Φοίβος Στασόπουλος Γενικός Διευθυντής Corporate Banking Τράπεζα Κύπρου 04 Απριλίου 2012 1
Κυπριακό τραπεζικό σύστημα Προκλήσεις Δυνατότητες Τράπεζες & εμπόριο Παραδοσιακή σχέση Αλληλένδετη πορεία Χρηματοδότηση τομέα εμπορίου Προϊόντα χρηματοδότησης & άλλες υπηρεσίες Κόστος τραπεζικών υπηρεσιών Συμπεράσματα 2
Κυπριακό τραπεζικό σύστημα Δυνατότητες Προκλήσεις 3
Προκλήσεις τραπεζικού συστήματος Πιο αυστηρές κανονιστικές ρυθμίσεις Επιπτώσεις αρνητικού μακροοικονομικού περιβάλλοντος Κεφαλαιακή επάρκεια Οικονομική κρίση Ρευστότητα Διαχείριση δανειακού χαρτοφυλακίου 4
Κεφαλαιακή επάρκεια Απαιτούνται περισσότερα & καλύτερης ποιότητας κεφάλαια και αποθέματα κεφαλαίου (capital buffer). Ελάχιστα Βασικά Ίδια Κεφάλαια: 4,0% (μέχρι 7/2011) -> 9,5% (μέχρι 12/2012) Ελάχιστα Συνολικά Ίδια Κεφάλαια: 8,0% (μέχρι 7/2011) -> 11,5% (μέχρι 12/2012) Περαιτέρω αύξηση των κατώτατων ορίων το 2013 & 2014. Κάθε αύξηση στο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας αυξάνει το κόστος κεφαλαίου των τραπεζών για χρηματοδοτήσεις, ανάλογα και με το σχετικό συντελεστή στάθμισης του κάθε δανείου. Αναμένονται αυξημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις και για άλλες συναλλαγές (trade finance, παράγωγα, repos κλπ). 5
Ρευστότητα Απαιτούνται περισσότερα ρευστά διαθέσιμα και πιο σταθερές πηγές χρηματοδότησης. Δείκτες ρευστότητας Ευρώ > 20% των καταθέσεων μέχρι 12 μήνες επενδύονται σε ρευστά διαθέσιμα (liquid assets) Liquidity mismatch 0-7 ημερών < 10% καταθέσεων Liquidity mismatch 0-30 ημερών < 25% καταθέσεων Ξένο νόμισμα > 70% των καταθέσεων μέχρι 12 μήνες επενδύονται σε ρευστά διαθέσιμα (liquid assets) 6
Οικονομική κρίση Μειωμένα έσοδα/κερδοφορία εταιριών & μειωμένα εισοδήματα καταναλωτών Αυξημένα ρευστοτικά προβλήματα Αυξημένο risk premium χρηματοδοτήσεων Δημοσιονομικά προβλήματα κρατών Ζημιές ελληνικών ομολόγων Υποβαθμίσεις κυπριακών ομολόγων Κατάρρευση διατραπεζικής αγοράς Τομέας ακινήτων Μεγάλο μέρος της οικονομίας σε στασιμότητα (μειωμένη ζήτηση & πτώση τιμών) 7
NPLs των μεγάλων τραπεζών 12,0% 10,0% 10,8% 11,4% 9,5% 8,0% 6,0% 4,0% 8,7% 6,8% 4,7% 4,3% 6,1% 7,5% 9,0% 2,0% 0,0% Πηγή: Οικονομικές καταστάσεις Τράπεζας Κύπρου, Marfin και Ελληνικής Τράπεζας 8
Διαχείριση δανειακού χαρτοφυλάκιου Συχνές αναχρηματοδοτήσεις Αυξανόμενο κόστος κεφαλαίου & ρευστότητας -> ανάγκη επανατιμολόγησης χορηγήσεων Μειωμένες αξίες εξασφαλίσεων / υποθηκών & αυξημένα Loan to Value Ratios (LVR). Δυσκολία πελατών στην ικανοποίηση των ιδίων κριτηρίων για νέο δανεισμό (που ίσχυαν και προηγουμένως) 9
Δυνατότητες τραπεζικού συστήματος Εφόδια Προοπτικές Ισοζυγισμένη ανάπτυξη Νέες επιχειρηματικές επενδύσεις Καλή ρευστότητα Έργα υποδομής 10
12-2005 12-2006 12-2007 12-2008 12-2009 12-2010 12-2011 01-2012 100% 100% 113% 113% 134% 138% 151% 147% 161% 153% 172% 184% 181% 188% 184% 182% Ισοζυγισμένη ανάπτυξη τραπεζών Μέγεθος / δομή του τραπεζικού συστήματος = αποτέλεσμα του ρόλου της Κύπρου σαν διεθνές επιχειρηματικό κέντρο Μέλος της Ε.Ε. / οικονομική σταθερότητα Εξειδικευμένες υπηρεσίες (λογιστών, δικηγόρων) Εκπαιδευμένο προσωπικό Ευνοϊκό φορολογικό σύστημα Αξιόπιστο νομικό και εποπτικό σύστημα Καλή γεωγραφική τοποθεσία και δίκτυο επικοινωνιών Απόδειξη η συνεχιζόμενη ανάπτυξη στον αριθμό εταιρειών που εγγράφονται στην Κύπρο. Πηγή: Έφορος Εταιρειών Κύπρου, Κεντρική Τράπεζα Κύπρου Αριθ. Εταιριών Τραπεζικές καταθέσεις 11
