ΚΕΦ. 7 - Η ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΤΟΥ ΙΠΠΟΥ Επειδή µιά εικόνα αξίζει χιλιάδες λέξεις προτιµήθηκε η παράθεση εννιά εικόνων που περιγράφουν λεπτοµερώς την ανατοµία και τις γενικώς παρατηρούµενες παθήσεις του ίππου στην κάθε ανατοµική χώρα. Η ορολογία κάθε εικόνας είναι δίγλωσση (ελληνικάαγγλικά) για την καλύτερη κατανόηση της απο ιδιοκτήτες, ιππείς, κριτές, προπονητές, θεατές, δηµοσιογράφους και φιλίππους, που για όποιο λόγο µεταβαίνουν στο εξωτερικό ή βλέπουν ξένα κείµενα. Η ανατοµική σειρά των εικόνων που ακολουθούν είναι η εξής: Εξωτερική ανατοµική ορολογία του ίππου (Εικ 7.1) Ονοµατολογία των κυριώτερων µυών (Εικ 7.2) Ονοµατολογία των οστών του σώµατος (Εικ 7.3) Εσωτερικά όργανα - 1 ο & 2 ο µέρος (Εικ 7.4α, 4β) Οστά και µαλακά µόρια του γόνατος (Εικ 7.5) Οστά και µαλακά µόρια του ταρσού (Εικ 7.6) Οστά και µαλακά µόρια µεταποδίων-οπλής (Εικ 7.7) Παθήσεις ίππων κι η ανατοµική σχέση τους (Εικ 7.8) 1

1 κοιλιά 11 στεφάνη 21 κνήµη 31 ισχιακό φύµα 2 κυνήποδας 12 γραµµή αυχένα 22 γλουτιαίοι 32 βάση ωµοπλάτης 3 βραχίονας 13 πισινός 23 ταρσός 33 ινίον 4 ράχη 14 έκφυση ουράς 24 οπλή 34 οπίσθια κνήµης 5 θώρακας 15 αγκώνας 25 καρπός 35 ωµοπλάτη 6 ακρορρίνιο 16 επιρρίνιο 26 οσφύς 36 γόνατο 7 γλουτός 17 κενεώνας 27 χαίτη 37 µηρός 8 µετακάρπ./ -τάρσιο 18 κερκίδα/ωλένη 28 µυκτήρες/ρώθων. 38 λάρυγξ/φάρυγξ 9 παρειά κ. γνάθου 19 µέτωπο 29 τράχηλος 39 τραχεία 10 στήθος 20 προκόµη 30 µεσοκύνιο 40 ακρωµία Εικ 7.1 Εξωτερική ανατοµική ορολογία του ίππου 2

41 απον.πλ. κοιλιακού 52 πλατ. περιτονία 63 µασσητήρας 74 πελµατικός µυς 42 δικέφαλος βραχ. 53 τέν.γαστροκνήµιου 64 έξω λοξ.κοιλιακός 75 σπλ. τραχήλου 43 δικέφαλος µηρού 54 γλουτ. περιτονία 65 ωτο-παρωτιδικός 76 στερνοκεφαλικός µ. 44 βραχιόνιος µυς 55 επιπ. γλουτιαίος µ 66 εν τω βάθ. θωρακι 77 υπερακάνθιος µυς 45 βραχιοκεφαλικός 56 σφαγίτιδα φλέβα 67 επιπολής θωρακι. 78 εκτ. πλατ. περιτονία 46 βυκανιστήριος µ. 57 πλ.εκτ. φαλάγγων 68 ροµβοειδής 79 τραπέζιος µυς 47 έξω δακτυλικός 58 επιµήκης ραχιαίος 69 ιεροκοκκυγικός 80 τρικέφαλος βραχιόν 48 εν τω βάθει καµπτ 59 ανυψ.άνω χείλους 70 κυλινδρικός 81 πλάγ. ωλένιος µυς 49 δελτοειδής µυς 60 ανυψ. ρινοχειλικός 71 ηµιτενοντώδης 82 ζυγωµατικός µυς 50 έξω ριπ. καρπού 61 εκτείν. φαλάγγων 72 πριονοειδ. τραχηλ. 51 µετωπιαία φλέβα 62 θωρακοσφ. περιτ. 73 «θωρακ. Εικ 7.2 Ονοµατολογία των κυριώτερων µυών του ίππου 3

