεις τους µετά τη σύγκριση των δύο κειµένων και σύµφωνα µε τους άξονες: Οµοιότητες και διαφορές στο φυσικό περιβάλλον(γεωµορφολογικά στοιχεία, χλωρίδα πανίδα). (τάξη Αλεξανδρούπολης) Οµοιότητες και διαφορές στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Κίνδυνοι και απειλές για την εξαφάνιση κάποιων ζώων και την υποβάθµιση των οικοσυστηµάτων. Καθεστώς προστασίας των δύο περιοχών. ( τάξη Ιωαννίνων) Κριτική και προτάσεις (και από τις δύο τάξεις) Αισθητική αγωγή (2 ώρες) Κατασκευάστηκαν, και παίχτηκαν οµαδικά παιχνίδια µε θέµα την τροφική αλυσίδα. Τα παιδιά συνειδητοποίησαν πόσο σοβαρό είναι το πρόβληµα των απειλούµενων ειδών θέλησαν πραγµατικά να µάθουν περισσότερα γι αυτά και έγιναν προτάσεις (καταιγισµός ιδεών) για τον τρόπο που θα διερευνηθεί σε βάθος το θέµα. Από τη συζήτηση αναδύθηκε ως προτιµότερος τρόπος η ταξινόµηση των ζώων ανάλογα µε το φυσικό τους περιβάλλον. Έτσι οι οµάδες παρέµειναν τρείς, όπως είχαν σχηµατιστεί για την προετοιµασία της πρώτης Τηλεδιάσκεψης και προχωρήσαµε στη σύνθεση ενός εννοιολογικού χάρτη µε τις ιδέες και τις γνώσεις που ήδη είχαν (χρήση inspiration)

Β ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΕΙ Η ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα: Ευέλικτη ζώνη - Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Τάξη: ΣT ηµοτικού Γνωστικά αντικείµενα: Γλώσσα, Γεωγραφία, Αισθητική Αγωγή Θεµατική περιοχή: Απειλούµενα είδη Προστατευόµενες περιοχές της Ελλάδας Γενικός στόχος Να επεκτείνουν οι µαθητές τις γνώσεις που απέκτησαν σε τοπικό επίπεδο από την επίσκεψη στο βιότοπο σχετικά µε την αξία του ζωικού βασιλείου, τη συµβολή του στη δηµιουργία και την εξέλιξη της ζωής και να συνειδητοποιήσουν ότι αποτελεί ένα σπουδαίο κρίκο στην τροφική αλυσίδα ιδακτικοί Στόχοι της ενότητας Να γνωρίσουν τα απειλούµενα είδη της Ελλάδας και τις προστατευόµενες περιοχές Να αναγνωρίσουν το πρόβληµα και να συλλέξουν στοιχεία για τους κινδύνους που απειλούν τα ζώα της πατρίδας µας Να ενηµερωθούν και να έρθουν σε επαφή µε οργανώσεις, δίκτυα και συλλόγους που δραστηριοποιούντα στον αγώνα για τη διάσωση των απειλούµενων ειδών και την προστασία του περιβάλλοντος Να αναπτύξουν την ερευνητική και συνεργατική δεξιότητα καθώς και την κριτική σκέψη Να κατανοήσουν την αναγκαιότητα της προφύλαξης τους για την αρµονική λειτουργία του οικοσυστήµατος. Να ανιχνεύσουν τις τάσεις και συµπεριφορές των σηµερινών ανθρώπων σε σχέση µε τα ζώα αυτά. Να αναπτύξουν αίσθηµα ευθύνης και συνεργασίας. Να καλλιεργήσουν τη δηµιουργικότητά τους Να προσεγγίσουν τη γνώση µε διαθεµατικό τρόπο Να καλλιεργήσουν ενεργητική στάση στον αγώνα διάσωσης των απειλούµενων ειδών να αναπτύξουν δεξιότητες αυτο-οργανώσιµης µάθησης,

