XΑΡΟΛΝΤ αλμπερτ ΛΑΜΠ ΣΟΥΛΕΪΜΑν ο ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ Μετάφραση: Έφη Μαργέλη
Στον υποπτέραρχο Earl S. Hoag της Αμερικανικής Αεροπορίας, φίλο των Τούρκων και δικό μου φίλο.
8 Χ ΑΡΟΛΝΤ α λμπερτ Λ ΑΜΠ Ο Σουλεϊμάν σε ηλικία τριάντα ετών. (Σκίτσο του Ντύρερ βασισμένο σε σύγχρονή του περιγραφή)
I ΤO κăλεσμα
Οι αγγελιαφŏροι Tαν οι δύο ξένοι γιατροί συνεδρίασαν και συμφώνησαν ότι η ζωή είχε φύγει από το φαγωμένο από τον καρκίνο σώμα του Σουλτάνου Γιαβούζ * Σελίμ, το ανακοίνωσαν στον ηλικιωμένο Βεζίρη, τον Πίρι Πασά. Στη συνέχεια τον βοήθησαν να μεταφέρει το μαγκάλι με τα πυρωμένα κάρβουνα μακριά από τον νεκρό που κειτόταν στο κρεβάτι κάτω από το χρυσοποίκιλτο σκέπασμα και ξάπλωσαν και εκείνοι επάνω στο χαλί για να κοιμηθούν. Για εννέα ημέρες, το ήξεραν, δεν θα μπορούσαν να φύγουν από το υπνοδωμάτιο της μεγάλης σκηνής. Ο θάνατος του Σουλτάνου δεν * Γιαβούζ: επίθετο που σημαίνει «αδυσώπητος», «σκληρός». Ο Σελίμ είχε το προσωνύμιο Γιαβούζ για τη μεγάλη σκληρότητά του.
12 Χ ΑΡΟΛΝΤ αλμπερτ ΛΑΜΠ έπρεπε να αποκαλυφθεί σε όσους βρίσκονταν έξω από αυτήν για τόσες ημέρες ακριβώς. Έτσι είχε αποφασίσει ο Πίρι Πασάς. Ο Σουλτάνος Σελίμ υπέφερε χρόνια. Η σθεναρή θέλησή του είχε οδηγήσει το καταβεβλημένο, τον τελευταίο καιρό, από τον πόνο σώμα του σε ατελείωτες εκστρατείες τα οκτώ χρόνια που κυβερνούσε. Ο θυμός που τον κατέτρωγε τον είχε κάνει ανηλεή για όσους βρίσκονταν κοντά του. Ο Πίρι Πασάς είχε σταθεί πιο κοντά του από όλους ήταν ο υπουργός που είχε αναλάβει το βάρος των υποθέσεων μιας αυτοκρατορίας. Ήταν Αυτός που Κουβαλούσε το Φορτίο, όπως έλεγε ο Σελίμ. Με τη βοήθεια ενός αλχημιστή, που άφησε το χωνευτήρι του και τις φωτιές του για λίγο, ο Πίρι Πασάς επιθεώρησε το υπνοδωμάτιο του κυρίου του, προσπαθώντας να σκεφτεί τι θα μπορούσε να φανεί παράξενο στα μάτια εκείνων που ίσως κοιτούσαν μέσα από τα χωρίσματα των υφασμάτινων τοίχων. Σβήνοντας όλα τα φώτα, εκτός από μία λάμπα λαδιού, πήρε τη θήκη της πένας και μερικούς κυλίνδρους χαρτί. Τα άφησε δίπλα στο στρώμα, για να φαίνεται ότι ο Σελίμ έγραφε. Ο Σουλτάνος συνήθιζε να γράφει μέσα στη νύχτα, όταν δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Κοιτάζοντας έναν πάπυρο για να βεβαιωθεί ότι ήταν γραμμένος από τον Σελίμ, ο Πίρι Πασάς διάβασε δύο στίχους: Αυτοί που καλπάζουν στο κυνήγι, ρωτάνε άραγε: Ποιοί είναι στ αλήθεια οι κυνηγοί και ποιός μπορεί να είναι ο κυνηγημένος; Ο Γιαβούζ, ο Σκληρός, ήταν και ποιητής.