1 καρπός 12 µετατάρσιο (3 ο ) 23 ταρσός 2 αυχενικοί σπόνδυλοι (7). 13 ρινικό οστούν 24 θωρακ. σπόνδ. (17-18) 3 κοκκυγικοί σπόνδυλοι (16) 14 επιγονατίδα 25 κνήµη 4 κρανιακή κοιλότητα 15 1 η -2 η -3 η φάλαγγα προσθίων 26 περόνη 5 µηριαίο 16 1 η -2 η -3 η φάλαγγα οπισθίων 27 άτλας (1 ος αυχενικός) 6 βραχιόνιο 17 κεφαλή κερκίδωλένης(1 οστ) 28 άξων (2 ος αυχενικός 7 ανώνυµα οστά (λεκάνης) 18 πλευρές (17-18) 29 ζυγωµατικό οστούν 8 οσφυικοί σπόνδυλοι (6) 19 ιερό οστούν 30 µείζονα σησαµοειδή 9 άνω γνάθος 20 ωµοπλάτη 31 έλασσον σησαµ. (βέλος) 10 κάτω γνάθος 21 µετωπιαίος κόλπος 11 µετακάρπιο (3 ο ) 22 στέρνο Εικ 7.3 Ονοµατολογία των οστών του σώµατος 4

1 θωρακική αορτή 11 αριστ. νεφρός 21 ουρήθρα 31 λεπτό έντερο 2 βραχιονοκεφαλ.τµ. 12 ήπαρ 22 ουροδόχος κύστη 32 δεξιός νεφρός 3 τµ. αριστ.βρόγχου 13 αρ. ωοθήκη 23 αριστ. σάλπιγγα 33 ήπαρ 4 τράχηλος µήτρας 14 φάρυγξ 24 κόλπος 34 δεξιός πνεύµων 5 αρ. κλάδ. παχέος 15 τµ. πνευµ. αρτηρ. 25 εγγύς κοίλη φλέβα 35 δεξιά ωοθήκη 6 αριστ. στεφανιαία 16 σπλήνας 26 άπω κοίλη φλέβα 36 πάγκρεας 7 διάφραγµα (τοµή) 17 θυρεοειδής 27 τυφλό έντερο 37 απευθυσµένο 8 καρδιά 18 θωρακικός πόρος 28 κόλον (δεξιά) 38 στοµάχι 9 παχύ έντερο 19 τραχεία 29 διάφραγµα (τοµή) 39 δεξιά σάλπιγγα 10 λεπτό έντερο 20 αριστ. ουρητήρας 30 οισοφάγος Εικ 7.4α Εσωτερικά όργανα 1 ο µέρος 5