να συµµετάσχουν στο σχεδιασµό και υλοποίηση του µαθήµατος µε βάση τις δικές τους ανάγκες και ιδέες Να αναπτύξουν τις δεξιότητες χρήσης του Η/Υ ως εργαλείου µάθησης καθώς και τις δεξιότητες χρήσης του διαδικτύου Αναµενόµενα αποτελέσµατα: Η επίτευξη των διδακτικών στόχων µε ιδιαίτερη έµφαση στην αναγνώριση των κινδύνων που απειλούν πολλά από τα ζώα της Ελλάδας στην ανάπτυξη των διαδικτυακών δεξιοτήτων Απαιτούµενες διδακτικές ώρες: 10 ιδακτικά εργαλεία : κειµενογράφος. Αναλυτική περιγραφή Μετά το τέλος των ραστηριοτήτων σχετικά µε την επίσκεψη στο βιότοπο και αφού οι µαθητές χωρίστηκαν σε τρεις οµάδες(αναλυτική περιγραφή επίσκεψης στο βιότοπο) οι µαθητές και των δύο σχολείων δηµιούργησαν έναν εννοιολογικό χάρτη σχετικά µε τους άξονες διερεύνησης των απειλούµενων ειδών. Ιεράρχησαν τα ενδιαφέροντά τους και τους δόθηκαν φύλλα εργασίας (φτιαγµένα από τους τρεις βοηθούς του σεναρίου). Εργαστήκαµε κατά κύριο λόγο στο εργαστήριο της Πληροφορικής επιλέγοντας, οργανώνοντας και ταξινοµώντας πληροφορίες από το διαδίκτυο. Προτιµήθηκε και αυτή τη φορά να τους δοθεί ένα ενιαίο τεύχος όλων των δραστηριοτήτων το οποίο επεξεργαστήκαµε κατά σειρά και σύµφωνα µε την ιεράρχηση των αναγκών των µαθητών στα ακόλουθα γνωστικά αντικείµενα: Ευέλικτη ζώνη(2 ώρες): Απειλές Προστατευόµενες περιοχές Ευέλικτη ζώνη(2 ώρες): Ταξινόµηση των ζώων που απειλούνται ανά οικοσύστηµα - Γνωριµία µε τις περιβαλλοντικές Οργανώσεις καλλιέργεια στάσεων Γλώσσα(2 ώρες): Σύνθεση ταυτότητας ζώων σύµφωνα µε τον εννοιολογικό χάρτη Γεωγραφία: (2 ώρες) Σύνθεση διαδικτυακών χαρτών Προστατευόµενες περιοχές Καταφύγια των απειλούµενων ειδών (Συνεργασία µε την αποµακρυσµένη τάξη) Αισθητική αγωγή (2 ώρες). Σύνθεση ενιαίου χάρτη σε χαρτόνι από όλες τις οµάδες ανασύσταση του αρχικού εννοιολογικού χάρτη.

Οι µαθητές διερευνούσαν, επεξεργάζονταν τις πληροφορίες ανά οµάδα οικοσύστηµα έχοντας πια εξειδικευµένους βοηθούς σύµφωνα µε το σενάριο και µε του οποίους έρχονταν συχνά σε «επικοινωνία» για να λύνουν προβλήµατα µέσω του blog. Αναλυτικότερα: Οµάδα των ασικών Οικοσυστηµάτων βοηθός Λούπος Λυκοφρύδης Οµάδα των Υγρότοπων βοηθός Περιστέρα Αργυροπελεκάνου Οµάδα των Θαλάσσιων Οικοσυστηµάτων βοηθός Λάριος Γλάρος Παράλληλα και ιδιαίτερα για τη σύνθεση του διαδικτυακού χάρτη έρχονταν σε συνεργασία µε την αποµακρυσµένη τάξη. Στο Blog έβρισκαν συχνά υποστηρικτικό υλικό από το δάσκαλο, τους βοηθούς αλλά και τον µυστηριώδη, άγνωστο αποστολέα της αρχικής επιστολής. (κείµενα, άρθρα, οπτικοακουστικό υλικό, παιχνίδια, ενθαρρυντικές επιστολές για την έρευνά τους). Εκεί αναρτούσαν και δικά τους έργα ή σχόλια, αφού πρώτα χτίσαµε το δεκάλογο του καλού και ευγενικού χρήστη του διαδικτύου. Πολλά απ αυτά αναρτήθηκαν στον πίνακα ανακοινώσεων µε στόχο την ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας. Η διαδικτυακή αυτή παιγνιώδης και συνεργατική επικοινωνία κρατούσε αµείωτο το ενδιαφέρον τους και καλλιεργούσε το πνεύµα της οµαδικότητας, της αλληλοβοήθειας και της διερευνητικής δράσης. Τα φύλλα ήταν αναλυτικά γραµµένα και στο πνεύµα του σεναρίου ώστε οι µαθητές να χρειάζονται τη λιγότερη δυνατόν βοήθεια και να προωθούνται δεξιότητες αυτοοργάνωσης και αυτοµόρφωσης. Βοήθησε, βέβαια, πολύ το ότι τα παιδιά από την αρχή της χρονιάς είχαν εξοικειωθεί στην οµαδοσυνεργατική εργασία και στη χρήση ορισµένων λογισµικών.(word, inspiration, Hot potatoes,) χρήση διαδικτύου. Η ενότητα αυτή έκλεισε επιλέγοντας από τα έργα των παιδιών τις παρουσιάσεις για τη 2 η τηλεδιάσκεψη και µε την ευχάριστη προετοιµασία και αναµονή της.