σουλεϊμαν Ο ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ 13 Στη σάλα της υποδοχής, ο Πίρι Πασάς είπε στους φύλακες ότι ο Σουλτάνος κοιμόταν και ότι και ο ίδιος θα πήγαινε να ξεκουραστεί. Βγαίνοντας έξω προειδοποίησε τους φρουρούς της πύλης να μην επιτρέψουν σε κανέναν να βγει από τη σκηνή μετά από τον ίδιο. Αλλά, δεν πήγε να αναπαυθεί. Τάχα ανέμελα, σαν να πήγαινε να αναπνεύσει τον ψυχρό βουνίσιο αέρα, κινήθηκε προς τις γραμμές του ιππικού, όπου τον περίμεναν δύο άνδρες. Βρίσκονταν στη θέση τους εδώ κι αρκετές ημέρες. Καθώς προχωρούσε μόνος του, ο πασάς αισθανόταν τη βουβή κίνηση του μεγάλου στρατοπέδου: το τρίξιμο των κάρων με το νερό, το ποδοβολητό των προβάτων που τα οδηγούσαν στη σφαγή. Η νυχτερινή ομίχλη αναμιγνυόταν με τον καπνό από τα υγρά ελατόξυλα. Ολόγυρα, οι φωτιές του στρατοπέδου άναβαν σε σειρά πάνω στους λόφους. Τίποτε δεν έμοιαζε να έχει αλλάξει αυτή τη νύχτα. Όμως, ο γέρος υπουργός γνώριζε ότι θα τον ακολουθούσαν, από περιέργεια, αν όχι για προδοσία. Δίπλα στο αυλάκι όπου κάθονταν οι φύλακες των αλόγων βρήκε τους δύο άνδρες να παίζουν ζάρια κοντά στη φωτιά. Για λίγο, στάθηκε από πάνω τους σαν να παρακολουθούσε, αλλά, στην πραγματικότητα, ήθελε να βεβαιωθεί ότι επρόκειτο πράγματι για τους αγγελιαφόρους του, τον νεαρό ξιφοφόρο και τον διοικητή μιας μεραρχίας που, όμως, είχε σκεπάσει με τον μανδύα ενός λοχαγού τα διακριτικά του. Εκείνη τη στιγμή, ο Πίρι Πασάς αισθάνθηκε την πικρία των αμέτρητων αποφάσεων, την εξάντληση που του δημιουργούσε η ανησυχία του μήπως κάνει κάποιο λάθος και οδηγήσει ακόμη περισσότερους άνδρες στον θάνατο. Για μία φευγαλέα στιγμή, αισθάνθηκε την
14 Χ ΑΡΟΛΝΤ αλμπερτ ΛΑΜΠ επιθυμία να φύγει μακριά, στη θέση ενός αγγελιαφόρου και να αναπαυθεί στους κήπους του με τις τουλίπες στον Βόσπορο. Όμως, δεν μπορούσε να το κάνει. Από τη στιγμή που θα μαθευόταν ότι ο Σουλτάνος Σελίμ ήταν νεκρός, πέρα από κάθε αμφιβολία, θα ακολουθούσαν μερικές ημέρες γεμάτες αβεβαιότητα. Μέχρι να ζωστεί το ξίφος του στον τύμβο του Αγιούμπ ο διάδοχος του Σουλτάνου, μπορεί να γίνονταν εξεγέρσεις, πιθανότατα μεταξύ των άγριων φυλών της Ασίας, σχεδόν σίγουρα μεταξύ των εχθρών του Σουλτάνου, αν και είχε αφήσει πολύ λίγους από αυτούς ζωντανούς και μόνο έναν γυιό στη ζωή, τον Σουλεϊμάν, που βρισκόταν τούτη την ώρα πολύ μακριά, στα νότια των ακτών της Μικράς Ασίας. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ο Πίρι Πασάς δεν αισθανόταν εμπιστοσύνη για την πόλη, το μέρος όπου φυλάσσονταν οι αυτοκρατορικοί θησαυροί, εκεί όπου ζούσαν ακόμη πολλοί ξένοι στα παλάτια. Μία εξέγερση μπορούσε να ξεκινήσει από μία τυχαία λέξη ή από κάποια δωροδοκία. Ο ίδιος, ο Μέγας Βεζίρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είχε ζήσει τη στιγμή που οι Τούρκοι οδήγησαν τα άλογά τους στην πόλη. Όμως, μετά από εξήντα επτά χρόνια, ακόμη την αισθανόταν ξένη και είχε φτιάξει το σπίτι του κοντά στα γαλανά νερά, από όπου δεν μπορούσε να διακρίνει τα τείχη της. Καταλαβαίνοντας ότι οι δύο στρατιώτες τον παρακολουθούσαν σιωπηλοί, ο βεζίρης έπνιξε την ανησυχία του. «Είναι αργά για τέτοια παιχνίδια», είπε. Τόνισε λίγο τη λέξη σαάτ που πάει να πει «αργά». Αυτό ήταν το σύνθημα για να ξεκινήσουν για την αποστολή τους. Οι τρεις τους είχαν ήδη συμφωνήσει όσα έπρεπε να γίνουν.
