ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Δες τη λύση! Λύσεις των δραστηριοτήτων
Περιεχόμενα Παιχνίδια αντιστοίχισης 1. Το «κρυμμένο» άγαλμα 2. Με ποιο ταιριάζει; Παιχνίδια γραφής 3. Το μπερδεμένο παραμυθάκι 4. Το λεξικό του αρχαιολόγου 5. Το Δέντρο της Αρχαιολογίας Παιχνίδι γνώσεων 6. Σωστό ή Λάθος Παιχνίδια με ζωγραφική 7. Τι κρύβεται; 8. Το «κρυμμένο» παιχνίδι! 9. Βρες το και πες το! Παιχνίδι με χαρτοκοπτική 10. Τα στρώματα της γης Λαβύρινθοι 11. Το χαμένο δαχτυλίδι! 12. Ο λαβύρινθος του εργάτη 3 3 4 4 4 5 5 6 7 8 8 9 2
1. Το «κρυμμένο» άγαλμα δ ε α β γ 1. 2. 3. 4. 5. 2. Με ποιο ταιριάζει; Αγαλματάκι Κυκλαδικό ειδώλιο αυλητή από την Κέρο, 2800-2300 π.χ. Δοχείο Αττική ερυθρόμορφη υδρία από τη Βάρη Αττικής με παράσταση της ποιήτριας Σαπφούς, 440-430 π.χ Καθρέφτης Χάλκινο κάτοπτρο που στηρίζεται σε μορφή κόρης, 455 π.χ. Μαχαίρι Χάλκινο εγχειρίδιο από τις Μυκήνες, 1500 π.χ. Ποτήρι Χρυσό κύπελλο από το Βαφειό Λακωνίας, 1500 π.χ. Στέμμα Χρυσό διάδημα από τις Μυκήνες, 1500 π.χ. Σκουλαρίκι Όλα τα αντικείμενα που απεικονίζονται εδώ εκτίθενται στις αίθουσες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα. Χρυσά ενώτια από τις Μυκήνες, 1500 π.χ. 3
3. Το μπερδεμένο παραμυθάκι 1. γ) Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο κύριος Σκαφάκης και η ομάδα του. 2. α) Περπατούσανε ανέμελοι σε ένα χωράφι ώσπου ο κύριος Σκαφάκης σκόνταψε. 3. δ) Κοίταξε κάτω και τι να δει; Φαινότανε ένα κομματάκι πηλού. 4. ζ) Άρχισαν να σκάβουνε γύρω-γύρω. 5. ε) Και σιγά-σιγά, τι να δουν; Ένα αγγείο! 6. στ) Ζήτω! Φώναξαν όλο χαρά με την ανακάλυψή τους! 7. β) Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα! 4. Το λεξικό του αρχαιολόγου. 1. αγγείο 2. αρχαιολόγος 3. αρχαίος 4. βουρτσάκι 5. ημερολόγιο 6. θησαυρός 7. μουσείο 8. πινέλο 9. σημειωματάριο 10. σκαλιστήρι 11. στρώματα 12. χάρτης 5. Το Δέντρο της Αρχαιολογίας Παραδείγματα: αρχαίος, ανασκαφή, αρχαιολόγος, μουσείο, άγαλμα, αγγείο, ειδώλιο, σκάβω, κρυμμένος θησαυρός, βουρτσάκι, μυστρί, κασμάς, συντηρητής, φωτογράφος, σχεδιάζω, φωτογραφική μηχανή, αρχιτέκτονας, εργάτης, κολλάω, κόλλα, σχεδιαστής, σχεδιάζω. 4
6. Σωστό ή Λάθος; 1. Λάθος 2. Σωστό 3. Λάθος 4. Σωστό 5. Σωστό 6. Λάθος 7. Τι κρύβεται; Γράψε εδώ τι βλέπεις: η κυρία Βουρτσάκη 5