Εικ 7.4β Εσωτερικά όργανα 2 ο µέρος 6

1 επιγονατίδα 12 ορθ. µηριαίος µυς 23 έσω µηροκνηµ. συνδ 35 γαστροκνήµιος µυς 2 µες. επιγονατ. σύνδ. 13 µεγ. προσαγωγός µ. 24 κνήµη 36 ιγνυακός µυς 3 έσω ««14 έσω προσαγωγός µ. 25 εκτείνων δακτυλ. µυς 37 πλάγ. µηροκνηµ. σύνδ. 4 έσω κόνδ. µηριαίου 15 γελαστήριος µυς 26 πρόσθ. κνηµιαίος µ. 38 «επιγον/µηρ. «5 µηριαίο οστούν 16 τένων σφηνοειδούς 27 έσω µηνίσκος 39 πλάγιος µηρ. κόνδυλος 6 έσω µηροκνηµ. συνδ. 17 πλάγ. µηροκν. σύνδ. 28 πλάγιος µηνίσκος 40 πλάγιος µηνίσκος 7 έσω µηνίσκος 18 πλάγ. επιγον. σύνδ. 29 δικέφαλος µυς 41 πλάγ. επιγονατιδ. σύνδ 8 έσω κόνδ.κνήµης 19 µέσος «σύνδ. 30-31 επιγονατίδα (-----) 42 πρόσθιος κνηµιαίος µ. 9 ακρολοφία τροχιλίας 20 έσω ««32 µηριαίο οστούν 43 έσω επιγονατιδ. σύνδ. 10 χονδροϊνώδης ιστός 21 αρθρικός θύλακος 33 τετρακέφαλος µηρ. 44 µέσος ««11 έπαρµα κνήµης 22 µηριαίο (--------) 34 τετρακέφαλος µηρ. 45 κνηµιαίο έπαρµα Εικ 7.5 Οστά και µαλακά µόρια του γόνατος 7

a οστεώδες φύµα 1 πρόσθ. κνηµιαίος µ. 13 θύλ.επιπολ. καµπτ 4 3ο µετατάρσιο b περονοταρσ. σύνδ. 2 εν τω βάθει καµπτ. 14 ταρσ.περιτ. καµπτ. 5 4ο µετατάρσιο c υπέρεισµα αστραγ. 3 επιπολής καµπτήρ 15 έσω σφυρός 6 πελµατιαίος σύνδ. d-eτροχιλία-ταρσοκνη 4 ασβεστώδες φύµα 16 έσω µακρ. τένων 7 εν τω βάθ.καµπ.µυς f 1ο+2 ο οστ. ταρσού 5 δακτυλ. σύνδεσµος 17 2ο µετατάρσιο 8 πλάγ.εκτ. δακτ. µυς g κεντρικό (κυβοειδές) 6 οστούν κνήµης 18 3ο µετατάρσιο 9 µέγ.εκτ. δακτυλ. µυς h 3 ο οστάριο ταρσού 7 µέγας εκτείνων τέν. 19 τένων περονιαίου 10 οστούν κνήµης i 4 ο οστάριο ταρσού 8 ταρσοκνηµ. θύλακος 11 δακτυλιοειδ. σύνδ. j 2 ο µετατάρσιο 9 σαφηνής φλέβα 12 τέν. γαστροκνηµίου k 3 ο µετατάρσιο 10 θύλακος καµπτ.τεν 1 οστεώδες φύµα 13 επιπολ. καµπτ. τέν. l 4 ο µετατάρσιο 11 τέν. σφηνοειδούς 2 βραχ.πλάγ.σύνδεσµ 14 αρθρ. θύλ. ταρσού m κνήµη 12 θύλ. προσθ. κνηµι. 3 µακρ. ««15 δακτυλ. περιτονία Εικ 7.6 Οστά και µαλακά µόρια του ταρσού 8

1 δέρµα 13 χελιδόνα 1 βολβοί περόνης 2 κοινός εκτείνων τένοντας 14 πλάγιος µαλακός χόνδρος 2 µεσαία πελµατική κοιλότητα 3 3 ο µετακάρπιο 15 εν τω βάθει καµπτήρ τέν. 3 γωνία τοιχώµατος οπλής 4 1 η φάλαγγα 16 χόριον στεφάνης 4 βραχίονες περόνης 5 2 η φάλαγγα 17 περίοπλον 5 πλάγια πελµατική κοιλότητα 6 3 η φάλαγγα 18 µέσος σησαµοειδής σύνδ. 6 λευκή γραµµή 7 έλασσον σησαµοειδές 19 επιπολής ««7 κορυφή περόνης 8 αρθρ.θύλακος κυνήποδα 20 κεντρίο (ή λοφίο) 8 τοίχωµα οπλής 9 µετακαρποφαλαγγ. άρθρω. 21 ινώδης ιστός 9 πέλµα οπλής 10 εγγύς φαλλαγική άρθρω. 22 επιπολής καµπτήρ τένων 10 µαστός οπλής 11 πέλµα οπλής 23 σησαµοειδής σύνδεσµος 11 πλάγια µοίρα οπλής 12 χόριον 24 άπω φαλαγγική άρθρωση 12 πτέρνα Εικ 7.7 Οστά και µαλακά µόρια µεταποδίων και οπλής 9