σουλεϊμαν Ο ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ 15 Υπάκουα αφού ο βεζίρης της αυτοκρατορίας μιλούσε με την εξουσία του ίδιου του Σουλτάνου οι παίκτες έκρυψαν τα ξύλινα ζάρια τους και σηκώθηκαν. «Ο Θεός μαζί σου, Πίρι Πασά», απάντησε ο μεγαλύτερος σε ηλικία αξιωματικός ευγενικά. Καθώς ξεκίνησαν να φύγουν, ο Πίρι Πασάς σταμάτησε τον νεότερο και του έδωσε ένα φύλλο με ένα ανυπόγραφο μήνυμα. «Ελέγξτε τον αριθμό των αλόγων από τον Καύκασο», διέταξε, δίνοντας στον ξιφοφόρο την εντολή. Ήταν σχεδόν βέβαιο ότι τα λόγια του θα μεταφέρονταν σε όλο το στρατόπεδο. Περιμένοντας μόνο όσο ήταν απαραίτητο για να βεβαιωθεί ότι κανένας δεν είχε ακολουθήσει τους αγγελιαφόρους του πριν ανεβούν στ άλογά τους, ο Πίρι Πασάς γύρισε στη σκηνή του. Όταν έφθασε εκεί, εκείνοι ήδη κάλπαζαν νότια μέσα από τους λόφους ο διοικητής της μεραρχίας για την πόλη, την Κωνσταντινούπολη, όπου θα περίμενε να αναλάβει δράση ενάντια σε οποιαδήποτε εξέγερση, ενώ ο ξιφοφόρος μετέφερε το γραπτό του μήνυμα με ταχύτητα, αλλάζοντας τα κουρασμένα του άλογα, πέρα από τον Βόσπορο, στην Ασία, αναζητώντας τον Σουλεϊμάν, τον γυιό του Σελίμ. Ο Πίρι Πασάς ήλπιζε να μπορέσει να συνεχίσει να προσποιείται ότι ο Σουλτάνος ήταν ζωντανός για μία ακόμη εβδομάδα. Όμως, μέσα σε πέντε ημέρες, κατάλαβε ότι το μυστικό του είχε μαθευτεί και έξω από την αυτοκρατορική σκηνή, αν και δεν είχε αποδειχθεί. Θεωρώντας ότι είχε κερδίσει αρκετό χρόνο σε βάρος της διάθεσης δεκάδων χιλιάδων οπλισμένων ανδρών, αποφάσισε να το ανακοινώσει ο ίδιος. Στάθηκε κάτω
16 Χ ΑΡΟΛΝΤ αλμπερτ ΛΑΜΠ από το φλάμπουρο όπου κρέμονταν επτά λευκές αλογοουρές και ανακοίνωσε ότι ο Σουλτάνος Γιαβούζ Σελίμ είχε πεθάνει τη νύχτα. Στο άκουσμα αυτό, τα στρατεύματα που βρίσκονταν πιο κοντά, οι ορτάδες των γενιτσάρων, άρχισαν να ρίχνουν τις σκηνές τους κόβοντας τα σκοινιά που τις στήριζαν, και να σκίζουν τα καλύμματα της κεφαλής τους σε ένδειξη πένθους, ενώ φωνές θλίψης αντηχούσαν παντού στους διαδρόμους του στρατοπέδου. Καθώς ο Πίρι Πασάς είχε μεγάλη εμπειρία στο πόσο γρήγορα άλλαζαν οι διαθέσεις του στρατού, αισθάνθηκε φευγαλέα έκπληξη για το γεγονός ότι οι γενίτσαροι, που είχαν υποφέρει από τη σκληρότητα εκείνου του άνδρα, που βασανιζόταν και ο ίδιος από σπασμούς αφόρητου πόνου, τώρα θρηνούσαν σαν παιδιά τον θάνατό του. Σκέφθηκε πως ο στρατός ήταν πλέον ασφαλής και αμέσως αποφάσισε να αφήσει το στρατόπεδο. Σημάδεψε με τη σφραγίδα του όλα τα μπαούλα με τα χρήματα και τον προσωπικό θησαυρό του Σελίμ, και