8. Τo «κρυμμένο» παιχνίδι Γράψε εδώ τι βλέπεις: ένα αλογάκι με ρόδες Αρχαίο παιχνίδι, Κεραμεικός, 900 π.χ. Το αλογάκι με τις ρόδες ήταν ένα από τα αγαπημένα παιχνίδια των παιδιών στην αρχαία Ελλάδα που το έσερναν με σπάγκο. Τα παιχνίδια που αναπαριστούσαν ζώα τις περισσότερες φορές ήταν φτιαγμένα από φθηνά υλικά, όπως πηλό, ξύλο ή καλάμι. Πού έβρισκαν άραγε τα παιχνίδια τους; Συνήθως τα αγόραζαν από διάφορα μαγαζιά στην αρχαία αγορά ή από πάγκους πωλητών. Το ίδιο δεν κάνουμε κι εμείς σήμερα; Πολλά όμως παιδιά κατασκεύαζαν μόνα τους τα παιχνίδια τους. Αν θέλεις, δοκίμασε να φτιάξεις κι εσύ δικά σου παιχνίδια με πηλό ή άλλο φθηνό υλικό, όπως έκαναν και τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα! Μπορείς να δεις το πήλινο αλογάκι με τις ρόδες στο μουσείο του Κεραμεικού στην Αθήνα («Συλλογή αγγείων», αίθουσα Α ). 6
9. Βρες το και πες το! Γράψε εδώ τι βλέπεις: ένα κύπελλο Κύπελλο Βαφειού, 1500 π.χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα. Το χρυσό κύπελλο βρέθηκε μαζί με ένα άλλο παρόμοιο σε βασιλικό τάφο στο Βαφειό της Λακωνίας. Στο κύπελλο απεικονίζονται τρεις ταύροι και μία αγελάδα που βόσκουν ανάμεσα σε ελαιόδεντρα και ένας άνδρας που δένει το πόδι ενός από τους ταύρους, για να τον αιχμαλωτίσει. Σε ποιον φαντάζεσαι ότι θα μπορούσε να ανήκει το κύπελλο; Μπορείς να δεις από κοντά και τα δύο κύπελλα του Βαφειού στο ισόγειο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα, στην αίθουσα 4Γ. Το σχέδιο βασίστηκε σε φωτογραφικό ανάπτυγμα της έκδοσης: Ν. Καλτσάς, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Κοινωφελές Ίδρυμα Σ. Λάτση, σ.120-121. 7
10. Τα στρώματα της γης 11. Το χαμένο δαχτυλίδι 8
12. Ο λαβύρινθος του εργάτη 9
Αθήνα, 2015 Γενικός συντονισμός έργου Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολόγος Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη, Αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια Τόνια Κουτσουράκη, Αρχαιολόγος Αλεξάνδρα Σέλελη, Αρχαιολόγος - Μουσειολόγος Γραφιστική επιμέλεια Σπήλιος Πίστας, Γραφίστας Παιδαγωγική επιμέλεια/σχεδιασμός δραστηριοτήτων Μαρία Τσαλκιτζή, Εκπαιδευτικός ΠΕ 70 Διορθώσεις κειμένων Βιολέττα Ζεύκη, Αρχαιολόγος - Μεταφράστρια Δημιουργική/καλλιτεχνική επιμέλεια Σοφία Δεληγιάννη, Γραφίστρια Εικονογράφηση Ηλίας Καρράς, Ζωγράφος ISBN: 978-960-386-205-5 Copyright 2015 Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Το έντυπο «Δες τη λύση! Λύσεις των δραστηριοτήτων» της θεματικής ενότητας «Αρχαιολογία, ένα κλειδί για την πύλη του χρόνου» δημιουργήθηκε και ψηφιοποιήθηκε το 2015 για την Πράξη με κωδικό MIS 339815 «Επικαιροποίηση και ψηφιοποίηση πολιτιστικού εκπαιδευτικού υλικού για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας», που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.