Ισοζυγισμένη ανάπτυξη τραπεζών Παραδοσιακές τραπεζικές δραστηριότητες ελεγχόμενου κινδύνου. Αυξημένη εξάρτηση σε επαναλαμβανόμενα έσοδα. Έμφαση σε μακροπρόθεσμες πελατειακές σχέσεις. Ανάπτυξη με βάση πελατειακές καταθέσεις / περιορισμένη εξάρτηση σε διατραπεζικό δανεισμό. 90% 50,3 45,3 Σύνολο τραπεζικού τομέα 96% 52,4 50,2 86% 54,4 63,1 98% 69,6 68,4 31.12.08 31.12.09 31.12.10 31.01.12 Δάνεια ( δις) Καταθέσεις ( δις) Δάνεια%Καταθέσεις Πηγή Κεντρική Τράπεζα Κύπρου 12
2005-12 2006-03 2006-06 2006-09 2006-12 2007-03 2007-06 2007-09 2007-12 2008-03 2008-06 2008-09 2008-12 2009-03 2009-06 2009-09 2009-12 2010-03 2010-06 2010-09 2010-12 2011-03 2011-06 2011-09 2011-12 Eur δις Καλή ρευστότητα σταθερότητα καταθέσεων παρά τις υποβαθμίσεις Aa3 A1 A2 A3 Διαβαθμίσεις Κυπριακής Οικονομίας & Τράπεζας Κύπρου και Τραπεζικές Καταθέσεις 75 70 65 60 Baa1 55 Baa2 Baa3 Ba1 Ba2 50 45 40 35 30 Cyprus LT Debt Rating BOC's LT Deposit Rating Τραπεζικές καταθέσεις Σημείωση: Διαβαθμίσεις από Moody s. Ισχύουσα διαβάθμιση Κυπριακής Οικονομίας : Ba1 και Τράπεζας Κύπρου: B1 13
Καλή ρευστότητα περιορισμένη εξάρτηση στο διατραπεζικό δανεισμό Η Κύπρος έχει από τους χαμηλότερους δείκτες Δάνεια/Καταθέσεις. Δάνεια % Καταθέσεις 31/12/11 99% 112% 116% 120% 96% 150% 143% 114% 111% 113% CYP EU AU FR GE IRL ITA POR SPA UK Δάνεια % Καταθέσεις Ο ίδιος δείκτης ακόμη χαμηλότερος για το συγκρότημα Τράπεζας Κύπρου, 92%. 135% 129% 120% 114% 90% 84% 86% 89% 92% Dec-09 Dec-10 Jun-11 Sep-11 Dec-11 BOC Peers * Peers: Μέσος όρος των κυρίων ελληνικών και κυπριακών τραπεζών Πηγή: Citi για πληροφορίες Ευρωπαϊκής Ένωσης 14
Προοπτικές εξεύρεση φυσικού αερίου Νέες επιχειρηματικές επενδύσεις Παράπλευρες εργασίες με την εξόρυξη, μεταφορά και αξιοποίηση του φυσικού αερίου Σημαντικές επενδύσεις ξένων συμφερόντων / ενίσχυση οικονομικής δραστηριότητας Μείωση κόστους ενέργειας 15
Προοπτικές άλλοι τομείς Έργα υποδομής Μαρίνες Γήπεδα golf Malls Πανεπιστήμια Οδικό σύστημα Αφαλατώσεις Τομέας υγείας 16
Τράπεζες & εμπόριο - παραδοσιακή σχέση Ο τομέας εμπορίου αποτελεί σημαντικό μέρος του πελατολογίου των κυπριακών τραπεζών. Βασιζόμενες στις προοπτικές του τομέα και σε σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης, οι κυπριακές τράπεζες στήριζαν και στηρίζουν ενεργά τις εμπορικές επιχειρήσεις, προσφέροντας: Μεγάλο εύρος χρηματοδοτικών προϊόντων, τα οποία καλύπτουν τις ανάγκες τους για ανάπτυξη / ανανέωση. Ποικιλία τραπεζικών υπηρεσιών, για εξυπηρέτηση στις καθημερινές συναλλαγές τους με προμηθευτές και πελάτες. 17