έδωσε τη διοίκηση αλλά όχι και το δαχτυλίδι του σε έναν άλλον στρατηγό, συμβουλεύοντάς τον να οδηγήσει την πομπή της κηδείας νότια με αργό ρυθμό. Την ίδια νύχτα, ο Πίρι Πασάς ακολούθησε τους αγγελιαφόρους του, μεταμφιεσμένος, με κατεύθυνση την πόλη. Την ένατη ημέρα, είχε υπολογίσει σωστά, ο Σουλεϊμάν θα έφθανε εκεί. Αν κάτι πήγαινε στραβά και ο γυιός του Σελίμ δεν εμφανιζόταν, τότε εκείνος, ως ο Κουβαλητής του Φορτίου, θα έπρεπε να αντιμετωπίσει με κάποιον τρόπο την κατάσταση. Καθώς κάλπαζε χωρίς πυρσούς να φωτίζουν τον δρόμο του, ξαφνικά συνειδητοποίησε ότι του έλειπε ο Σελίμ, η σκληρή θέληση του οποίου δεν είχε διστάσει ποτέ μπροστά σε κινδύνους και σε δυσκολίες.
σουλεϊμαν Ο ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ 17 Την πέμπτη ημέρα, ο Σουλεϊμάν κατευθύνθηκε βόρεια, κατά μήκος των ακτών προς την Ευρώπη. Ταξίδευε χωρίς να βιάζεται, αφήνοντας το ψηλό, λεπτό σώμα του να ξεκουράζεται γέρνοντας μπροστά πάνω στους κοντούς του αναβολείς. Αγαπούσε τα άλογα και απολάμβανε τις ώρες που περνούσε στα ορεινά ιπποφορβεία. Το χέρι του που κρατούσε το χαλινάρι ήταν μυώδες. Καθόταν στη σέλα με σχεδόν γυναικεία χάρη, ακούραστα γκρίζα μάτια, λεπτά χείλη και λεπτή σουβλερή μύτη, και αισθανόταν το άγγιγμα του ζεστού αέρα στο πρόσωπό του. Εκτός από ένα λεπτό μουστάκι, ήταν ξυρισμένος και το χαλαρό τουρμπάνι, που ήταν τυλιγμένο γύρω από το λεπτό του κεφάλι, τον έκανε να μοιάζει με νέο και δραστήριο μοναχό ή δερβίση. Ο γυιός του Σελίμ δεν ήταν πάνω από είκοσι πέντε ετών. Καθώς κάλπαζε, κοίταζε τα δεμάτια με τα άχυρα, τη γόνιμη κόκκινη γη, γυμνή και έτοιμη για το ανοιξιάτικο όργωμα. Ο δρόμος φιδογύριζε γύρω από όρμους, και μέτρησε τα κατάρτια των ψαροκάικων που ήταν αγκυροβολημένα κοντά σε χωριά με κόκκινες σκεπές. Ήταν διοικητής αυτής της νότιας ακτής και είχε κάνει ό,τι καλύτερο μπορούσε, όπως είχε κάνει και με την επαρχία της ηλιόλουστης Κριμαίας, γνωρίζοντας πάντα ότι βρισκόταν υπό δοκιμασία και ότι κάθε λάθος του καταγραφόταν. Όμως, του άρεσε περισσότερο η μεγάλη πόλη, όπου είχε σπουδάσει, εκεί, στον στρατώνα κάτω από τα πλατάνια. Για δεκαέξι χρόνια, ο Σουλεϊμάν είχε μαθητεύσει φροντίζοντας ανθρώπους και ζώα, κοντά σε έμπειρους