Εικ 7.8 Παθήσεις ίππων µε την ανατοµική τους σχέση (λεπτοµέρειες στο 2 ο τόµο, «Άλογα και Πρώτες Βοήθειες», 2009) µάτια: έκριµα, καταρράκτης, ραγοειδίτις, συγγενής/τραυµατική τύφλωση, τραύµατα κερατοειδούς στόµα: στερεότυπες συµπεριφορές (αεροφαγία κ.α), προγναθισµός, οδοντικές ακίδες, άφθες, κ.α ρώθωνες: ρινικό έκκριµα (απο αναπνευστικές παθήσεις, φλεγµονές ρινικών κόλπων, κ.ο.κ) κορυφή αυχένα: συρίγγιο βρεγµατικού θυλάκου, τραύµατα (απο την κορυφαία του χαλινού) τραχεία-λάρυγξ: συριγµός λόγω παράλυσης αριστ. φωνητικής χορδής (παλίνδροµο νεύρο) ωµοπλάτη: µυική ατροφία, χωλότητα τραυµατικής φύσεως, αρθρίτιδα, ρευµατισµοί, τραύµατα ακρωµία-ράχη: τραύµατα σαγής, συρίγγια, σύνδροµο σύµφυσης θωρακικών σπονδ. (Τ5 Τ18) καρδιά-πνεύµονες: ανώµαλοι ήχοι (καρδιοπάθειες ή/και παθήσεις του αναπνευστ., εµφύσηµα) γεννητ. σύστηµα: ανωµαλίες µήτρας-κόλπου, συρίγγια ορθού-κόλπου ( ), κρυπτορχιδία ( ) κεφαλή µηριαίου: τραυµατισµοί, χωλότητες, αρθρίτιδα, ρευµατισµοί, βλάβες στρογγ. συνδέσµου ουρά: δερµατοπάθειες βάσης, τραυµατική παράλυση, εκτοπίες (απο κατάγµατα κοκκυγ. σπονδ.) αγκώνας-στέρνο: µασχαλίτιδες απο τραύµατα θυλάκου, τραυµατισµοί απο το έποχο σέλλας καρπός-µετακάρπια: οίδηµα, εξοστώσεις, αρθρίτιδες, κατάγµατα, τενοντίτις, συνδεσµίτις, κ.α. γόνατο-επιγονατίδα: χωλότητες, αρθρίτιδες, γονίτις, χαλάρωση συνδέσµων επιγονατίδος, κ.α. ταρσός-µετατάρσια: αλεκτορισµός, φλεγµονές αχιλ./γαστροκν. τένοντα, εξοστ. 3 ου /4 ου µεταταρσ. κυνήποδας-µεσοκύνιο-φάλαγγες: εγγύς/άπω αρθροπάθειες, εγγύς/άπω σησαµοειδίτιδες, κ.α. στεφάνη-οπλή: κερατογένεση, ενδονυχίτις, εκφύλ./σήψη/εξόστωση πλαγίων χόνδρων, ρωγµές οπλής, ηλοπατήµατα, κακώσεις πέλµατος, κακώσεις πτέρνας, µυρµηκιάσεις, σήψη χελιδόνος, κ.α 10