Τράπεζες & εμπόριο - αλληλένδετη πορεία Η σχέση του τομέα εμπορίου με τις τράπεζες μεταβάλλεται διαρκώς ανάλογα με τις εξελίξεις της αγοράς. Έχει επηρεαστεί άμεσα από το άνοιγμα της κυπριακής οικονομίας (παγκοσμιοποίηση) και την: κάθοδο πολυεθνικών εταιρειών στο λιανικό εμπόριο (με εξαγορά υφιστάμενων επιχειρήσεων ή ιδία εγκατάσταση), απευθείας δραστηριοποίηση των ξένων προμηθευτών στην αλυσίδα διανομής προϊόντων, ανάπτυξη εμπορικών κέντρων malls. Αποτέλεσμα, διαφορετικές πολιτικές συνδιαλλαγής, άλλες δανειακές ανάγκες, νέες απαιτήσεις. 18
Χρηματοδότηση εμπορίου σε όλο το φάσμα δραστηριοτήτων Χονδρικό εμπόριο Εισαγωγείς Εταιρίες διανομής Εταιρίες Logistics Λιανικό εμπόριο Αλυσίδες καταστημάτων Μικρομεσαίες επιχειρήσεις Καταστήματα διαρκούς εξυπηρέτησης Καταναλωτές 19
Χρηματοδότηση χονδρικού εμπορίου Όρια για κεφάλαιο κίνησης Τρεχούμενοι λογαριασμοί Πληρωμές εισαγωγών Εγχώριο & εξαγωγικό Factoring τιμολογίων με ή χωρίς αναγωγή Προεξόφληση μεταχρονολογημένων επιταγών Πιστώσεις / εγγυητικές επιστολές Εταιρικές κάρτες Επιχειρηματικά δάνεια Βραχυπρόθεσμα δάνεια (<1 χρόνο) για ενίσχυση κεφαλαίου κίνησης, μαζικές/εποχιακές ανάγκες Μεσοπρόθεσμα δάνεια ενοικιαγοράς (< 7 χρόνια) για εξοπλισμό, μεταφορικά μέσα Μακροπρόθεσμα δάνεια (< 8 χρόνια) για γραφεία και αποθηκευτικούς χώρους. 20
Χρηματοδότηση λιανικού εμπορίου Όρια για κεφάλαιο κίνησης Τρεχούμενοι λογαριασμοί Εγγυητικές επιστολές Εταιρικές κάρτες Επιχειρηματικά δάνεια Βραχυπρόθεσμα δάνεια (<1 χρόνο) για ενίσχυση κεφαλαίου κίνησης, μαζικές/εποχιακές ανάγκες Μεσοπρόθεσμα δάνεια ενοικιαγοράς (< 7 χρόνια) για εξοπλισμό, μεταφορικά μέσα Μακροπρόθεσμα δάνεια (< 8 χρόνια) για αποθήκες, καταστήματα, γραφεία. Καταναλωτές Καταναλωτικά δάνεια Δάνεια ενοικιαγοράς Πιστωτικές κάρτες 21
Κόστος τραπεζικών υπηρεσιών Δανειστικά επιτόκια + Κόστος καταθέσεων 4,50% + Reserve requirements 1,40% = {(4,50% - 0,25%) * 0,25/0,75} + Operational costs 1,00-1,50% + Cost of Capital 1,50% Σύνολο 8,40-8,90% Εγγυητικές επιστολές / πιστώσεις εισαγωγής Ανάγκη δέσμευσης καταθέσεων σε όφελος ξένων τραπεζών => σημαντικά ψηλότερο κόστος 22
Διάθεση δανειοδότησης (appetite) Ισχύουν τα ίδια βασικά κριτήρια δανεισμού (έμφαση στην ικανότητα αποπληρωμής) Νέα κριτήρια που αξιολογούνται Δημιουργία οικονομικής δραστηριότητας Υποστήριξη υφιστάμενων πελατειακών σχέσεων Θέσεις εργασίας (διασφάλιση ή δημιουργία) 23
Απαραίτητα τραπεζικά εργαλεία Ευέλικτοι λογαριασμοί Όψεως / τρεχούμενοι λογαριασμοί για καθημερινές συναλλαγές Notice accounts - ψηλότερη απόδοση στα βραχυπρόθεσμα πλεονάσματα Όρια εταιρικών καρτών έλεγχος & διευκόλυνση στις μικρές συναλλαγές Διαρκή & ολοκληρωμένη ενημέρωση E-banking online πληροφόρηση Mobile banking Αυτοματοποιήσεις Payroll & supplier mass payment files Letter of credit online system Auto-transfers / direct debits E-reconciliation (ηλεκτρονική άντληση & συμφωνία συναλλαγών) 24
Συμπεράσματα Οι οικονομικές προκλήσεις απαιτούν: στενή συνεργασία μεταξύ τραπεζών πελατών, στη βάση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και υποστήριξης, προετοιμασία και καλό προγραμματισμό για αξιοποίηση των ευκαιριών που προδιαγράφονται με το φυσικό αέριο, δημοσιονομική σταθερότητα. Είναι βέβαιο ότι ο επιχειρηματικός κόσμος της Κύπρου έχει τα εφόδια και σύντομα θα βρει τη δυναμική για να ανακτήσει την ανοδική του πορεία. 25