18 Χ ΑΡΟΛΝΤ αλμπερτ ΛΑΜΠ αξιωματικούς που τον συμβούλευαν. Είχε, ακόμη, και μία μικρή αυλή, όμοια με εκείνη του βλοσυρού πατέρα του που ποτέ δεν είχε νιώσει την πατρική φροντίδα του, καθώς πάντα έλειπε στον πόλεμο. Στο ζωνάρι του είχε κρυμμένο το σύντομο μήνυμα του βεζίρη, που του ήταν σχεδόν άγνωστος, όπου έγραφε απλά ότι το ξίφος του Οίκου του Οσμάν τον περίμενε στο ιερό έξω από την πόλη μία πρόσκληση που οι σύμβουλοί του την είχαν αμφισβητήσει, προειδοποιώντας τον ότι μπορεί να ήταν παγίδα για να τον φέρουν στην πόλη με μικρή μόνο συνοδεία. «Τα αυτιά εξαπατούν, τα μάτια αποκαλύπτουν», τον είχαν προειδοποιήσει. Όμως, ο εξαντλημένος αγγελιαφόρος είχε ορκιστεί ότι το μήνυμα ήταν από τον Πίρι Πασά. Ο Έλληνας, ο Ιμπραήμ, είχε την άποψη ότι αν το μήνυμα ήταν δόλωμα για να τραβήξει τον Σουλεϊμάν στον Βορρά, θα έγραφε ότι ο Σουλτάνος είχε πεθάνει ή ότι ο Πίρι Πασάς του ζητούσε να πάει. Αντίθετα, απλώς ανέφερε το οικογενειακό ξίφος. Άλλωστε, και ο Σουλεϊμάν είχε προσέξει ότι ο αγγελιαφόρος είχε κοιμηθεί αμέσως μόλις έφθασε πάνω σε ένα χαλί κάτω από τις ελιές, χωρίς καν να σιγουρέψει το πουγκί με τα χρυσά νομίσματα που του είχε δώσει. Ήταν φανερό ότι ο άνδρας δεν είχε πράγματι να κοιμηθεί πολλές νύχτες. Ο Σουλεϊμάν αποφάσισε ότι θα απαντούσε στο κάλεσμα. «Τότε ξεκίνα», τον παρότρυναν οι σύντροφοί του, «χωρίς να χάσεις καιρό». Θα ξεκινούσαν αμέσως, χωρίς να σκέφτονται την οικογένεια του Σουλεϊμάν ή τις δικές τους. Ο Σουλεϊμάν άκουγε εκνευρισμένος τον δερβίση που πήρε το χαλινάρι του να τον εξυμνεί ως τον πιο τυχερό μεταξύ των ανδρών, αυτόν που έφερε το όνομα
σουλεϊμαν Ο ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ 19 του παλαιού σοφού, του Σολομώντα Ήταν ο δέκατος του Οίκου του Οσμάν, και τον καλούσαν να βασιλεύσει τον δέκατο αιώνα του Ισλάμ. «Σε κάθε εποχή υπάρχει κάποιος που καλείται να πιάσει την εποχή από τα κέρατα», είπε. Πριν φύγει, του έδωσαν να υπογράψει κάποιες διαταγές και τον παρακολουθούσαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς σχεδίαζε τις καμπύλες της υπογραφής του, σαν να ήταν, με κάποιον τρόπο, διαφορετικές από ό,τι προηγουμένως. Στο μυαλό τους, το ήξερε ο Σουλεϊμάν, είχε ήδη γίνει Σουλτάνος, το κυρίαρχο μέλος του Οίκου του Οσμάν. Ήταν μόνος. Δεν είχε πλέον αδέλφια, και ο Σελίμ δεν είχε αφήσει κανέναν θείο του ζωντανό. Αν έχανε τη ζωή του από τα χέρια άγνωστων συνωμοτών στο πλοίο για την πόλη, ο Οίκος του Οσμάν θα χανόταν. Οι πρόγονοί τους τις τελευταίες γενεές τους ήταν πάντα μόνοι, εξαιτίας του αυστηρού νόμου του οίκου τους. Έπαιρναν παράξενα παρωνύμια, όπως Γκαζί και Καϊζάρ-ι-Ρουμ που πάει να πει «Νικητής και Καίσαρας της Νέας Ρώμης». Δεν είχαν ποτέ έναν συμπαγή λαό ή μία πραγματική ενωμένη αυτοκρατορία δική τους. Ο Μεχμέτ Φατίχ ή αλλιώς ο Μωάμεθ Β ο Πορθητής, είχε πάρει την Κωνσταντινούπολη από τους Βυζαντινούς Έλληνες, και είχε θεσπίσει έναν κανόνα: «Από εδώ και στο εξής», είχε διακηρύξει, «ένας χριστιανός θα είναι ίσος με έναν μουσουλμάνο, ένας γεννημένος Έλληνας θα είναι ίσος με έναν γεννημένο στην Ανατολία». Ο λόγος του Πορθητή είχε γίνει νόμος. Μετά από εκείνον, ο γυιός του Μωάμεθ, ο παππούς του Σουλεϊμάν, ο Βαγιαζήτ, είχε θεσπίσει ακόμη έναν κανόνα: Ο λαός, οι Οθωμανοί, έπρεπε να μαθαίνουν για τους άλλους
20 Χ ΑΡΟΛΝΤ αλμπερτ ΛΑΜΠ λαούς της Ευρώπης που είχαν κατακτήσει. Κατά τη διάρκεια των εξήντα ετών της βασιλείας του αυτές οι ιδέες είχαν κυριαρχήσει. Μπορούσαν έτσι να διαμορφώσουν και να διατηρήσουν ενωμένο ένα έθνος που δεν υπήρχε καν, παρά μόνο για τους ίδιους; Μόνο δύο άνδρες και δύο ιδέες, και κατόπιν ο παράτολμος Σελίμ που έσπασε το καλούπι που είχαν φτιάξει οι παλαιότεροι για να κατακτήσει καινούργιες περιοχές Ξαφνικά ο Σουλεϊμάν συνειδητοποίησε ότι ο δρόμος μπροστά του ήταν κλειστός από ένα κάρο. Μία ρόδα του οχήματος είχε πιαστεί σ ένα στενό γεφύρι πάνω από ένα ποταμάκι. Τα δεμάτια άχυρο που κουβαλούσε είχαν πέσει στη μέση του δρόμου. Οι δύο έφιπποι που προηγούνταν του Σουλεϊμάν για ν ανοίγουν δρόμο είχαν κατέβει από τα άλογά τους και προσπαθούσαν μάταια να βοηθήσουν τον χωρικό να ελευθερώσει τη ρόδα. Πλησιάζοντας το κάρο, ο Σουλεϊμάν σταμάτησε. Αμέσως άκουσε άλογα να καλπάζουν πίσω του. Οι σύντροφοί του, όποιος κι αν ήταν ο βαθμός τους, είχαν παραμείνει διακριτικά πίσω από τον πρίγκιπά τους. Τώρα, βλέποντας το μπέρδεμα στη γέφυρα, έτρεχαν να τον προστατεύσουν. Γεμάτος ανυπομονησία για την καθυστέρηση και τις άσκοπες φωνές, ο Σουλεϊμάν έστριψε τα χαλινάρια στο χέρι του. Το υπέροχο γκρίζο άτι του μπήκε στον ξεροπόταμο, πέρασε το ρυάκι και βγήκε στην αντίπερα όχθη αποφεύγοντας το εμπόδιο. Μόνο τη στιγμή εκείνη πέρασε ξαφνικά από το μυαλό του η
σουλεϊμαν Ο ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ 21 πιθανότητα να είχε πέσει κατευθείαν πάνω σε κάποια ενέδρα στο ρυάκι, αλλά το μόνο που είχε σκεφτεί ήταν πώς μπορούσε να αποφύγει το κάρο. Δεν του άρεσε που έμεινε μόνος. Γυρίζοντας το κεφάλι του φώναξε: «Έλα, Ιμπραήμ!» Συχνά όταν είχε πρόβλημα φώναζε τον Ιμπραήμ, τον Πρώτο Γερακάρη του, που είχε γεννηθεί χριστιανός και Έλληνας, σε μια παραθαλάσσια κωμόπολη κάπου στην Ελλάδα, την Πάργα. Ήταν μεγαλύτερός του, μελαχρινός και λεπτός, με μακρύ πεταχτό σαγόνι και μάτια που διέκριναν αμέσως πώς να ξεπεράσει κάθε δυσκολία. Συχνά, ο Ιμπραήμ τού έπαιζε κιθάρα ή του διάβαζε ιστορίες μεγαλόφωνα. Ο Σουλεϊμάν είχε την ικανότητα να λύνει πρακτικά προβλήματα χωρίς προσπάθεια, αλλά του άρεσε να ακούει τον εύστροφο Ιμπραήμ να τα αναλύει. «Ε, Ιμπραήμ», ρώτησε, «νομίζεις ότι ο στρατός πιστεύει πως ο πατέρας μου δηλητηρίασε τον Βαγιαζήτ, τον πατέρα του;» Για πρώτη φορά, ο Έλληνας δεν είχε έτοιμη την απάντηση. Ακριβώς αυτό πίστευε ο στρατός. Ο πράος και οξυδερκής Βαγιαζήτ είχε εγκαταλείψει το σουλτανάτο για τον Σελίμ τον αδυσώπητο και αμέσως μετά είχε πεθάνει από κάποια άγνωστη ασθένεια καθώς ταξίδευε από την πόλη προς τον τόπο όπου γεννήθηκε. Ήταν βέβαιο ότι είχε πεθάνει δηλητηριασμένος, όμως, δεν υπήρχαν αποδείξεις. Ο Έλληνας δεν ήξερε ποιά απάντηση θα ικανοποιούσε τον Σουλεϊμάν. Δεν μπορούσε να του πει ψέματα. «Ο στρατός το πιστεύει», συμφώνησε προσεκτικά, «επειδή ο Σουλτάνος Γιαβούζ ήταν αποφασισμένος να έχει μόνος του όλη την εξουσία. Όσο ζούσε ο Βαγιαζήτ, όπου και να βρισκόταν, θα υπήρχαν ακόμη δύο σουλτάνοι».
22 Χ ΑΡΟΛΝΤ αλμπερτ ΛΑΜΠ Ο Σουλεϊμάν δεν έδειξε να συναινεί. Όταν κλεινόταν έτσι στον εαυτό του, ο Έλληνας δεν μπορούσε να μαντέψει τις σκέψεις του. Υπήρχαν φορές που ο Σουλεϊμάν έμοιαζε να φέρνει τα ερωτήματά του ενώπιον ενός εσωτερικού δικαστηρίου. Ο Ιμπραήμ κατανοούσε την πρακτική πλευρά του πρίγκιπα πολύ καλά, όχι όμως και τον μυστικισμό του. Ανήσυχος προσπάθησε να καταλάβει τις διαθέσεις του νεαρού του κυρίου. Ήταν σχετικά εύκολο να παραπλανήσεις τον Σουλεϊμάν, όμως ήταν πάντα επικίνδυνο, επειδή ήταν οξύθυμος, παρ' όλο που το έκρυβε προσεκτικά με τη σιωπή του και τις ιδιοτροπίες του. Ο Ιμπραήμ κοίταξε το ευαίσθητο, ανέκφραστο πρόσωπο δίπλα του. «Δεν μπορείς ν αλλάξεις όσα συνέβησαν πριν τη σημερινή αυγή. Η αυγή της εξουσίας σου βρίσκεται μπροστά μας σε αυτόν τον δρόμο. Όσα έγιναν ήταν ευνοϊκά για σένα, όπως είπε ο δερβίσης. Ο ίδιος ο Βαγιαζήτ είχε πει ότι θα κυβερνήσεις. Ίσως, ο μακαρίτης ο Σουλτάνος Σελίμ να φοβόταν ότι θα ενθρονιστείς εσύ στη θέση του. Μην κοιτάζεις πίσω. Κοίτα μπροστά. Είσαι τυχερός». Μέσα στον ζήλο του, τόλμησε να υψώσει τη φωνή του. «Δεν υπάρχουν αδέλφια να σε ανταγωνιστούν στην αυτοκρατορική πόλη, δεν υπάρχουν εχθροί να εμποδίσουν τον δρόμο σου. Όλη η εξουσία περιμένει το άγγιγμά σου. Ακόμη κι ο βεζίρης περιμένει να υποκλιθεί μπροστά στον ίσκιο του Θεού στη γη. Με τύχη σαν και τη δική σου, δεν υπάρχει τίποτε που να μην μπορείς να καταφέρεις!» Ο Σουλεϊμάν χαμογέλασε. «Εκτός από το να επιστρέψω από αυτόν τον δρόμο!»